ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
அஹம் வைஶ்வாநரோ பூ⁴த்வா ப்ராணிநாம் தே³ஹமாஶ்ரித:
ப்ராணாபாநஸமாயுக்த: பசாம்யந்நம் சதுர்வித⁴ம் ॥ 14 ॥
அஹமேவ வைஶ்வாநர: உத³ரஸ்த²: அக்³நி: பூ⁴த்வாஅயமக்³நிர்வைஶ்வாநரோ யோ(அ)யமந்த: புருஷே யேநேத³மந்நம் பச்யதே’ (ப்³ரு. உ. 5 । 9 । 1) இத்யாதி³ஶ்ருதே: ; வைஶ்வாநர: ஸந் ப்ராணிநாம் ப்ராணவதாம் தே³ஹம் ஆஶ்ரித: ப்ரவிஷ்ட: ப்ராணாபாநஸமாயுக்த: ப்ராணாபாநாப்⁴யாம் ஸமாயுக்த: ஸம்யுக்த: பசாமி பக்திம் கரோமி அந்நம் அஶநம் சதுர்வித⁴ம் சதுஷ்ப்ரகாரம் போ⁴ஜ்யம் ப⁴க்ஷ்யம் சோஷ்யம் லேஹ்யம் । ‘போ⁴க்தா வைஶ்வாநர: அக்³நி:, அக்³நே: போ⁴ஜ்யம் அந்நம் ஸோம:, ததே³தத் உப⁴யம் அக்³நீஷோமௌ ஸர்வம்இதி பஶ்யத: அந்நதோ³ஷலேப: ப⁴வதி ॥ 14 ॥
அஹம் வைஶ்வாநரோ பூ⁴த்வா ப்ராணிநாம் தே³ஹமாஶ்ரித:
ப்ராணாபாநஸமாயுக்த: பசாம்யந்நம் சதுர்வித⁴ம் ॥ 14 ॥
அஹமேவ வைஶ்வாநர: உத³ரஸ்த²: அக்³நி: பூ⁴த்வாஅயமக்³நிர்வைஶ்வாநரோ யோ(அ)யமந்த: புருஷே யேநேத³மந்நம் பச்யதே’ (ப்³ரு. உ. 5 । 9 । 1) இத்யாதி³ஶ்ருதே: ; வைஶ்வாநர: ஸந் ப்ராணிநாம் ப்ராணவதாம் தே³ஹம் ஆஶ்ரித: ப்ரவிஷ்ட: ப்ராணாபாநஸமாயுக்த: ப்ராணாபாநாப்⁴யாம் ஸமாயுக்த: ஸம்யுக்த: பசாமி பக்திம் கரோமி அந்நம் அஶநம் சதுர்வித⁴ம் சதுஷ்ப்ரகாரம் போ⁴ஜ்யம் ப⁴க்ஷ்யம் சோஷ்யம் லேஹ்யம் । ‘போ⁴க்தா வைஶ்வாநர: அக்³நி:, அக்³நே: போ⁴ஜ்யம் அந்நம் ஸோம:, ததே³தத் உப⁴யம் அக்³நீஷோமௌ ஸர்வம்இதி பஶ்யத: அந்நதோ³ஷலேப: ப⁴வதி ॥ 14 ॥

பரஸ்யைவ ஜாட²ராத்மநா ஸ்தி²தௌ ஶ்ருதிம் ப்ரமாணயதி -

அயமிதி ।

பா³ஹ்யம் பௌ⁴மம் அக்³நிம் வ்யாவர்தயதி -

யோ(அ)யமிதி ।

தே³ஹாந்தராரம்ப⁴கம் த்ருதீயம் பூ⁴தம் வ்யவச்சி²நத்தி -

யேநேதி ।

ஜாட²ராத்மநா பர: ஸ்தி²தஶ்சேத் தஸ்ய தே³ஹாஶ்ரிதத்வம் ஸித்³த⁴ம் இதி ந ப்ருத²க் வக்தவ்யம் இத்யாஶங்க்ய, “புருஷவித⁴ம் புருஷே(அ)ந்த: ப்ரதிஷ்டி²தம் வேத³“ இதி ஶ்ருதிமாஶ்ரித்ய ஆஹ -

ப்ரவிஷ்ட இதி ।

பரஸ்ய ஜாட²ராத்மந: அந்நபாகே ஸஹகாரிகாரணமாஹ -

ப்ராணேதி ।

ஸம்யுக்தத்வம் - ஸந்து⁴க்ஷிதத்வம் । அந்நஸ்ய சாதுர்வித்⁴யம் ப்ரகடயதி -

போ⁴ஜ்யமிதி ।

போ⁴க்தரி வைஶ்வாநரத்³ருஷ்டி:, போ⁴ஜ்யே ஸோமத்³ருஷ்டி: ஏவம் போ⁴க்த்ருபோ⁴ஜ்யரூபம் ஸர்வம் ஜக³த் அக்³நீஷோமாத்மநா பு⁴க்திகாலே த்⁴யாயதோ போ⁴க்து: அந்நக்ருதோ தோ³ஷோ ந இதி ப்ராஸங்கி³கம் ஸப²லம் த்⁴யாநம் த³ர்ஶயதி -

போ⁴க்தேதி

॥ 14 ॥