மாண்டூ³க்யோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (மாண்டூ³க்ய)
 
த்ரிஷு தா⁴மஸு யத்³போ⁴ஜ்யம் போ⁴க்தா யஶ்ச ப்ரகீர்தித: ।
வேதை³தது³ப⁴யம் யஸ்து ஸ பு⁴ஞ்ஜாநோ ந லிப்யதே ॥ 5 ॥
த்ரிஷு தா⁴மஸு ஜாக்³ரதா³தி³ஷு ஸ்தூ²லப்ரவிவிக்தாநந்தா³க்²யம் யத்³போ⁴ஜ்யமேகம் த்ரிதா⁴பூ⁴தம் ; யஶ்ச விஶ்வதைஜஸப்ராஜ்ஞாக்²யோ போ⁴க்தைக: ‘ஸோ(அ)ஹம்’ இத்யேகத்வேந ப்ரதிஸந்தா⁴நாத் த்³ரஷ்ட்ருத்வாவிஶேஷாச்ச ப்ரகீர்தித: ; யோ வேத³ ஏதது³ப⁴யம் போ⁴ஜ்யபோ⁴க்த்ருதயா அநேகதா⁴ பி⁴ந்நம் , ஸ: பு⁴ஞ்ஜாந: ந லிப்யதே, போ⁴ஜ்யஸ்ய ஸர்வஸ்யைகபோ⁴க்த்ருபோ⁴ஜ்யத்வாத் । ந ஹி யஸ்ய யோ விஷய:, ஸ தேந ஹீயதே வர்த⁴தே வா । ந ஹ்யக்³நி: ஸ்வவிஷயம் த³க்³த்⁴வா காஷ்டா²தி³, தத்³வத் ॥

ப்ரக்ருதபோ⁴க்த்ருபோ⁴க்³யபதா³ர்த²த்³வயபரிஜ்ஞாநஸ்யாவாந்தரப²லமாஹ –

த்ரிஷ்விதி ।

பூர்வார்த²ம் வ்யாசஷ்டே –

ஜாக்³ரதா³தி³ஷ்விதி ।

போ⁴க்³யத்வேநைகத்வே(அ)பி த்ரைவித்⁴யமவாந்தரபே⁴தா³து³ந்நேயம் ।

போ⁴க்துரேகத்வே ஹேதுமாஹ –

ஸோ(அ)ஹமிதி ।

யோ(அ)ஹம் ஸுஷுப்த: ஸோ(அ)ஹம் ஸ்வப்நம் ப்ராப்த: । யஶ்ச ஸ்வப்நமத்³ராக்ஷம் ஸோ(அ)ஹமிதா³நீம் ஜாக³ர்மீத்யேகத்வம் ப்ரதிஸந்தீ⁴யதே । ந ச தத்ர பா³த⁴கமஸ்தி । தத்³ யுக்தம் போ⁴க்துரேகத்வமித்யர்த²: ।

கிம் சாஜ்ஞாநம் தத்கார்யம் ச ப்ரதி ப்ராஜ்ஞாதி³ஷு த்³ரஷ்ட்ருத்வஸ்யாவிஶிஷ்டத்வாத்³ த்³ரஷ்ட்ருபே⁴தே³ ச ப்ரமாணாபா⁴வாத்³ யுக்தம் ததே³கத்வமித்யாஹ –

த்³ரஷ்ட்ருத்வேதி ।

த்³விதீயார்த²ம் விப⁴ஜதே –

யோ வேதே³தி ।

கத²மேதாவதா போ⁴க³ப்ரயுக்ததோ³ஷராஹித்யம், தத்ரா(அ)(அ)ஹ –

போ⁴ஜ்யஸ்யேதி ।

யத்³யபி போ⁴க்துரேகஸ்யைவ ஸர்வம் போ⁴க்³யமித்யவக³தம் ததா²(அ)பி கத²ம் ஸர்வம் பு⁴ஞ்ஜாநோ போ⁴க³ப்ரயுக்ததோ³ஷவாந்ந ப⁴வதீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –

ந ஹீதி ।

உக்தமர்த²ம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி –

ந ஹ்யக்³நிரிதி ।

ஸ்வவிஷயாந் காஷ்டா²தீ³ந் த³க்³த்⁴வா ந ஹீயதே வர்த⁴தே வா(அ)க்³நிரிதி ஸம்ப³ந்த⁴: ॥5॥