மாண்டூ³க்யோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (மாண்டூ³க்ய)
 
ஜாக³ரிதஸ்தா²நோ வைஶ்வாநரோ(அ)கார: ப்ரத²மா மாத்ராப்தேராதி³மத்த்வாத்³வாப்நோதி ஹ வை ஸர்வாந்காமாநாதி³ஶ்ச ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 9 ॥
தத்ர விஶேஷநியம: க்ரியதே — ஜாக³ரிதஸ்தா²ந: வைஶ்வாநர: ய:, ஸ ஓங்காரஸ்ய அகார: ப்ரத²மா மாத்ரா । கேந ஸாமாந்யேநேத்யாஹ — ஆப்தே: ; ஆப்திர்வ்யாப்தி: ; அகாரேண ஸர்வா வாக்³வ்யாப்தா, ‘அகாரோ வை ஸர்வா வாக்’ (ஐ. ஆ. 2 । 3 । 19) இதி ஶ்ருதே: । ததா² வைஶ்வாநரேண ஜக³த் , ‘தஸ்ய ஹ வா ஏதஸ்யாத்மநோ வைஶ்வாநரஸ்ய மூர்தை⁴வ ஸுதேஜா:’ (சா². உ. 5 । 18 । 2) இத்யாதி³ஶ்ருதே: । அபி⁴தா⁴நாபி⁴தே⁴யயோரேகத்வம் சாவோசாம । ஆதி³ரஸ்ய வித்³யத இத்யாதி³மத் ; யதை²வ ஆதி³மத³காராக்²யமக்ஷரம் , ததா² வைஶ்வாநர: ; தஸ்மாத்³வா ஸாமாந்யாத³காரத்வம் வைஶ்வாநரஸ்ய । ததே³கத்வவித³: ப²லமாஹ — ஆப்நோதி ஹ வை ஸர்வாந்காமாந் , ஆதி³: ப்ரத²மஶ்ச ப⁴வதி மஹதாம் , ய ஏவம் வேத³, யதோ²க்தமேகத்வம் வேதே³த்யர்த²: ॥

பாதா³நாம் மாத்ராணாம் ச மத்⁴யே விஶ்வாக்²யவிஶேஷஸ்யாகாராக்²யவிஶேஷத்வம் நிக³மயதி –

தத்ரேதி ।

விஶ்வாகாரயோரேகத்வம் ஸாத்³ருஶ்யே ஸத்யாரோபயிதும் ஶக்யமந்யத்ர ஸத்யேவ தஸ்மிந்நாரோபஸம்த³ர்ஶநாத், ததா² ச கிம் ததா³ரோபப்ரயோஜகம் ஸாத்³ருஶ்யமிதி ப்ருச்ச²தி –

கேநேதி ।

ஸாமாந்யோபந்யாஸபராம் ஶ்ருதிமவதாரயதி –

ஆஹேதி ।

வ்யாப்திமேவாகாரஸ்ய ஶ்ருத்யுபந்யாஸேந வ்யநக்தி –

அகாரேணேதி ।

அத்⁴யாத்மாதி⁴தை³விகயோரேகத்வம் பூர்வமுக்தமுபேத்ய விஶ்வஸ்ய வைஶ்வாநரஸ்ய ஜக³த்³வ்யாப்திம் ஶ்ருத்யவஷ்டம்பே⁴ந ஸ்பஷ்டயதி –

ததே²தி ।

கிம் ச ஸாமாந்யத்³வாரா வாச்யவாசகயோரேகத்வமாரோப்யம் ந ப⁴வதி, தயோரேகத்வஸ்ய ப்ராகே³வோக்தத்வாதி³த்யாஹ –

அபி⁴தா⁴நேதி ।

ஸாமாந்யாந்தரமாஹ –

ஆதி³ரிதி ।

ததே³வ ஸ்பு²டயதி –

யதை²வேதி ।

உகாரோ மகாரஶ்சேத்யுப⁴யமபேக்ஷ்ய ப்ரத²மபாடா²தா³தி³மத்த்வமகாரஸ்ய த்³ரஷ்டவ்யம் । விஶ்வஸ்ய புநராதி³மத்த்வம் தைஜஸப்ராஜ்ஞாவபேக்ஷ்யா(அ)(அ)த்³யஸ்தா²நே வர்தமாநத்வாதி³த்யர்த²: ।

உக்தஸ்ய ஸாமந்யாந்தரஸ்ய ப²லம் த³ர்ஶயதி –

தஸ்மாதி³தி ।

கிமர்த²மித்த²ம் ஸாமாந்யத்³வாரா தயோரேகத்வமுச்யதே ? தத்³விஜ்ஞாநஸ்ய ப²லவத்த்வாதி³த்யாஹ –

ததே³கத்வேதி ।

ஸாத்³ருஶ்யவிகல்பாதே³வ ப²லவிகல்ப: ॥9॥