ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಇದಂ ತೇ ನಾತಪಸ್ಕಾಯ
ನಾಭಕ್ತಾಯ ಕದಾಚನ
ಚಾಶುಶ್ರೂಷವೇ ವಾಚ್ಯಂ
ಮಾಂ ಯೋಽಭ್ಯಸೂಯತಿ ॥ ೬೭ ॥
ಇದಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ತೇ ತವ ಹಿತಾಯ ಮಯಾ ಉಕ್ತಂ ಸಂಸಾರವಿಚ್ಛಿತ್ತಯೇ ಅತಪಸ್ಕಾಯ ತಪೋರಹಿತಾಯ ವಾಚ್ಯಮ್ ಇತಿ ವ್ಯವಹಿತೇನ ಸಂಬಧ್ಯತೇತಪಸ್ವಿನೇಽಪಿ ಅಭಕ್ತಾಯ ಗುರೌ ದೇವೇ ಭಕ್ತಿರಹಿತಾಯ ಕದಾಚನ ಕಸ್ಯಾಂಚಿದಪಿ ಅವಸ್ಥಾಯಾಂ ವಾಚ್ಯಮ್ಭಕ್ತಃ ತಪಸ್ವೀ ಅಪಿ ಸನ್ ಅಶುಶ್ರೂಷುಃ ಯೋ ಭವತಿ ತಸ್ಮೈ ಅಪಿ ವಾಚ್ಯಮ್ ಯೋ ಮಾಂ ವಾಸುದೇವಂ ಪ್ರಾಕೃತಂ ಮನುಷ್ಯಂ ಮತ್ವಾ ಅಭ್ಯಸೂಯತಿ ಆತ್ಮಪ್ರಶಂಸಾದಿದೋಷಾಧ್ಯಾರೋಪಣೇನ ಈಶ್ವರತ್ವಂ ಮಮ ಅಜಾನನ್ ಸಹತೇ, ಅಸಾವಪಿ ಅಯೋಗ್ಯಃ, ತಸ್ಮೈ ಅಪಿ ವಾಚ್ಯಮ್ಭಗವತಿ ಅನಸೂಯಾಯುಕ್ತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ಭಕ್ತಾಯ ಶುಶ್ರೂಷವೇ ವಾಚ್ಯಂ ಶಾಸ್ತ್ರಮ್ ಇತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ಗಮ್ಯತೇತತ್ರ ಮೇಧಾವಿನೇ ತಪಸ್ವಿನೇ ವಾ’ (ಯಾಸ್ಕ. ನಿ. ೨ । ೧ । ೬) ಇತಿ ಅನಯೋಃ ವಿಕಲ್ಪದರ್ಶನಾತ್ ಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತಿಯುಕ್ತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ತದ್ಯುಕ್ತಾಯ ಮೇಧಾವಿನೇ ವಾ ವಾಚ್ಯಮ್ಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತಿವಿಯುಕ್ತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ನಾಪಿ ಮೇಧಾವಿನೇ ವಾಚ್ಯಮ್ಭಗವತಿ ಅಸೂಯಾಯುಕ್ತಾಯ ಸಮಸ್ತಗುಣವತೇಽಪಿ ವಾಚ್ಯಮ್ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತಿಮತೇ ವಾಚ್ಯಮ್ ಇತ್ಯೇಷಃ ಶಾಸ್ತ್ರಸಂಪ್ರದಾಯವಿಧಿಃ ॥ ೬೭ ॥
ಇದಂ ತೇ ನಾತಪಸ್ಕಾಯ
ನಾಭಕ್ತಾಯ ಕದಾಚನ
ಚಾಶುಶ್ರೂಷವೇ ವಾಚ್ಯಂ
ಮಾಂ ಯೋಽಭ್ಯಸೂಯತಿ ॥ ೬೭ ॥
ಇದಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ತೇ ತವ ಹಿತಾಯ ಮಯಾ ಉಕ್ತಂ ಸಂಸಾರವಿಚ್ಛಿತ್ತಯೇ ಅತಪಸ್ಕಾಯ ತಪೋರಹಿತಾಯ ವಾಚ್ಯಮ್ ಇತಿ ವ್ಯವಹಿತೇನ ಸಂಬಧ್ಯತೇತಪಸ್ವಿನೇಽಪಿ ಅಭಕ್ತಾಯ ಗುರೌ ದೇವೇ ಭಕ್ತಿರಹಿತಾಯ ಕದಾಚನ ಕಸ್ಯಾಂಚಿದಪಿ ಅವಸ್ಥಾಯಾಂ ವಾಚ್ಯಮ್ಭಕ್ತಃ ತಪಸ್ವೀ ಅಪಿ ಸನ್ ಅಶುಶ್ರೂಷುಃ ಯೋ ಭವತಿ ತಸ್ಮೈ ಅಪಿ ವಾಚ್ಯಮ್ ಯೋ ಮಾಂ ವಾಸುದೇವಂ ಪ್ರಾಕೃತಂ ಮನುಷ್ಯಂ ಮತ್ವಾ ಅಭ್ಯಸೂಯತಿ ಆತ್ಮಪ್ರಶಂಸಾದಿದೋಷಾಧ್ಯಾರೋಪಣೇನ ಈಶ್ವರತ್ವಂ ಮಮ ಅಜಾನನ್ ಸಹತೇ, ಅಸಾವಪಿ ಅಯೋಗ್ಯಃ, ತಸ್ಮೈ ಅಪಿ ವಾಚ್ಯಮ್ಭಗವತಿ ಅನಸೂಯಾಯುಕ್ತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ಭಕ್ತಾಯ ಶುಶ್ರೂಷವೇ ವಾಚ್ಯಂ ಶಾಸ್ತ್ರಮ್ ಇತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ಗಮ್ಯತೇತತ್ರ ಮೇಧಾವಿನೇ ತಪಸ್ವಿನೇ ವಾ’ (ಯಾಸ್ಕ. ನಿ. ೨ । ೧ । ೬) ಇತಿ ಅನಯೋಃ ವಿಕಲ್ಪದರ್ಶನಾತ್ ಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತಿಯುಕ್ತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ತದ್ಯುಕ್ತಾಯ ಮೇಧಾವಿನೇ ವಾ ವಾಚ್ಯಮ್ಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತಿವಿಯುಕ್ತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ನಾಪಿ ಮೇಧಾವಿನೇ ವಾಚ್ಯಮ್ಭಗವತಿ ಅಸೂಯಾಯುಕ್ತಾಯ ಸಮಸ್ತಗುಣವತೇಽಪಿ ವಾಚ್ಯಮ್ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತಿಮತೇ ವಾಚ್ಯಮ್ ಇತ್ಯೇಷಃ ಶಾಸ್ತ್ರಸಂಪ್ರದಾಯವಿಧಿಃ ॥ ೬೭ ॥

ಹಿತಾಯ ಇತಿ ಏತದೇವ ವ್ಯಾಚಷ್ಠೇ -

ಸಂಸಾರೇತಿ ।

ಕದಾಚನ ಇತಿ ಸರ್ವೈಃ ಸಂಬಧ್ಯತೇ ।

ಪ್ರತಿಷೇಧಸಾಮರ್ಥ್ಯಸಿದ್ಧಮ್ ಅರ್ಥಂ ಕಥಯತಿ-

ಭಗವತೀತಿ ।

ಅರ್ಥಸಿದ್ಧೇ ಅರ್ಥೇ ಸ್ಮೃತ್ಯಂತರಮ್ ಅನುಸೃತ್ಯ ಮೇಧಾವಿತ್ವಮ್ ಅಂತರ್ಭಾವಯತಿ -

ತತ್ರೇತಿ ।

ವಿಕಲ್ಪದರ್ಶನಾತ್ ತೇಷು ಉಕ್ತೇಷು ವಿಶೇಷಣೇಷು ಮೇಧಾವಿತ್ವಮಪಿ ಪ್ರವಿಶತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ವಿಕಲ್ಪಪಕ್ಷೇ ಕಥಮ್ ಅಧಿಕಾರಿಪ್ರತಿಪತ್ತಿಃ ? ಇತಿ, ತತ್ರಾಹ -

ಶುಶ್ರೂಷೇತಿ ।

ತಾಭ್ಯಾಂ ಯುಕ್ತಾಯ ಭಗವತಿ ಅಸೂಯಾರಹಿತಾಯ ತಪಸ್ವಿನೇ ವಾಚ್ಯಮ್ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ । ತದ್ಯುಕ್ತಾಯ - ಶುಶ್ರೂಷಾಭಕ್ತ್ಯನಸೂಯಾಸಹಿತಾಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ತಪಸ್ವಿತ್ವಂ ಮೇಧಾವಿತ್ವಂ ವಾ ನಿರಪೇಕ್ಷಮ್ ಅಧಿಕಾರಿವಿಶೇಷಣಮ್ ಇತಿ ಶಂಕಾಂ ಶಾತಯತಿ -

ಶುಶ್ರುಷೇತಿ ।

ಭಗವದ್ವಿಷಯಾಸೂಯಾರಾಹಿತ್ಯೇ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಸೂಚಯತಿ-

ಭಗವತೀತಿ ।

ಕಸ್ಮೈ ತರ್ಹಿ ವಾಚ್ಯಮ್ ಏತತ್ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ, ಪೂರ್ವೋಕ್ತಸರ್ವಗುಣಸಂಪನ್ನಾಯ, ಇತ್ಯಾಹ -

ಗುರುಶುಶ್ರೂಷೇತಿ ।

ಅನುಕ್ತೇತರವಿಶೇಷಣೋಪಲಕ್ಷಣಾರ್ಥಮ್ ಉಭಯಗ್ರಹಣಮ್ । ಮೇಧಾವಿನಃ ತಪಸ್ವಿತ್ವಂ ನ ಅತೀವ ಅಪೇಕ್ಷತೇ । ಸರ್ವಮನ್ಯತ್ ಬಾಧಕಾಭಾವಾತ್ ಅಪೇಕ್ಷಿತಮೇವ ಇತಿ ಭಾವಃ ॥ ೬೭ ॥