मुख्यपृष्ठम्
अनुग्रहसन्देशः
ग्रन्थाः
अन्वेषणम्
साहाय्यम्
ಕೌಷೀತಕಿಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪನಿಷತ್ - ಮಂತ್ರಾಃ
अ
ಅಥ ಪೌರ್ಣಮಾಸ್ಯಾಂ ಪುರಸ್ತಾಚ್ಚಂದ್ರಮಸಂ ದೃಶ್ಯಮಾನಮುಪತಿಷ್ಠೇತೈತಯೈವಾವೃತಾ ಸೋಮೋ ರಾಜಾಸಿ ವಿಚಕ್ಷಣಃ ಪಂಚಮುಖೋಽಸಿ ಪ್ರಜಾಪತಿರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ತ ಏಕಂ ಮುಖಂ ತೇನ ಮುಖೇನ ರಾಜ್ಞೋಽತ್ಸಿ ತೇನ ಮುಖೇನ ಮಾಮನ್ನಾದಂ ಕುರು ॥ ರಾಜಾ ತ ಏಕಂ ಮುಖಂ ತೇನ ಮುಖೇನ ವಿಶೋತ್ಸಿ ತೇನೈವ ಮುಖೇನ ಮಾಮನ್ನಾದಂ ಕುರು ॥ ಶ್ಯೇನಸ್ತ ಏಕಂ ಮುಖಂ ತೇನ ಮುಖೇನ ಪಕ್ಷಿಣೋಽತ್ಸಿ ತೇನ ಮುಖೇನ ಮಾಮನ್ನಾದಂ ಕುರು ॥ ಅಗ್ನಿಸ್ತ ಏಕಂ ಮುಖಂ ತೇನ ಮುಖೇನೇಮಂ ಲೋಕಮತ್ಸಿ ತೇನ ಮುಖೇನ ಮಾಮನ್ನಾದಂ ಕುರು ॥ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನೀತ್ಯೇವ ಪಂಚಮಂ ಮುಖಂ ತೇನ ಮುಖೇನ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನ್ಯತ್ಸಿ ತೇನ ಮುಖೇನ ಮಾಮನ್ನಾದಂ ಕುರು ॥ ಮಾಸ್ಮಾಕಂ ಪ್ರಾಣೇನ ಪ್ರಜಯಾ ಪಶುಭಿರವಕ್ಷೇಷ್ಠಾ ಯೋಽಸ್ಮಾದ್ವೇಷ್ಟಿ ಯಂ ಚ ವಯಂ ದ್ವಿಷ್ಮಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣೇನ ಪ್ರಜಯಾ ಪಶುಭಿರವಕ್ಷೀಯಸ್ವೇತಿ ಸ್ಥಿತಿರ್ದೈವೀಮಾಅವೃತಮಾವರ್ತ ಆದಿತ್ಯಸ್ಯಾವೃತಮನ್ವಾವರ್ತಂತ ಇತಿ ದಕ್ಷಿಣಂ ಬಾಹುಮನ್ವಾವರ್ತತೇ ॥ ೯ ॥
ಅಥ ಪ್ರೋಷ್ಯಾನ್ಪುತ್ರಸ್ಯ ಮೂರ್ಧಾನಮಭಿಮೃಶತಿ ॥ ಅಂಗಾದಂಗಾತ್ಸಂಭವಸಿ ಹೃದಯಾದಧಿಜಾಯಸೇ । ಆತ್ಮಾ ವೈ ಪುತ್ರನಾಮಾಸಿ ಸ ಜೀವ ಶರದಃ ಶತಮ್ ॥ ಅಸಾವಿತಿ ನಾಮಾಸ್ಯ ಗೃಹ್ಣಾತಿ । ಅಶ್ಮಾ ಭವ ಪರಶುರ್ಭವ ಹಿರಣ್ಯಮಸ್ತೃತಂ ಭವ । ತೇಜೋ ವೈ ಪುತ್ರನಾಮಾಸಿ ಸ ಜೀವ ಶರದಃ ಶತಮ್ ॥ ಅಸಾವಿತಿ ನಾಮಾಸಿ ಗೃಹ್ಣಾತಿ । ಯೇನ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ಪ್ರಜಾಃ ಪರ್ಯಗೃಹ್ಣೀತಾರಿಷ್ಟ್ಯೈ ತೇನ ತ್ವಾ ಪರಿಗೃಹ್ಣಾಮ್ಯಸಾವಿತ್ಯಥಾಸ್ಯ ದಕ್ಷಿಣೇ ಕರ್ಣೇ ಜಪತಿ ॥ ಅಸ್ಮೇ ಪ್ರಯಂಧಿ ಮಘವನ್ನೃಜೀಷಿನ್ನಿತೀಂದ್ರಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿ ದ್ರವಿಣಾನಿ ಧೇಹೀತಿ ಮಾಚ್ಛೇತ್ತಾ ಮಾ ವ್ಯಥಿಷ್ಠಾಃ ಶತಂ ಶರದ ಆಯುಷೋ ಜೀವ ಪುತ್ರ । ತೇ ನಾಮ್ನಾ ಮೂರ್ಧಾನಮಭಿಜಿಘ್ರಾಮ್ಯಸಾವಿತಿ ತ್ರಿರಸ್ಯ ಮೂರ್ಧಾನಮಭಿಜಿಘ್ರೇದ್ಗವಾ ತ್ವಾ ಹಿಂಕಾರೇಣಾಭಿಹಿಂಕರೋಮೀತಿ ತ್ರಿರಸ್ಯ ಮೂರ್ಧಾನಮಭಿಹಿಂಕುರ್ಯಾತ್ ॥ ೧೧ ॥
ಅಥ ಮಾಸಿ ಮಾಸ್ಯಮಾವಾಸ್ಯಾಯಾಂ ಪಶ್ಚಾಚ್ಚಂದ್ರಮಸಂ ದೃಶ್ಯಮಾನಮುಪತಿಷ್ಠೇತೈವಾವೃತಾ ಹರಿತತೃಣಾಭ್ಯಾಮಥ ವಾಕ್ ಪ್ರತ್ಯಸ್ಯತಿ ಯತ್ತೇ ಸುಸೀಮಂ ಹೃದಯಮಧಿಚಂದ್ರಮಸಿ ಶ್ರಿತಮ್ ॥ ತೇನಾಮೃತತ್ವಸ್ಯೇಶಾನಂ ಮಾಹಂ ಪೌತ್ರಮಘಂ ರುದಮಿತಿ ನ ಹಾಸ್ಮಾತ್ಪೂರ್ವಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ಪ್ರಯಂತೀತಿ ನ ಜಾತಪುತ್ರಸ್ಯಾಥಾಜಾತಪುತ್ರಸ್ಯಾಹ ॥ ಆಪ್ಯಾಸ್ವ ಸಮೇತು ತೇ ಸಂತೇ ಪಯಾಂಸಿ ಸಮುಯಂತು ವಾಜಾ ಯಮಾದಿತ್ಯಾ ಅಂಶುಮಾಪ್ಯಾಯಯಂತೀತ್ಯೇತಾಸ್ತಿಸ್ರ ಋಚೋ ಜಪಿತ್ವಾ ನಾಸ್ಮಾಕಂ ಪ್ರಾಣೇನ ಪ್ರಜಯಾ ಪಶುಭಿರಾಪ್ಯಸ್ವೇತಿ ದೈವೀಮಾವೃತಮಾವರ್ತ ಆದಿತ್ಯಸ್ಯಾವೃತಮನ್ವಾವರ್ತಯತಿ ದಕ್ಷಿಣಂ ಬಾಹುಮನ್ವಾವರ್ತತೇ ॥ ೮ ॥
ಅಥ ಸಂವೇಶ್ಯನ್ಜಾಯಾಯೈ ಹೃದಯಮಭಿಮೃಶೇತ್ ॥ ಯತ್ತೇ ಸುಸೀಮೇ ಹೃದಯೇ ಹಿತಮಂತಃ ಪ್ರಜಾಪತೌ ॥ ಮನ್ಯೇಽಹಂ ಮಾಂ ತದ್ವಿದ್ವಾಂಸಂ ಮಾಹಂ ಪೌತ್ರಮಘಂ ರುದಮಿತಿ ನ ಹಾಸ್ಮತ್ಪೂರ್ವಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ಪ್ರೈತಿ ॥ ೧೦ ॥
ಅಥಾತ ಏಕಧನಾವರೋಧನಂ ಯದೇಕಧನಮಭಿಧ್ಯಾಯಾತ್ಪೌರ್ಣಮಾಸ್ಯಾಂ ವಾಮಾವಾಸ್ಯಾಂ ವಾ ಶುದ್ಧಪಕ್ಷೇ ವಾ ಪುಣ್ಯೇ ನಕ್ಷತ್ರೇಽಗ್ನಿಮುಪಸಮಾಧಾಯ ಪರಿಸಮುಹ್ಯ ಪರಿಸ್ತೀರ್ಯ ಪರ್ಯುಕ್ಷ ಪೂರ್ವದಕ್ಷಿಣಂ ಜಾನ್ವಾಚ್ಯ ಸ್ರುವೇಣ ವಾ ಚಮಸೇನ ವಾ ಕಂಸೇನ ವೈತಾ ಆಜ್ಯಾಹುತೀರ್ಜುಹೋತಿ ವಾಙ್ನಾಮದೇವತಾವರೋಧಿನೀ ಸಾ ಮೇಽಮುಷ್ಮಾದಿದಮವರುಂದ್ಧಾಂ ತಸ್ಯೈ ಸ್ವಾಹಾ ಚಕ್ಷುರ್ನಾಮ ದೇವತಾವರೋಧಿನೀ ಸಾ ಮೇಽಮುಷ್ಮಾದಿದಮವರುಂದ್ಧಾಂ ತಸ್ಯೈ ಸ್ವಾಹಾ ಶ್ರೋತ್ರಂ ನಾಮ ದೇವತಾವರೋಧಿನೀ ಸಾ ಮೇಽಮುಷ್ಮಾದಿದಮವರುಂದ್ಧಾಂ ತಸ್ಯೈ ಸ್ವಾಹಾ ಮನೋ ನಾಮ ದೇವತಾವರೋಧಿನೀ ಸಾ ಮೇಽಮುಷ್ಮಾದಿದಮವರುಂದ್ಧಾಂ ತಸ್ಯೈ ಸ್ವಾಹೈತ್ಯಥ ಧೂಮಗಂಧಂ ಪ್ರಜಿಘಾಯಾಜ್ಯಲೇಪೇನಾಂಗಾನ್ಯನುವಿಮೃಜ್ಯ ವಾಚಂಯಮೋಽಭಿಪ್ರವೃಜ್ಯಾರ್ಥಂ ಬ್ರವೀತ ದೂತಂ ವಾ ಪ್ರಹಿಣುಯಾಲ್ಲಭತೇ ಹೈವ ॥ ೩ ॥
ಅಥಾತಃ ಪಿತಾಪುತ್ರೀಯಂ ಸಂಪ್ರದಾನಮಿತಿ ಚಾಚಕ್ಷತೇ ಪಿತಾ ಪುತ್ರಂ ಪ್ರಷ್ಯಾಹ್ವಯತಿ ನವೈಸ್ತೃಣೈರಗಾರಂ ಸಂಸ್ತೀರ್ಯಾಗ್ನಿಮುಪಸಮಾಧಾಯೋದಕುಂಭಂ ಸಪಾತ್ರಮುಪನಿಧಾಯಾಹತೇನ ವಾಸಸಾ ಸಂಪ್ರಚ್ಛನ್ನಃ ಶ್ಯೇತ ಏತ್ಯ ಪುತ್ರ ಉಪರಿಷ್ಟದಭಿನಿಪದ್ಯತ ಇಂದ್ರಿಯೈರಸ್ಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಸಂಸ್ಪೃಶ್ಯಾಪಿ ವಾಸ್ಯಾಭಿಮುಖತ ಏವಾಸೀತಾಥಾಸ್ಮೈ ಸಂಪ್ರಯಚ್ಛತಿ ವಾಚಂ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ವಾಚಂ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರಾಣಂ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಪ್ರಾಣಂ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರಶ್ಚಕ್ಷುರ್ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಚಕ್ಷುಸ್ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರಃ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಶ್ರೋತ್ರಂ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರೋ ಮನೋ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಮನಸ್ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರೋಽನ್ನರಸಾನ್ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾನ್ನರಸಾಂಸ್ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರಃ ಕರ್ಮಾಣಿ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಕರ್ಮಾಣಿ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರಃ ಸುಖದುಃಖೇ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಸುಖದುಃಖೇ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರ ಆನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾಇಂ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಆನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾತಿಂ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರ ಇತ್ಯಾಂ ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿತಾ ಇತ್ಯಾಂ ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರೋ ಧಿಯೋ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಕಾಮಾನ್ಮೇ ತ್ವಯಿ ದಧಾನೀತಿ ಪಿಉತಾ ಧಿಯೋ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಕಾಮಾಂಸ್ತೇ ಮಯಿ ದಧ ಇತಿ ಪುತ್ರೋಽಥ ದಕ್ಷಿಣಾವೃದುಪನಿಷ್ಕ್ರಾಮತಿ ತಂ ಪಿತಾನುಮಂತ್ರಯತೇ ಯಶೋ ಬ್ರಹ್ಮವರ್ಚಸಮನ್ನಾದ್ಯಂ ಕೀರ್ತಿಸ್ತ್ವಾ ಜುಷತಾಮಿತ್ಯಥೇತರಃ ಸವ್ಯಮಂಸಮನ್ವವೇಕ್ಷತೇ ಪಾಣಿ ನಾಂತರ್ಧಾಯ ವಸನಾಂತೇನ ವಾ ಪ್ರಚ್ಛದ್ಯ ಸ್ವರ್ಗಾಲ್ಲೋಕಾನ್ಕಾಮಾನವಾಪ್ನುಹೀತಿ ಸ ಯದ್ಯಗದಃ ಸ್ಯಾತ್ಪುತ್ರಸ್ಯೈಶ್ವರ್ಯೇ ಪಿತಾ ವಸೇತ್ಪರಿವಾ ವ್ರಜೇದ್ಯಯುರ್ವೈ ಪ್ರೇಯಾದ್ಯದೇವೈನಂ ಸಮಾಪಯತಿ ತಥಾ ಸಮಾಪಯಿತವ್ಯೋ ಭವತಿ ತಥಾ ಸಮಾಪಯಿತವ್ಯೋ ಭವತಿ ॥ ೧೫ ॥
ಅಥಾತಃ ಸರ್ವಜಿತಃ ಕೌಷೀತಕೇಸ್ರೀಣ್ಯುಪಾಸನಾನಿ ಭವಂತಿ ಯಜ್ಞೋಪವೀತಂ ಕೃತ್ವಾಪ ಆಚಮ್ಯ ತ್ರಿರುದಪಾತ್ರಂ ಪ್ರಸಿಚ್ಯೋದ್ಯಂತಮಾದಿತ್ಯಮುಪತಿಷ್ಠೇತ ವರ್ಗೋಽಸಿ ಪಾಪ್ಮಾನಂ ಮೇ ವೃಙ್ಧೀತ್ಯೇತಯೈವಾವೃತಾ ಮಧ್ಯೇ ಸಂತಮುದ್ವರ್ಗೋಽಸಿ ಪಾಪ್ಮಾನಂ ಮ ಉದ್ಧೃಙ್ಧೀತ್ಯೇತಯೈವಾವೃತಾಸ್ತೇ ಯಂತಂ ಸಂವರ್ಗೋಽಸಿ ಪಾಪ್ಮಾನಂ ಮೇ ಸಂವೃಙ್ಧೀತಿ ಯದಹೋರಾತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ ಸಂತದ್ಧೃಂಕ್ತೇ ॥ ೭ ॥
ಅಥಾತಃ ಸಾಯಮನ್ನಂ ಪ್ರಾತರ್ದನಮಮ್ತರಮಗ್ನಿಹೋತ್ರಮಿತ್ಯಾಚಕ್ಷತೇ ಯಾವದ್ವೈ ಪುರುಷೋ ಭಾಸತೇ ನ ತಾವತ್ಪ್ರಾಣಿತುಂ ಶಕ್ನೋತಿ ಪ್ರಾಣಂ ತದಾ ವಾಚಿ ಜುಹೋತಿ ಯಾವದ್ವೈ ಪುರುಷಃ ಪ್ರಾಣಿತಿ ನ ತಾವದ್ಭಾಷಿತುಂ ಶಕ್ನೋತಿ ವಾಚಂ ತದಾ ಪ್ರಾಣೇ ಜುಹೋತ್ಯೇತೇಽನಂತೇಽಮೃತಾಹುತಿರ್ಜಾಗ್ರಚ್ಚ ಸ್ವಪಂಶ್ಚ ಸಂತತಮವಚ್ಛಿನ್ನಂ ಜುಹೋತ್ಯಥ ಯಾ ಅನ್ಯಾ ಆಹುತಯೋಽಂತವತ್ಯಸ್ತಾಃ ಕರ್ಮಮಯ್ಯೋಭವಂತ್ಯೇತದ್ಧ ವೈ ಪೂರ್ವೇ ವಿದ್ವಾಂಸೋಽಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ ಜುಹವಾಂಚಕ್ರುಃ ॥ ೫ ॥
ಅಥಾತೋ ದೈವಃ ಪರಿಮರ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯದಗ್ನಿರ್ಜ್ವಲತ್ಯಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ಜ್ವಲತಿ ತಸ್ಯಾದಿತ್ಯಮೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಯುಂ ಪ್ರಾಣ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯಥಾದಿತ್ಯೋ ದೃಶ್ಯತೇಽಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ದೃಶ್ಯತೇ ತಸ್ಯ ಚಂದ್ರಮಸಮೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಯುಂ ಪ್ರಾಣ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯಚ್ಚಂದ್ರಮಾ ದೃಶ್ಯತೇಽಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ದೃಶ್ಯತೇ ತಸ್ಯ ವಿದ್ಯುತಮೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಯುಂ ಪ್ರಾಣ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯದ್ವಿದ್ಯುದ್ವಿದ್ಯೋತತೇಽಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ವಿದ್ಯೋತತೇ ತಸ್ಯ ವಾಯುಮೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಯುಂ ಪ್ರಾಣಸ್ತಾ ವಾ ಏತಾಃ ಸರ್ವಾ ದೇವತಾ ವಾಯುಮೇವ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ವಾಯೌ ಸೃಪ್ತಾ ನ ಮೂರ್ಚ್ಛಂತೇ ತಸ್ಮಾದೇವ ಪುನರುದೀರತ ಇತ್ಯಧಿದೈವತಮಥಾಧ್ಯಾತ್ಮಮ್ ॥ ೧೨ ॥
ಅಥಾತೋ ದೈವಸ್ಮರೋ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಿಯೋ ಬುಭೂಷೇಯಸ್ಯೈ ವಾ ಏಷಾಂ ವೈತೇಷಮೇವೈತಸ್ಮಿನ್ಪರ್ವಣ್ಯಗ್ನಿಮುಪಸಮಾಧಾಯೈತಯೈವಾವೃತೈತಾ ಜುಹೋಮ್ಯಸೌ ಸ್ವಾಹಾ ಚಕ್ಷುಸ್ತೇ ಮಯಿ ಜುಹೋಮ್ಯಸೌ ಸ್ವಾಹಾ ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ತೇ ಮಯಿ ಜುಹೋಮ್ಯಸೌ ಸ್ವಾಹೇತ್ಯಥ ಧೂಮಗಂಧಂ ಪ್ರಜಿಘಾಯಾಜ್ಯಲೇಪೇನಾಂಗಾನ್ಯನುವಿಮೃಜ್ಯ ವಾಚಂಯಮೋಽಭಿಪ್ರವೃಜ್ಯ ಸಂಸ್ಪರ್ಶಂ ಜಿಗಮಿಷೇದಪಿ ವಾತಾದ್ವಾ ಸಂಭಾಷಮಾಣಸ್ತಿಷ್ಠೇತ್ಪ್ರಿಯೋ ಹೈವ ಭವತಿ ಸ್ಮರಂತಿ ಹೈವಾಸ್ಯ ॥ ೪ ॥
ಅಥಾತೋ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಾದಾನಂ ಏತಾ ಹ ವೈ ದೇವತಾ ಅಹಂ ಶ್ರೇಯಸೇ ವಿವದಮಾನಾ ಅಸ್ಮಾಚ್ಛರೀರಾದುಚ್ಚಕ್ರಮುಸ್ತದ್ದಾರುಭೂತಂ ಶಿಷ್ಯೇಥೈತದ್ವಾಕ್ಪ್ರವಿವೇಶ ತದ್ವಾಚಾ ವದಚ್ಛಿಷ್ಯ ಏವಾಥೈತಚ್ಚಕ್ಷುಃ ಪ್ರವಿವೇಶ ತದ್ವಾಚಾ ವದಚ್ಚಕ್ಷುಷಾ ಪಶ್ಯಚ್ಛಿಷ್ಯ ಏವಾಥೈತಚ್ಛ್ರೋತ್ರಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ತದ್ವಾಚಾ ವದಚ್ಚಕ್ಷುಷಾ ಪಶ್ಯಚ್ಛ್ರೋತ್ರೇಣ ಶೃಣ್ವನ್ಮನಸಾ ಧ್ಯಾಯಚ್ಛಿಷ್ಯ ಏವಾಥೈತತ್ಪ್ರಾಣಃ ಪ್ರವಿವೇಶ ತತ್ತತ ಏವ ಸಮುತ್ತಸ್ಥೌ ತದ್ದೇವಾಃ ಪ್ರಾಣೇ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಂ ವಿಚಿಂತ್ಯ ಪ್ರಾಣಮೇವ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮಾನಮಭಿಸಂಸ್ತೂಯ ಸಹೈತೈಃ ಸರ್ವೈರಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕಾದುಚ್ಚಕ್ರಮುಸ್ತೇ ವಾಯುಪ್ರತಿಷ್ಠಾಕಾಶಾತ್ಮಾನಃ ಸ್ವರ್ಯಯುಸ್ತಹೋ ಏವೈವಂವಿದ್ವಾನ್ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಾಣಮೇವ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮಾನಮಭಿಸಂಸ್ತೂಯ ಸಹೈತೈಃ ಸರ್ವೈರಸ್ಮಾಚ್ಛರೀರಾದುತ್ಕ್ರಾಮತಿ ಸ ವಾಯುಪ್ರತಿಷ್ಠಾಕಾಶಾತ್ಮಾ ನ ಸ್ವರೇತಿ ತದ್ಭವತಿ ಯತ್ರೈತದ್ದೇವಾಸ್ತತ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ತದಮೃತೋ ಭವತಿ ಯದಮೃತಾ ದೇವಾಃ ॥ ೧೪ ॥
ಉಕ್ಥಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಹ ಸ್ಮಾಹ ಶುಷ್ಕಭೃಂಗರಸ್ತದೃಗಿತ್ಯುಪಾಸೀತ ಸರ್ವಾಣಿ ಹಾಸ್ಮೈ ಭೂತಾನಿ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾಯಾಭ್ಯರ್ಚ್ಯಂತೇ ತದ್ಯಜುರಿತ್ಯುಪಾಸೀತ ಸರ್ವಾಣಿ ಹಾಸ್ಮೈ ಭೂತಾನಿ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾಯ ಯುಜ್ಯಂತೇ ತತ್ಸಾಮೇತ್ಯುಪಾಸೀತ ಸರ್ವಾಣಿ ಹಾಸ್ಮೈ ಭೂತಾನಿ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾಯ ಸನ್ನಮಂತೇ ತಚ್ಛ್ರೀತ್ಯುಪಾಸೀತ ತದ್ಯಶ ಇತ್ಯುಪಾಸೀತ ತತ್ತೇಜ ಇತ್ಯುಪಾಸೀತ ತದ್ಯಥೈತಚ್ಛಾ ಸ್ತ್ರಾಣಾ । ಮ್ ಶ್ರೀಮತ್ತಮಂ ಯಶಸ್ವಿತಮಂ ತೇಜಸ್ವಿತಮಂ ಭವತಿ ತಥೋ ಏವೈವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೀಮತ್ತಮೋ ಯಶಸ್ವಿತಮಸ್ತೇಜಸ್ವಿತಮೋ ಭವತಿ ತಮೇತಮೈಷ್ಟಕಂ ಕರ್ಮಮಯಮಾತ್ಮಾನಮಧ್ವರ್ಯುಃ ಸಂಸ್ಕರೋತಿ ತಸ್ಮಿನ್ಯಜುರ್ಭಯಂ ಪ್ರವಯತಿ ಯಜುರ್ಮಯಂ ಋಙ್ಮಯಂ ಹೋತಾ ಋಙ್ಮಯಂ ಸಾಮಮಯಮುದ್ಗಾತಾ ಸ ಏಷ ಸರ್ವಸ್ಯೈ ತ್ರಯೀವಿದ್ಯಾಯಾ ಆತ್ಮೈಷ ಉತ ಏವಾಸ್ಯಾತ್ಯೈತದಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೬ ॥
ಋತುರಸ್ಮ್ಯಾರ್ತವೋಽಸ್ಮ್ಯಾಕಾಶಾದ್ಯೋನೇಃ ಸಂಭೂತೋ ಭಾರ್ಯಾಯೈ ರೇತಃ ಸಂವತ್ಸರಸ್ಯ ತೇಜೋಭೂತಸ್ಯ ಭೂತಸ್ಯಾತ್ಮಭೂತಸ್ಯ ತ್ವಮಾತ್ಮಾಸಿ ಯಸ್ತ್ವಮಸಿ ಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ತಮಾಹ ಕೋಽಹಮಸ್ಮೀತಿ ಸತ್ಯಮಿತಿ ಬ್ರೂಯಾತ್ಕಿಂ ತದ್ಯತ್ಸತ್ಯಮಿತಿ ಯದನ್ಯದ್ದೇವೇಭ್ಯಶ್ಚ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯಶ್ಚ ತತ್ಸದಥ ಯದ್ದೇವಾಚ್ಚ ಪ್ರಾಣಾಶ್ಚ ತದ್ಯಂ ತದೇತಯಾ ವಾಚಾಭಿವ್ಯಾಹ್ರಿಯತೇ ಸತ್ಯಮಿತ್ಯೇತಾವದಿದಂ ಸರ್ವಮಿದಂ ಸರ್ವಮಸೀತ್ಯೇವೈನಂ ತದಾಹ ತದೇತಚ್ಛ್ಲೋಕೇನಾಪ್ಯುಕ್ತಮ್ ॥ ೬ ॥
ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯದ್ವಾಚಾ ವದತ್ಯಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ವಲತಿ ತಸ್ಯ ಚಕ್ಷುರೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯಚ್ಚಕ್ಷುಷಾ ಪಶ್ಯತ್ಯಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ಪಶ್ಯತಿ ತಸ್ಯ ಶ್ರೋತ್ರಮೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯಚ್ಛೋತ್ರೇಣ ಶೃಣೋತ್ಯಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ಶೃಣೋತಿ ತಸ್ಯ ಮನ ಏವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣ ಏತದ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೀಪ್ಯತೇ ಯನ್ಮನಸಾ ಧ್ಯಾಯತ್ಯಥೈತನ್ಮ್ರಿಯತೇ ಯನ್ನ ಧ್ಯಾಯತಿ ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಮೇವ ತೇಜೋ ಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣಸ್ತಾ ವಾ ಏತಾಃ ಸರ್ವಾ ದೇವತಾಃ ಪ್ರಾಣಮೇವ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಪ್ರಾಣೇ ಸೃಪ್ತಾ ನ ಮೂರ್ಛಂತೇ ತಸ್ಮಾದ್ಧೈವ ಪುನರುದೀರತೇ ತದ್ಯದಿಹ ವಾ ಏವಂವಿದ್ವಾಂಸ ಉಭೌ ಪರ್ವತಾವಭಿಪ್ರವರ್ತೇಯಾತಾಂ ತುಸ್ತೂರ್ಷಮಾಣೋ ದಕ್ಷಿಣಶ್ಚೋತ್ತರಶ್ಚ ನ ಹೈವೈನಂ ಸ್ತೃಣ್ವೀಯಾತಾಮಥ ಯ ಏನಂ ದ್ವಿಷಂತಿ ಯಾಂಶ್ಚ ಸ್ವಯಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ತ ಏವಂ ಸರ್ವೇ ಪರಿತೋ ಮ್ರಿಯಂತೇ ॥ ೧೩ ॥
ಗಾರ್ಗ್ಯೋ ಹ ವೈ ಬಾಲಾಕಿರನೂಚಾನಃ ಸಂಸ್ಪಷ್ಟ ಆಸ ಸೋಽಯಮುಶಿನರೇಷು ಸಂವಸನ್ಮತ್ಸ್ಯೇಷು ಕುರುಪಂಚಾಲೇಷು ಕಾಶೀವಿದೇಹೇಷ್ವಿತಿ ಸಹಾಜಾತಶತ್ರುಂ ಕಾಶ್ಯಮೇತ್ಯೋವಾಚ ಬ್ರಹ್ಮ ತೇ ಬ್ರವಾಣೀತಿ ತಂ ಹೋವಾಚ ಅಜಾತಶತ್ರುಃ ಸಹಸ್ರಂ ದದ್ಮಸ್ತ ಏತಸ್ಯಾಂ ವಾಚಿ ಜನಕೋ ಜನಕ ಇತಿ ವಾ ಉ ಜನಾ ಧಾವಂತೀತಿ ॥ ೧ ॥
ಚಿತ್ರೋ ಹ ವೈ ಗಾರ್ಗ್ಯಾಯಣಿರ್ಯಕ್ಷಮಾಣ ಆರುಣಿಂ ವವ್ರೇ ಸ ಹ ಪುತ್ರಂ ಶ್ವೇತಕೇತುಂ ಪ್ರಜಿಘಾಯ ಯಾಜಯೇತಿ ತಂ ಹಾಸೀನಂ ಪಪ್ರಚ್ಛ ಗೌತಮಸ್ಯ ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ಸಂವೃತಂ ಲೋಕೇ ಯಸ್ಮಿನ್ಮಾಧಾಸ್ಯಸ್ಯನ್ಯಮಹೋ ಬದ್ಧ್ವಾ ತಸ್ಯ ಲೋಕೇ ಧಾಸ್ಯಸೀತಿ ಸ ಹೋವಾಚ ನಾಹಮೇತದ್ವೇದ ಹಂತಾಚಾರ್ಯಂ ಪ್ರಚ್ಛಾನೀತಿ ಸ ಹ ಪಿತರಮಾಸಾದ್ಯ ಪಪ್ರಚ್ಛೇತೀತಿ ಮಾ ಪ್ರಾಕ್ಷೀತ್ಕಥಂ ಪ್ರತಿಬ್ರವಾಣೀತಿ ಸ ಹೋವಾಚಾಹಮಪ್ಯೇತನ್ನ ವೇದ ಸದಸ್ಯೇವ ವಯಂ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಮಧೀತ್ಯ ಹರಾಮಹೇ ಯನ್ನಃ ಪರೇ ದದತ್ಯೇಹ್ಯುಭೌ ಗಮಿಷ್ಯಾವ ಇತಿ ॥ ಸ ಹ ಸಮಿತ್ಪಾಣಿಶ್ಚಿತ್ರಂ ಗಾರ್ಗ್ಯಾಯಣಿಂ ಪ್ರತಿಚಕ್ರಮ ಉಪಾಯಾನೀತಿ ತಂ ಹೋವಾಚ ಬ್ರಹ್ಮಾರ್ಹೋಸಿ ಗೌತಮ ಯೋ ಮಾಮುಪಾಗಾ ಏಹಿ ತ್ವಾ ಜ್ಞಪಯಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ॥ ೧ ॥
ಜೀವತಿ ವಾಗಪೇತೋ ಮೂಕಾನ್ವಿಪಶ್ಯಾಮೋ ಜೀವತಿ ಚಕ್ಷುರಪೇತೋಽಂಧಾನ್ವಿಪಶ್ಯಾಮೋ ಜೀವತಿ ಶ್ರೋತ್ರಾಪೇತೋ ಬಧಿರಾನ್ವಿಪಶ್ಯಾಮೋ ಜೀವತೋ ಬಾಹುಚ್ಛಿನ್ನೋ ಜೀವತ್ಯೂರುಚ್ಛಿನ್ನ ಇತ್ಯೇವಂ ಹಿ ಪಶ್ಯಾಮ ಇತ್ಯಥ ಖಲು ಪ್ರಾಣ ಏವ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮೇದಂ ಶರೀರಂ ಪರಿಗೃಹ್ಯೋತ್ಯಾಪಯತಿ ತಸ್ಮಾದೇತಮೇವೋಕ್ಥಮುಪಾಸೀತ ಯೋ ವೈ ಪ್ರಾಣಃ ಸಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಯಾ ವಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಸ ಪ್ರಾಣಃ ಸಹ ಹ್ಯೇತಾವಸ್ಮಿಂಛರೀರೇ ವಸತಃ ಸಹೋತ್ಕ್ರಾಮತಸ್ತಸ್ಯೈಷೈವ ದೃಷ್ಟಿರೇತದ್ವಿಜ್ಞಾನಂ ಯತ್ರೈತತ್ಪುರುಷಃ ಸುಪ್ತಃ ಸ್ವಪ್ನಂ ನ ಕಂಚನ ಪಶ್ಯತ್ಯಥಾಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾಣ ಏವೈಕಧಾ ಭವತಿ ತದೈನಂ ವಾಕ್ಸರ್ವೈರ್ನಾಮಭಿಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಚಕ್ಷುಃ ಸರ್ವೈ ರೂಪೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸರ್ವೈಃ ಶಬ್ದೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಸ ಯದಾ ಪ್ರತಿಬುಧ್ಯತೇ ಯಥಾಗ್ನೇರ್ಜ್ವಲತೋ ವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾ ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠೇರನ್ನೇವಮೇವೈತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಾ ಯಥಾಯತನಂ ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯೋ ದೇವಾ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಲೋಕಾಸ್ತಸ್ಯೈಷೈವ ಸಿದ್ಧಿರೇತದ್ವಿಜ್ಞಾನಂ ಯತ್ರೈತತ್ಪುರುಷ ಆರ್ತೋ ಮರಿಷ್ಯನ್ನಾಬಲ್ಯ ನ್ಯೇತ್ಯ ಮೋಹಂ ನೈತಿ ತದಾಹುರುದಕ್ರಮೀಚ್ಚಿತ್ತಂ ನ ಶೃಣೋತಿ ನ ಪಶ್ಯತಿ ವಾಚಾ ವದತ್ಯಥಾಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾಣ ಏವೈಕಧಾ ಭವತಿ ತದೈನಂ ವಾವ ಸರ್ವೈರ್ನಾಮಭಿಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಚಕ್ಷುಃ ಸರ್ವೈ ರೂಪೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸರ್ವೈಃ ಶಬ್ದೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಸ ಯದಾ ಪ್ರತಿಬುಧ್ಯತೇ ಯಥಾಗ್ನೇರ್ಜ್ವಲತೋ ವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾ ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠೇರನ್ನೇವಮೇವೈತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಾ ಯಥಾಯತನಂ ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯೋ ದೇವಾ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಲೋಕಾಃ ॥ ೩ ॥
ತಂ ಪಂಚಶತಾನ್ಯಪ್ಸರಸಾಂ ಪ್ರತಿಧಾವಂತಿ ಶತಂ ಮಾಲಾಹಸ್ತಾಃ ಶತಮಾಂಜನಹಸ್ತಾಃ ಶತಂ ಚೂರ್ಣಹಸ್ತಾಃ ಶತಂ ವಾಸೋಹಸ್ತಾಃ ಶತಂ ಕಣಾಹಸ್ತಾಸ್ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಲಂಕಾರೇಣಾಲಂಕುರ್ವಂತಿ ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾಲಂಕಾರೇಣಾಲಂಕೃತೋ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿದ್ವಾನ್ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಭಿಪ್ರೈತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತ್ಯಾರಂ ಹೃದಂ ತನ್ಮನಸಾತ್ಯೇತಿ ತಮೃತ್ವಾ ಸಂಪ್ರತಿವಿದೋ ಮಜ್ಜಂತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ ಮುಹೂರ್ತಾನ್ಯೇಷ್ಟಿಹಾಂಸ್ತೇಽಸ್ಮಾದಪದ್ರವಂತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ ವಿರಜಾಂ ನದೀಂ ತಾಂ ಮನಸೈವಾತ್ಯೇತಿ ತತ್ಸುಕೃತದುಷ್ಕೃತೇ ಧೂನುತೇ ತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾ ಜ್ಞಾತಯಃ ಸುಕೃತಮುಪಯಂತ್ಯಪ್ರಿಯಾ ದುಷ್ಕೃತಂ ತದ್ಯಥಾ ರಥೇನ ಧಾವಯನ್ರಥಚಕ್ರೇ ಪರ್ಯವೇಕ್ಷತ ಏವಮಹೋರಾತ್ರೇ ಪರ್ಯವೇಕ್ಷತ ಏವಂ ಸುಕೃತದುಷ್ಕೃತೇ ಸರ್ವಾಣಿ ಚ ದ್ವಂದ್ವಾನಿ ಸ ಏಷ ವಿಸುಕೃತೋ ವಿದುಷ್ಕೃತೋ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿದ್ವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಭಿಪ್ರೈತಿ ॥ ೪ ॥
ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಯತ್ರೈಷ ಏತದ್ಬಾಲಾಕೇ ಪುರುಷೋಽಶಯಿಷ್ಟ ಯತ್ರೈತದಭೂದ್ಯತ ಏತದಾಗಾದ್ಧಿತಾ ನಾಮ ಹೃದಯಸ್ಯ ನಾಡ್ಯೋ ಹೃದಯಾತ್ಪುರೀತತಮಭಿಪ್ರತನ್ವಂತಿ ಯಥಾ ಸಹಸ್ರಧಾ ಕೇಶೋ ವಿಪಾಟಿತಸ್ತಾವದಣ್ವ್ಯಃ ಪಿಂಗಲಸ್ಯಾಣಿಮ್ನಾ ತಿಷ್ಠಂತೇ ಶುಕ್ಲಸ್ಯ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಪೀತಸ್ಯ ಲೋಹಿತಸ್ಯೇತಿ ತಾಸು ತದಾ ಭವತಿ ಯದಾ ಸುಪ್ತಃ ಸ್ವಪ್ನಂ ನ ಕಂಚನ ಪಶ್ಯತ್ಯಥಾಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾಣ ಏವೈಕಧಾ ಭವತಿ ತಥೈನಂ ವಾಕ್ಸರ್ವೈರ್ನಾಮಭಿಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಚಕ್ಷುಃ ಸರ್ವೈ ರೂಪೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸರ್ವೈಃ ಶಬ್ದೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಮನಃ ಸರ್ವೈರ್ಧ್ಯಾತೈಃ ಸಹಾಪ್ಯೇತಿ ಸ ಯದಾ ಪ್ರತಿಬುಧ್ಯತೇ ಯಥಾಗ್ನೇರ್ಜ್ವಲತೋ ವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾ ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠೇರನ್ನೇವಮೇವೈತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಾ ಯಥಾಯತನಂ ವಿಪ್ರತಿಷ್ಠಂತೇ ಪ್ರಾಣೇಭ್ಯೋ ದೇವಾ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಲೋಕಾಸ್ತದ್ಯಥಾ ಕ್ಷುರಃ ಕ್ಷುರಧ್ಯಾನೇ ಹಿತಃ ಸ್ಯಾದ್ವಿಶ್ವಂಭರೋ ವಾ ವಿಶ್ವಂಭರಕುಲಾಯ ಏವಮೇವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮೇದಂ ಶರೀರಮನುಪ್ರವಿಷ್ಟ ಆ ಲೋಮಭ್ಯ ಆ ನಖೇಭ್ಯಃ ॥ ೧೯ ॥
ತತ ಉ ಹ ಬಾಲಾಕಿಸ್ತೂಷ್ಣೀಮಾಸ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರೇತಾವನ್ನು ಬಾಲಾಕೀತಿ ಏತಾವದ್ಧೀತಿ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿಸ್ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮೃಷಾ ವೈ ಕಿಲ ಮಾ ಸಂವದಿಷ್ಠಾ ಬ್ರಹ್ಮ ತೇ ಬ್ರವಾಣೀತಿ ಹೋವಾಚ ಯೋ ವೈ ಬಾಲಾಕ ಏತೇಷಾಂ ಪುರುಷಾಣಾಂ ಕರ್ತಾ ಯಸ್ಯ ವೈತತ್ಕರ್ಮ ಸ ವೇದಿತವ್ಯ ಇತಿ ತತ ಉ ಹ ಬಾಲಾಕಿಃ ಸಮಿತ್ಪಾಣಿಃ ಪ್ರತಿಚಕ್ರಾಮೋಪಾಯಾನೀತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಜಾತಶತ್ರುಃ ಪ್ರತಿಲೋಮರೂಪಮೇವ ಸ್ಯಾದ್ಯತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುಪನಯೀತೈಹಿ ವ್ಯೇವ ತ್ವಾ ಜ್ಞಪಯಿಷ್ಯಾಮೀತಿ ತಂ ಹ ಪಾಣಾವಭಿಪದ್ಯ ಪ್ರವವ್ರಾಜ ತೌ ಹ ಸುಪ್ತಂ ಪುರುಷಮೀಯತುಸ್ತಂ ಹಾಜಾತಶತ್ರುರಾಮಂತ್ರಯಾಂಚಕ್ರೇ ಬೃಹತ್ಪಾಂಡರವಾಸಃ ಸೋಮರಾಜನ್ನಿತಿ ಸ ಉ ಹ ತೂಷ್ಣೀಮೇವ ಶಿಶ್ಯೇ ತತ ಉ ಹೈನಂ ಯಷ್ಟ್ಯಾ ವಿಚಿಕ್ಷೇಪ ಸ ತತ ಏವ ಸಮುತ್ತಸ್ಥೌ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುಃ ಕ್ವೈಷ ಏತದ್ವಾ ಲೋಕೇ ಪುರುಷೋಽಶಯಿಷ್ಟ ಕ್ವೈತದಭೂತ್ಕುತ ಏತದಾಗಾದಿತಿ ತದು ಹ ಬಾಲಾಕಿರ್ನ ವಿಜಜ್ಞೌ ॥ ೧೮ ॥
ತಮೇತಮಾತ್ಮಾನಮೇತಮಾತ್ಮನೋಽನ್ವವಸ್ಯತಿ ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ ಸ್ವಾಸ್ತದ್ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠೈಃ ಸ್ವೈರ್ಭುಂಕ್ತೇ ಯಥಾ ವಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ ಸ್ವಾ ಭುಂಜಂತ ಏವಮೇವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮೈತೈರಾತ್ಮಭಿರ್ಭುಂಕ್ತೇ । ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠೀ ಸ್ವೈರೇವಂ ವೈತಮಾತ್ಮಾನಮೇತ ಆತ್ಮನೋಽನ್ವವಸ್ಯಂತಿ ಯಥಾ ಶ್ರೇಷ್ಠಿನಂ ಸ್ವಾಃ ಸ ಯಾವದ್ಧ ವಾ ಇಂದ್ರ ಏತಮಾತ್ಮಾನಂ ನ ವಿಜಜ್ಞೌ ತಾವದೇನಮಸುರಾ ಅಭಿಬಭೂವುಃ ಸ ಯದಾ ವಿಜಜ್ಞಾವಥ ಹತ್ವಾಸುರಾನ್ವಿಜಿತ್ಯ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾಧಿಪತ್ಯಂ ಪರ್ಯೇತಿ ತಥೋ ಏವೈವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾಧಿಪತ್ಯಂ ಪರ್ಯೇತಿ ಯ ಏವಂ ವೇದ ಯ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೨೦ ॥
ನ ವಾಚಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ವಕ್ತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನ ಗಂಧಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ಘ್ರಾತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನ ರೂಪಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ರೂಪವಿದಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನ ಶಬ್ದಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ಶ್ರೋತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನಾನ್ನರಸಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತಾನ್ನರಸವಿಜ್ಞಾತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನ ಕರ್ಮ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ಕರ್ತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನ ಸುಖದುಃಖೇ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ಸುಖದುಃಖಯೋರ್ವಿಜ್ಞಾತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನಾನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾತಿಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತಾನಂದಸ್ಯ ರತೇಃ ಪ್ರಜಾತೇರ್ವಿಜ್ಞಾತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನೇತ್ಯಾಂ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತೈತಾರಂ ವಿದ್ಯಾನ್ನ ಮನೋ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸೀತ ಮಂತಾರಂ ವಿದ್ಯಾತ್ತಾ ವಾ ಏತಾ ದಶೈವ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಅಧಿಪ್ರಜ್ಞಂ ದಶ ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಾ ಅಧಿಭೂತಂ ಯದ್ಧಿ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ನ ಸ್ಯುರ್ನ ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಾಃ ಸ್ಯುರ್ಯದ್ವಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಾ ನ ಸ್ಯುರ್ನ ಭೂತಮಾತ್ರಾಃ ಸ್ಯುಃ ॥ ೮ ॥
ನ ಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಾ ವಾಙ್ನಾಮ ಕಿಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತನ್ನಾಮ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನ ಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಃ ಪ್ರಾಣೋ ಗಂಧಂ ಕಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತಂ ಗಂಧಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಂ ಚಕ್ಷೂ ರೂಪಂ ಕಿಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತದ್ರೂಪಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಂ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಶಬ್ದಂ ಕಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತಂ ಶಬ್ದಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಾ ಜಿಹ್ವಾನ್ನರಸಂ ಕಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತಮನ್ನರಸಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತೌ ಹತೌ ಕರ್ಮ ಕಿಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪೇತಾಮನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತತ್ಕರ್ಮ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಂ ಶರೀರಂ ಸುಖದುಃಖಂ ಕಿಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತತ್ಸುಖದುಃಖಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತ ಉಪಸ್ಥ ಆನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾತಿಂ ಕಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇದನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತಮಾನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾತಿಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತೌ ಪಾದಾವಿತ್ಯಾಂ ಕಾಂಚನ ಪ್ರಜ್ಞಪಯೇತಾಮನ್ಯತ್ರ ಮೇ ಮನೋಽಭೂದಿತ್ಯಾಹ ನಾಹಮೇತಾಮಿತ್ಯಾಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಸಿಷಮಿತಿ ನಹಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೇತಾ ಧೀಃ ಕಾಚನ ಸಿದ್ಧ್ಯೇನ್ನ ಪ್ರಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಯೇತ್ ॥ ೭ ॥
ನ ಹ್ಯನ್ಯತರತೋ ರೂಪಂ ಕಿಂಚನ ಸಿದ್ಧ್ಯೇನ್ನೋ ಏತನ್ನಾನಾ ತದ್ಯಥಾ ರಥಸ್ಯಾರೇಷು ನೇಮಿರರ್ಪಿತಾ ನಾಭಾವರಾ ಅರ್ಪಿತಾ ಏವಮೇವೈತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಾ ಸ್ವರ್ಪಿತಾಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಾಃ ಪ್ರಾಣೇ ಅರ್ಪಿತಾ ಏಷ ಪ್ರಾಣ ಏವ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮಾನಂದೋಽಜರೋಽಮೃತೋ ನ ಸಾಧುನಾ ಕರ್ಮಣಾ ಭೂಯಾನ್ನೋ ಏವಾಸಾಧುನಾ ಕರ್ಮಣಾ ಕನೀಯಾನೇಷ ಹ್ಯೇವೈನಂ ಸಾಧುಕರ್ಮ ಕಾರಯತಿ ತಂ ಯಮನ್ವಾನುನೇಷತ್ಯೇಷ ಏವೈನಮಸಾಧು ಕರ್ಮ ಕಾರಯತಿ ತಂ ಯಮೇಭ್ಯೋ ಲೋಕೇಭ್ಯೋ ನುನುತ್ಸತ ಏಷ ಲೋಕಪಾಲ ಏಷ ಲೋಕಾಧಿಪತಿರೇಷ ಸರ್ವೇಶ್ವರಃ ಸ ಮ ಆತ್ಮೇತಿ ವಿದ್ಯಾತ್ಸ ಮ ಆತ್ಮೇತಿ ವಿದ್ಯಾತ್ ॥ ೯ ॥
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ವಾಚಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ವಾಚಾ ಸರ್ವಾಣಿ ಸಾಮಾನ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಪ್ರಾಣಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಪ್ರಾಣೇನ ಸರ್ವಾನ್ಗಂಧಾನಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಚಕ್ಷುಃ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಸರ್ವಾಣಿ ರೂಪಾಣ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಶ್ರೋತ್ರೇಣ ಸರ್ವಾಂಛಬ್ದಾನಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಜಿಹ್ವಾಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಜಿಹ್ವಾಯಾ ಸರ್ವಾನನ್ನರಸಾನಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಹಸ್ತೌ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಹಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ ಸರ್ವಾಣಿ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಶರೀರಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಶರೀರೇಣ ಸುಖದುಃಖೇ ಆಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯೋಪಸ್ಥಂ ಸಮಾರುಹ್ಯೋಪಸ್ಥೇನಾನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾತಿಮಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಪಾದೌ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಪಾದಾಭ್ಯಾಂ ಸರ್ವಾ ಇತ್ಯಾ ಆಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯೈವ ಧಿಯಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞಯೈವ ಧಿಯೋ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಕಾಮಾನಾಪ್ನೋತಿ ॥ ೬ ॥
ಪ್ರತರ್ದನೋ ಹ ವೈ ದೈವೋದಾಸಿರಿಂದ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಂ ಧಾಮೋಪಜಗಾಮ ಯುದ್ಧೇನ ಪೌರುಷೇಣ ಚ ತಂ ಹೇಂದ್ರ ಉವಾಚ ಪ್ರತರ್ದನ ವರಂ ತೇ ದದಾನೀತಿ ಸ ಹೋವಾಚ ಪ್ರತರ್ದನಸ್ತ್ವಮೇವ ವೃಣೀಶ್ವ ಯಂ ತ್ವಂ ಮನುಷ್ಯಾಯ ಹಿತತಮಂ ಮನ್ಯಸ ಇತಿ ತಂ ಹೇಂದ್ರ ಉವಾಚ ನ ವೈ ವರಂ ಪರಸ್ಮೈ ವೃಣೀತೇ ತ್ವಮೇವ ವೃಣೀಶ್ವೇತ್ಯವರೋ ವೈತರ್ಹಿ ಕಿಲ ಮ ಇತಿ ಹೋವಾಚ ಪ್ರತರ್ದನೋಽಥೋ ಖಲ್ವಿಂದ್ರಃ ಸತ್ಯಾದೇವ ನೇಯಾಯ ಸತ್ಯಂ ಹೀಂದ್ರಃ ಸ ಹೋವಾಚ ಮಾಮೇವ ವಿಜಾನೀಹ್ಯೇತದೇವಾಹಂ ಮನುಷ್ಯಾಯ ಹಿತತಮಂ ಮನ್ಯೇ ಯನ್ಮಾಂ ವಿಜಾನೀಯಾಂ ತ್ರಿಶೀರ್ಷಾಣಂ ತ್ವಾಷ್ಟ್ರಮಹನಮವಾಙ್ಮುಖಾನ್ಯತೀನ್ಸಾಲಾವೃಕೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಾಯಚ್ಛಂ ಬಹ್ವೀಃ ಸಂಧಾ ಅತಿಕ್ರಮ್ಯ ದಿವಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದೀನತೃಣಮಹಮಂತರಿಕ್ಷೇ ಪೌಲೋಮಾನ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಕಾಲಕಾಶ್ಯಾಂಸ್ತಸ್ಯ ಮೇ ತತ್ರ ನ ಲೋಮ ಚ ನಾಮೀಯತೇ ಸ ಯೋ ಮಾಂ ವಿಜಾನೀಯಾನ್ನಾಸ್ಯ ಕೇನ ಚ ಕರ್ಮಣಾ ಲೋಕೋ ಮೀಯತೇ ನ ಮಾತೃವಧೇನ ನ ಪಿತೃವಧೇನ ನ ಸ್ತೇಯೇನ ನ ಭ್ರೂಣಹತ್ಯಯಾ ನಾಸ್ಯ ಪಾಪಂ ಚ ನ ಚಕೃಷೋ ಮುಖಾನ್ನೀಲಂ ವೇತ್ತೀತಿ ॥ ೧ ॥
ಪ್ರಾಣೋ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಹ ಸ್ಮಾಹ ಕೌಷೀತಕಿಸ್ತಸ್ಯ ಹ ವಾ ಏತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಮನೋ ದೂತಂ ವಾಕ್ಪರಿವೇಷ್ಟ್ರೀ ಚಕ್ಷುರ್ಗಾತ್ರಂ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಸಂಶ್ರಾವಯಿತೃ ಯೋ ಹ ವಾ ಏತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಮನೋ ದೂತಂ ವೇದ ದೂತವಾನ್ಭವತಿ ಯೋ ವಾಚಂ ಪರಿವೇಷ್ಟ್ರೀಂ ಪರಿವೇಷ್ಟ್ರೀಮಾನ್ಭವತಿ ತಸ್ಮೈ ವಾ ಏತಸ್ಮೈ ಪ್ರಾಣಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಣ ಏತಾಃ ಸರ್ವಾ ದೇವತಾ ಅಯಾಚಮಾನಾ ಬಲಿಂ ಹರಂತಿ ತಥೋ ಏವಾಸ್ಮೈ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನ್ಯಯಾಚಮಾನಾಯೈವ ಬಲಿಂ ಹರಂತಿ ಯ ಏವಂ ವೇದ ತಸ್ಯೋಪನಿಷನ್ನ ಯಾಚೇದಿತಿ ತದ್ಯಥಾ ಗ್ರಾಮಂ ಭಿಕ್ಷಿತ್ವಾ ಲಬ್ಧೋಪವಿಶೇನ್ನಾಹಗತೋ ದತ್ತಮಶ್ನೀಯಾಮಿತಿ ಯ ಏವೈನಂ ಪುರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತ್ಯಾಚಕ್ಷೀರಂಸ್ತ ಏವೈನಮುಪಮಂತ್ರಯಂತೇ ದದಾಮ ತ ಇತ್ಯೇಷ ಧರ್ಮೋ ಯಾಚತೋ ಭವತ್ಯನಂತರಸ್ತೇವೈನಮುಪಮಂತ್ರಯಂತೇ ದದಾಮ ತ ಇತಿ ॥ ೧ ॥
ಪ್ರಾಣೋ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಹ ಸ್ಮಾಹ ಪೈಂಗ್ಯಸ್ತಸ್ಯ ವಾ ಏತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವಾಕ್ ಪರಸ್ತಾಚ್ಚಕ್ಷುರಾರುಂಧತೇ ಚಕ್ಷುಃ ಪರಸ್ತಾಚ್ಛ್ರೋತ್ರಮಾರುಂಧತೇ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಪರಸ್ತಾನ್ಮನ ಆರುಂಧತೇ ಮನಃ ಪರಸ್ತಾತ್ ಪ್ರಾಣ ಆರುಂಧತೇ ತಸ್ಮೈ ವಾ ಏತಸ್ಮೈ ಪ್ರಾಣಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಣ ಏತಾಃ ಸರ್ವಾ ದೇವತಾ ಅಯಾಚಮಾನಾಯ ಬಲಿಂ ಹರಂತ್ಯೇವಂ ಹೈವಾಸ್ಮೈ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನ್ಯಯಾಚಮಾನಾಯೈವ ಬಲಿಂ ಹರಂತಿ ಯ ಏವಂ ವೇದ ತಸ್ಯೋಪನಿಷನ್ನ ಯಾಚೇದಿತಿ ತದ್ಯಥಾ ಗ್ರಾಮಂ ಭಿಕ್ಷಿತ್ವಾಽಲಬ್ಧ್ವೋಪವಿಶೇನ್ನಾಹಮತೋ ದತ್ತಮಶ್ನೀಯಾಮಿತಿ ತ ಏವೈನಮುಪಮಂತ್ರಯಂತೇ ಯೇ ಪುರಸ್ತಾತ್ ಪ್ರತ್ಯಾಚಕ್ಷೀರನ್ನೇಷ ಧರ್ಮೋಽಯಾಚತೋ ಭವತ್ಯನ್ನದಾಸ್ತ್ವೇವೈನಮುಪಮಂತ್ರಯಂತೇ ದದಾಮ ತ ಇತಿ ॥ ೨ ॥
ಯಜೂದರಃ ಸಾಮಶಿರಾ ಅಸಾವೃಙ್ಮೂರ್ತಿರವ್ಯಯಃ । ಸ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಹಿ ವಿಜ್ಞೇಯ ಋಷಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಮಯೋ ಮಹಾನಿತಿ ॥ ತಮಾಹ ಕೇನ ಪೌಂಸ್ರಾನಿ ನಾಮಾನ್ಯಾಪ್ನೋತೀತಿ ಪ್ರಾಣೇನೇತಿ ಬ್ರೂಯಾತ್ಕೇನ ಸ್ತ್ರೀನಾಮಾನೀತಿ ವಾಚೇತಿ ಕೇನ ನಪುಂಸಕನಾಮಾನೀತಿ ಮನಸೇತಿ ಕೇನ ಗಂಧಾನಿತಿ ಘ್ರಾಣೇನೇತಿ ಬ್ರೂಯಾತ್ಕೇನ ರೂಪಾಣೀತಿ ಚಕ್ಷುಷೇತಿ ಕೇನ ಶಬ್ದಾನಿತಿ ಶ್ರೋತ್ರೇಣೇತಿ ಕೇನಾನ್ನರಸಾನಿತಿ ಜಿಹ್ವಯೇತಿ ಕೇನ ಕರ್ಮಾಣೀತಿ ಹಸ್ತಾಭ್ಯಾಮಿತಿ ಕೇನ ಸುಖದುಃಖೇ ಇತಿ ಶರೀರೇಣೇತಿ ಕೇನಾನಂದಂ ರತಿಂ ಪ್ರಜಾಪತಿಮಿತ್ಯುಪಸ್ಥೇನೇತಿ ಕೇನೇತ್ಯಾ ಇತಿ ಪಾದಾಭ್ಯಾಮಿತಿ ಕೇನ ಧಿಯೋ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಕಾಮಾನಿತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯೇತಿ ಪ್ರಬ್ರೂಯಾತ್ತಮಹಾಪೋ ವೈ ಖಲು ಮೇ ಹ್ಯಸಾವಯಂ ತೇ ಲೋಕ ಇತಿ ಸಾ ಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಚಿತಿರ್ಯಾ ವ್ಯಷ್ಟಿಸ್ತಾಂ ಚಿತಿಂ ಜಯತಿ ತಾಂ ವ್ಯಷ್ಟಿಂ ವ್ಯಶ್ನುತೇ ಯ ಏವಂ ವೇದ ಯ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೭ ॥
ವಾಗೇವಾಸ್ಮಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯೈ ನಾಮ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಘ್ರಾಣಮೇವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯ ಗಂಧಃ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಚಕ್ಷುರೇವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯ ರೂಪಂ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಶ್ರೋತ್ರಮೇವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯ ಶಬ್ದಃ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಜಿಹ್ವೈವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯಾನ್ನರಸಃ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಹಸ್ತಾವೇವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಯೋಃ ಕರ್ಮ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಶರೀರಮೇವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯ ಸುಖದುಃಖೇ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಉಪಸ್ಥ ಏವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯಾನಂದೋ ರತಿಃ ಪ್ರಜಾತಿಃ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಪಾದಾವೇವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಯೋರಿತ್ಯಾ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ಪ್ರಜ್ಞೈವಾಸ್ಯಾ ಏಕಮಂಗಮುದೂಢಂ ತಸ್ಯೈ ಧಿಯೋ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಕಾಮಾಃ ಪರಸ್ತಾತ್ಪ್ರತಿವಿಹಿತಾ ಭೂತಮಾತ್ರಾ ॥ ೫ ॥
ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ ತಿಲ್ಯಂ ವೃಕ್ಷಂ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಗಂಧಃ ಪ್ರವಿಶತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ ಸಾಯುಜ್ಯಂ ಸಂಸ್ಥಾನಂ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ ಪ್ರವಿಶತಿ ಆಗಚ್ಛತ್ಯಪರಾಜಿತಮಾಯತನಂ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮತೇಜಃ ಪ್ರವಿಶತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತೀಂದ್ರಪ್ರಜಾಪತೀ ದ್ವಾರಗೋಪೌ ತಾವಸ್ಮಾದಪದ್ರವತಃ ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ ವಿಭುಪ್ರಮಿತಂ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಯಶಃ ಪ್ರವಿಶತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ ವಿಚಕ್ಷಣಾಮಾಸಂದೀಂ ಬೃಹದ್ರಥಂತರೇ ಸಾಮನೀ ಪೂರ್ವೌ ಪಾದೌ ಧ್ಯೈತ ನೌಧಸೇ ಚಾಪರೌ ಪಾದೌ ವೈರೂಪವೈರಾಜೇ ಶಾಕ್ವರರೈವತೇ ತಿರಶ್ಚೀ ಸಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಹಿ ವಿಪಶ್ಯತಿ ಸ ಆಗಚ್ಛತ್ಯಮಿತೌಜಸಂ ಪರ್ಯಂಕಂ ಸ ಪ್ರಾಣಸ್ತಸ್ಯ ಭೂತಂ ಚ ಭವಿಷ್ಯಚ್ಚ ಪೂರ್ವೌ ಪಾದೌ ಶ್ರೀಶ್ಚೇರಾ ಚಾಪರೌ ಬೃಹದ್ರಥಂತರೇ ಅನೂಚ್ಯೇ ಭದ್ರಯಜ್ಞಾಯಜ್ಞೀಯೇ ಶೀರ್ಷಣ್ಯಮೃಚಶ್ಚ ಸಾಮಾನಿ ಚ ಪ್ರಾಚೀನಾತಾನಂ ಯಜೂಂಷಿ ತಿರಶ್ಚೀನಾನಿ ಸೋಮಾಂಶವ ಉಪಸ್ತರಣಮುದ್ಗೀಥ ಉಪಶ್ರೀಃ ಶ್ರೀರುಪಬರ್ಹಣಂ ತಸ್ಮಿನ್ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತೇ ತಮಿತ್ಥಂವಿತ್ಪಾದೇನೈವಾಗ್ರ ಆರೋಹತಿ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಹ ಕೋಽಸೀತಿ ತಂ ಪ್ರತಿಬ್ರೂಯಾತ್ ॥ ೫ ॥
ಸ ಏತಂ ದೇವಯಾನಂ ಪಂಥಾನಮಾಸಾದ್ಯಾಗ್ನಿಲೋಕಮಾಗಚ್ಛತಿ ಸ ವಾಯುಲೋಕಂ ಸ ವರುಣಲೋಕಂ ಸ ಆದಿತ್ಯಲೋಕಂ ಸ ಇಂದ್ರಲೋಕಂ ಸ ಪ್ರಜಾಪತಿಲೋಕಂ ಸ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ತಸ್ಯ ಹ ವಾ ಏತಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಸ್ಯಾರೋಹೃದೋ ಮುಹೂರ್ತಾ ಯೇಷ್ಟಿಹಾ ವಿರಜಾ ನದೀ ತಿಲ್ಯೋ ವೃಕ್ಷಃ ಸಾಯುಜ್ಯಂ ಸಂಸ್ಥಾನಮಪರಾಜಿತಮಾಯತನಮಿಂದ್ರಪ್ರಜಾಪತೀ ದ್ವಾರಗೋಪೌ ವಿಭುಂ ಪ್ರಮಿತಂ ವಿಚಕ್ಷಣಾಸಂಧ್ಯಮಿತೌಜಾಃ ಪ್ರಯಂಕಃ ಪ್ರಿಯಾ ಚ ಮಾನಸೀ ಪ್ರತಿರೂಪಾ ಚ ಚಾಕ್ಷುಷೀ ಪುಷ್ಪಾಣ್ಯಾದಾಯಾವಯತೌ ವೈ ಚ ಜಗತ್ಯಂಬಾಶ್ಚಾಂಬಾವಯವಾಶ್ಚಾಪ್ಸರಸೋಂಽಬಯಾನದ್ಯಸ್ತಮಿತ್ಥಂವಿದ ಅ ಗಚ್ಛತಿ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಾಭಿಧಾವತ ಮಮ ಯಶಸಾ ವಿರಜಾಂ ವಾಯಂ ನದೀಂ ಪ್ರಾಪನ್ನವಾನಯಂ ಜಿಗೀಷ್ಯತೀತಿ ॥ ೩ ॥
ಸ ಏವೈಷ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಚಂದ್ರಮಸಿ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾ ಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಸೋಮೋ ರಾಜಾನ್ನಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇಽನ್ನಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೩ ॥
ಸ ಯದಾಸ್ಮಾಚ್ಛರೀರಾದುತ್ಕ್ರಾಮತಿ ವಾಗಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾಣಿ ನಾಮಾನ್ಯಭಿವಿಸೃಜತೇ ವಾಚಾ ಸರ್ವಾಣಿ ನಾಮಾನ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಾಣೋಽಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾನ್ಗಂಧಾನಭಿವಿಸೃಜತೇ ಪ್ರಾಣೇನ ಸರ್ವಾನ್ಗಂಧಾನಾಪ್ನೋತಿ ಚಕ್ಷುರಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾಣಿ ರೂಪಾಣ್ಯಭಿವಿಸೃಜತೇ ಚಕ್ಷುಷಾ ಸರ್ವಾಣಿ ರೂಪಾಣ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಶ್ರೋತ್ರಮಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾಂಛಬ್ದಾನಭಿವಿಸೃಜತೇ ಶ್ರೋತ್ರೇಣ ಸರ್ವಾಂಛಬ್ದಾನಾಪ್ನೋತಿ ಮನೋಽಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾಣಿ ಧ್ಯಾತಾನ್ಯಭಿವಿಸೃಜತೇ ಮನಸಾ ಸರ್ವಾಣಿ ಧ್ಯಾತಾನ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಸೈಷಾ ಪ್ರಾಣೇ ಸರ್ವಾಪ್ತಿರ್ಯೋ ವೈ ಪ್ರಾಣಃ ಸಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಯಾ ವಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಸ ಪ್ರಾಣಃ ಸ ಹ ಹ್ಯೇತಾವಸ್ಮಿಂಛರೀರೇ ವಸತಃ ಸಹತ್ಕ್ರಾಮತೋಽಥ ಖಲು ಯಥಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಯಾಂ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನ್ಯೇಕೀ ಭವಂತಿ ತದ್ವ್ಯಾಖ್ಯಾಸ್ಯಾಮಃ ॥ ೪ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಪ್ರಾಣೋಽಸ್ಮಿ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮಾ ತಂ ಮಾಮಾಯುರಮೃತಮಿತ್ಯುಪಾಸ್ವಾಯುಃ ಪ್ರಾಣಃ ಪ್ರಾಣೋ ವಾ ಆಯುಃ ಪ್ರಾಣ ಉವಾಚಾಮೃತಂ ಯಾವದ್ಧ್ಯಸ್ಮಿನ್ಛರೀರೇ ಪ್ರಾಣೋ ವಸತಿ ತಾವದಾಯುಃ ಪ್ರಾಣೇನ ಹ್ಯೇವಾಮುಷ್ಮಿಂಲ್ಲೋಕೇಽಮೃತತ್ವಮಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಸತ್ಯಸಂಕಲ್ಪಂ ಸ ಯೋ ಮ ಆಯುರಮೃತಮಿತ್ಯುಪಾಸ್ತೇ ಸರ್ವಮಾಯುರಸ್ಮಿಂಲ್ಲೋಕ ಏವಾಪ್ನೋತ್ಯಮೃತತ್ವಮಕ್ಷಿತಿಂ ಸ್ವರ್ಗೇ ಲೋಕೇ ತದ್ಧೈಕ ಆಹುರೇಕಭೂಯಂ ವೈ ಪ್ರಾಣಾ ಗಚ್ಛಂತೀತಿ ನ ಹಿ ಕಶ್ಚನ ಶಕ್ನುಯಾತ್ಸಕೃದ್ವಾಚಾ ನಾಮ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಯಿತುಂ ಚಕ್ಷುಷಾ ರೂಪಂ ಶ್ರೋತ್ರೇಣ ಶಬ್ದಂ ಮನಸಾ ಧ್ಯಾನಮಿತ್ಯೇಕಭೂಯಂ ವೈ ಪ್ರಾಣಾ ಭೂತ್ವಾ ಏಕೈಕಂ ಸರ್ವಾಣ್ಯೇವೈತಾನಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಯಂತಿ ವಾಚಂ ವದತೀಂ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾ ಅನುವದಂತಿ ಚಕ್ಷುಃ ಪಶ್ಯತ್ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾ ಅನುಪಶ್ಯಂತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಶೃಣ್ವತ್ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾ ಅನುಶೃಣ್ವಂತಿ ಮನೋ ಧ್ಯಾಯತ್ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾ ಅನುಧ್ಯಾಯಂತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣಂತಂ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾ ಅನುಪ್ರಾಣಂತೀತ್ಯೇವಮುಹೈವೈತದಿತಿ ಹೇಂದ್ರ ಉವಾಚಾಸ್ತೀತ್ಯೇವ ಪ್ರಾಣಾನಾಂ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಾದಾನಮಿತಿ ॥ ೨ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಆಕಾಶೇ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಪೂರ್ಣಮಪ್ರವರ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪೂರ್ಯತೇ ಪ್ರಜಯಾ ಪಶುಭಿರ್ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಪುರಾ ಕಾಲಾತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ ೬ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಆದರ್ಶೇ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಪ್ರತಿರೂಪ ಇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪ್ರತಿರೂಪೋ ಹೈವಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾಯಾಮಾಜಾಯತೇ ನಾಪ್ರತಿರೂಪಃ ॥ ೧೦ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಆದಿತ್ಯೇ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಬೃಹತ್ಪಾಂಡರವಾಸಾ ಅತಿಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಮೂರ್ಧೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇಽತಿಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಮೂರ್ಧಾ ಭವತಿ ॥ ೨ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಚ್ಛಾಯಾಯಾಂ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಮೃತ್ಯುರಿತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಪುರಾ ಕಾಲಾತ್ಪ್ರಮೀಯತೇ ॥ ೧೩ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ದಕ್ಷಿಣೇಕ್ಷನ್ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ನಾನ್ನ ಆತ್ಮಾಗ್ನಿರಾತ್ಮಾ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಟ ಆತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತ ಏತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೧೬ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಕಾಯಾ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ದ್ವಿತೀಯೋಽನಪಗ ಇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ವಿಂದತೇ ದ್ವಿತೀಯಾದ್ದ್ವಿತೀಯವಾನ್ಭವತಿ ॥ ೧೧ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಆತ್ಮಾ ಯೇನೈತತ್ಸುಪ್ತಃ ಸ್ವಪ್ನಮಾಚರತಿ ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಯಮೋ ರಾಜೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಸರ್ವಂ ಹಾಸ್ಮಾ ಇದಂ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾಯ ಗಮ್ಯತೇ ॥ ೧೫ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ವಾಯೌ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಇಂದ್ರೋ ವೈಕುಂಠೋಽಪರಾಜಿತಾ ಸೇನೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಜಿಷ್ಣುರ್ಹ ವಾ ಪರಾಜಿಷ್ಣುರನ್ಯತರಸ್ಯ ಜ್ಜ್ಯಾಯನ್ಭವತಿ ॥ ೭ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಶಬ್ದಃ ಪುರುಷಮನ್ವೇತಿ ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ಅಸುರಿತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನೋ ಏವ ಸ್ವಯಂ ನಾಸ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಪುರಾಕಾಲಾತ್ಸಂಮೋಹಮೇತಿ ॥ ೧೨ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಶಾರೀರಃ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಪ್ರಜಾಪತಿರಿತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಪ್ರಜಾಯತೇ ಪ್ರಜಯಾ ಪಶುಭಿಃ ॥ ೧೪ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಸವ್ಯೇಕ್ಷನ್ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಸತ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ ವಿದ್ಯುತ ಆತ್ಮಾ ತೇಜಸ ಆತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತ ಏತೇಷಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಾ ಭವತೀತಿ ॥ ೧೭ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ಸ್ತನಯಿತ್ನೌ ಪುರುಷ ಏತಮೇವಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಃ ಶಬ್ದಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ಶಬ್ದಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೫ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷೋಽಗ್ನೌ ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ವಿಷಾಸಹಿರಿತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ವಿಷಾಸಹಿರ್ವಾ ಏಷ ಭವತಿ ॥ ೮ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷೋಽಪ್ಸು ಪುರುಷಸ್ತಮೇವಾಹಮುಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾ ನಾಮ್ನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ನಾಮ್ನ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವತೀತಿಅಧಿದೈವತಮಥಾಧ್ಯಾತ್ಮಮ್ ॥ ೯ ॥
ಸ ಹೋವಾಚ ಯೇ ವೈಕೇ ಚಾಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕಾತ್ಪ್ರಯಂತಿ ಚಂದ್ರಮಸಮೇವ ತೇ ಸರ್ವೇ ಗಚ್ಛಂತಿ ತೇಷಾಂ ಪ್ರಾಣೈಃ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷ ಆಪ್ಯಾಯತೇಽಥಾಪರಪಕ್ಷೇ ನ ಪ್ರಜನಯತ್ಯೇತದ್ವೈ ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯ ಲೋಕಸ್ಯ ದ್ವಾರಂ ಯಶ್ಚಂದ್ರಮಾಸ್ತಂ ಯತ್ಪ್ರತ್ಯಾಹ ತಮತಿಸೃಜತೇ ಯ ಏನಂ ಪ್ರತ್ಯಾಹ ತಮಿಹ ವೃಷ್ಟಿರ್ಭೂತ್ವಾ ವರ್ಷತಿ ಸ ಇಹ ಕೀಟೋ ವಾ ಪತಂಗೋ ವಾ ಶಕುನಿರ್ವಾ ಶಾರ್ದೂಲೋ ವಾ ಸಿಂಹೋ ವಾ ಮತ್ಸ್ಯೋ ವಾ ಪರಶ್ವಾ ವಾ ಪುರುಷೋ ವಾನ್ಯೋ ವೈತೇಷು ಸ್ಥಾನೇಷು ಪ್ರತ್ಯಾಜಾಯತೇ ಯಥಾಕರ್ಮಂ ಯಥಾವಿದ್ಯಂ ತಮಾಗತಂ ಪೃಚ್ಛತಿ ಕೋಽಸೀತಿ ತಂ ಪ್ರತಿಬ್ರೂಯಾದ್ವಿಚಕ್ಷಣಾದೃತವೋ ರೇತ ಆಭೃತಂ ಪಂಚದಶಾತ್ಪ್ರಸೂತಾತ್ಪಿತ್ರ್ಯಾವತಸ್ತನ್ಮಾ ಪುಂಸಿ ಕರ್ತರ್ಯೇರಯಧ್ವಂ ಪುಂಸಾ ಕರ್ತ್ರಾ ಮಾತರಿ ಮಾಸಿಷಿಕ್ತಃ ಸ ಜಾಯಮಾನ ಉಪಜಾಯಮಾನೋ ದ್ವಾದಶತ್ರಯೋದಶ ಉಪಮಾಸೋ ದ್ವಾದಶತ್ರಯೋದಶೇನ ಪಿತ್ರಾ ಸಂತದ್ವಿದೇಹಂ ಪ್ರತಿತದ್ವಿದೇಹಂ ತನ್ಮ ಋತವೋ ಮರ್ತ್ಯವ ಆರಭಧ್ವಂ ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ತಪಸರ್ತುರಸ್ಮ್ಯಾರ್ತವೋಽಸ್ಮಿ ಕೋಽಸಿ ತ್ವಮಸ್ಮೀತಿ ತಮತಿಸೃಜತೇ ॥ ೨ ॥
ಸಹೋವಾಚ ಬಾಲಾಕಿರ್ಯ ಏವೈಷ ವಿದ್ಯುತಿ ಪುರುಷ ಏತಮೇವಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೋಪಾಸ ಇತಿ ತಂ ಹೋವಾಚಾಜಾತಶತ್ರುರ್ಮಾ ಮೈತಸ್ಮಿನ್ಸಮವಾದಯಿಷ್ಠಾಸ್ತೇಜಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ವಾ ಅಹಮೇತಮುಪಾಸ ಇತಿ ಸ ಯೋ ಹೈತಮೇವಮುಪಾಸ್ತೇ ತೇಜಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಭವತಿ ॥ ೪ ॥