कौषीतकिब्राह्मणोपनिषत्ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಗಾರ್ಗ್ಯೋ ಹ ವೈ ಬಾಲಾಕಿರನೂಚಾನಃ ಸಂಸ್ಪಷ್ಟ ಆಸ
ಸೋಽಯಮುಶಿನರೇಷು
ಸಂವಸನ್ಮತ್ಸ್ಯೇಷು ಕುರುಪಂಚಾಲೇಷು ಕಾಶೀವಿದೇಹೇಷ್ವಿತಿ
ಸಹಾಜಾತಶತ್ರುಂ ಕಾಶ್ಯಮೇತ್ಯೋವಾಚ ಬ್ರಹ್ಮ ತೇ ಬ್ರವಾಣೀತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚ
ಅಜಾತಶತ್ರುಃ ಸಹಸ್ರಂ ದದ್ಮಸ್ತ ಏತಸ್ಯಾಂ ವಾಚಿ ಜನಕೋ ಜನಕ ಇತಿ
ವಾ ಉ
ಜನಾ ಧಾವಂತೀತಿ ॥ ೧ ॥
ಸೋಽಯಮುಶಿನರೇಷು
ಸಂವಸನ್ಮತ್ಸ್ಯೇಷು ಕುರುಪಂಚಾಲೇಷು ಕಾಶೀವಿದೇಹೇಷ್ವಿತಿ
ಸಹಾಜಾತಶತ್ರುಂ ಕಾಶ್ಯಮೇತ್ಯೋವಾಚ ಬ್ರಹ್ಮ ತೇ ಬ್ರವಾಣೀತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚ
ಅಜಾತಶತ್ರುಃ ಸಹಸ್ರಂ ದದ್ಮಸ್ತ ಏತಸ್ಯಾಂ ವಾಚಿ ಜನಕೋ ಜನಕ ಇತಿ
ವಾ ಉ
ಜನಾ ಧಾವಂತೀತಿ ॥ ೧ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಆದಿತ್ಯೇ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ
ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ
ಬೃಹತ್ಪಾಂಡರವಾಸಾ ಅತಿಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಮೂರ್ಧೇತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇಽತಿಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ
ಭೂತಾನಾಂ ಮೂರ್ಧಾ ಭವತಿ ॥ ೨ ॥
ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ
ಬೃಹತ್ಪಾಂಡರವಾಸಾ ಅತಿಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಮೂರ್ಧೇತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇಽತಿಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ
ಭೂತಾನಾಂ ಮೂರ್ಧಾ ಭವತಿ ॥ ೨ ॥
ಸ ಏವೈಷ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಚಂದ್ರಮಸಿ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಂ
ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾ ಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಸೋಮೋ
ರಾಜಾನ್ನಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇಽನ್ನಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ಭವತಿ ॥ ೩ ॥
ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾ ಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಸೋಮೋ
ರಾಜಾನ್ನಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇಽನ್ನಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ಭವತಿ ॥ ೩ ॥
ಸಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ವಿದ್ಯುತಿ ಪುರುಷ ಏತಮೇವಾಹಂ
ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾ
ಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಸ್ತೇಜಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ತೇಜಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೪ ॥
ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾ
ಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಸ್ತೇಜಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ತೇಜಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೪ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಸ್ತನಯಿತ್ನೌ ಪುರುಷ ಏತಮೇವಾಹಂ
ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಶಬ್ದಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಶಬ್ದಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ಭವತಿ ॥ ೫ ॥
ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಶಬ್ದಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಶಬ್ದಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ಭವತಿ ॥ ೫ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಆಕಾಶೇ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಪೂರ್ಣಮಪ್ರವರ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪೂರ್ಯತೇ ಪ್ರಜಯಾ
ಪಶುಭಿರ್ನೋ
ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಪುರಾ ಕಾಲಾತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ ೬ ॥
ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಪೂರ್ಣಮಪ್ರವರ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪೂರ್ಯತೇ ಪ್ರಜಯಾ
ಪಶುಭಿರ್ನೋ
ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಪುರಾ ಕಾಲಾತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ ೬ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ವಾಯೌ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಇಂದ್ರೋ
ವೈಕುಂಠೋಽಪರಾಜಿತಾ ಸೇನೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಜಿಷ್ಣುರ್ಹ ವಾ ಪರಾಜಿಷ್ಣುರನ್ಯತರಸ್ಯ
ಜ್ಜ್ಯಾಯನ್ಭವತಿ ॥ ೭ ॥
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಇಂದ್ರೋ
ವೈಕುಂಠೋಽಪರಾಜಿತಾ ಸೇನೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಜಿಷ್ಣುರ್ಹ ವಾ ಪರಾಜಿಷ್ಣುರನ್ಯತರಸ್ಯ
ಜ್ಜ್ಯಾಯನ್ಭವತಿ ॥ ೭ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷೋಽಗ್ನೌ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ
ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ವಿಷಾಸಹಿರಿತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ವಿಷಾಸಹಿರ್ವಾ ಏಷ
ಭವತಿ ॥ ೮ ॥
ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ವಿಷಾಸಹಿರಿತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ವಿಷಾಸಹಿರ್ವಾ ಏಷ
ಭವತಿ ॥ ೮ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷೋಽಪ್ಸು ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ
ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ನಾಮ್ನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನಾಮ್ನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ಭವತೀತಿಅಧಿದೈವತಮಥಾಧ್ಯಾತ್ಮಮ್ ॥ ೯ ॥
ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ನಾಮ್ನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನಾಮ್ನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ಭವತೀತಿಅಧಿದೈವತಮಥಾಧ್ಯಾತ್ಮಮ್ ॥ ೯ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಆದರ್ಶೇ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಪ್ರತಿರೂಪ ಇತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪ್ರತಿರೂಪೋ ಹೈವಾಸ್ಯ
ಪ್ರಜಾಯಾಮಾಜಾಯತೇ ನಾಪ್ರತಿರೂಪಃ ॥ ೧೦ ॥
ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಪ್ರತಿರೂಪ ಇತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪ್ರತಿರೂಪೋ ಹೈವಾಸ್ಯ
ಪ್ರಜಾಯಾಮಾಜಾಯತೇ ನಾಪ್ರತಿರೂಪಃ ॥ ೧೦ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಕಾಯಾ
ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ
ದ್ವಿತೀಯೋಽನಪಗ
ಇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ವಿಂದತೇ
ದ್ವಿತೀಯಾದ್ದ್ವಿತೀಯವಾನ್ಭವತಿ ॥ ೧೧ ॥
ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ
ದ್ವಿತೀಯೋಽನಪಗ
ಇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ವಿಂದತೇ
ದ್ವಿತೀಯಾದ್ದ್ವಿತೀಯವಾನ್ಭವತಿ ॥ ೧೧ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಶಬ್ದಃ ಪುರುಷಮನ್ವೇತಿ
ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಅಸುರಿತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ
ಪ್ರಜಾ
ಪುರಾಕಾಲಾತ್ಸಂಮೋಹಮೇತಿ ॥ ೧೨ ॥
ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಅಸುರಿತಿ
ವಾ
ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ
ಪ್ರಜಾ
ಪುರಾಕಾಲಾತ್ಸಂಮೋಹಮೇತಿ ॥ ೧೨ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಚ್ಛಾಯಾಯಾಂ
ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಮೃತ್ಯುರಿತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ
ಪ್ರಜಾ
ಪುರಾ ಕಾಲಾತ್ಪ್ರಮೀಯತೇ ॥ ೧೩ ॥
ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಮೃತ್ಯುರಿತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ
ಪ್ರಜಾ
ಪುರಾ ಕಾಲಾತ್ಪ್ರಮೀಯತೇ ॥ ೧೩ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಶಾರೀರಃ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಪ್ರಜಾಪತಿರಿತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪ್ರಜಾಯತೇ ಪ್ರಜಯಾ
ಪಶುಭಿಃ ॥ ೧೪ ॥
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಪ್ರಜಾಪತಿರಿತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪ್ರಜಾಯತೇ ಪ್ರಜಯಾ
ಪಶುಭಿಃ ॥ ೧೪ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮಾ ಯೇನೈತತ್ಸುಪ್ತಃ
ಸ್ವಪ್ನಮಾಚರತಿ ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಯಮೋ ರಾಜೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಸರ್ವಂ ಹಾಸ್ಮಾ ಇದಂ
ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾಯ ಗಮ್ಯತೇ ॥ ೧೫ ॥
ಸ್ವಪ್ನಮಾಚರತಿ ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಯಮೋ ರಾಜೇತಿ
ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಸರ್ವಂ ಹಾಸ್ಮಾ ಇದಂ
ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾಯ ಗಮ್ಯತೇ ॥ ೧೫ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ
ದಕ್ಷಿಣೇಕ್ಷನ್ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ನಾನ್ನ
ಆತ್ಮಾಗ್ನಿರಾತ್ಮಾ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಟ ಆತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತ ಏತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೧೬ ॥
ದಕ್ಷಿಣೇಕ್ಷನ್ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ನಾನ್ನ
ಆತ್ಮಾಗ್ನಿರಾತ್ಮಾ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಟ ಆತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತ ಏತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೧೬ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಸವ್ಯೇಕ್ಷನ್ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ
ಇತಿ
ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಸತ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ವಿದ್ಯುತ ಆತ್ಮಾ ತೇಜಸ ಆತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತ ಏತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಾ ಭವತೀತಿ ॥ ೧೭ ॥
ಇತಿ
ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ
ಸತ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ
ವಿದ್ಯುತ ಆತ್ಮಾ ತೇಜಸ ಆತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ
ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತ ಏತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಾ ಭವತೀತಿ ॥ ೧೭ ॥
ತತ ಉ ಹ ಬಾಲಾಕಿಸ್ತೂಷ್ಣೀಮಾಸ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರೇತಾವನ್ನು
ಬಾಲಾಕೀತಿ ಏತಾವದ್ಧೀತಿ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿಸ್ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮೃಷಾ ವೈ ಕಿಲ ಮಾ ಸಂವದಿಷ್ಠಾ ಬ್ರಹ್ಮ
ತೇ ಬ್ರವಾಣೀತಿ ಹೋವಾಚ ಯೋ ವೈ ಬಾಲಾಕ ಏತೇಷಾಂ ಪುರುಷಾಣಾಂ
ಕರ್ತಾ ಯಸ್ಯ ವೈತತ್ಕರ್ಮ ಸ ವೇದಿತವ್ಯ ಇತಿ ತತ ಉ ಹ ಬಾಲಾಕಿಃ
ಸಮಿತ್ಪಾಣಿಃ ಪ್ರತಿಚಕ್ರಾಮೋಪಾಯಾನೀತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಜಾತಶತ್ರುಃ
ಪ್ರತಿಲೋಮರೂಪಮೇವ ಸ್ಯಾದ್ಯತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುಪನಯೀತೈಹಿ ವ್ಯೇವ
ತ್ವಾ ಜ್ಞಪಯಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ತಂ ಹ ಪಾಣಾವಭಿಪದ್ಯ ಪ್ರವವ್ರಾಜ ತೌ
ಹ ಸುಪ್ತಂ ಪುರುಷಮೀಯತುಸ್ತಂ ಹಾಜಾತಶತ್ರುರಾಮಂತ್ರಯಾಂಚಕ್ರೇ
ಬೃಹತ್ಪಾಂಡರವಾಸಃ ಸೋಮರಾಜನ್ನಿತಿ ಸ ಉ ಹ ತೂಷ್ಣೀಮೇವ ಶಿಶ್ಯೇ
ತತ ಉ ಹೈನಂ ಯಷ್ಟ್ಯಾ ವಿಚಿಕ್ಷೇಪ ಸ ತತ ಏವ ಸಮುತ್ತಸ್ಥೌ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುಃ ಕ್ವೈಷ ಏತದ್ವಾ ಲೋಕೇ ಪುರುಷೋಽಶಯಿಷ್ಟ
ಕ್ವೈತದಭೂತ್ಕುತ ಏತದಾಗಾದಿತಿ ತದು ಹ ಬಾಲಾಕಿರ್ನ ವಿಜಜ್ಞೌ ॥ ೧೮ ॥
ಬಾಲಾಕೀತಿ ಏತಾವದ್ಧೀತಿ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿಸ್ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮೃಷಾ ವೈ ಕಿಲ ಮಾ ಸಂವದಿಷ್ಠಾ ಬ್ರಹ್ಮ
ತೇ ಬ್ರವಾಣೀತಿ ಹೋವಾಚ ಯೋ ವೈ ಬಾಲಾಕ ಏತೇಷಾಂ ಪುರುಷಾಣಾಂ
ಕರ್ತಾ ಯಸ್ಯ ವೈತತ್ಕರ್ಮ ಸ ವೇದಿತವ್ಯ ಇತಿ ತತ ಉ ಹ ಬಾಲಾಕಿಃ
ಸಮಿತ್ಪಾಣಿಃ ಪ್ರತಿಚಕ್ರಾಮೋಪಾಯಾನೀತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಜಾತಶತ್ರುಃ
ಪ್ರತಿಲೋಮರೂಪಮೇವ ಸ್ಯಾದ್ಯತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುಪನಯೀತೈಹಿ ವ್ಯೇವ
ತ್ವಾ ಜ್ಞಪಯಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ತಂ ಹ ಪಾಣಾವಭಿಪದ್ಯ ಪ್ರವವ್ರಾಜ ತೌ
ಹ ಸುಪ್ತಂ ಪುರುಷಮೀಯತುಸ್ತಂ ಹಾಜಾತಶತ್ರುರಾಮಂತ್ರಯಾಂಚಕ್ರೇ
ಬೃಹತ್ಪಾಂಡರವಾಸಃ ಸೋಮರಾಜನ್ನಿತಿ ಸ ಉ ಹ ತೂಷ್ಣೀಮೇವ ಶಿಶ್ಯೇ
ತತ ಉ ಹೈನಂ ಯಷ್ಟ್ಯಾ ವಿಚಿಕ್ಷೇಪ ಸ ತತ ಏವ ಸಮುತ್ತಸ್ಥೌ ತಂ
ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುಃ ಕ್ವೈಷ ಏತದ್ವಾ ಲೋಕೇ ಪುರುಷೋಽಶಯಿಷ್ಟ
ಕ್ವೈತದಭೂತ್ಕುತ ಏತದಾಗಾದಿತಿ ತದು ಹ ಬಾಲಾಕಿರ್ನ ವಿಜಜ್ಞೌ ॥ ೧೮ ॥
ತಾಸು+ತದಾ+ಭವತಿ+ಯದಾ+ಸುಪ್ತಃ+ಸ್ವಪ್ನಂ+ನ+ಕಂಚನ+ಪಶ್ಯತ್ಯಥಾಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾಣ+ಏವೈಕಧಾ+ಭವತಿ
ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಯತ್ರೈಷ ಏತದ್ಬಾಲಾಕೇ ಪುರುಷೋಽಶಯಿಷ್ಟ
ಯತ್ರೈತದಭೂದ್ಯತ ಏತದಾಗಾದ್ಧಿತಾ ನಾಮ ಹೃದಯಸ್ಯ ನಾಡ್ಯೋ
ಹೃದಯಾತ್ಪುರೀತತಮಭಿಪ್ರತನ್ವಂತಿ ಯಥಾ ಸಹಸ್ರಧಾ ಕೇಶೋ
ವಿಪಾಟಿತಸ್ತಾವದಣ್ವ್ಯಃ ಪಿಂಗಲಸ್ಯಾಣಿಮ್ನಾ ತಿಷ್ಠಂತೇ ಶುಕ್ಲಸ್ಯ
ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪೀತಸ್ಯ ಲೋಹಿತಸ್ಯೇತಿ ತಾಸು ತದಾ ಭವತಿ ಯದಾ ಸುಪ್ತಃ
ಸ್ವಪ್ನಂ ನ ಕಂಚನ ಪಶ್ಯತ್ಯಥಾಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾಣ ಏವೈಕಧಾ ಭವತಿ
ತಥೈನಂ ವಾಕ್ಸರ್ವೈರ್ನಾಮಭಿಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ
ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಚಕ್ಷುಃ ಸರ್ವೈ ರೂಪೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸರ್ವೈಃ
ಶಬ್ದೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಸ ಯದಾ
ಪ್ರತಿಬುಧ್ಯತೇ ಯಥಾಗ್ನೇರ್ಜ್ವಲತೋ ವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾ
ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠೇರನ್ನೇವಮೇವೈತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಾ ಯಥಾಯತನಂ
ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯೋ ದೇವಾ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಲೋಕಾಸ್ತದ್ಯಥಾ ಕ್ಷುರಃ
ಕ್ಷುರಧ್ಯಾನೇ ಹಿತಃ ಸ್ಯಾದ್ವಿಶ್ವಂಭರೋ ವಾ ವಿಶ್ವಂಭರಕುಲಾಯ
ಏವಮೇವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮೇದಂ ಶರೀರಮನುಪ್ರವಿಷ್ಟ ಆ ಲೋಮಭ್ಯ
ಆ ನಖೇಭ್ಯಃ ॥ ೧೯ ॥
ಯತ್ರೈತದಭೂದ್ಯತ ಏತದಾಗಾದ್ಧಿತಾ ನಾಮ ಹೃದಯಸ್ಯ ನಾಡ್ಯೋ
ಹೃದಯಾತ್ಪುರೀತತಮಭಿಪ್ರತನ್ವಂತಿ ಯಥಾ ಸಹಸ್ರಧಾ ಕೇಶೋ
ವಿಪಾಟಿತಸ್ತಾವದಣ್ವ್ಯಃ ಪಿಂಗಲಸ್ಯಾಣಿಮ್ನಾ ತಿಷ್ಠಂತೇ ಶುಕ್ಲಸ್ಯ
ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪೀತಸ್ಯ ಲೋಹಿತಸ್ಯೇತಿ ತಾಸು ತದಾ ಭವತಿ ಯದಾ ಸುಪ್ತಃ
ಸ್ವಪ್ನಂ ನ ಕಂಚನ ಪಶ್ಯತ್ಯಥಾಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾಣ ಏವೈಕಧಾ ಭವತಿ
ತಥೈನಂ ವಾಕ್ಸರ್ವೈರ್ನಾಮಭಿಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ
ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಚಕ್ಷುಃ ಸರ್ವೈ ರೂಪೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸರ್ವೈಃ
ಶಬ್ದೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಸ ಯದಾ
ಪ್ರತಿಬುಧ್ಯತೇ ಯಥಾಗ್ನೇರ್ಜ್ವಲತೋ ವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾ
ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠೇರನ್ನೇವಮೇವೈತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಾ ಯಥಾಯತನಂ
ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯೋ ದೇವಾ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಲೋಕಾಸ್ತದ್ಯಥಾ ಕ್ಷುರಃ
ಕ್ಷುರಧ್ಯಾನೇ ಹಿತಃ ಸ್ಯಾದ್ವಿಶ್ವಂಭರೋ ವಾ ವಿಶ್ವಂಭರಕುಲಾಯ
ಏವಮೇವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮೇದಂ ಶರೀರಮನುಪ್ರವಿಷ್ಟ ಆ ಲೋಮಭ್ಯ
ಆ ನಖೇಭ್ಯಃ ॥ ೧೯ ॥
ತಮೇತಮಾತ್ಮಾನಮೇತಮಾತ್ಮನೋಽನ್ವವಸ್ಯತಿ ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ
ಸ್ವಾಸ್ತದ್ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠೈಃ ಸ್ವೈರ್ಭುಂಕ್ತೇ ಯಥಾ ವಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ
ಸ್ವಾ ಭುಂಜಂತ ಏವಮೇವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮೈತೈರಾತ್ಮಭಿರ್ಭುಂಕ್ತೇ ।
ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠೀ ಸ್ವೈರೇವಂ ವೈತಮಾತ್ಮಾನಮೇತ ಆತ್ಮನೋಽನ್ವವಸ್ಯಂತಿ
ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ ಸ್ವಾಃ ಸ ಯಾವದ್ಧ ವಾ ಇಂದ್ರ ಏತಮಾತ್ಮಾನಂ ನ
ವಿಜಜ್ಞೌ ತಾವದೇನಮಸುರಾ ಅಭಿಬಭೂವುಃ ಸ ಯದಾ ವಿಜಜ್ಞಾವಥ
ಹತ್ವಾಸುರಾನ್ವಿಜಿತ್ಯ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ
ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾಧಿಪತ್ಯಂ ಪರ್ಯೇತಿ ತಥೋ ಏವೈವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಸರ್ವೇಷಾಂ
ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾಧಿಪತ್ಯಂ ಪರ್ಯೇತಿ ಯ ಏವಂ
ವೇದ ಯ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೨೦ ॥
ಸ್ವಾಸ್ತದ್ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠೈಃ ಸ್ವೈರ್ಭುಂಕ್ತೇ ಯಥಾ ವಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ
ಸ್ವಾ ಭುಂಜಂತ ಏವಮೇವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮೈತೈರಾತ್ಮಭಿರ್ಭುಂಕ್ತೇ ।
ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠೀ ಸ್ವೈರೇವಂ ವೈತಮಾತ್ಮಾನಮೇತ ಆತ್ಮನೋಽನ್ವವಸ್ಯಂತಿ
ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ ಸ್ವಾಃ ಸ ಯಾವದ್ಧ ವಾ ಇಂದ್ರ ಏತಮಾತ್ಮಾನಂ ನ
ವಿಜಜ್ಞೌ ತಾವದೇನಮಸುರಾ ಅಭಿಬಭೂವುಃ ಸ ಯದಾ ವಿಜಜ್ಞಾವಥ
ಹತ್ವಾಸುರಾನ್ವಿಜಿತ್ಯ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ
ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾಧಿಪತ್ಯಂ ಪರ್ಯೇತಿ ತಥೋ ಏವೈವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಸರ್ವೇಷಾಂ
ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾಧಿಪತ್ಯಂ ಪರ್ಯೇತಿ ಯ ಏವಂ
ವೇದ ಯ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೨೦ ॥