बहिस्तूभयथापि स्मृतेराचाराच्च ॥४३॥

उत नेतीति ।

चिन्त्यते इति शेषः ।

सङ्गतिगर्भं पूर्वपक्षमाह –

तत्रेति ।

कृतप्रायश्चित्तानामवकीर्णिनां संव्यवहार्यत्वे तैः सह कृतं श्रवणादिकं विद्यासाधनं न वेति चिन्ताप्रयोजनम् । सर्वपातकमिह परत्र वाऽशुद्धिं जनयति ।

तत्र नैष्ठिकादीनामाश्रमच्युतेर्बहुनिन्दादर्शनात् तज्जन्यपापापूर्वे प्रायश्चित्तेन नुवर्तेतेति; निमित्तनिवृत्तावपि कार्यानुवृत्तेर्बहुलमुपलम्भादित्यभिप्रेत्य सिद्धान्तमाह –

निषिद्धेत्यादिना ।

निषिद्धकर्मत्रितयात्तदनुष्ठानजन्यमेनः पापापूर्वं लोकद्वयेऽप्यशुद्धिं तावदापादयति । तच्च द्वैधिं द्विप्रकारकम् ।

तदेव दर्शयति –

कस्य चिदित्यादिना ।

यत्याद्याश्रमच्युतेरैहलौकिकाशुध्द्यापादकत्वे दृष्टान्तमाह –

यथा स्त्रीबालादिति ।

बालघ्नांश्च कृतघ्नांश्च विशुद्धानपि धर्मतः । शरणागतहन्तॄंश्च स्त्रीहन्तॄंश्च न संपिबेत् ॥ इति मनुवचनम् । न संपिबेत् अन्योन्यं गृहे भोजनादिसंव्यवहारं न कुर्यादित्यर्थः । मनुवचनव्याख्यानरूपं याज्ञवल्कीयवचनम् - प्रायश्चित्तैरपैत्येनो यदज्ञानकृतं भवेत् । कामतोऽव्यवहार्यस्तु वचनादिह जायते । इति ।

तत्राव्यवहार्य इत्यकारप्रश्लेषं कृत्वा व्याख्यायोदाहरति –

तथा चेति ।

अज्ञानकृतं यदेनो भवेद्यच्च कामतः कृतं तदुभयं प्रायश्चित्तैरपैतीत्येवमर्थतया व्याचष्टे –

कामतः कृतमपीति ।

कामतः कृतब्रह्मवधादिग्रहणं बालवधाद्युपलक्षणार्थं मत्वा श्लोकशेषं व्याचष्टे –

बालघ्नादिस्त्विति ।

वचनादित्युक्तं, किं तदित्यत आह – वचनमिति ॥४३॥

इति द्वादशं बहिरधिकरणम् ॥