ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யத்து காமேப்ஸுநா கர்ம ஸாஹங்காரேண வா புந:
க்ரியதே ப³ஹுலாயாஸம் தத்³ராஜஸமுதா³ஹ்ருதம் ॥ 24 ॥
யத்து காமேப்ஸுநா கர்மப²லப்ரேப்ஸுநா இத்யர்த²:, கர்ம ஸாஹங்காரேண இதி தத்த்வஜ்ஞாநாபேக்ஷயாகிம் தர்ஹி ? லௌகிகஶ்ரோத்ரியநிரஹங்காராபேக்ஷயாயோ ஹி பரமார்த²நிரஹங்கார: ஆத்மவித் , தஸ்ய காமேப்ஸுத்வப³ஹுலாயாஸகர்த்ருத்வப்ராப்தி: அஸ்திஸாத்த்விகஸ்யாபி கர்மண: அநாத்மவித் ஸாஹங்கார: கர்தா, கிமுத ராஜஸதாமஸயோ:லோகே அநாத்மவித³பி ஶ்ரோத்ரியோ நிரஹங்கார: உச்யதேநிரஹங்கார: அயம் ப்³ராஹ்மண:இதிதஸ்மாத் தத³பேக்ஷயைவஸாஹங்காரேண வாஇதி உக்தம்புந:ஶப்³த³: பாத³பூரணார்த²:க்ரியதே ப³ஹுலாயாஸம் கர்த்ரா மஹதா ஆயாஸேந நிர்வர்த்யதே, தத் கர்ம ராஜஸம் உதா³ஹ்ருதம் ॥ 24 ॥
யத்து காமேப்ஸுநா கர்ம ஸாஹங்காரேண வா புந:
க்ரியதே ப³ஹுலாயாஸம் தத்³ராஜஸமுதா³ஹ்ருதம் ॥ 24 ॥
யத்து காமேப்ஸுநா கர்மப²லப்ரேப்ஸுநா இத்யர்த²:, கர்ம ஸாஹங்காரேண இதி தத்த்வஜ்ஞாநாபேக்ஷயாகிம் தர்ஹி ? லௌகிகஶ்ரோத்ரியநிரஹங்காராபேக்ஷயாயோ ஹி பரமார்த²நிரஹங்கார: ஆத்மவித் , தஸ்ய காமேப்ஸுத்வப³ஹுலாயாஸகர்த்ருத்வப்ராப்தி: அஸ்திஸாத்த்விகஸ்யாபி கர்மண: அநாத்மவித் ஸாஹங்கார: கர்தா, கிமுத ராஜஸதாமஸயோ:லோகே அநாத்மவித³பி ஶ்ரோத்ரியோ நிரஹங்கார: உச்யதேநிரஹங்கார: அயம் ப்³ராஹ்மண:இதிதஸ்மாத் தத³பேக்ஷயைவஸாஹங்காரேண வாஇதி உக்தம்புந:ஶப்³த³: பாத³பூரணார்த²:க்ரியதே ப³ஹுலாயாஸம் கர்த்ரா மஹதா ஆயாஸேந நிர்வர்த்யதே, தத் கர்ம ராஜஸம் உதா³ஹ்ருதம் ॥ 24 ॥

ராஜஸம் கர்ம நிர்தி³ஶதி -

யத்த்விதி ।

ப²லப்ரேப்ஸுநா கர்த்ரா யத் கர்ம க்ரியதே, தத்  ராஜஸம் இதி உத்தரத்ர ஸம்ப³ந்த⁴: ।

தத்த்வஜ்ஞாநவதா நிரம்ஹங்காரேண, ஸாஹங்காரேண து அஜ்ஞேந க்ரியதே கர்ம இதி விவக்ஷாம் வாரயதி -

ஸாஹங்காரேணேதி ।

தத்த்வாஜ்ஞாநவதா நிரஹங்காரேண க்ருதம் கர்ம அபேக்ஷ்ய, ஸாஹங்காரேண அஜ்ஞேந க்ருதம் ஏதத் கர்ம இதி ந விவக்ஷ்யதே சேத் தர்ஹி கிம் அத்ர விவக்ஷிதம் ? இதி ப்ருச்ச²தி -

கிம் தர்ஹி இதி ।

யோ ஹி து³ரிதரஹித: ஶ்ரோத்ரிய: லோகாத் அநபேத: தஸ்ய யத் அஹங்காரவர்ஜிதம் கர்ம, தத³பேக்ஷயா இத³ம் ஸாஹங்காரேண க்ருதம் கர்ம இதி உக்தம் இத்யாஹ -

லௌகிகேதி ।

நநு தத்த்வஜ்ஞாநவத: நிரஹங்காரஸ்ய கர்மகர்த்ருத்வம் அபேக்ஷ்ய ஸாஹங்காரேண இத்யாதி³ கிம் ந இஷ்யதே ? தத்ர ஆஹ -

யோ ஹீதி ।

விஶேஷணாந்தரவஶாதே³வ தத்த்வவித³: நிவாரிதத்வாத் ந தத³பேக்ஷம் இத³ம் விஶேஷணம் இத்யர்த²: ।

ஸாஹங்காரஸ்யைவ ராஜஸே கர்மணி கர்த்ருத்வம் இத்யேதத் கைமுதிகந்யாயேந ஸாத⁴யதி -

ஸாத்த்விகஸ்யேதி ।

நநு ஆத்மவித³: அந்யஸ்ய நிரஹங்காரத்வாயோகா³த் கத²ம் தத³பேக்ஷயா ஸாஹங்காரேண இதி உக்தம் ? தத்ர ஆஹ -

லோக இதி

॥ 24 ॥