కదా తత్త్వప్రతిబోధో విపర్యాసక్షయహేతుర్భవతీత్యపేక్షాయామాహ –
అనాదీతి ।
ప్రతిబుద్ధ్యమానం తత్త్వమేవ విశినష్టి –
అజమితి ।
జీవశబ్దవాచ్యమర్థం నిర్దిశతి –
యోఽయమితి ।
పరమాత్మైవ జీవభావమాపన్నః సంసరతీత్యర్థః ।
తస్య కథం జీవభావాపత్తిరిత్యాశఙ్క్య కార్యకరణబద్ధత్వాదిత్యాహ –
స ఇతి ।
పరమాత్మోభయలక్షణేన స్వాపేన సుప్తో జీవో భవతీత్యన్వయః।
స్వాపస్యోభయలక్షణత్వమేవ ప్రకటయతి –
తత్త్వేత్యాదినా ।
మాయాలక్షణేనేత్యుభయత్ర సమ్బధ్యతే ।
సుప్తమేవ వ్యనక్తి –
మమేత్యాదినా ।
స్వాపపరిగృహీతస్యైవ ప్రతిబోధనావకాశో భవతీత్యాహ –
యదేతి ।
యదా సుషుప్తస్తదా బుధ్యత ఇతి శేషః ।
ప్రతిబోధకం విశినష్టి –
వేదాన్తార్థేతి ।
కథం ప్రతిబోధనం, తదాహ –
నాసీతి ।
అనుభూయమానత్వమేవమిత్యుచ్యతే । యదోక్తవిశేషణేన గురుణా ప్రతిబోధ్యమానః శిష్యస్తదాఽసావేవం వక్ష్యమాణప్రకారేణ ప్రతిబుద్ధో భవతీత్యుక్తమ్ ।
తమేవ ప్రకారం ప్రశ్నపూర్వకం ద్వితీయార్ధవ్యాఖ్యానేన విశదయతి –
కథమిత్యాదినా ।
అస్మిన్నితి సప్తమ్యా బోధ్యాత్మరూపం పరామృశ్యతే । బాహ్యం కార్యమాన్తరం కారణం తచ్చోభయమిహ నాస్తి । తతో జన్మాదేర్భావవికారస్య నాత్రావకాశః సమ్భవతీత్యర్థః ।
అవతారితం విశేషణం సప్రమాణం యోజయతి –
సబాహ్యేతి ।
అజత్వాదేవానిద్రం కార్యాభావే కారణస్య ప్రమాణాభావేన వక్తుమశక్యత్వాదితి మత్వాఽఽహ –
యస్మాదితి ।
అనిద్రత్వం హేతుం కృత్వా విశేషణాన్తరం దర్శయతి –
అత ఎవేతి ।
అగ్రహణాన్యథాగ్రహణసమ్బన్ధవైధుర్యం హేతుం కృత్వా విశేషణద్వయమిత్యాహ –
యస్మాచ్చేతి ।
తత్త్వమేవంలక్షణమస్తు, ఆత్మనః కిమాయాతమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ –
??
తదా విశిష్టేనాఽఽచార్యేణ విశిష్టం శిష్యం ప్రతి బోధనావస్థాయామిత్యర్థః ॥౧౬॥