ப்ருதி²வ்யாதி³ஜக³த: கத²ம் பாங்க்தத்வமித்யாகாங்க்ஷாயாம் பங்க்த்யாக்²யஸ்ய ச்ச²ந்த³ஸ: ப்ருதி²வ்யாதௌ³ ஸம்பாத³நாதி³த்யாஹ —
பஞ்சஸங்க்²யேதி ।
ந கேவலம் பஞ்சஸங்க்²யாயோகா³த்பங்க்திச்ச²ந்த³:ஸம்பாத³நம் , யஜ்ஞத்வஸம்பாத³நமபி கர்தும் ஶக்யத இத்யாஹ —
பாங்க்தஶ்ச யஜ்ஞ இதி ।
பத்நீயஜமாநபுத்ரதை³வமாநுஷவித்தை: பஞ்சபி⁴ர்யோகா³த்³யஜ்ஞ: பாங்க்த இத்யர்த²: । தை³வவித்தமுபாஸநம் மாநுஷவித்தம் க³வாதீ³தி விபா⁴க³: ।
பங்க்திச்ச²ந்த³ஸோ யஜ்ஞஸ்ய ச பஞ்சஸங்க்²யாயோகா³த்பாங்க்தத்வே க்ரமேண ஶ்ருதீர்த³ர்ஶயதி —
பஞ்சாக்ஷரேதி ।
ஜக³தோ யஜ்ஞத்வஸம்பாத³நமேவ த³ர்ஶயதி —
தேநேதி ।
பஞ்சஸங்க்²யாயோக³லக்ஷணேந யஜ்ஞஸாம்யேநேத்யர்த²: ।
லோகாத்³யாத்மாந்தம் சேதி ।
ப்ராணாதி³மஜ்ஜாந்தம் சேதி சகாரார்த²: । பரிகல்பயதி, ஶ்ருதிரிதி ஶேஷ: ।
ஏவம் ப்³ரஹ்மோபாதி⁴பூ⁴தம் ஸர்வம் ஜக³த்பங்க்திச்ச²ந்தோ³ரூபம் யஜ்ஞரூபம் ச பரிகல்ப்ய தாத்³ருக்பாங்க்தஜக³தா³த்மகம் ப்ரக்ருதம் ப்³ரஹ்மாஹமஸ்மீதி சிந்தயத: கிம் ப²லம் ப⁴வதீத்யாகாங்க்ஷாயாமாஹ —
தேந யஜ்ஞேநேதி ।
ப்ரஜாபதிமிதி ।
ஸ்தூ²லஸர்வப்ரபஞ்சோபாதி⁴கஸ்ய ப்³ரஹ்மண: ப்ரஜாபதிரூபத்வாத் ‘தம் யதா² யதோ²பாஸதே’ இதி ந்யாயேந ஜக³தா³த்மப்³ரஹ்மோபாஸநாஜ்ஜக³தா³த்மாநம் ப்ரஜாபதிமேவ ப்ராப்நோதீத்யர்த²: ।
ஏவம் தாத்பர்யமுக்த்வா ப்ருதி²வ்யாதி³ஜக³த: பஞ்சஸங்க்²யாயோகா³த்பாங்க்தஸ்வரூபத்வம் ப்ரஶ்நபூர்வகம் ஶ்ருத்யா த³ர்ஶயதி —
தத்கத²மித்யாதி³நா ।
விராடி³தி ।
‘ஆப ஓஷத⁴ய:’ இத்யாதி³ஸ்தூ²லபூ⁴தாதி⁴காராத்³பூ⁴தமயோ விராட்³தே³ஹ இஹாத்மஶப்³தா³ர்த² இத்யர்த²: ।
இத்யதி⁴பூ⁴தமித்யுபஸம்ஹாரவசநமித்யதி⁴லோகமித்யதி⁴தை³வதமித்யேவம்ரூபயோரதி⁴லோகாதி⁴தை³வதபாங்க்தத்³வயோபஸம்ஹாரவசநயோருபலக்ஷணார்த²மித்யத்ர ஹேதுமாஹ —
லோகதே³வதாபாங்க்தயோஶ்சேதி ।
தயோரபி பூர்வமுக்தத்வாதி³த்யர்த²: ।
அத்⁴யாத்மமிதி ।
ஆத்மா தே³ஹ:, தமதி⁴க்ருத்ய வர்தமாநமத்⁴யாத்மமித்யர்த²: ।
நநு பாங்க்தஷட்ககத²நேந கத²ம் ஸர்வஸ்ய ஜக³த: பாங்க்தத்வமுக்தம் ? தத்ராஹ —
ஏதாவத்³தீ⁴தி ।
யத்³பா³ஹ்யமத்⁴யாத்மம் ச பாங்க்தம் ஶ்ருத்யா த³ர்ஶிதம் ஏதாவதே³வேத³ம் ஸர்வம் ஜக³த் , ந ததோ(அ)தி⁴கமஸ்தீத்யவக³ந்தவ்யமித்யர்த²: ।
ஶ்ருதிப்ரத³ர்ஶிதபாங்க்தஷட்கே க்ருத்ஸ்நஸ்ய ஜக³தோ(அ)ந்தர்பா⁴வ: ப்ரஸித்³த⁴ இதி ஹி-ஶப்³தா³ர்த²: । உபாஸநாவிதி⁴ம் த³ர்ஶயதி —
ஏததே³வமிதி ।
ஏதஜ்ஜக³தே³வம் பாங்க்தரூபேணேத்யர்த²: । உக்தவாநித்யஸ்யேதிஶப்³தே³ந ஸம்ப³ந்த⁴: ।
ஸங்க்²யாஸாமாந்யாதி³தி ।
ஆத்⁴யாத்மிகமபி பாங்க்தத்ரயம் பா³ஹ்யமபி பாங்க்தத்ரயமித்யஸ்மாத்ஸாமாந்யாதா³த்⁴யாத்மிகேந பாங்க்தேந பா³ஹ்யபாங்க்தஸ்ய பூரணமித்யர்த²: ।
நநு தேந தஸ்ய பூரணம் குஸூலாத³ரிவ தா⁴ந்யாதி³நா ந ஸம்ப⁴வதீத்யாஶங்க்யாஹ —
ஏகாத்மதயேதி ।
பா³ஹ்யமாத்⁴யாத்மிகம் ச ஸர்வம் பாங்க்தஜாதமேகாத்மத்வேநோபலப⁴தே, பாங்க்தஜக³தா³த்மகம் ப்³ரஹ்மாஹமஸ்மீதி சிந்தயேதி³த்யுக்தவாநிதி யாவத் ।
ஏதத³தி⁴விதா⁴யேத்யாதி³நோக்தமுபாஸநமநூத்³ய தஸ்ய ப²லமுபக்ரமே கதி²தமித்யாஹ —
ஏததே³வமிதி ॥