శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
అర్జున ఉవాచ
నష్టో మోహః స్మృతిర్లబ్ధా
త్వత్ప్రసాదాన్మయాచ్యుత
స్థితోఽస్మి గతసన్దేహః
కరిష్యే వచనం తవ ॥ ౭౩ ॥
నష్టః మోహః అజ్ఞానజః సమస్తసంసారానర్థహేతుః, సాగర ఇవ దురుత్తరఃస్మృతిశ్చ ఆత్మతత్త్వవిషయా లబ్ధా, యస్యాః లాభాత్ సర్వహృదయగ్రన్థీనాం విప్రమోక్షః ; త్వత్ప్రసాదాత్ తవ ప్రసాదాత్ మయా త్వత్ప్రసాదమ్ ఆశ్రితేన అచ్యుతఅనేన మోహనాశప్రశ్నప్రతివచనేన సర్వశాస్త్రార్థజ్ఞానఫలమ్ ఎతావదేవేతి నిశ్చితం దర్శితం భవతి, యతః జ్ఞానాత్ మోహనాశః ఆత్మస్మృతిలాభశ్చేతితథా శ్రుతౌ అనాత్మవిత్ శోచామి’ (ఛా. ఉ. ౭ । ౧ । ౩) ఇతి ఉపన్యస్య ఆత్మజ్ఞానేన సర్వగ్రన్థీనాం విప్రమోక్షః ఉక్తః ; భిద్యతే హృదయగ్రన్థిః’ (ము. ఉ. ౨ । ౨ । ౯) తత్ర కో మోహః కః శోకః ఎకత్వమనుపశ్యతః’ (ఈ. ఉ. ౭) ఇతి మన్త్రవర్ణఃఅథ ఇదానీం త్వచ్ఛాసనే స్థితః అస్మి గతసన్దేహః ముక్తసంశయఃకరిష్యే వచనం తవఅహం త్వత్ప్రసాదాత్ కృతార్థః, మే కర్తవ్యమ్ అస్తి ఇత్యభిప్రాయః ॥ ౭౩ ॥
అర్జున ఉవాచ
నష్టో మోహః స్మృతిర్లబ్ధా
త్వత్ప్రసాదాన్మయాచ్యుత
స్థితోఽస్మి గతసన్దేహః
కరిష్యే వచనం తవ ॥ ౭౩ ॥
నష్టః మోహః అజ్ఞానజః సమస్తసంసారానర్థహేతుః, సాగర ఇవ దురుత్తరఃస్మృతిశ్చ ఆత్మతత్త్వవిషయా లబ్ధా, యస్యాః లాభాత్ సర్వహృదయగ్రన్థీనాం విప్రమోక్షః ; త్వత్ప్రసాదాత్ తవ ప్రసాదాత్ మయా త్వత్ప్రసాదమ్ ఆశ్రితేన అచ్యుతఅనేన మోహనాశప్రశ్నప్రతివచనేన సర్వశాస్త్రార్థజ్ఞానఫలమ్ ఎతావదేవేతి నిశ్చితం దర్శితం భవతి, యతః జ్ఞానాత్ మోహనాశః ఆత్మస్మృతిలాభశ్చేతితథా శ్రుతౌ అనాత్మవిత్ శోచామి’ (ఛా. ఉ. ౭ । ౧ । ౩) ఇతి ఉపన్యస్య ఆత్మజ్ఞానేన సర్వగ్రన్థీనాం విప్రమోక్షః ఉక్తః ; భిద్యతే హృదయగ్రన్థిః’ (ము. ఉ. ౨ । ౨ । ౯) తత్ర కో మోహః కః శోకః ఎకత్వమనుపశ్యతః’ (ఈ. ఉ. ౭) ఇతి మన్త్రవర్ణఃఅథ ఇదానీం త్వచ్ఛాసనే స్థితః అస్మి గతసన్దేహః ముక్తసంశయఃకరిష్యే వచనం తవఅహం త్వత్ప్రసాదాత్ కృతార్థః, మే కర్తవ్యమ్ అస్తి ఇత్యభిప్రాయః ॥ ౭౩ ॥

ప్రేమోపదిష్టాత్మజ్ఞానస్య అజ్ఞానసన్దేహవిపర్యాసరహితస్య పృష్టస్య భగవదనుగ్రహప్రాప్తికథనేన భగవన్తం పరితోషయిష్యన్ అర్జునః విజ్ఞాపితవాన్ ఇత్యాహ -

అర్జున ఇతి ।

అజ్ఞానోత్థస్య అవివేకస్య నష్టత్వమేవ స్పష్టయతి -

సమస్త ఇతి ।

స్వయఞ్జ్యోతిషి ప్రతీచి బ్రహ్మణి అవిద్యాభ్రమం విద్యా అపనయతి

 । న అవిదితం ప్రకాశయతి ఇతి మత్వా ఆహ-

స్మృతిశ్చేతి ।

స్మృతిలాభే కిం స్యాత్ ? ఇతి చేత్ తత్ ఆహ -

యస్యా ఇతి ।

మోహనాశే స్మృతిప్రతిలమ్భే చ అసాధారణం కారణమ్ ఆహ -

త్వత్ప్రసాదాదితి ।

ప్రకృతేన ప్రశ్నప్రతివచనేన లబ్ధమ్ అర్థం కథయతి -

అనేనేతి ।

యత్ ఉక్తం స్మృతిప్రతిలమ్భాత్ అశేషతః హృదయగ్రన్థీనాం విప్రమోక్షః స్యాత్ ఇతి తత్ర ప్రమాణమ్ ఆహ -

తథా చేతి ।

జ్ఞానాత్ అజ్ఞానతత్కార్యనివృత్తౌ శ్రుత్యన్తరమపి సంవాదయతి -

భిద్యతే ఇతి ।

భగవదనుగ్రహాత్ అజ్ఞానకృతమోహదాహానన్తరమ్ ఆత్మజ్ఞానే ప్రతిలబ్ధే త్వదాజ్ఞాప్రతీక్షః అహమ్ ఇతి ఉత్తరార్ధం వ్యాకరోతి -

అథేతి ।

తవ వచనం కరిష్యే అహమ్ ఇత్యత్ర తాత్పర్యమ్ ఆహ -

అహమితి ।

॥ ౭౩ ॥