శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
యత్తదగ్రే విషమివ పరిణామేఽమృతోపమమ్
తత్సుఖం సాత్త్వికం ప్రోక్తమాత్మబుద్ధిప్రసాదజమ్ ॥ ౩౭ ॥
యత్ తత్ సుఖమ్ అగ్రే పూర్వం ప్రథమసంనిపాతే జ్ఞానవైరాగ్యధ్యానసమాధ్యారమ్భే అత్యన్తాయాసపూర్వకత్వాత్ విషమివ దుఃఖాత్మకం భవతి, పరిణామే జ్ఞానవైరాగ్యాదిపరిపాకజం సుఖమ్ అమృతోపమమ్ , తత్ సుఖం సాత్త్వికం ప్రోక్తం విద్వద్భిః, ఆత్మనః బుద్ధిః ఆత్మబుద్ధిః, ఆత్మబుద్ధేః ప్రసాదః నైర్మల్యం సలిలస్య ఇవ స్వచ్ఛతా, తతః జాతం ఆత్మబుద్ధిప్రసాదజమ్ఆత్మవిషయా వా ఆత్మావలమ్బనా వా బుద్ధిః ఆత్మబుద్ధిః, తత్ప్రసాదప్రకర్షాద్వా జాతమిత్యేతత్తస్మాత్ సాత్త్వికం తత్ ॥ ౩౭ ॥
యత్తదగ్రే విషమివ పరిణామేఽమృతోపమమ్
తత్సుఖం సాత్త్వికం ప్రోక్తమాత్మబుద్ధిప్రసాదజమ్ ॥ ౩౭ ॥
యత్ తత్ సుఖమ్ అగ్రే పూర్వం ప్రథమసంనిపాతే జ్ఞానవైరాగ్యధ్యానసమాధ్యారమ్భే అత్యన్తాయాసపూర్వకత్వాత్ విషమివ దుఃఖాత్మకం భవతి, పరిణామే జ్ఞానవైరాగ్యాదిపరిపాకజం సుఖమ్ అమృతోపమమ్ , తత్ సుఖం సాత్త్వికం ప్రోక్తం విద్వద్భిః, ఆత్మనః బుద్ధిః ఆత్మబుద్ధిః, ఆత్మబుద్ధేః ప్రసాదః నైర్మల్యం సలిలస్య ఇవ స్వచ్ఛతా, తతః జాతం ఆత్మబుద్ధిప్రసాదజమ్ఆత్మవిషయా వా ఆత్మావలమ్బనా వా బుద్ధిః ఆత్మబుద్ధిః, తత్ప్రసాదప్రకర్షాద్వా జాతమిత్యేతత్తస్మాత్ సాత్త్వికం తత్ ॥ ౩౭ ॥

తత్ర సాత్త్వికం సుఖమ్ ఆదేయత్వేన దర్శయతి -

యత్తదితి ।

ప్రథమసన్నిపాతం విభజతే -

జ్ఞానేతి ।

కుతః తస్య దుఃఖాత్మకత్వమ్ ? తత్ర ఆహ -

అత్యన్తేతి ।

దుఃఖాత్మకత్వే దృష్టాన్తమ్ ఆహ -

విషమివేతి ।

జ్ఞానాదిపరిపాకావస్థా పరిణామః, తస్మిన్ సతి తతో జాతమ్ ఇతి యోజనా ।

తత్రైవ హేత్వన్తరమ్ ఆహ -

ఆత్మన ఇతి ।

ఆత్మబుద్ధిశబ్దస్య అర్థాన్తరమ్ ఆహ -

ఆత్మవిషయేతి ।

అన్తఃకరణనైర్మల్యాద్వా సమ్యగ్జ్ఞానప్రకర్షాద్వా జాతత్వాత్ ఇతి తచ్ఛబ్దార్థః

॥ ౩౭ ॥