ಕಠೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃಚತುರ್ಥೀ ವಲ್ಲೀ
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಕಾಠಕ)
 
ಯಃ ಪೂರ್ವಂ ತಪಸೋ ಜಾತಮದ್ಭ್ಯಃ ಪೂರ್ವಮಜಾಯತ ।
ಗುಹಾಂ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಯೋ ಭೂತೇಭಿರ್ವ್ಯಪಶ್ಯತ । ಏತದ್ವೈ ತತ್ ॥ ೬ ॥
ಯಃ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮೇಶ್ವರಭಾವೇನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಃ, ಸ ಸರ್ವಾತ್ಮೇತ್ಯೇತದ್ದರ್ಶಯತಿ — ಯಃ ಕಶ್ಚಿನ್ಮುಮುಕ್ಷುಃ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಥಮಂ ತಪಸಃ ಜ್ಞಾನಾದಿಲಕ್ಷಣಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣ ಇತ್ಯೇತತ್ ; ಜಾತಮ್ ಉತ್ಪನ್ನಂ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭಮ್ । ಕಿಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಪೂರ್ವಮಿತಿ, ಆಹ — ಅದ್ಭ್ಯಃ ಪೂರ್ವಮ್ ಅಪ್ಸಹಿತೇಭ್ಯಃ ಪಂಚಭೂತೇಭ್ಯಃ, ನ ಕೇವಲಾಭ್ಯೋಽದ್ಭ್ಯ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ । ಅಜಾಯತ ಉತ್ಪನ್ನಃ ಯಸ್ತಂ ಪ್ರಥಮಜಂ ದೇವಾದಿಶರೀರಾಣ್ಯುತ್ಪಾದ್ಯ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿಗುಹಾಂ ಹೃದಯಾಕಾಶಂ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಶಬ್ದಾದೀನುಪಲಭಮಾನಂ ಭೂತೇಭಿಃ ಭೂತೈಃ ಕಾರ್ಯಕರಣಲಕ್ಷಣೈಃ ಸಹ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಯೋ ವ್ಯಪಶ್ಯತ ಯಃ ಪಶ್ಯತೀತ್ಯೇತತ್ ; ಯ ಏವಂ ಪಶ್ಯತಿ, ಸ ಏತದೇವ ಪಶ್ಯತಿ — ಯತ್ತತ್ಪ್ರಕೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ॥

ಯದಿತಿ ।

ಯಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕೇ ಸುವರ್ಣಾಜ್ಜಾತಂ ಕುಂಡಲಂ ಸುವರ್ಣಮೇವ ಭವತಿ ತದ್ವದ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಜಾತೋ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೋಽಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಕ ಏವೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೬ ॥