కర్తుః ఈప్సితతమం కర్మ ఇతి యత్ తత్ పరిభాష్యతే, తత్ న అత్ర కర్మశబ్దవాచ్యమ్ ఇతి ఆహ -
నేతి ।
గుణాతిరేకేణ విధాన్తరం జ్ఞానాదిషు న ఇతి నిర్ధారయితుమ్ అవధారణమ్ ఇతి ఆహ -
గుణేతి ।
జ్ఞానాదీనాం ప్రత్యేకం గుణభేదప్రయుక్తే త్రైవిధ్యే ప్రమాణమ్ ఆహ -
ప్రోచ్యత ఇతి ।
న తు కాపిలం పాతఞ్జలమ్ ఇత్యాది శాస్త్రీం విరుద్ధార్థత్వాత్ అప్రమాణం, కథమ్ ఇహ ప్రమణీక్రియతే ? తత్ర ఆహ -
తదపీతి ।
విషయవిశేషే విరోధేఽపి ప్రకృతే అర్థే ప్రామాణ్యమ్ అవిరుద్ధమ్ ఇత్యర్థః ।
యద్యపి కాపిలాదయః గుణవృత్తివిచారే గౌణవ్యాపారస్య భోగాదేః నిరూపణే చ నిపుణాః, తథాపి కథం తదీయం శాస్త్రమ్ అత్ర ప్రమాణీకృతం ఇతి ఆశఙ్క్య ఆహ -
తే హీతి ।
జ్ఞానాదిషు ప్రత్యేకమ్ అవాన్తరభేదః వక్ష్యమాణః అర్థః తస్య తన్త్రాన్తరేఽపి ప్రసిద్ధికథనం స్తుతిః, తాదర్థ్యేన కాపిలాదిమతోపాదానమ్ ఇహ ఉపయోగి ఇత్యర్థః ।
తృతీయపాదస్య అవిరుద్ధార్థత్వం నిగమయతి-
నేతి ।
యథావత్ ఇత్యాది వ్యాచష్టే -
యథాన్యాయమితి
॥ ౧౯ ॥