ಶ್ರುತಿಸಾರಸಮುದ್ಧರಣಮ್ - ಶ್ಲೋಕಾಃ

अ

1. ಅಣು ನೋ ನ ಚ ತದ್ವಿಪರೀತಗುಣೋ ನ ಚ ಹ್ನಸ್ವಮತೋ ನ ಚ ದೀರ್ಘಮಪಿ । ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಸಮಸ್ತವಿಶೇಷಣಕಂ ಪರಮಕ್ಷರಮಾತ್ಮತಯಾಽಽಶ್ರಯ ಭೋಃ ॥ ೧೫೮ ॥
2. ಅತ ಏತದಸೇಧಿ ಸದುಕ್ತಿ ಪರಂ ನ ಮೃಷೇತಿ ಮೃಷಾ ತು ತತೋಽನ್ಯದಿತಿ । ಇತಿ ಸಿದ್ಧಮತೋ ಯದವಾದಿ ಮಯಾ ಜನಿಮಜ್ಜಗದೇತದಭೂತಮಿತಿ ॥ ೧೨೭ ॥
3. ಅತ ಏವ ನ ಕಿಂಚಿದುದಾಹರಣಂ ಧ್ರುವಮಸ್ತಿ ಪರಸ್ಯ ವಿನಾಶಿಗುಣಮ್ । ಯತ ಏವಮತಃ ಸ್ಥಿತಮುಕ್ತಮದೋ ನಹಿ ನಿತ್ಯಮನಿತ್ಯಗುಣೇನ ಗುಣಿ ॥ ೩೨ ॥
4. ಅತ ಏವ ನ ದೃಷ್ಟಿವಿಧಾನಪರಂ ಗುಣವಾದಪರಂ ಚ ನ ತದ್ವಚನಮ್ । ಸ್ತುತಿವಾದ್ಯಪಿ ನೈತದುಪಾಸ್ಯತಯಾ ವಿಧಿರತ್ರ ನ ದೇಹಭೃತೋಽಸ್ತಿ ಯತಃ ॥ ೭೩ ॥
5. ಅತ ಏವ ಹಿ ಜೀವಸದಾತ್ಮಕತಾಂ ನಹಿ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವದೇದ್ವಚನಮ್ । ಯದಪೀದೃಶಮನ್ಯದತೋ ವಚನಂ ತದಪಿ ಪ್ರಥಯೇದನಯೈವ ದಿಶಾ ॥ ೫೪ ॥
6. ಅಥವಾ ತ್ವಮಿತಿಧ್ವನಿವಾಚ್ಯಮಿದಂ ಸದಸೀತಿ ವದೇದ್ವಚನಂ ಗುಣತಃ । ವಿಭಯಂ ಪುರುಷಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಯಥಾ ಮೃಗರಾಡಯಮೀಶ್ವರಗುಪ್ತ ಇತಿ ॥ ೫೧ ॥
7. ಅಧುನಾಽಸ್ಮಿ ಸುನಿರ್ವೃತ ಆತ್ಮರತಿಃ ಕೃತಕೃತ್ಯ ಉಪೇಕ್ಷಕ ಏಕಮನಾಃ । ಪ್ರಹಸನ್ವಿಷಯಾನ್ಮೃಗತೋಯಸಮಾನ್ವಿಚರಾಮಿ ಮಹೀಂ ಭವತಾ ಸಹಿತಃ ॥ ೧೭೩ ॥
8. ಅನಯೋಪಮಯಾಽನೃತತಾಮವದಚ್ಛ್ರುತಿರಗ್ನಿದಿವಾಕರಚಂದ್ರಮಸಾಮ್ । ಅಮೃಷಾತ್ವಮಪಿ ಶ್ರುತಿರುಕ್ತವತೀ ತ್ರಿತಯಸ್ಯ ತು ರಕ್ತಪುರಃಸರಿಣಃ ॥ ೧೨೩ ॥
9. ಅನೃತಂ ದ್ವಯಮಿತ್ಯವದಾಮ ಪುರಾ ವ್ಯವಹಾರಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ತು ಗೀತಮಿದಮ್ । ಅನೃತೇನ ನ ಸತ್ಯಮುಪೈತಿ ಯುಜಾಂ ನ ಮರೀಚಿಜಲೇನ ನದೀ ಹ್ರದಿನೀ ॥ ೧೬೭ ॥
10. ಅನೃತತ್ವಮವಾದ್ಯಸಕೃದ್ವಿಕೃತೇರ್ನಿರಧಾರಿ ಸದೇವ ತು ಸತ್ಯಮಿತಿ । ಶ್ರುತಿಭಿರ್ಬಹುಧೈತದತೋಽವಗತಂ ಜಗತೋ ನ ಹಿ ಜನ್ಮ ವಿಧೇಯಮಿತಿ ॥ ೪೫ ॥
11. ಅನೃತತ್ವಮಿದಂ ಜ್ವಲನಪ್ರಭೃತೇರ್ಯದವಾದಿ ಭವೇತ್ತದುದಾಹರಣಮ್ । ವಿತಥಾ ವಿಕೃತಿಃ ಸತತಂ ಸಕಲಾ ನ ತಥಾ ಪ್ರಕೃತಿಃ ಶ್ರುತಿನಿಶ್ಚಯತಃ ॥ ೧೨೪ ॥
12. ಅಪಹಾಯ ನ ಕಶ್ಚಿದಹಂಕರಣಂ ವ್ಯವಹಾರಮುಪೈತಿ ಕದಾಚಿದಪಿ । ಉಪಪನ್ನತರಾ ಹಿ ಮತೇಸ್ತು ತತೋ ವ್ಯವಹಾರಪಥಂ ಪ್ರತಿ ಕಾರಣತಾ ॥ ೨೦ ॥
13. ಅಮತಂ ನ ಮತೇರಮತಸ್ತದಿದಂ ಯದಮುತ್ರ ತದೇವ ತು ಕಶ್ಚಿದಿತಿ । ಶ್ರುತಿಷು ಪ್ರತಿಪಾದಿತಮಸ್ಯ ದೃಶೇಃ ಪರಮಾತ್ಮಪದತ್ವಮಮೂಷು ಭೃಶಮ್ ॥ ೩೬ ॥
14. ಅಮನಸ್ಕಮಬುದ್ಧಿಮನಿಂದ್ರಿಯಕಮರಜಸ್ಕಮಸತ್ತ್ವತಮಸ್ಕಮಪಿ । ಅಮಹೀಜಲವಹ್ನ್ಯನಿಲಾಂಬರಕಂ ಪರಮಕ್ಷರಮಾತ್ಮತಯಾಽಽಶ್ರಯ ಭೋಃ ॥ ೧೦೯ ॥
15. ಅಮೃತತ್ವಮಸತ್ಪುರುಷಸ್ಯ ಯದಿ ಕ್ರಿಯತೇ ಸದುಪಾಸನಯಾ ಯಜಿವತ್ । ಯಜಿಕಾರ್ಯವದಂತವದೇವ ಭವೇತ್ಕೃತಕಸ್ಯ ಯತೋ ವಿದಿತಾಽಧ್ರುವತಾ ॥ ೧೦೧ ॥
16. ಅಯಸೋಽವಯವಾನಭಿಭೂಯ ರಸಃ ಸ್ಥಿತವಾನನಲಾನುಗೃಹೀತಿಮನು । ಕನಕತ್ವಮತಿಂ ಜನಯತ್ಯಯಸಿ ಪ್ರತಿಪನ್ನಮಯೋ ನ ತು ಕಾಂಚನತಾಮ್ ॥ ೯೮ ॥
17. ಅವಗಂತ್ರವಗಮ್ಯಚಿದಾತ್ಮಧಿಯೋರಹಮಿತ್ಯಭಿಮಾನವಿಹೀನತಯಾ । ಸ್ಥಿತಯೋರಭಿಮಾನಪುರಃಸರಕಂ ವ್ಯವಹಾರಪಥಂ ನ ಜನೋಽವತರೇತ್ ॥ ೧೮ ॥
18. ಅವನಿಪ್ರಮುಖಂ ವಿಯದಂತಮಿದಂ ವಿಕೃತಿಸ್ತು ಪರಸ್ಯ ಭವತ್ಯಪರಮ್ । ಅನೃತಂ ತ್ವಪರಂ ವಿಕೃತಿಸ್ತು ಯತೋಽವಿತಥಂ ತು ಪರಂ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ತು ಯತಃ ॥ ೧೨೬ ॥
19. ಅವಿಭಕ್ತವಿಭಕ್ತ್ಯಭಿಧಾನಕೃತಾ ಪರಮಾತ್ಮಪದೇನ ಶರೀರಭೃತಃ । ನ ಭವೇದಿಹ ತತ್ತ್ವಮಸಿಪ್ರಭೃತೌ ಲವಣಂ ಜಲಮಿತ್ಯಭಿಧಾಸು ಯಥಾ ॥ ೬೬ ॥
20. ಅವಿವೇಕತ ಆತ್ಮತಯಾ ವಿದಿತಂ ಕುಶರೀರಮಿದಂ ಭವತಾಽಪ್ಯಹಿವತ್ । ಅಹಿವತ್ತ್ಯಜ ದೇಹಮಿಮಂ ತ್ವಮಪಿ ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ಚಿದಾತ್ಮಕಮಾತ್ಮತಯಾ ॥ ೧೬೧ ॥
21. ಅಸತಶ್ಚ ಸತಶ್ಚ ನ ಜನ್ಮ ಭವೇದಿತಿ ಪೂರ್ವಮವಾದ್ಯುಪಪತ್ತಿಯುತಮ್ । ಸದಸಚ್ಚ ನ ಜಾಯತ ಏವ ಕುತೋ ನಹಿ ವಸ್ತು ತಥಾವಿಧಮಸ್ತಿ ಯತಃ ॥ ೧೪೯ ॥
22. ಅಸತೋ ನ ಕಥಂಚನ ಜನ್ಮ ಭವೇತ್ತದಸತ್ತ್ವತ ಏವ ಖಪುಷ್ಪಮಿವ । ನ ಸತೋಽಸ್ತಿ ಭವಃ ಪುರುತೋಽಪಿ ಭವಾದ್ಯತ ಆತ್ಮವದೇವ ಸದಿಷ್ಟಮಿತಿ ॥ ೧೪೧ ॥
23. ಅಸತೋ ಭವನಂ ನಶನಂ ಚ ಸತಃ ಕಣಭೋಜಿಮತಂ ವಿದಿತಂ ಕವಿಭಿಃ । ಉಪಪತ್ತಿವಿರುದ್ಧತಯಾ ಸುಭೃಶಂ ತದಭಾಣಿ ಮಯಾಽಪಿ ವಿರುದ್ಧತಯಾ ॥ ೧೪೭ ॥
24. ಅಸುನಾ ಕರಣೈರ್ಗಗನಪ್ರಮುಖೈಃ ಸಹ ಮುಂಡಕ ಉದ್ಭವನಂ ಮನಸಃ । ಪುರುಷಾತ್ಪರಮಾತ್ಮನ ಉಕ್ತಮತೋ ವಿತಥಂ ಮನ ಇತ್ಯವಧಾರಯ ಭೋಃ ॥ ೧೩೧ ॥
25. ಅಸುಬುದ್ಧಿಶರೀರಗುಣಾನ್ ಷಡಿಮಾನವಿವೇಕಿಜನೈರ್ದೃಶಿಧರ್ಮತಯಾ । ಪ್ರತಿಪನ್ನತಮಾನ್ ಪ್ರವಿಹಾಯ ಶನೈರ್ದೃಶಿಮಾತ್ರಮವೇಹಿ ಸದಾಽಹಮಿತಿ ॥ ೧೫೯ ॥
26. ಅಹಮಸ್ಮಿ ಚರಸ್ಥಿರದೇಹಧಿಯಾಂ ಚರಿತಸ್ಯ ಸದೇಕ್ಷಕ ಏಕ ಇತಿ । ನ ಭವೇದತ ಏವ ಮದನ್ಯ ಇತಿ ತ್ವಮವೇಹಿ ಸುಮೇಧ ಇದಂ ಸುದೃಢಮ್ ॥ ೧೬೫ ॥
27. ಅಹಮೀಕ್ಷ ಇತಿ ಪ್ರಥಮಂ ಹಿ ಧಿಯಾ ಸುವಿಚಿಂತ್ಯ ತತೋ ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಮ್ । ನಯನಂ ಪ್ರಹಿಣೋತಿ ತಥಾಽನ್ಯದಪಿ ಶ್ರವಣಾದಿ ವಿಯತ್ಪ್ರಮುಖಸ್ಯ ಗುಣೇ ॥ ೧೯ ॥
28. ಅಹಿನಿರ್ಲ್ವಯನೀಮಹಿರಾತ್ಮತಯಾ ಜಗೃಹೇ ಪರಿಮೋಕ್ಷಣತಸ್ತು ಪುರಾ । ಪರಿಮುಚ್ಯ ತು ತಾಮುರಗಃ ಸ್ವಬಿಲೇ ನ ಪುನಃ ಸಮವೇಕ್ಷತ ಆತ್ಮತಯಾ ॥ ೧೬೦ ॥
29. ಇತರೋಽಪಿ ಗುರುಂ ಪ್ರಣಿಪತ್ಯ ಜಗೌ ಭಗವನ್ನಿತಿ ತಾರಿತವಾನಸಿ ಮಾಮ್ । ಅವಬೋಧತರೇಣ ಸಮುದ್ರಮಿಮಂ ಮೃತಿಜನ್ಮಜಲಂ ಸುಖದುಃಖಝಷಮ್ ॥ ೧೭೨ ॥
30. ಇತಿ ಜಾಗರಿತಂ ಸ್ವಪನಂ ಚ ಧಿಯಃ ಕ್ರಮತೋಽಕ್ರಮತಶ್ಚ ಸುಷುಪ್ತಮಪಿ । ನ ಕದಾಚಿದಪಿ ತ್ರಯಮಸ್ತಿ ಮಮೇತ್ಯವಗಚ್ಛ ತದಾಽಸ್ಮಿ ತುರೀಯಮಿತಿ ॥ ೧೧೩ ॥
31. ಇತಿ ಶಬ್ದಶಿರಸ್ಕಪದೋಕ್ತಮತಿರ್ವಿಹಿತಾ ಮನಆದಿಷು ತೈರ್ವಚನೈಃ । ನ ವಿಧಾನಮಿಹಾಸ್ತಿ ತಥಾ ವಚನೇ ಸುವಿಲಕ್ಷಣಮೇತದತೋ ವಚನಾತ್ ॥ ೫೬ ॥
32. ಇಯತಾ ಹಿ ನ ದೇಹಭೃತೋಽಸ್ತಿ ಭಿದಾ ಪರಮಾತ್ಮದೃಶೇರಿತಿ ವಾಚ್ಯಮಿದಮ್ । ಸ್ಥಿತಿಕಾಲ ಇಹಾಪಿ ಚ ಸೃಷ್ಟಿಮುಖೇ ಸದನನ್ಯತಯಾ ಶ್ರುತ ಏಷ ಯತಃ ॥ ೮೪ ॥
33. ಇಯದೇವ ಮಯೋಪನಿಷತ್ಸು ಪದಂ ಪರಮಂ ವಿದಿತಂ ನ ತತೋಽಸ್ತ್ಯಧಿಕಮ್ । ಇತಿ ಪಿಪ್ಪಲಭಕ್ಷ ಇವಾಭ್ಯವದದ್ಧ್ಯವಶಿಷ್ಟಮತಿಂ ವಿನಿವಾರಯಿತುಮ್ ॥ ೧೭೧ ॥
34. ಇಹ ಯಸ್ಯ ಚ ಯೋ ಗುಣ ಆತ್ಮಗತಃ ಸ್ವತ ಏವ ನ ಜಾತು ಭವೇತ್ಪರತಃ । ವಚನೇನ ನ ತಸ್ಯ ನಿರಾಕರಣಂ ಕ್ರಿಯತೇ ಸ ಗುಣಃ ಸಹಜಸ್ತು ಯತಃ ॥ ೭೦ ॥
35. ಇಹ ರಜ್ಜುಘಟಾದಿ ಹಿ ಸಾವಯವಂ ಸಮುಪೈತಿ ಯುಜಾಮಿತರೇತರತಃ । ಇತಿ ದೃಷ್ಟಮತೋಽನ್ಯದದೃಷ್ಟಮಪಿ ಸ್ವಯಮೂಹ್ಯಮಿದಂ ತ್ವಪರಿತ್ಯಜತಾ ॥ ೨೮ ॥
36. ಇಹ ವೀರಣತಂತುಸುವರ್ಣಮೃದಃ ಕಟಶಾಟಕಹಾರಘಟಾಕೃತಯಃ । ಉಪಲಬ್ಧೃಜನೈರೂಪಲಬ್ಧಮತೋ ನ ಭಿದಾಽಸ್ತಿ ತತಃ ಪ್ರಕೃತೇರ್ವಿಕೃತೇಃ ॥ ೧೩೮ ॥
37. ಇಹ ವೇದಶಿರಃಸು ತದರ್ಥವಿದಃ ಪ್ರವದಂತಿ ಸಮಸ್ತಜಗತ್ಪ್ರಕೃತಿಮ್ । ಪರಮಾತ್ಮಪದಂ ದೃಶಿಮಾತ್ರವಪುರ್ಧ್ರುವಮೇಕಮತೋಽನ್ಯದನಿತ್ಯಮಿತಿ ॥ ೩೧ ॥
38. ಇಹ ಸಂಸೃತಿಹೇತುನಿರಾಕರಣಂ ಕೃತಮಸ್ಯ ಶರೀರಭೃತೋಽಭಿಮತಮ್ । ಪರಮೇಶ್ವರಮಾತ್ಮತಯಾ ಬ್ರುವತಾ ವಚನೇನ ಚ ತತ್ತ್ವಮಸೀತ್ಯಮುನಾ ॥ ೭೬ ॥
39. ಉದಕಾವಯವಾನಭಿಭೂಯ ಪಯೋ ರಜತಾವಯವಾಂಶ್ಚ ಯಥಾ ಕನಕಮ್ । ವಿಪರೀತಮತಿಂ ಜನಯತ್ಯುದಕೇ ರಜತೇ ಚ ತಥಾಽಯಸಿ ಹೇಮಮತಿಮ್ ॥ ೯೯ ॥
40. ಉದಪದ್ಯತ ಖಪ್ರಮುಖಂ ಹಿ ಜಗತ್ಪರಮಾತ್ಮನ ಇತ್ಯಪಿ ಯಾಃ ಶ್ರುತಯಃ । ಅವಧಾರ್ಯತ ಆಭಿರಭೇದಮತಿಃ ಪರಮಾತ್ಮಸತತ್ತ್ವಸಮರ್ಪಣತಃ ॥ ೪೩ ॥
41. ಉಪರಾಗಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಮತಿರ್ವಿಷಯೇ ವಿಷಯಾವಧೃತಿಂ ಕುರುತೇ ತು ಯತಃ । ತತ ಏವ ಮತೇರ್ವಿದಿತಾವಿದಿತಾ ವಿಷಯಾಸ್ತು ತತಃ ಪರಿಣಾಮವತೀ ॥ ೯ ॥
42. ಉಪಲಭ್ಯಘಟಾದಿನಿಭೈವ ಭವೇನ್ಮನಸೋ ಯದಿ ಸಂಸ್ಥಿತಿರೇಕವಿಧಾ । ಪುರುಷಸ್ಯ ಚಿತಿಶ್ಚ ನ ವಿಕ್ರಿಯತೇ ಮತಿವೃತ್ತಿಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಘಟಾದಿನಿಭಾಮ್ ॥ ೧೭ ॥
43. ಉಪಲಭ್ಯಮಹಂಕರಣಂ ನ ಭವೇತ್ಪುರುಷಸ್ಯ ಗುಣೋ ಯದಿ ತರ್ಹಿ ಭವೇತ್ । ಗುಣಿರೂಪಮಥೋಽವಯಯಂ ಗುಣಿನೋ ನ ವಿಹಾಯ ಗುಣಃ ಪೃಥಗಸ್ತಿ ಯತಃ ॥ ೨೨ ॥
44. ಉಪಲಭ್ಯಮಹಂಕರಣಂ ಭವಿತುಂ ಕ್ಷಮತೇ ದೃಶಿರೂಪಗುಣೋ ನ ಯತಃ । ವಿಷಯಾಕೃತಿರಂಜಿತಧೀಗುಣವದ್ ವಿಷಯತ್ವಮಹಂಕರಣಸ್ಯ ತತಃ ॥ ೩೩ ॥
45. ಕಣಭುಗ್ಯಮಚೀಕ್ಲೃಪದಾತ್ಮಗುಣಂ ಗುಣಪೂಗಮನಿತ್ಯಮನಾತ್ಮಗುಣಮ್ । ಅನಯೈವ ದಿಶಾ ಸ ನಿರಾಕ್ರಿಯತಾಂ ನಹಿ ನಿತ್ಯಮನಿತ್ಯಗುಣೇನ ಗುಣಿ ॥ ೨೫ ॥
46. ಕನಕಪ್ರಭೃತೇರ್ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಮತೋ ರುಚಕಾದಿ ನ ವಿದ್ಯತ ಏವ ಕುತಃ । ಪೃಥಗಗ್ರಹಣಾತ್ಕನಕಪ್ರಭೃತೇರಿತಿ ಕಾರಣಮೇವ ಸದನ್ಯದಸತ್ ॥ ೧೩೬ ॥
47. ಕನಕಾದಿಷು ಯದ್ಯುಪಜಾತಮಭೂದ್ರುಚಕಪ್ರಮುಖಂ ಪೃಥಗೇವ ತತಃ । ಅಧಿಕಂ ಪರಿಮಾಣಮಮೀಷು ಕುತೋ ನ ಭವೇದಿತಿ ವಾಚ್ಯಮವಶ್ಯಮಿದಮ್ ॥ ೧೩೫ ॥
48. ಕನಕೇ ರುಚಕಾದಿ ನ ಪೂರ್ವಮಭೂಚ್ಚರಮಂ ಚ ನ ವಿದ್ಯತ ಇತ್ಯನೃತಮ್ । ಅಧುನಾಽಪಿ ತಥೈವ ಸಮಸ್ತಮಿದಂ ಜನಿಮದ್ವಿಯದಾದಿ ಭವೇದನೃತಮ್ ॥ ೧೩೪ ॥
49. ಕಪಿಲಾಸುರಪಂಚಶಿಖಾದಿಮತಂ ಪರಿಗೃಹ್ಯ ವದೇದ್ಯದಿ ಕಶ್ಚಿದಿದಮ್ । ನ ಕದಾ ಚನ ಜನ್ಮ ವದಾಮಿ ಸತಃ ಪ್ರವದಾಮಿ ತು ಯಚ್ಛೃಣು ತತ್ತ್ವಮಪಿ ॥ ೧೪೨ ॥
50. ಕಫಪಿತ್ತಸಮೀರಣಧಾತುಧೃತಂ ಕುಶರೀರಮಿದಂ ಸತತಂ ಹಿ ಯಥಾ । ಪ್ರಭವಪ್ರಭೃತಿ ಪ್ರಲಯಾಂತಮಿದಂ ಜಗದಗ್ನಿರವೀಂದುಧೃತಂ ಹಿ ತಥಾ ॥ ೧೧೭ ॥
51. ಕರಕಾದಿನಿಮಿತ್ತಕಮೇವ ಯಥಾ ಕರಕಾಂಬರನಾಮ ಭವೇದ್ವಿಯತಃ । ಪರಮಾತ್ಮದೃಶೇರಪಿ ನಾಮ ತಥಾ ಪುರಹೇತುಕಮೇವ ತು ಜೀವ ಇತಿ ॥ ೪೧ ॥
52. ಕರಕೋ ನ ಮೃದಃ ಪೃಥಗಸ್ತಿ ಯಥಾ ಮನಆದಿ ಸತೋಽಸ್ತಿ ತಥಾ ನ ಪೃಥಕ್ । ಇತಿ ವಸ್ತುಸತತ್ತ್ವಕತಾ ತು ಯಥಾ ವಿಧಿಶಬ್ದ ಇತಿಶ್ಚ ತಥಾ ತು ವೃಥಾ ॥ ೫೮ ॥
53. ಕರಣಸ್ಯ ಧಿಯಃ ಸ್ಫುರಣೇನ ವಿನಾ ವಿಷಯಾಕೃತಿಕೇನ ತು ಯಾ ಸ್ಥಿತತಾ । ಪ್ರವದಂತಿ ಸುಷುಪ್ತಿಮಮೂಂ ಹಿ ಬುಧಾ ವಿನಿವೃತ್ತತೃಷಃ ಶ್ರುತಿತತ್ತ್ವವಿದಃ ॥ ೧೧೨ ॥
54. ಕರಣಾನಿ ಯದೋಪರತಾನಿ ತದಾ ವಿಷಯಾನುಭವಾಹಿತವಾಸನಯಾ । ವಿಷಯೇಣ ವಿನಾ ವಿಷಯಪ್ರತಿಮಂ ಸ್ಫುರಣಂ ಸ್ವಪನಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಬುಧಾಃ ॥ ೧೧೧ ॥
55. ಕರಣಾನಿ ಹಿ ಯದ್ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಂ ಪ್ರಗಮಯ್ಯ ಮತಿರ್ವಿಷಯೇಷು ಚರೇತ್ । ತದು ಜಾಗರಿತಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಬುಧಾ ನ ತದಸ್ತಿ ಮಮೇತ್ಯವಗಚ್ಛ ದೃಶೇಃ ॥ ೧೧೦ ॥
56. ಕಿಮರೇ ಪುರುಷಂ ಪ್ರತಿಬೋಧಯಿತುಂ ಸ್ವಕಮರ್ಥಮಶಕ್ತಮಿದಂ ವಚನಮ್ । ಯದತೋಽನ್ಯತ ಆನಯನಂ ಕ್ರಿಯತೇ ಭವತಾ ಶ್ರವಣೇನ ವಿನಾಽಪಿ ವಿಧೇಃ ॥ ೮೯ ॥
57. ಕುರು ಪಕ್ಷಮಿಮಂ ಗಗನಪ್ರಮುಖಂ ಜನಿಮತ್ಸಕಲಂ ನಹಿ ಸತ್ಯಮಿತಿ । ಪ್ರಥಮಂ ಚರಮಂ ಚ ನ ಚಾಸ್ತಿ ಯತೋ ರುಚಕಾದಿವದಿತ್ಯುಪಮಾಂ ಚ ವದ ॥ ೧೩೩ ॥
58. ಗಗನಪ್ರಮುಖಂ ಪೃಥಿವೀಚರಮಂ ವಿಷಯೇಂದ್ರಿಯಬುದ್ಧಿಮನಃಸಹಿತಮ್ । ಜನಿಮಜ್ಜಗದೇತದಭೂತಮಿತಿ ಶ್ರುತಯಃ ಪ್ರವದಂತ್ಯುಪಮಾನಶತೈಃ ॥ ೧೧೬ ॥
59. ಗಗನೇ ವಿಮಲೇ ಜಲದಾದಿಮತೇಃ ಸತಿ ವಾಽಸತಿ ವಾ ನ ಭಿದಾಽಸ್ತಿ ಯಥಾ । ತ್ವಯಿ ಸರ್ವಗತೇ ಪರಿಶುದ್ಧದೃಶೌ ನ ಭಿದಾಽಸ್ತಿ ತಥಾ ದ್ವಯಭೇದಕೃತಾ ॥ ೧೬೬ ॥
60. ಗುರುಶಿಷ್ಯಕಥಾಶ್ರವ್ರಣೇನ ಮಯಾ ಶ್ರುತಿವಚ್ಛ್ರುತಿಸಾರಸಮುದ್ಧರಣಮ್ । ಕೃತಮಿತ್ಥಮವೈತಿ ಯ ಏತದಸೌ ನ ಪತತ್ಯುದಧೌ ಮೃತಿಜನ್ಮಜಲೇ ॥ ೧೭೫ ॥
61. ಚರಿತಂ ತು ಧಿಯಃ ಸಕಲಂ ಸತತಂ ವಿದಿತಂ ಭವತಾ ಪರಿಶುದ್ಧಾಚಿತಾ । ಮತಿಭೇದಗುಣೋ ನಹಿ ತೇಽಸ್ತಿ ತತೋ ಯತ ಏವಮತೋಽಸದೃಶಸ್ತು ಧಿಯಾ ॥ ೧೧ ॥
62. ಚಿತಿಶಕ್ತಿಗುಣಃ ಕಿಮಹಂಕರಣಂ ಕಿಮು ಬುದ್ಧಿಗುಣೋಽಥ ಭವೇದುಭಯೋಃ । ಇತಿ ಚಿಂತ್ಯಮಿದಂ ಮನಸಾಽನಲಸೈರುಪಪತ್ತಿಭಿರಾತ್ಮಹಿತಂ ಯತಿಭಿಃ ॥ ೨೧ ॥
63. ಜಗತಃ ಸ್ಥಿತಿಕಾರಣಮಿತ್ಥಮಿದಂ ಪ್ರಥಿತಂ ರವಿವಹ್ನಿಶಶಿತ್ರಿತಯಮ್ । ಸ್ಮೃತಿವೇದಜನೇಷು ಭೃಶಂ ಯದಿತಿ ಶ್ರುತಿರೀರಿತವತ್ಯನೃನಂ ತದಿತಿ ॥ ೧೧೮ ॥
64. ಜನಿತಂ ವಿಯದಗ್ರಣಿ ಯೇನ ಜಗತ್ಪರಮಾತ್ಮಸದಕ್ಷರನಾಮಭೃತಾ । ಪ್ರವಿವೇಶ ಸ ಏವ ಜಗತ್ಸ್ವಕೃತಂ ಖಮಿವೇಹ ಘಟಂ ಘಟಸೃಷ್ಟಿಮನು ॥ ೪೨ ॥
65. ಜನಿತತ್ವಮವಾದಿ ನಹಿ ಶ್ರುತಿಭಿರ್ಜನಕೇನ ಸತಾಽಸ್ಯ ಶರೀರಭೃತಃ । ಮನಆದಿವಿಕಾರವಿಲಕ್ಷಣತಾಂ ಪ್ರತಿಯಂತಿ ಶರೀರಭೃತಸ್ತು ತತಃ ॥ ೬೩ ॥
66. ಜಲಭೇದಕೃತಾ ಬಹುತೇವ ರವೇರ್ಘಟಿಕಾದಿಕೃತಾ ನಭಸೋಽಪಿ ಯಥಾ । ಮತಿಭೇದಕೃತಾ ತು ತಥಾ ಬಹುತಾ ತವ ಬುದ್ಧಿದೃಶೋಽವಿಕೃತಸ್ಯ ಸದಾ ॥ ೭ ॥
67. ತವ ದಾಸ್ಯಮಹಂ ಭೃಶಮಾಮರಣಾತ್ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ಶರೀರಧೃತಿಂ ಭಗವನ್ । ಕರವಾಣಿ ಮಯಾ ಶಕನೀಯಮಿದಂ ತವ ಕರ್ತುಮತೋಽನ್ಯದಶಕ್ಯಮಿತಿ ॥ ೧೭೪ ॥
68. ತ್ರೈಲೋಕ್ಯನಾಥಹರಿಮೀಡ್ಯಮುದಾರಸತ್ತ್ವಂ ಶಕ್ತೇಸ್ತನೂಜತನಯಂ ಪರಮೇಷ್ಠಿಕಲ್ಪಮ್ । ಜೀಮೂತಮುಕ್ತವಿಮಲಾಂಬರಚಾರುವರ್ಣಂ ವಾಸಿಷ್ಠಮುಗ್ರತಪಸಂ ಪ್ರಣತೋಽಸ್ಮಿ ನಿತ್ಯಮ್ ॥ ೧ ॥
69. ತ್ವದುದಾಹೃತವಾಕ್ಯವಿಲಕ್ಷಣತಾ ವಚನಸ್ಯ ಹಿ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ಯತಃ । ಅತ ಏವ ನ ದೃಷ್ಟಿವಿಧಾನಪರಂ ಸತ ಏವ ಸದಾತ್ಮಕತಾಗಮಕಮ್ ॥ ೫೫ ॥
70. ತ್ವಮಸೀತಿ ಪದದ್ವಯಮೇತಿ ಯುಜಾಂ ತದಿತಿ ಧ್ವನಿನಾ ಸಹ ತತ್ತ್ವಮಿತಿ । ಕ್ರಿಯಯಾ ಸಹ ನಾಮಪದಂ ಸಮಿಯಾನ್ನಿರಪೇಕ್ಷಮುಪೈತ್ಯನಯಾ ಹಿ ಯುಜಾಮ್ ॥ ೭೭ ॥
71. ತ್ವಮಿತಿ ಧ್ವನಿನಾಽಭಿಹಿತಸ್ಯ ಯತಸ್ತದಿತಿಶ್ರುತಿವಾಚ್ಯಸದಾತ್ಮಕತಾಮ್ । ಅವದದ್ವಚನಂ ತತ ಏವ ಸತೋ ನಹಿ ಜೀವಸತತ್ತ್ವಕತಾಂ ವದತಿ ॥ ೮೧ ॥
72. ದಿನಕೃತ್ಪ್ರಭಯಾ ಸದೃಶೇನ ಸದಾ ಜನಚಿತ್ತರ (ಚ್ಚರಿ)ತಂ ಸಕಲಂ ಸ್ವಚಿತಾ । ವಿದಿತಂ ಭವತಾಽವಿಕೃತೇನ ಸದಾ ಯತ ಏವಮತೋಽಸಿತ ಏವ ಸದಾ ॥ ೮ ॥
73. ದ್ರವಿಡೋಽಪಿ ಚ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವಚೋ ವಿನಿವರ್ತಕಮೇವ ನಿರೂಪಿತವಾನ್ । ಶಬರೇಣ ವಿವರ್ಧಿತರಾಜಶಿಶೋರ್ನಿಜಜನ್ಮವಿದುಕ್ತಿನಿದರ್ಶನತಃ ॥ ೧೦೬ ॥
74. ದ್ವಯಮಪ್ಯವಿರೋಧಿ ಶರೀರಭೃತೋ ವಚನೀಯಮಿದಂ ರಘುನಂದನವತ್ । ಉಪದೇಶಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಸದಾಽಽತ್ಮಮತಿಃ ಪರಮಾತ್ಮಸತತ್ತ್ವಕತಾ ಚ ಸದಾ ॥ ೮೫ ॥
75. ನ ಕದಾಚಿದಪಿ ವ್ಯಭಿಚಾರವತೀ ಕನಕಾದಿಮತಿಃ ಪುರುಷಸ್ಯ ಯತಃ । ತತ ಏವ ಹಿ ಸತ್ಯತಯಾಽಭಿಮತಂ ಕನಕಾದಿ ವಿಪರ್ಯಯ ಏಷು ನಹಿ ॥ ೧೨೧ ॥
76. ನ ಗುಣೋ ಗುಣಿನಿ ಸ್ಥಿತವಾನ್ ಗುಣಿನಾ ವಿಷಯೀ ಕ್ರಿಯತೇ ನ ಚ ತಸ್ಯ ಗುಣೈಃ । ನಹಿ ದೇಶಕೃತಾ ನ ಚ ವಸ್ತುಕೃತಾ ಗುಣಿನೋಽಸ್ತಿ ಗುಣಸ್ಯ ಭಿದಾ ತು ಯತಃ ॥ ೨೩ ॥
77. ನ ಚ ತತ್ತ್ವಮಸೀತ್ಯಸಕೃದ್ವಚನಂ ಜಗತೋ ಜನಿಮಾತ್ರವಿಧೌ ಘಟತೇ । ಪರಮಾತ್ಮಪದಾನುಮತಿಂ ತು ಯದಾ ಜನಯೇತ್ಪುರುಷಸ್ಯ ತದಾ ಘಟತೇ ॥ ೪೬ ॥
78. ನ ತು ವಸ್ತುಸತತ್ತ್ವವಿಬೋಧನಕೃದ್ವಿನಿವರ್ತಯದಪ್ರತಿಬೋಧಮಿದಮ್ । ಸದುಪಾಸನಕರ್ಮವಿಧಾನಪರಂ ತತ ಏವ ಮತಂ ನ ವಿರೋತ್ಸ್ಯತಿ ಮೇ ॥ ೪೯ ॥
79. ನ ಪರಸ್ಪರಮಗ್ನಿಗುಣೋಽಗ್ನಿಗತೋ ವಿಷಯತ್ವಮುಪೈತಿ ಕದಾಚಿದಪಿ । ನಹಿ ಬಹ್ನಿರಪಿ ಸ್ವಗುಣಂ ಸ್ವಗತಂ ವಿಷಯೀ ಕುರುತೇ ಸ್ವಗುಣೇನ ಭುವಿ ॥ ೨೪ ॥
80. ನ ಮನೋ ನ ಮತಿಃ ಕರಣಾನಿ ಚ ನೋ ನ ರಜೋ ನ ತಮೋ ನ ಚ ಸತ್ತ್ವಮಪಿ । ನ ಮಹೀ ನ ಜಲಂ ನ ಚ ವಹ್ನಿರಪಿ ಶ್ವಸನೋ ನ ನಭಶ್ಚ ಪದಂ ಪರಮಮ್ ॥ ೧೦೮ ॥
81. ನ ಮಮ ಗ್ರಹಣೋಜ್ಝನಮಸ್ತಿ ಮಯಾ ನ ಪರೇಣ ದೃಶೇರಿತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ಭೋಃ । ನಹಿ ಕಸ್ಯಚಿದಾತ್ಮನಿ ಕರ್ಮ ಭವೇನ್ನ ಚ ಕಶ್ಚಿದಿಹಾಸ್ತಿ ಮದನ್ಯ ಇತಿ ॥ ೧೬೪ ॥
82. ನನು ಜೀವಸತೋರಣುಮಾತ್ರಮಪಿ ಸ್ವಗತಂ ನ ವಿಶೇಷಣಮಸ್ತಿ ಯದಾ । ವದ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ತದಾ ವಚನಂ ಕಿಮು ವಕ್ತಿ ತಥೈಷ ತ ಇತ್ಯಪಿ ಚ ॥ ೬೮ ॥
83. ನನು ಜೀವಸತೋರಪಿ ತತ್ತ್ವಮಿತಿ ಸ್ಫುಟಮೇಕವಿಭಕ್ತ್ಯಭಿಧಾನಮಿದಮ್ । ಕಥಮಸ್ಯ ಶರೀರಭೃತೋಽನೃತತಾ ನ ಭವೇದವಿಭಕ್ತವಿಭಕ್ತಿಯುಜಃ ॥ ೬೦ ॥
84. ನನು ದೇಹಭೃದೇಷ ಕಥಂ ಭವತಾಽಭಿಹಿತಃ ಪರಮಾತ್ಮಸದುಕ್ತಿರಿತಿ । ನ ವಿರುದ್ಧಮವಾದಿಷಮೇತದಹಂ ಶ್ರುತಿರಪ್ಯಮುಮರ್ಥಮುವಾಚ ಯತಃ ॥ ೩೫ ॥
85. ನನು ನಾಭ್ಯವದಚ್ಛ್ರುತಿರುದ್ಭವನಂ ಮನಸಸ್ತು ಸತೋ ನ ಚ ಖಪ್ರಮುಖಾತ್ । ಕಥಮಸ್ಯ ಭವೇದನೃತತ್ವಗತಿರ್ಮನಸೋ ಭಗವನ್ ವದ ನಿಶ್ಚಯತಃ ॥ ೧೨೯ ॥
86. ನನು ನಾಮ ಪೃಥಗ್ವಿಕೃತೇಃ ಪ್ರಕೃತೇರಥ ರೂಪಮಥಾಪಿ ಚ ಕಾರ್ಯಮತಃ । ಕಥಮವ್ಯತಿರಿಕ್ತತಯಾಽವಗಮಃ ಪ್ರಕೃತೇರ್ವಿಕೃತೇರಿತಿ ವಾಚ್ಯಮಿದಮ್ ॥ ೧೩೭ ॥
87. ನನು ರೂಪಮಥೋ ಅಪಿ ಕಾರ್ಯಮಥೋ ಅಭಿಧಾಽಪಿ ನಟಸ್ಯ ಪೃಥಗ್ ವಿದಿತಾ । ನ ಪೃಥಕ್ತ್ವಮುಪೈತಿ ನಟಃ ಕಿಮಿತಿ ಪ್ರತಿವಾಚ್ಯಮವಶ್ಯಮಿದಂ ಕುಶಲೈಃ ॥ ೧೪೦ ॥
88. ನನು ಸಪ್ತಮ ಆತ್ಮನ ಉದ್ಭವನಂ ಮನಸೋಽಭಿದಧಾವಸುನಾಽಪಿ ಸಹ । ಕಥಮಸ್ಯ ಭವೇದಮೃತತ್ವಗತಿರ್ಮನಸೋ ವಿಕೃತಿತ್ವಗುಣಸ್ಯ ವದ ॥ ೧೩೦ ॥
89. ನಭಸೋಽವಯವೋ ವಿಕೃತಿಶ್ಚ ಯಥಾ ಘಟಕಾದಿನಭೋ ನ ಭವೇತ್ತು ತಥಾ । ಪರಮಾತ್ಮನ ಏಷ ನ ಚಾವಯವೋ ವಿಕೃತಿಶ್ಚ ಶರೀರಭೃದಿತ್ಯಮೃಷಾ ॥ ೪೦ ॥
90. ನಹಿ ಕಲ್ಪಿತಭಾಗಸಮಾಗಮನಂ ವಿಗತಾವಯವಸ್ಯ ಘಟೇತ ಕುತಃ । ವಿತಥತ್ವಮತಿಃ ಸುದೃಢಾ ತು ಯತಃ ಪರಿಕಲ್ಪಿತವಸ್ತುಷು ಇತ್ಯಮುತಃ ॥ ೩೦ ॥
91. ನಹಿ ನಾಮಸಹಸ್ರಮಪಿ ಕ್ರಿಯಯಾ ರಹಿತಂ ಕಿಮಪಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ । ಪ್ರತಿಪಾದಕಮೇಷು ಲಿಙಾದಿ ಭವೇದ್ವಿಹಿತಾದಿಮತೇರ್ಜನಕಂ ಹಿ ಯತಃ ॥ ೭೮ ॥
92. ನಹಿ ಸಾವಯವಂ ವಿಗತಾವಯವೈರ್ವಿಗತಾವಯವಂ ನ ಚ ಸಾವಯವೈಃ । ಉಪಯಾತಿ ಯುಜಾಮಿತಿ ದೃಷ್ಟಮಿದಂ ಯತ ಏವಮತಃ ಸ್ಥಿತಮುಕ್ತಮದಃ ॥ ೨೯ ॥
93. ನಿಖಿಲಸ್ಯ ಮನಃಪ್ರಮುಖಸ್ಯ ಯತೋ ವಿತಥತ್ವಮವಾದಿ ಪುರಾ ತು ಮಯಾ । ಶ್ರುತಿಯುಕ್ತಿಬಲೇನ ತತೋಽದ್ವಯಕಂ ಪರಮಕ್ಷರಮೇವ ಸದನ್ಯದಸತ್ ॥ ೧೫೪ ॥
94. ನಿಗಮೋಽಪಿ ಚ ಯಸ್ಯ ಇತಿಪ್ರಭೃತಿರ್ಗುರುಭಕ್ತಿಮತಃ ಕಥಿತಂ ಗುರುಣಾ । ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಮಹಾತ್ಮನ ಇತ್ಯವದತ್ಪಠಿತವ್ಯಮತೋ ಗುರುಭಕ್ತಿಯುತೈಃ ॥ ೧೭೭ ॥
95. ಪರಮಾತ್ಮಪದತ್ವ ಇಯಂ ಚ ಮಯಾ ಶ್ರುತಿರಲ್ಪಕಣೋಕ್ತಿರಿಹಾಭಿಹಿತಾ । ಅಣಿಮಾದಿಗುಣಂ ಸದಿತಿ ಪ್ರಕೃತಂ ತದಸಿ ತ್ವಮಿತಿ ಶ್ರುತಿರಪ್ಯವದತ್ ॥ ೩೯ ॥
96. ಪರಮಾತ್ಮವಿಕಾರನಿರಾಕರಣಂ ಕೃತಮಸ್ಯ ಶರೀರಭೃತಸ್ತು ಯತಃ । ಪರಮೇಶ್ವರರೂಪವಿಲಕ್ಷಣತಾ ನ ಮನಾಗಪಿ ದೇಹಭೃತೋಽಸ್ತಿ ತತಃ ॥ ೬೭ ॥
97. ಪರಮಾತ್ಮವಿಕಾರವಿಭಕ್ತಮತಿರ್ನ ಭವತ್ಯತ ಏವ ಶರೀರಭೃತಃ । ಯತ ಏವ ವಿಕಾರವಿಭಿನ್ನಮತಿರ್ನ ಭವತ್ಯತ ಏವ ಮೃಷಾತ್ವಮತಿಃ ॥ ೬೫ ॥
98. ಪರಸಂವಿದಿತಾಃ ಸತತಂ ಹಿ ಯತೋ ನ ವಿದುಃ ಸ್ವಮಮೀ ವಿಷಯಾಸ್ತು ತತಃ । ಮತಯೋಽಪಿ ತಥಾ ಪರಸಂವಿದಿತಾ ನ ವಿದುಃ ಸ್ವಮಮೂರ್ವಿಷಯಾಸ್ತು ಯಥಾ ॥ ೧೩ ॥
99. ಪರಿಕಲ್ಪಿತಮಿತ್ಯಸದಿತ್ಯುದಿತಂ ಮನ ಇತ್ಯಭಿಶಬ್ದಿತಮಾಗಮತಃ । ಉಪಪತ್ತಿಭಿರೇವ ಚ ಸಿದ್ಧಮತೋ ಭವತೋಽನ್ಯದಶೇಷಮಭೂತಮಿತಿ ॥ ೧೬೯ ॥
100. ಪರಿಶುದ್ಧವಿಬುದ್ಧವಿಮುಕ್ತದೃಶೇರವಿವೇಕವಿವೇಕವಿವರ್ಜನತಃ । ಮಮ ಬಂಧವಿಮೋಕ್ಷಗುಣೌ ಭವತೋ ನ ಕದಾಚಿದಪೀತ್ಯವಗಚ್ಛ ಭೃಶಮ್ ॥ ೧೬೩ ॥
101. ಪುರುಷಮ್ಯ ಶರೀರಗತಾತ್ಮಮತಿಂ ಮೃತಿಸಂಭವಹೇತುಮನರ್ಥಕರೀಮ್ । ಅಪನೀಯ ಸದಾತ್ಮಮತಿಂ ದಧತೀ ಮಹತೇ ಪುರುಷಸ್ಯ ಹಿತಾಯ ಭವೇತ್ ॥ ೯೧ ॥
102. ಪುರುಷಸ್ಯ ತು ಧರ್ಮವದುದ್ಭವತಿ ಸ್ವರಸೇನ ಮತೇಃ ಸ್ವಮುಣೋಽಪಿ ಸತೀ । ಅತ ಆತ್ಮಗುಣಂ ಪ್ರತಿಯಂತಿ ಜನಾ ಮತಿವೃತ್ತಿಮಿಮಾಮಹಮಿತ್ಯಬುಧಾಃ ॥ ೧೫ ॥
103. ಪುರುಷಸ್ಯ ತು ಮರ್ತ್ಯಗುಣಸ್ಯ ಭವೇತ್ಸದುಪಾಸನಯಾ ನ ಸದಾತ್ಮಕತಾ । ನ ಕಥಂಚಿದಪಿ ಪ್ರಜಹಾತಿ ಯತಃ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಸಹಜಾಮಿಹ ಕಶ್ಚಿದಪಿ ॥ ೯೫ ॥
104. ಪುರುಷಸ್ಯ ಸತಶ್ಚ ವಿಧರ್ಮಕಯೋಃ ಸದುಪಾಸನಯಾ ನ ಭವೇತ್ಸಮಿತಿಃ । ಯದಿ ಸಂಗತಿರಿಷ್ಯತ ಏವ ತಯೋರವಿಮುಕ್ತತಯಾ ನ ಚಿರಂ ವಸತಃ ॥ ೧೦೨ ॥
105. ಪುರುಷೋಽಭಿಹಿತಸ್ತ್ವಮಸೀತಿ ಯದಾ ಕಿಮಸಾನಿ ವದೇತಿ ತದಾಽಭಿಮುಖಃ । ಶ್ರವಣಾಯ ಭವೇದಣಿಮಾದಿಗುಣಂ ಸದಿತಿ ಪ್ರಕೃತಂ ತದಸೀತಿ ವದೇತ್ ॥ ೮೦ ॥
106. ಪೃಥಗೇವ ಯದಾಽಕ್ಷರತೋ ಮತಿವಿನ್ಮಕರೋದಕವನ್ನ ಘಟಾಂಬರವತ್ । ನ ವಿರೋತ್ಸ್ಯತಿ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ತದಾ ವಚನಂ ಕಥಮೇಷ ಸ ಇತ್ಯಪಿ ಚ ॥ ೪೮ ॥
107. ಪ್ರಕೃತಾವವಿಶಿಷ್ಟತಯಾ ಯದಭೂದಧುನಾ ತು ತದೇವ ವಿಶೇಷಯುತಮ್ । ನಿರವದ್ಯಮಿದಂ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಮಮ ಪ್ರವದಾತ್ರ ವಿರೋಧಮವೈಷಿ ಯದಿ ॥ ೧೪೩ ॥
108. ಪ್ರಕೃತೇರಭಿಧಾನಪದೇನ ಯಥಾ ವಿಕೃತೇರಭಿಧಾನಮುಪೈತಿ ಯುಜಾಮ್ । ಅನೃತತ್ವಮತಿಸ್ತು ತಥಾ ವಿಕೃತೌ ಮೃದಯಂ ಘಟ ಇತ್ಯಭಿಧಾಸು ಯಥಾ ॥ ೬೧ ॥
109. ಪ್ರತಿಪಿತ್ಸುರಸಾವವಿನಾಶಿ ಪದಂ ಯತಿಧರ್ಮರತೋ ಯತಿಮೇವ ಗುರುಮ್ । ವಿದಿತಾತ್ಮಸತತ್ತ್ವಮುಪೇತ್ಯ ಕವಿಂ ಪ್ರಣಿಪತ್ಯ ನಿವೇದಿತವಾನ್ಸ್ವಮತಮ್ ॥ ೩ ॥
110. ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಮಿದಂ ಕಣಭೋಜಿಮತಂ ಹರಿಣಾಽಪಿ ಸಮಸ್ತಗುರೋರ್ಗುರುಣಾ । ವಚನೇನ ತು ನಾಸತ ಇತ್ಯಮುನಾ ಬ್ರುವತಾ ಚ ಪೃಥಾತನಯಾಯ ಹಿತಮ್ ॥ ೧೪೮ ॥
111. ಪ್ರತಿಷಿಧ್ಯ ಯತೋ ಬಹಿರಂತರಪಿ ಸ್ವವಿಲಕ್ಷಣಮಾತ್ಮನ ಉಕ್ತವತೀ । ಅವವೋಧಘನತ್ವಮತೋಽನ್ಯದಸಲ್ಲವಣೈಕರಸತ್ವನಿದರ್ಶನತಃ ॥ ೧೫೬ ॥
112. ಪ್ರದಿದರ್ಶಯಿಷುರ್ವಸನಸ್ಯ ಯಥಾ ವಿತಥತ್ವಮಪಾಸ್ಯತಿ ತಂತುಗುಣಮ್ । ಅಪಕೃಷ್ಯ ತು ತಂತುಸಮಂ ತ್ರಿತಯಂ ಜ್ವಲನಪ್ರಮುಖಸ್ಯ ತಥೋಕ್ತವತೀ ॥ ೧೨೫ ॥
113. ಫಲಮೀದೃಗಿದಂ ಸದುಪಾಸನತಃ ಪುರುಷಸ್ಯ ಭವಿಷ್ಯತಿ ನಾನ್ಯದತಃ । ನ ಚ ತನ್ನಿರವದ್ಯತಯಾಽಭಿಮತಂ ವಿದುಷಾಂ ಬಹುದೋಷಸಮೀಕ್ಷಣತಃ ॥ ೧೦೩ ॥
114. ಬಹುನಾಽಭಿಹಿತೇನ ಕಿಮು ಕ್ರಿಯತೇ ಶೃಣು ಸಂಗ್ರಹಮತ್ರ ವದಾಮಿ ತವ । ತ್ವಯಿ ಜಾಗರಿತಪ್ರಭೃತಿತ್ರಿತಯಂ ಪರಿಕಲ್ಪಿತಮಿತ್ಯಸದೇವ ಸದಾ ॥ ೧೬೮ ॥
115. ಭಗವದ್ಭಿರಿದಂ ಗುರುಭಕ್ತಿಯುತೈಃ ಪಠಿತವ್ಯಮಪಾಠ್ಯಮತೋಽನ್ಯಜನೈಃ । ಗುರುಭಕ್ತಿಮತಃ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಯತೋ ಗುರುಣೋಕ್ತಮತೋಽನ್ಯರತೋ ನ ಪಠೇತ್ ॥ ೧೭೬ ॥
116. ಭಗವನ್ನುದಧೌ ಮೃತಿಜನ್ಮಜಲೇ ಸುಖದುಃಖಝಷೇ ಪತಿತಂ ವ್ಯಥಿತಮ್ । ಕೃಪಯಾ ಶರಣಾಗತಮುದ್ಧರ ಮಾಮನುಶಾಧ್ಯುುಪಸನ್ನಮನನ್ಯಗತಿಮ್ ॥ ೪ ॥
117. ಭಗವಾನಪಿ ಮಧ್ಯಮಮೇವ ಯತೋ ವಿನಿಯಚ್ಛತಿ ಯುಷ್ಮದಿ ನಿತ್ಯಮತಃ । ಪ್ರಥಮಂ ತ್ವಮಸೀತಿ ಪದೇ ಸಮಿತಶ್ಚರಮಂ ತ್ವಸಿನಾ ಸಮಿಯಾತ್ತದಿತಿ ॥ ೭೯ ॥
118. ಭವತೋಽಭಿಮತಂ ಪರಿಹರ್ತುಮಿದಂ ನ ಕಥಂಚನ ಶಕ್ಯತ ಇತ್ಯಮುತಃ । ಕಣಭಕ್ಷಮತೇನ ಸಮತ್ವಮಿದಂ ಭವತೋಽಭಿಮತಂ ಶನಕೈರಗಮತ್ ॥ ೧೪೬ ॥
119. ಭೂಃ ಪಾದೌ ಯಸ್ಯ ನಾಭಿರ್ವಿಯದಸುರನಿಲಶ್ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯೌ ಚ ನೇತ್ರೇಕರ್ಣಾವಾಶಾ ಶಿರೋ ದ್ಯೌರ್ಮುಖಮಪಿ ದಹನೋ ಯಸ್ಯ ವಾಸ್ತವ್ಯಮಬ್ಧಿಃ । ಅಂತಃಸ್ಥಂ ಯಸ್ಯ ವಿಶ್ವಂ ಸುರನರಖಗಗೋಭೋಗಿಗಂಧರ್ವದೈತ್ಯೈ-ಶ್ಚಿತ್ರಂ ರಂರಮ್ಯತೇ ತಂ ತ್ರಿಭುವನವಪುಷಂ ವಿಷ್ಣುಮೀಶಂ ನಮಾಮಿ ॥ ೧೭೯ ॥
120. ಮತಿವೃತ್ತಯ ಆತ್ಮಚಿತಾ ವಿದಿತಾಃ ಸತತಂ ಹಿ ಯತೋಽವಿಕೃತಶ್ಚ ತತಃ । ಯದಿ ಚಾಽಽತ್ಮಚಿತಿಃ ಪರಿಣಾಮವತೀ ಮತಯೋ ವಿದಿತಾವಿದಿತಾಃ ಸ್ಯುರಿಮಾಃ ॥ ೧೦ ॥
121. ಮನಆದಿಷು ಕಾರಣದೃಷ್ಟಿವಿಧಿಃ ಪ್ರತಿಮಾಸು ಚ ದೇವಧಿಯಾಂ ಕರಣಮ್ । ಸ್ವಮತಿಂ ತ್ವನಪೋಹ್ಯ ಯಥಾ ಹಿ ತಥಾ ತ್ವಮಸೀತಿ ಸದಾತ್ಮಮತಿರ್ವಚನಾತ್ ॥ ೫೦ ॥
122. ಮನಆದಿಸಮಾನವಿಭಕ್ತಿತಯಾ ವಿಧಿಶಬ್ದಮಿತಿಂ ಚ ವಿಹಾಯ ಯದಿ । ಜನಕೇನ ಸತಾ ಸಹಯೋಗಮಿಯಾದನೃತಂ ತದಿತಿ ಸ್ಫುಟಮುಕ್ತಮಭೂತ್ ॥ ೫೯ ॥
123. ಮನಸಾ ಪುರುಷಃ ಪುರುಷೇಣ ಮನೋ ನಭಸಾ ಮುಸಲಂ ಮುಸಲೇನ ನಭಃ । ನಹಿ ಯೋಗವಿಯೋಗಮುಪೈತಿ ಕುತೋಽವಯವಿತ್ವನಿರಾಕರಣಾದಮುತಃ ॥ ೨೭ ॥
124. ಮನಸೋ ವಿಯತಃ ಸವಿತೃಪ್ರಭೃತೇಃ ಪ್ರವದಂತಿ ನ ತಾನಿ ಸದಾತ್ಮಕತಾಮ್ । ಮನಆದಿ ಹಿ ಮುಖ್ಯಮುಪಾಸ್ಯತಯಾ ಪ್ರವದಂತಿ ಯತೋಽಕ್ಷರದೃಷ್ಟಿಯುತಮ್ ॥ ೫೭ ॥
125. ಮನಸೋಽನೃತತೈವಮವಾದಿ ಯತಸ್ತತ ಏವ ಹಿ ತಸ್ಯ ಮೃಷಾ ಚರಿತಮ್ । ಯತ ಏವ ಮೃಷಾ ಮನಸಶ್ಚರಿತಂ ತತ ಏವ ಪುರೋದಿತಸಿದ್ಧಿರಭೂತ್ ॥ ೧೫೨ ॥
126. ಮನಸೋಽನ್ನಮಯತ್ವಮವಾದಿ ಯತಸ್ತತ ಏವ ಹಿ ಭೂತಮಯತ್ವಗತಿಃ । ಕುಶರೀರವದೇವ ತತೋಽಪಿ ಭೃಶಂ ವಿತಥಂ ಮನ ಇತ್ಯವಧಾರಯ ಭೋಃ ॥ ೧೩೨ ॥
127. ಮನಸೋಽಪ್ಯನೃತತ್ವಮಸೇಧ್ಯಮುತಃ ಪ್ರತಿಪಾದಿತಹೇತುತ ಏವ ಭವೇತ್ । ಚರಿತಂ ಚ ತದೀಯಮಸತ್ಯಮತಃ ಪರಿನಿರ್ಮಿತವಾರಣಚೇಷ್ಟಿತವತ್ ॥ ೧೨೮ ॥
128. ಯತ ಏವಮತಃ ಸ್ವಶರೀರಗತಾಮಹಮಿತ್ಯವಿವೇಕಮತಿಂ ಸುದೃಢಾಮ್ । ಪ್ರವಿಹಾಯ ಯದಕ್ಷರಮದ್ವಯಕಂ ತ್ಮಮವೇಹಿ ತದಕ್ಷರಮಾತ್ಮತಯಾ ॥ ೧೦೭ ॥
129. ಯತ ಏವಮತೋ ವಿಷಯಸ್ಯ ಗುಣಂ ವಿಷಯೇಣ ಸಹಾತ್ಮನಿ ಮೂಢಧಿಯಾ । ಅಧಿರೋಪಿತಮಪ್ಸ್ವಿವ ಭೂಮಿಗುಣಂ ಪ್ರತಿಷೇಧತಿ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವಚಃ ॥ ೭೨ ॥
130. ಯದಜೀಜನದಂಬರಪೂರ್ವಮಿದಂ ಜಗದಕ್ಷರಮೀಕ್ಷಣವಿಗ್ರಹಕಮ್ । ಪ್ರವಿವೇಶ ತದೇವ ಜಗತ್ಸ್ವಕೃತಂ ಸ ಚ ಜೀವಸಮಾಖ್ಯ ಇತಿ ಶ್ರುತಯಃ ॥ ೬೪ ॥
131. ಯದನಭ್ಯುದಿತಂ ವದನೇನ ಸದಾ ನಯನೇನ ಚ ಪಶ್ಯತಿ ಯನ್ನ ಸದಾ । ಶ್ರವಣೇನ ಚ ಯನ್ನ ಶೃಣೋತಿ ಸದಾ ಮನಸಾಽಪಿ ಚ ಯನ್ಮನುತೇ ನ ಸದಾ ॥ ೩೭ ॥
132. ಯದಪೂರ್ವಮಬಾಹ್ಯಮನಂತರಕಂ ನ ಚ ಕಿಂಚನ ತಸ್ಯ ಭವತ್ಯಪರಮ್ । ಇತಿ ವೇದವಚೋನುಽಶಶಾಸ ಯತೋ ವಿತಯಂ ಪರತೋಽನ್ಯದತಃ ಪ್ರಗತಮ್ ॥ ೧೫೫ ॥
133. ಯದಪೇಕ್ಷ್ಯ ತು ನಾಮ ಭವೇತ್ತ್ರಿತಯಂ ಪರಮಾತ್ಮಪದಸ್ಯ ತುರೀಯಮಿತಿ । ತದಸತ್ಯಮಸತ್ಯಗುಣಸ್ತು ಯತಃ ಪರಿನಿರ್ಮಿತಸರ್ಪವಿಸರ್ಪಣವತ್ ॥ ೧೫೩ ॥
134. ಯದಪೇಕ್ಷ್ಯ ಭವೇದಭಿಧಾನಮಿದಂ ಪರಮಾತ್ಮಪದಸ್ಯ ತುರೀಯಮಿತಿ । ತದಸತ್ಯಮಸತ್ಯಗುಣಶ್ಚ ತತಃ ಪರಿನಿರ್ಮಿತವಾರಣಚೇಷ್ಟಿತವತ್ ॥ ೧೧೫ ॥
135. ಯದಬಾಹ್ಯಮನಂತರಮೇಕರಸಂ ಯದಕಾರ್ಯಮಕಾರಣಮದ್ವಯಕಮ್ । ಯದಶೇಷವಿಶೇಷವಿಹೀನತರಂ ದೃಶಿರೂಪಮನಂತಮೃತಂ ತದಸಿ ॥ ೧೭೦ ॥
136. ಯದಿ ಜೀವಸತತ್ತ್ವಕತಾಂ ಗಮಯೇದಣಿಮಾದಿಗುಣಸ್ಯ ಜಗತ್ಪ್ರಕೃತೇಃ । ಅಣಿಮಾದಿಗುಣೋಕ್ತಿಕತಾಽಸ್ಯ ಮೃಷಾ ಯದಿ ವಾಽಸ್ಯ ಶರೀರಭೃದಾತ್ಮಕತಾ ॥ ೭೫ ॥
137. ಯದಿ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವದೇದ್ವಚನಂ ಸದುಪಾಸನಕರ್ಮ ನ ತತ್ತ್ವಮತಿಮ್ । ಪುರುಷಸ್ಯ ಫಲಂ ಸದುಪಾಸನತೋ ವಿಮೃಶಾಮಿ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಕೀದೃಗಿತಿ ॥ ೯೪ ॥
138. ಯದಿ ತತ್ತ್ವಮಿತಿ ಧ್ವನಿನಾಽಭಿಹಿತಃ ಪರಮಾತ್ಮಸತತ್ತ್ವಕ ಏವ ಸದಾ । ಕಿಮಿತಿ ಸ್ವಕಮೇವ ನ ರೂಪಮವೇತ್ಪ್ರತಿಬೋಧ್ಯತ ಏವ ಯತೋ ವಚನೈಃ ॥ ೫೩ ॥
139. ಯದಿ ತಸ್ಯ ಕುತಶ್ಚಿದಿಹಾಽಽನಯನಂ ಕ್ರಿಯತೇ ತದನರ್ಥಕಮೇವ ಭವೇತ್ । ಪುರುಷೇಣ ಕೃತಸ್ಯ ಯತಃ ಶ್ರುತಿತಾ ನ ಭವೇದಿತಿ ವೇದವಿದಾಂ ಸ್ಮರಣಮ್ ॥ ೮೮ ॥
140. ಯದಿ ದೇಹಭೃದೇಷ ಸದಾತ್ಮಕತಾಂ ಪ್ರಗಮಿಷ್ಯತಿ ವೈ ಸದುಪಾಸನಯಾ । ನ ಜಿಹಾಸತಿ ರೂಪಮಸೌ ನ ನಿಜಂ ಯತ ಐಕ್ಯಗತಿರ್ನ ಭವತ್ಯುಭಯೋಃ ॥ ೯೬ ॥
141. ಯದಿ ನಾಪನಯೇಚ್ಛ್ರುತಿರಾತ್ಮಮತಿಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ಶರೀರಗತಾಮನೃತಾಮ್ । ತದಹಂಮತಿಹೇತುಕಕರ್ಮಗತಿಂ ಸುಖದುಃಖಫಲಾಮವಶೋಽನುಭವೇತ್ ॥ ೯೩ ॥
142. ಯದಿ ನಾಮ ಕಥಂಚಿದಮುಷ್ಯ ಭವಃ ಸದಸತ್ತ್ವಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಭವಿಷ್ಯತಿ ವಃ । ಅಮೃಷಾತ್ವಮಮುಷ್ಯ ತಥಾಽಪಿ ನ ತು ಶ್ರುತಿರಸ್ಯ ಮೃಷಾತ್ವಮುವಾಚ ಯತಃ ॥ ೧೫೧ ॥
143. ಯದಿ ನಾಸ್ತಿ ಪುರಾ ಸ ಗುಣಃ ಪ್ರಕೃತಾವಸದುದ್ಭವನಂ ಭವತೋಽಭಿಮತಮ್ । ಜನನೇನ ಚ ಸತ್ತ್ವಮುಪಾತ್ತವತೋ ಜನಿಮತ್ತ್ವತ ಏವ ವಿನಷ್ಟಿರಪಿ ॥ ೧೪೫ ॥
144. ಯದಿ ವಾ ಸ್ತುತಯೇ ಸದಸೀತಿ ವದೇನ್ಮಘವಾನಸಿ ವಿಷ್ಣುರಸೀತಿ ಯಥಾ । ತ್ವಮಿತಿಶ್ರುತಿವಾಚ್ಯಸತತ್ತ್ವಕತಾಮಥವಾ ಸತ ಏವ ವದೇದ್ವಚನಮ್ ॥ ೫೨ ॥
145. ಯದಿ ಸಾ ನ ಭವೇಜ್ಜನಮೋಹಕರೀ ವ್ಯವಹಾರಮಿಮಂ ನ ಜನೋಽನುಭವೇತ್ । ವಿಫಲಶ್ಚ ತದಾ ವಿಷಯಾನುಭವೋ ಜ್ಞಗುಣೋ ನಹಿ ಸೇತಿ ಯದಾ ವಿದಿತಾ ॥ ೧೬ ॥
146. ಯದಿ ಸೃಷ್ಟಿವಿಧಾನಪರಂ ವಚನಂ ಫಲಶೂನ್ಯಮನರ್ಥಕಮೇವ ಭವೇತ್ । ಜಗದಿತ್ಥಮಜಾಯತ ಧಾತುರಿತಿ ಶ್ರವಣಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ಫಲಾಯ ನ ಹಿ ॥ ೪೪ ॥
147. ಯದು ಜಾಗರಿತಪ್ರಭೃತಿತ್ರಿತಯಂ ಪರಿಕಲ್ಪಿತಮಾತ್ಮನಿ ಮೂಢಧಿಯಾ । ಅಭಿಧಾನಮಿದಂ ತದಪೇಕ್ಷ್ಯ ಭವೇತ್ಪರಮಾತ್ಮಪದಸ್ಯ ತುರೀಯಮಿತಿ ॥ ೧೧೪ ॥
148. ಯದು ರೋಹಿತಶುಕ್ಲಸುಕೃಷ್ಣಾಮಿದಂ ಜ್ವಲನಾದಿಷು ರೂಪಮವೈತಿ ಜನಃ । ತದು ತೈಜಸಮಾಪ್ಯಮಥಾನ್ನಮಿತಿ ಬ್ರುವತೀ ತ್ರಯಮೇವ ತು ಸತ್ಯಮಿತಿ ॥ ೧೧೯ ॥
149. ಯೇಷಾಂ ಧೀಸೂರ್ಯದೀಪ್ತ್ಯಾ ಪ್ರತಿಹತಿಮಗಮನ್ನಾಶಮೇಕಾಂತತೋ ಮೇಧ್ವಾಂತಂ ಸ್ವಾಂತಸ್ಯ ಹೇತುರ್ಜನನಮರಣಸಂತಾನದೋಲಾಧಿರೂಢೇಃ । ಯೇಷಾಂ ಪಾದೌ ಪ್ರಪನ್ನಾಃ ಶ್ರುತಿಶಮವಿನಯೈರ್ಭೂಷಿತಾಃ ಶಿಷ್ಯಸಂಘಾಃಸದ್ಯೋ ಮುಕ್ತೌ ಸ್ಥಿತಾಸ್ತಾನ್ಯತಿಪರಮಹಿತಾನ್ಯಾವದಾಯುರ್ನಮಾಮಿ ॥ ೧೭೮ ॥
150. ರಜನೀದಿವಸೌ ನ ರವೇರ್ಭವತಃ ಪ್ರಭಯಾ ಸತತಂ ಯತ ಏಷ ಯುತಃ । ಅವಿವೇಕವಿವೇಕಗುಣಾವಪಿ ತೇ ಭವತೋ ನ ರವೇರಿವ ನಿತ್ಯದೃಶೇಃ ॥ ೧೬೨ ॥
151. ರಸವಿದ್ಧಮಯಃ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಸಹಜಾಂ ಪ್ರವಿಹಾಯ ಯಥಾ ಕನಕತ್ವಮಿಯಾತ್ । ಪುರುಷೋಽಪಿ ತಥಾ ಸದುಪಾಸನಯಾ ಪ್ರತಿಪತ್ಸ್ಯತ ಏವ ಸದಾತ್ಮಕತಾಮ್ ॥ ೯೭ ॥
152. ರಸವೀರ್ಯವಿಪಾಕವಿನಾಶಮನು ಪ್ರವಿನಶ್ಯತಿ ಕಾಂಚನತಾಽಪ್ಯಯಸಃ । ಕೃತಕಂ ಹಿ ನ ನಿತ್ಯಮತಿಪ್ರಗತಂ ಸಮವೇತಮವಶ್ಯಮುಪೈತಿ ಯತಃ ॥ ೧೦೦ ॥
153. ರುಚಕಪ್ರಮುಖಂ ಕನಕಾದಿಮಯಂ ರುಚಕಾದ್ಯಭಿಧಾನನಿಮಿತ್ತಮಿತಿ । ಅಸದಿತ್ಯವಗಮ್ಯತ ಏವ ಯತೋ ವ್ಯಭಿಚಾರವತೀ ರುಚಕಾದಿಮತಿಃ ॥ ೧೨೦ ॥
154. ರುಚಕಾದಿಸಮಂ ಜ್ವಲನಾದಿ ಭವೇದನೃತತ್ವಗುಣೇನ ತು ಸತ್ಯತಯಾ । ಅರುಣಪ್ರಮುಖಂ ಜ್ವಲನಪ್ರಭೃತಿಪ್ರಕೃತಿತ್ರಿತಯಂ ಕನಕಾದಿಸಮಮ್ ॥ ೧೨೨ ॥
155. ಲವಣೈಕರಸತ್ವಸಮಂ ಭಣಿತಂ ಸ್ವವಿಲಕ್ಷಣವಸ್ತುನಿಷೇಧನತಃ । ಅವಬೋಧಘನಂ ಪರಮಾತ್ಮಪದಂ ತ್ವಮವೇಹಿ ತದಸ್ಮಿ ಸದಾಽಹಮಿತಿ ॥ ೧೫೭ ॥
156. ವಚನಂ ಚ ಪರಾಂಚಿಪುರಃಸರಕಂ ಬಹು ವೈದಿಕಮತ್ರ ತಥಾ ಸ್ಮರಣಮ್ । ವಿಷಯೇಷು ಚ ನಾವಮಿವಾಂಭಸಿ ಯನ್ಮನಸೇಂದ್ರಿಯರಶ್ಮಿವಿನಿಗ್ರಹವತ್ ॥ ೮೩ ॥
157. ವಚನಂ ತ್ವವಬೋಧಕಮೇವ ಯತಸ್ತತ ಏವ ನ ವಸ್ತುವಿಪರ್ಯಯಕೃತ್ । ऩಹಿ ವಸ್ತ್ವಪಿ ಶಬ್ದವಶಾತ್ಪ್ರಕೃತಿಂ ಪ್ರಜಹಾತ್ಯನವಸ್ಥಿತಿದೋಷಭಯಾತ್ ॥ ೭೧ ॥
158. ವದನಂ ನಯನಂ ಚ ತಥಾ ಶ್ರವಣಂ ಮನ ಏವ ಚ ಯೇನ ಮತಂ ಸತತಮ್ । ಅವಗಚ್ಛ ತದೇವ ಪದಂ ಪರಮಂ ತ್ವಮಿತಿ ಶ್ರುತಿರೀಕ್ಷಿತುರುಕ್ತವತೀ ॥ ೩೮ ॥
159. ವಿಕೃತಿತ್ವಮವಾದಿ ಮನಃಪ್ರಭೃತೇರ್ಬಹುಶಃ ಶ್ರುತಿಷು ಪ್ರಕೃತೇಸ್ತು ಸತಃ । ಅತ ಏವ ಸಮಾನವಿಭಕ್ತಿತಯಾ ಮನಆದಿ ಸುವೇದ್ಯಮಸತ್ಯಮಿತಿ ॥ ೬೨ ॥
160. ವಿಕೃತಿರ್ಯದಿ ನಾಸ್ತಿ ಪೃಥಕ್ ಪ್ರಕೃತೇರ್ನ ಘಟೇತ ಭಿದಾಽಪ್ಯಭಿಧಾಪ್ರಭೃತೇಃ । ಇತಿ ಧೀರ್ವಿಫಲಾ ತವ ಯೇನ ಜನೈರ್ವಿವಿದೇ ನಯನೇನ ಮೃದಾದ್ಯಭಿದಾ ॥ ೧೩೯ ॥
161. ವಿದಿತತ್ವಮವಿಪ್ರತಿಪನ್ನತಯಾ ಮತಿಷು ಪ್ರಗತಂ ವಿಷಯೇಷು ಯಥಾ । ಯತ ಏವಮತಃ ಪರಸಂವಿದಿತಾ ವಿದಿತತ್ವತ ಏವ ಯಥಾ ವಿಷಯಾಃ ॥ ೧೨ ॥
162. ವಿನಿವರ್ತತ ಏವ ಶರೀರಗತಾ ವಿಪರೀತಮತಿಃ ಪುರುಷಸ್ಯ ತದಾ । ವಚನೇನ ತು ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ಯದಾ ಪ್ರತಿಬೋಧ್ಯತ ಏಷ ತ ಇತ್ಯಪಿ ಚ ॥ ೯೨ ॥
163. ವಿನಿವರ್ತ್ಯ ರತಿಂ ವಿಷಯೇ ವಿಷಮಾಂ ಪರಿಮುಚ್ಯ ಶರೀರನಿಬದ್ಧಮತಿಮ್ । ಪರಮಾತ್ಮಪದೇ ಭವ ನಿತ್ಯರತೋ ಜಹಿ ಮೋಹಮಯಂ ಭ್ರಮಮಾತ್ಮಮತೇಃ ॥ ೫ ॥
164. ವಿಯತಃ ಪ್ರಭವಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಯತಃ ಶ್ರುತಯೋ ಬಹುಶಃ ಖಮನಿತ್ಯಮತಃ । ಉಪಮಾನಮನಿತ್ಯಗುಣಂ ವಿಯತೋ ನಹಿ ನಿತ್ಯಮಿಹಾಸ್ತಿ ಕಣಾದಕೃತೇ ॥ ೨೬ ॥
165. ವಿಷಯಪ್ರಕೃತಿಂ ಪ್ರತಿಪನ್ನವತೀಂ ಮತಿವೃತ್ತಿಮಹಂಕರಣಂ ಚ ಮತೇಃ । ಉಭಯಂ ಪರಿಪಶ್ಯತಿ ಯೋಽವಿಕೃತಃ ಪರಮಾತ್ಮಸದುಕ್ತಿರಸೌ ಪುರುಷಃ ॥ ೩೪ ॥
166. ವಿಷಯಾಕೃತಿಸಂಸ್ಥಿತಿರೇಕವಿಧಾ ಮನಸಸ್ತು ಸದಾ ವ್ಯವಹಾರವಿಧೌ । ಅಹಮಿತ್ಯಪಿ ತದ್ವಿಷಯಾ ತ್ವಪರಾ ಮತಿವೃತ್ತಿರವಜ್ವಲಿತಾಽಽತ್ಮಚಿತಾ ॥ ೧೪ ॥
167. ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಾನಿ (ಣಿ) ಶರೀರಭೃತಃ ಸ್ವರಸೇನ ಸದಾ ಕರಣಾನಿ ಯತಃ । ಸ್ವಕಮೇಷ ನ ರೂಪಮವೈತಿ ತತಃ ಪ್ರತಿಬೋಧ್ಯತ ಏವ ತತೋ ವಚನೈಃ ॥ ೮೨ ॥
168. ವಿಸೃಜಾನ್ನಮಾಯಾದಿಷು ಪಂಚಸು ತಾಮಹಮಸ್ಮಿ ಮಮೇತಿ ಮತಿಂ ಸತತಮ್ । ದೃಶಿರೂಪಮನಂತಮೃತಂ ವಿಗುಣಂ ಹೃದಯಸ್ಥಮವೇಹಿ ಸದಾಽಹಮಿತಿ ॥ ೬ ॥
169. ಶ್ರುತಹಾನಿರಿಹಾಶ್ರುತಕ್ಲೃಪ್ತಿರಪಿ ಶ್ರುತಿವಿತ್ಸಮಯೋ ನ ಭವೇತ್ತು ಯತಃ । ಶ್ರುತಿಭಕ್ತಿಮತಾ ಶ್ರುತಿವಕ್ತೃಗತಂ ಗ್ರಹಣೀಯಮತೋ ನ ತು ಬುದ್ಧಿವಶಾತ್ ॥ ೯೦ ॥
170. ಸಕಲಂ ಮನಸಾ ಕ್ರಿಯಯಾ ಜನಿತಂ ಸಮವೇಕ್ಷ್ಯ ವಿನಾಶಿತಯಾ ತು ಜಗತ್ । ನಿರವಿದ್ಯತ ಕಶ್ಚಿದತೋ ನಿಖಿಲಾದವಿನಾಶಿ ಕೃತೇನ ನ ಲಭ್ಯಮಿತಿ ॥ ೨ ॥
171. ಸಕಲೋಪನಿಷತ್ಸು ಶರೀರಭೃತಃ ಪರಮಾತ್ಮಪದೈಕವಿಭಕ್ತಿತಯಾ । ಉಪದೇಶವಚಾಂಸ್ಯನಯೈವ ದಿಶಾ ಗಮಯೇನ್ಮತಿಮಾನಭಿಯುಕ್ತತಯಾ ॥ ೧೦೫ ॥
172. ಸತ ಏವ ಹಿ ನಾಮ ಜಗತ್ಪ್ರಕೃತೇರುಪಧಾನವಶಾದಿಹ ಜೀವ ಇತಿ । ಅತ ಏವ ನ ಜೀವಸತತ್ತ್ವಕತಾಂ ಪ್ರಕೃತಸ್ಯ ಸತಃ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ ॥ ೭೪ ॥
173. ಸದಯುಜ್ಯತ ಯೇನ ಗುಣೇನ ಪುರಾ ಪ್ರಕೃತೌ ಸ ಇಹಾಸ್ತಿ ನ ವೇತಿ ವದ । ಯದಿ ವಿದ್ಯತ ಏವ ಪುರಾ ಪ್ರಕೃತಾವಧುನಾಽಪಿ ವಿಶೇಷಯುತತ್ವಮಸತ್ ॥ ೧೪೪ ॥
174. ಸದಸತ್ತ್ವಮತೀತ್ಯ ಮನಃಪ್ರಭೃತೇರ್ನ ಕಥಂಚನ ವೃತ್ತಿರಿಹಾಸ್ತಿ ಯತಃ । ತತ ಏವ ಮನಃಪ್ರಮುಖಸ್ಯ ಭವೋ ನ ಭವೇದಿತಿ ಸರ್ವಸುವೇದ್ಯಮಿತಿ ॥ ೧೫೦ ॥
175. ಸದುಪಾಸನಕರ್ಮವಿಧಾನಪರಂ ನ ಭವೇದತ ಏವ ಹಿ ತದ್ವಚನಮ್ । ಅಹಮಸ್ಮಿ ಶರೀರಮಿದಂ ಚ ಮಮೇತ್ಯವಿವೇಕಮತಿಂ ವಿನಿವರ್ತಯತಿ ॥ ೧೦೪ ॥
176. ಸದುಪಾಸನಮಸ್ಯ ವಿಧೇಯತಯಾ ವಚನಸ್ಯ ಮಮ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಯತಃ । ಅತ ಏವ ನ ಜೀವಸದಾತ್ಮಕತಾಂ ಪ್ರತಿಬೋಧಯತೀತ್ಯವದತ್ತದಸತ್ ॥ ೮೬ ॥
177. ಸದುಪಾಸ್ಯ ಇತಿ ಶ್ರುತಿರತ್ರ ನ ನ ತೇ ತದಸಿ ತ್ವಮಿತಿ ಶ್ರುತಿರೇವಮಿಯಮ್ । ಯತ ಏವಮತೋ ನ ವಿಧಿತ್ಸಿತತಾ ಸದುಪಾಸನಕರ್ಮಣ ಇತ್ಯಮೃಷಾ ॥ ೮೭ ॥
178. ಸ್ಥಿರಜಂಗಮದೇಹಧಿಯಾಂ ಚರಿತಂ ಪರಿಪಶ್ಯತಿ ಯೋಽವಿಕೃತಃ ಪುರುಷಃ । ಪರಮಾತ್ಮಸದುಕ್ತಿರಸಾವಿತಿ ಯದ್ಭಣಿತಂ ತದತಿಷ್ಠಿಪಮಿತ್ಥಮಹಮ್ ॥ ೪೭ ॥
179. ಸ್ವಗತಂ ಯದಿ ಭೇದಕಮಿಷ್ಟಮಭೂದಣುಮಾತ್ರಮಪೀಶ್ವರದೇಹಭೃತೋಃ । ಅಪನೇತುಮಶಕ್ಯಮದೋ ವಚನೈರಮುನಾಽಸ್ಯ ಪೃಥಕ್ತ್ವನಿಷೇಧಪರೈಃ ॥ ೬೯ ॥