శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
వివిక్తసేవీ లఘ్వాశీ
యతవాక్కాయమానసః
ధ్యానయోగపరో నిత్యం
వైరాగ్యం సముపాశ్రితః ॥ ౫౨ ॥
వివిక్తసేవీ అరణ్యనదీపులినగిరిగుహాదీన్ వివిక్తాన్ దేశాన్ సేవితుం శీలమ్ అస్య ఇతి వివిక్తసేవీ, లఘ్వాశీ లఘ్వశనశీలఃవివిక్తసేవాలఘ్వశనయోః నిద్రాదిదోషనివర్తకత్వేన చిత్తప్రసాదహేతుత్వాత్ గ్రహణమ్ ; యతవాక్కాయమానసః వాక్ కాయశ్చ మానసం యతాని సంయతాని యస్య జ్ఞాననిష్ఠస్య సః జ్ఞాననిష్ఠః యతిః యతవాక్కాయమానసః స్యాత్ఎవమ్ ఉపరతసర్వకరణః సన్ ధ్యానయోగపరః ధ్యానమ్ ఆత్మస్వరూపచిన్తనమ్ , యోగః ఆత్మవిషయే ఎకాగ్రీకరణమ్ తౌ పరత్వేన కర్తవ్యౌ యస్య సః ధ్యానయోగపరః నిత్యం నిత్యగ్రహణం మన్త్రజపాద్యన్యకర్తవ్యాభావప్రదర్శనార్థమ్ , వైరాగ్యం విరాగస్య భావః దృష్టాదృష్టేషు విషయేషు వైతృష్ణ్యం సముపాశ్రితః సమ్యక్ ఉపాశ్రితః నిత్యమే ఇత్యర్థః ॥ ౫౨ ॥
వివిక్తసేవీ లఘ్వాశీ
యతవాక్కాయమానసః
ధ్యానయోగపరో నిత్యం
వైరాగ్యం సముపాశ్రితః ॥ ౫౨ ॥
వివిక్తసేవీ అరణ్యనదీపులినగిరిగుహాదీన్ వివిక్తాన్ దేశాన్ సేవితుం శీలమ్ అస్య ఇతి వివిక్తసేవీ, లఘ్వాశీ లఘ్వశనశీలఃవివిక్తసేవాలఘ్వశనయోః నిద్రాదిదోషనివర్తకత్వేన చిత్తప్రసాదహేతుత్వాత్ గ్రహణమ్ ; యతవాక్కాయమానసః వాక్ కాయశ్చ మానసం యతాని సంయతాని యస్య జ్ఞాననిష్ఠస్య సః జ్ఞాననిష్ఠః యతిః యతవాక్కాయమానసః స్యాత్ఎవమ్ ఉపరతసర్వకరణః సన్ ధ్యానయోగపరః ధ్యానమ్ ఆత్మస్వరూపచిన్తనమ్ , యోగః ఆత్మవిషయే ఎకాగ్రీకరణమ్ తౌ పరత్వేన కర్తవ్యౌ యస్య సః ధ్యానయోగపరః నిత్యం నిత్యగ్రహణం మన్త్రజపాద్యన్యకర్తవ్యాభావప్రదర్శనార్థమ్ , వైరాగ్యం విరాగస్య భావః దృష్టాదృష్టేషు విషయేషు వైతృష్ణ్యం సముపాశ్రితః సమ్యక్ ఉపాశ్రితః నిత్యమే ఇత్యర్థః ॥ ౫౨ ॥

చిత్తైకాగ్ర్యప్రసాదార్థం వివిక్తసేవిత్వం వ్యాకరోతి -

అరణ్యేతి ।

నిద్రాదిదోషనివృత్త్యర్థం లఘ్వాశిత్వం విశదయతి -

లఘ్వితి ।

లఘు - పరిమితం హితం మేధ్యం చ అశితుం శీలమ్ అస్య ఇతి తథా ఉచ్యతే ।

విశేషణయోః తాత్పర్యం వివృణోతి -

వివిక్తేతి ।

నిద్రాదీతి ఆదిశబ్దాత్ ఆలస్యప్రమాదాదయః బుద్ధివిక్షేపకాః వివక్షితాః ।

వక్ష్యమాణధ్యానయోగయోః ఉపాయత్వేన విశేషణాన్తరం విభజతే -

వాక్ చేతి ।

వాగాదిసంయమస్య ఆవశ్యకత్వద్యోతనార్థం స్యాత్ ఇత్యుక్తమ్ ।

సంయతవాగాదికరణగ్రామస్య అనాయాసేన కర్తవ్యమ్ ఉపదిశతి -

ఎవమితి ।

మన్త్రజపాది ఇతి ఆదిపదేన ప్రదక్షిణప్రణామాదయః ధ్యానయోగప్రతిబన్ధకాః గృహీతాః ।

ఉక్తయోరేవ ధ్యానయోగయోః ఉపాయత్వేన ఉక్తం విరాగభావం విభజతే -

దృష్టేతి ।

సమ్యక్త్వమేవ వ్యనక్తి -

నిత్యమితి

॥ ౫౨ ॥