ब्रह्मसूत्राणि

गुरुः समस्तोपनिषत्स्वतन्त्रः ।
अनेन दूरीकृतभेदवादम् अकारि शारीरकसूत्रभाष्यम् ॥  

change script to देवनागरी ಕನ್ನಡ తెలుగు

ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:

ப்ரத²ம: பாத³:

ஜிஜ்ஞாஸாதி⁴கரணம்

அதா²தோ ப்³ரஹ்மஜிஜ்ஞாஸா ॥ 1 ॥

ஜந்மாத்³யதி⁴கரணம்

ஜந்மாத்³யஸ்ய யத: ॥ 2 ॥

ஶாஸ்த்ரயோநித்வாதி⁴கரணம்

ஶாஸ்த்ரயோநித்வாத் ॥ 3 ॥

ஸமந்வயாதி⁴கரணம்

தத்து ஸமந்வயாத் ॥ 4 ॥

ஈக்ஷத்யதி⁴கரணம்

ஈக்ஷதேர்நாஶப்³த³ம் ॥ 5 ॥
கௌ³ணஶ்சேந்நாத்மஶப்³தா³த் ॥ 6 ॥
தந்நிஷ்ட²ஸ்ய மோக்ஷோபதே³ஶாத் ॥ 7 ॥
ஹேயத்வாவசநாச்ச ॥ 8 ॥
ஸ்வாப்யயாத் ॥ 9 ॥
க³திஸாமாந்யாத் ॥ 10 ॥
ஶ்ருதத்வாச்ச ॥ 11 ॥

ஆநந்த³மயாதி⁴கரணம்

ஆநந்த³மயோ(அ)ப்⁴யாஸாத் ॥ 12 ॥
விகாரஶப்³தா³ந்நேதி சேந்ந ப்ராசுர்யாத் ॥ 13 ॥
தத்³தே⁴துவ்யபதே³ஶாச்ச ॥ 14 ॥
மாந்த்ரவர்ணிகமேவ ச கீ³யதே ॥ 15 ॥
நேதரோ(அ)நுபபத்தே: ॥ 16 ॥
பே⁴த³வ்யபதே³ஶாச்ச ॥ 17 ॥
காமாச்ச நாநுமாநாபேக்ஷா ॥ 18 ॥
அஸ்மிந்நஸ்ய ச தத்³யோக³ம் ஶாஸ்தி ॥ 19 ॥

அந்தரதி⁴கரணம்

அந்தஸ்தத்³த⁴ர்மோபதே³ஶாத் ॥ 20 ॥
பே⁴த³வ்யபதே³ஶாச்சாந்ய: ॥ 21 ॥

ஆகாஶாதி⁴கரணம்

ஆகாஶஸ்தல்லிங்கா³த் ॥ 22 ॥

ப்ராணாதி⁴கரணம்

அத ஏவ ப்ராண: ॥ 23 ॥

ஜ்யோதிஶ்சரணாதி⁴கரணம்

ஜ்யோதிஶ்சரணாபி⁴தா⁴நாத் ॥ 24 ॥
ச²ந்தோ³பி⁴தா⁴நாந்நேதி சேந்ந ததா² சேதோர்பணநிக³தா³த்ததா²ஹி த³ர்ஶநம் ॥25॥
பூ⁴தாதி³பாத³வ்யபதே³ஶோபபத்தேஶ்சைவம் ॥ 26 ॥
உபதே³ஶபே⁴தா³ந்நேதி சேந்நோப⁴யஸ்மிந்நப்யவிரோதா⁴த் ॥ 27 ॥

ப்ரதர்த³நாதி⁴கரணம்

ப்ராணஸ்ததா²நுக³மாத் ॥ 28 ॥
ந வக்துராத்மோபதே³ஶாதி³தி சேத³த்⁴யாத்மஸம்ப³ந்த⁴பூ⁴மா ஹ்யஸ்மிந் ॥ 29 ॥
ஶாஸ்த்ரத்³ருஷ்ட்யா தூபதே³ஶோ வாமதே³வவத் ॥ 30 ॥
ஜீவமுக்²யப்ராணலிங்கா³ந்நேதி சேந்நோபாஸாத்ரைவித்⁴யாதா³ஶ்ரிதத்வாதி³ஹ தத்³யோகா³த் ॥ 31 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே ப்ரத²மாத்⁴யாயஸ்ய ப்ரத²ம: பாத³: ॥

த்³விதீய: பாத³:

ஸர்வத்ரப்ரஸித்³த்⁴யதி⁴கரணம்

ஸர்வத்ர ப்ரஸித்³தோ⁴பதே³ஶாத் ॥ 1 ॥
விவக்ஷிதகு³ணோபபத்தேஶ்ச ॥ 2 ॥
அநுபபத்தேஸ்து ந ஶாரீர: ॥ 3 ॥
கர்மகர்த்ருவ்யபதே³ஶாச்ச ॥ 4 ॥
ஶப்³த³விஶேஷாத் ॥ 5 ॥
ஸ்ம்ருதேஶ்ச ॥ 6 ॥
அர்ப⁴கௌகஸ்த்வாத்தத்³வ்யபதே³ஶாச்ச நேதி சேந்ந நிசாய்யத்வாதே³வம் வ்யோமவச்ச ॥ 7 ॥
ஸம்போ⁴க³ப்ராப்திரிதி சேந்ந வைஶேஷ்யாத் ॥ 8 ॥

அத்த்ரதி⁴கரணம்

அத்தா சராசரக்³ரஹணாத் ॥ 9 ॥
ப்ரகரணாச்ச ॥ 10 ॥

கு³ஹாப்ரவிஷ்டாதி⁴கரணம்

கு³ஹாம் ப்ரவிஷ்டாவாத்மாநௌ ஹி தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 11 ॥
விஶேஷணாச்ச ॥ 12 ॥

அந்தராதி⁴கரணம்

அந்தர உபபத்தே: ॥ 13 ॥
ஸ்தா²நாதி³வ்யபதே³ஶாச்ச ॥ 14 ॥
ஸுக²விஶிஷ்டாபி⁴தா⁴நாதே³வ ச ॥ 15 ॥
ஶ்ருதோபநிஷத்கக³த்யபி⁴தா⁴நாச்ச ॥ 16 ॥
அநவஸ்தி²தேரஸம்ப⁴வாச்ச நேதர: ॥ 17 ॥

அந்தர்யாம்யதி⁴கரணம்

அந்தர்யாம்யதி⁴தை³வாதி³ஷு தத்³த⁴ர்மவ்யபதே³ஶாத் ॥ 18 ॥
ந ச ஸ்மார்தமதத்³த⁴ர்மாபி⁴லாபாத் ॥ 19 ॥
ஶாரீரஶ்சோப⁴யே(அ)பி ஹி பே⁴தே³நைநமதீ⁴யதே ॥ 20 ॥

அத்³ருஶ்யத்வாதி⁴கரணம்

அத்³ருஶ்யத்வாதி³கு³ணகோ த⁴ர்மோக்தே: ॥ 21 ॥
விஶேஷணபே⁴த³வ்யபதே³ஶாப்⁴யாம் ச நேதரௌ ॥ 22 ॥
ரூபோபந்யாஸாச்ச ॥ 23 ॥

வைஶ்வாநராதி⁴கரணம்

வைஶ்வாநர: ஸாதா⁴ரணஶப்³த³விஶேஷாத் ॥ 24 ॥
ஸ்மர்யமாணமநுமாநம் ஸ்யாதி³தி ॥ 25 ॥
ஶப்³தா³தி³ப்⁴யோ(அ)ந்த:ப்ரதிஷ்டா²நாச்ச நேதி சேந்ந ததா²த்³ருஷ்ட்யுபதே³ஶாத³ஸம்ப⁴வாத்புருஷமபி சைநமதீ⁴யதே ॥ 26॥
அத ஏவ ந தே³வதா பூ⁴தம் ச ॥ 27 ॥
ஸாக்ஷாத³ப்யவிரோத⁴ம் ஜைமிநி: ॥ 28 ॥
அபி⁴வ்யக்தேரித்யாஶ்மரத்²ய: ॥ 29 ॥
அநுஸ்ம்ருதேர்பா³த³ரி: ॥ 30 ॥
ஸம்பத்தேரிதி ஜைமிநிஸ்ததா² ஹி த³ர்ஶயதி ॥ 31 ॥
ஆமநந்தி சைநமஸ்மிந் ॥ 32 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே ப்ரத²மாத்⁴யாயஸ்ய த்³விதீய: பாத³: ॥

த்ருதீய: பாத³:

த்³யுப்⁴வாத்³யதி⁴கரணம்

த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் ஸ்வஶப்³தா³த் ॥ 1 ॥
முக்தோபஸ்ருப்யவ்யபதே³ஶாத் ॥ 2 ॥
நாநுமாநமதச்ச²ப்³தா³த் ॥ 3 ॥
ப்ராணப்⁴ருச்ச ॥ 4 ॥
பே⁴த³வ்யபதே³ஶாத் ॥ 5 ॥
ப்ரகரணாத் ॥ 6 ॥
ஸ்தி²த்யத³நாப்⁴யாம் ச ॥ 7 ॥

பூ⁴மாதி⁴கரணம்

பூ⁴மா ஸம்ப்ரஸாதா³த³த்⁴யுபதே³ஶாத் ॥ 8 ॥
த⁴ர்மோபபத்தேஶ்ச ॥ 9 ॥

அக்ஷராதி⁴கரணம்

அக்ஷரமம்ப³ராந்தத்⁴ருதே: ॥ 10 ॥
ஸா ச ப்ரஶாஸநாத் ॥ 11 ॥
அந்யபா⁴வவ்யாவ்ருத்தேஶ்ச ॥ 12 ॥

ஈக்ஷதிகர்மாதி⁴கரணம்

ஈக்ஷதிகர்மவ்யபதே³ஶாத்ஸ: ॥ 13 ॥

த³ஹராதி⁴கரணம்

த³ஹர உத்தரேப்⁴ய: ॥ 14 ॥
க³திஶப்³தா³ப்⁴யாம் ததா² ஹி த்³ருஷ்டம் லிங்க³ம் ச ॥ 15 ॥
த்⁴ருதேஶ்ச மஹிம்நோ(அ)ஸ்யாஸ்மிந்நுபலப்³தே⁴: ॥ 16 ॥
ப்ரஸித்³தே⁴ஶ்ச ॥ 17 ॥
இதரபராமர்ஶாத்ஸ இதி சேந்நாஸம்ப⁴வாத் ॥ 18 ॥
உத்தராச்சேதா³விர்பூ⁴தஸ்வரூபஸ்து ॥ 19 ॥
அந்யார்த²ஶ்ச பராமர்ஶ: ॥ 20 ॥
அல்பஶ்ருதேரிதி சேத்தது³க்தம் ॥ 21 ॥

அநுக்ருத்யதி⁴கரணம்

அநுக்ருதேஸ்தஸ்ய ச ॥ 22 ॥
அபி ச ஸ்மர்யதே ॥ 23 ॥

ப்ரமிதாதி⁴கரணம்

ஶப்³தா³தே³வ ப்ரமித: ॥ 24 ॥
ஹ்ருத்³யபேக்ஷயா து மநுஷ்யாதி⁴காரத்வாத் ॥ 25 ॥

தே³வதாதி⁴கரணம்

தது³பர்யபி பா³த³ராயண: ஸம்ப⁴வாத் ॥ 26 ॥
விரோத⁴: கர்மணீதி சேந்நாநேகப்ரதிபத்தேர்த³ர்ஶநாத் ॥ 27 ॥
ஶப்³த³ இதி சேந்நாத: ப்ரப⁴வாத்ப்ரத்யக்ஷாநுமாநாப்⁴யாம் ॥ 28 ॥
அத ஏவ ச நித்யத்வம் ॥ 29 ॥
ஸமாநநாமரூபத்வாச்சாவ்ருத்தாவப்யவிரோதோ⁴ த³ர்ஶநாத்ஸ்ம்ருதேஶ்ச ॥ 30 ॥
மத்⁴வாதி³ஷ்வஸம்ப⁴வாத³நதி⁴காரம் ஜைமிநி: ॥ 31 ॥
ஜ்யோதிஷி பா⁴வாச்ச ॥ 32 ॥
பா⁴வம் து பா³த³ராயணோ(அ)ஸ்தி ஹி ॥ 33 ॥

அபஶூத்³ராதி⁴கரணம்

ஶுக³ஸ்ய தத³நாத³ரஶ்ரவணாத்ததா³த்³ரவணாத்ஸூச்யதே ஹி ॥ 34 ॥
க்ஷத்ரியத்வக³தேஶ்சோத்தரத்ர சைத்ரரதே²ந லிங்கா³த் ॥ 35 ॥
ஸம்ஸ்காரபராமர்ஶாத்தத³பா⁴வாபி⁴லாபாச்ச ॥ 36 ॥
தத³பா⁴வநிர்தா⁴ரணே ச ப்ரவ்ருத்தே: ॥ 37 ॥
ஶ்ரவணாத்⁴யயநார்த²ப்ரதிஷேதா⁴த்ஸ்ம்ருதேஶ்ச ॥ 38 ॥

கம்பநாதி⁴கரணம்

கம்பநாத் ॥ 39 ॥

ஜ்யோதிரதி⁴கரணம்

ஜ்யோதிர்த³ர்ஶநாத் ॥ 40 ॥

அர்தா²ந்தரத்வாதி³வ்யபதே³ஶாதி⁴கரணம்

ஆகாஶோ(அ)ர்தா²ந்தரத்வாதி³வ்யபதே³ஶாத் ॥ 41 ॥

ஸுஷுப்த்யுத்க்ராந்த்யதி⁴கரணம்

ஸுஷுப்த்யுத்க்ராந்த்யோர்பே⁴தே³ந ॥ 42 ॥
பத்யாதி³ஶப்³தே³ப்⁴ய: ॥ 43 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே ப்ரத²மாத்⁴யாயஸ்ய த்ருதீய: பாத³: ॥

சதுர்த²: பாத³:

ஆநுமாநிகாதி⁴கரணம்

ஆநுமாநிகமப்யேகேஷாமிதி சேந்ந ஶரீரரூபகவிந்யஸ்தக்³ருஹீதேர்த³ர்ஶயதி ச ॥ 1 ॥
ஸூக்ஷ்மம் து தத³ர்ஹத்வாத் ॥ 2 ॥
தத³தீ⁴நத்வாத³ர்த²வத் ॥ 3 ॥
ஜ்ஞேயத்வாவசநாச்ச ॥ 4 ॥
வத³தீதி சேந்ந ப்ராஜ்ஞோ ஹி ப்ரகரணாத் ॥ 5 ॥
த்ரயாணாமேவ சைவமுபந்யாஸ: ப்ரஶ்நஶ்ச ॥ 6 ॥
மஹத்³வச்ச ॥ 7 ॥

சமஸாதி⁴கரணம்

சமஸவத³விஶேஷாத் ॥ 8 ॥
ஜ்யோதிருபக்ரமா து ததா² ஹ்யதீ⁴யத ஏகே ॥ 9 ॥
கல்பநோபதே³ஶாச்ச மத்⁴வாதி³வத³விரோத⁴: ॥ 10 ॥

ஸம்க்²யோபஸங்க்³ரஹாதி⁴கரணம்

ந ஸம்க்²யோபஸங்க்³ரஹாத³பி நாநாபா⁴வாத³திரேகாச்ச ॥ 11 ॥
ப்ராணாத³யோ வாக்யஶேஷாத் ॥ 12 ॥
ஜ்யோதிஷைகேஷாமஸத்யந்நே ॥ 13 ॥

காரணத்வாதி⁴கரணம்

காரணத்வேந சாகாஶாதி³ஷு யதா²வ்யபதி³ஷ்டோக்தே: ॥ 14 ॥
ஸமாகர்ஷாத் ॥ 15 ॥

பா³லாக்யதி⁴கரணம்

ஜக³த்³வாசித்வாத் ॥ 16 ॥
ஜீவமுக்²யப்ராணலிங்கா³ந்நேதி சேத்தத்³வ்யாக்²யாதம் ॥ 17 ॥
அந்யார்த²ம் து ஜைமிநி: ப்ரஶ்நவ்யாக்²யாநாப்⁴யாமபி சைவமேகே ॥ 18 ॥

வாக்யாந்வயாதி⁴கரணம்

வாக்யாந்வயாத் ॥ 19 ॥
ப்ரதிஜ்ஞாஸித்³தே⁴ர்லிங்க³மாஶ்மரத்²ய: ॥ 20 ॥
உத்க்ரமிஷ்யத ஏவம்பா⁴வாதி³த்யௌடு³லோமி: ॥ 21 ॥
அவஸ்தி²தேரிதி காஶக்ருத்ஸ்ந: ॥ 22 ॥

ப்ரக்ருத்யதி⁴கரணம்

ப்ரக்ருதிஶ்ச ப்ரதிஜ்ஞாத்³ருஷ்டாந்தாநுபரோதா⁴த் ॥ 23 ॥
அபி⁴த்⁴யோபதே³ஶாச்ச ॥ 24 ॥
ஸாக்ஷாச்சோப⁴யாம்நாநாத் ॥ 25 ॥
ஆத்மக்ருதே: பரிணாமாத் ॥ 26 ॥
யோநிஶ்ச ஹி கீ³யதே ॥ 27 ॥

ஸர்வவ்யாக்²யாநாதி⁴கரணம்

ஏதேந ஸர்வே வ்யாக்²யாதா வ்யாக்²யாதா: ॥ 28 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே ப்ரத²மாத்⁴யாயஸ்ய சதுர்த²: பாத³: ॥ இதி ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய: ॥

த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய:

ப்ரத²ம: பாத³:

ஸ்ம்ருத்யதி⁴கரணம்

ஸ்ம்ருத்யநவகாஶதோ³ஷப்ரஸங்க³ இதி சேந்நாந்யஸ்ம்ருத்யநவகாஶதோ³ஷப்ரஸங்கா³த் ॥ 1 ॥
இதரேஷாம் சாநுபலப்³தே⁴: ॥ 2 ॥

யோக³ப்ரத்யுக்த்யதி⁴கரணம்

ஏதேந யோக³: ப்ரத்யுக்த: ॥ 3 ॥

நவிலக்ஷணத்வாதி⁴கரணம்

ந விலக்ஷணத்வாத³ஸ்ய ததா²த்வம் ச ஶப்³தா³த் ॥ 4 ॥
அபி⁴மாநிவ்யபதே³ஶஸ்து விஶேஷாநுக³திப்⁴யாம் ॥ 5 ॥
த்³ருஶ்யதே து ॥ 6 ॥
அஸதி³தி சேந்ந ப்ரதிஷேத⁴மாத்ரத்வாத் ॥ 7 ॥
அபீதௌ தத்³வத்ப்ரஸங்கா³த³ஸமஞ்ஜஸம் ॥ 8 ॥
ந து த்³ருஷ்டாந்தபா⁴வாத் ॥ 9 ॥
ஸ்வபக்ஷதோ³ஷாச்ச ॥ 10 ॥
தர்காப்ரதிஷ்டா²நாத³ப்யந்யதா²நுமேயமிதி சேதே³வமப்யவிமோக்ஷப்ரஸங்க³: ॥ 11 ॥

ஶிஷ்டாபரிக்³ரஹாதி⁴கரணம்

ஏதேந ஶிஷ்டாபரிக்³ரஹா அபி வ்யாக்²யாதா: ॥ 12 ॥

போ⁴க்த்ராபத்த்யதி⁴கரணம்

போ⁴க்த்ராபத்தேரவிபா⁴க³ஶ்சேத்ஸ்யால்லோகவத் ॥ 13 ॥

ஆரம்ப⁴ணாதி⁴கரணம்

தத³நந்யத்வமாரம்ப⁴ணஶப்³தா³தி³ப்⁴ய: ॥ 14 ॥
பா⁴வே சோபலப்³தே⁴: ॥ 15 ॥
ஸத்த்வாச்சாவரஸ்ய ॥ 16 ॥
அஸத்³வ்யபதே³ஶாந்நேதி சேந்ந த⁴ர்மாந்தரேண வாக்யஶேஷாத் ॥ 17 ॥
யுக்தே: ஶப்³தா³ந்தராச்ச ॥ 18 ॥
படவச்ச ॥ 19 ॥
யதா² ச ப்ராணாதி³ ॥ 20 ॥

இதரவ்யபதே³ஶாதி⁴கரணம்

இதரவ்யபதே³ஶாத்³தி⁴தாகரணாதி³தோ³ஷப்ரஸக்தி: ॥ 21 ॥
அதி⁴கம் து பே⁴த³நிர்தே³ஶாத் ॥ 22 ॥
அஶ்மாதி³வச்ச தத³நுபபத்தி: ॥ 23 ॥

உபஸம்ஹாரத³ர்ஶநாதி⁴கரணம்

உபஸம்ஹாரத³ர்ஶநாந்நேதி சேந்ந க்ஷீரவத்³தி⁴ ॥ 24 ॥
தே³வாதி³வத³பி லோகே ॥ 25 ॥

க்ருத்ஸ்நப்ரஸக்த்யதி⁴கரணம்

க்ருத்ஸ்நப்ரஸக்திர்நிரவயவத்வஶப்³த³கோபோ வா ॥ 26 ॥
ஶ்ருதேஸ்து ஶப்³த³மூலத்வாத் ॥ 27 ॥
ஆத்மநி சைவம் விசித்ராஶ்ச ஹி ॥ 28 ॥
ஸ்வபக்ஷதோ³ஷாச்ச ॥ 29 ॥

ஸர்வோபேதாதி⁴கரணம்

ஸர்வோபேதா ச தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 30 ॥
விகரணத்வாந்நேதி சேத்தது³க்தம் ॥ 31 ॥

ப்ரயோஜநவத்த்வாதி⁴கரணம்

ந ப்ரயோஜநவத்த்வாத் ॥ 32 ॥
லோகவத்து லீலாகைவல்யம் ॥ 33 ॥

வைஷம்யநைர்க்⁴ருண்யாதி⁴கரணம்

வைஷம்யநைர்க்⁴ருண்யே ந ஸாபேக்ஷத்வாத்ததா²ஹி த³ர்ஶயதி ॥ 34 ॥
ந கர்மாவிபா⁴கா³தி³தி சேந்நாநாதி³த்வாத் ॥ 35 ॥
உபபத்³யதே சாப்யுபலப்⁴யதே ச ॥ 36 ॥

ஸர்வத⁴ர்மோபபத்த்யதி⁴கரணம்

ஸர்வத⁴ர்மோபபத்தேஶ்ச ॥ 37 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே த்³விதீயாத்⁴யாயஸ்ய ப்ரத²ம: பாத³: ॥

த்³விதீய: பாத³:

ரசநாநுபபத்த்யதி⁴கரணம்

ரசநாநுபபத்தேஶ்ச நாநுமாநம் ॥ 1 ॥
ப்ரவ்ருத்தேஶ்ச ॥ 2 ॥
பயோம்பு³வச்சேத்தத்ராபி ॥ 3 ॥
வ்யதிரேகாநவஸ்தி²தேஶ்சாநபேக்ஷத்வாத் ॥ 4 ॥
அந்யத்ராபா⁴வாச்ச ந த்ருணாதி³வத் ॥ 5 ॥
அப்⁴யுபக³மே(அ)ப்யர்தா²பா⁴வாத் ॥ 6 ॥
புருஷாஶ்மவதி³தி சேத்ததா²பி ॥ 7 ॥
அங்கி³த்வாநுபபத்தேஶ்ச ॥ 8 ॥
அந்யதா²நுமிதௌ ச ஜ்ஞஶக்திவியோகா³த் ॥ 9 ॥
விப்ரதிஷேதா⁴ச்சாஸமஞ்ஜஸம் ॥ 10 ॥

மஹத்³தீ³ர்கா⁴தி⁴கரணம்

மஹத்³தீ³ர்க⁴வத்³வா ஹ்ரஸ்வபரிமண்ட³லாப்⁴யாம் ॥ 11 ॥

பரமாணுஜக³த³காரணத்வாதி⁴கரணம்

உப⁴யதா²பி ந கர்மாதஸ்தத³பா⁴வ: ॥ 12 ॥
ஸமவாயாப்⁴யுபக³மாச்ச ஸாம்யாத³நவஸ்தி²தே: ॥ 13 ॥
நித்யமேவ ச பா⁴வாத் ॥ 14 ॥
ரூபாதி³மத்த்வாச்ச விபர்யயோ த³ர்ஶநாத் ॥ 15 ॥
உப⁴யதா² ச தோ³ஷாத் ॥ 16 ॥
அபரிக்³ரஹாச்சாத்யந்தமநபேக்ஷா ॥ 17 ॥

ஸமுதா³யாதி⁴கரணம்

ஸமுதா³ய உப⁴யஹேதுகே(அ)பி தத³ப்ராப்தி: ॥ 18 ॥
இதரேதரப்ரத்யயத்வாதி³தி சேந்நோத்பத்திமாத்ரநிமித்தத்வாத் ॥ 19 ॥
உத்தரோத்பாதே³ ச பூர்வநிரோதா⁴த் ॥ 20 ॥
அஸதி ப்ரதிஜ்ஞோபரோதோ⁴ யௌக³பத்³யமந்யதா² ॥ 21 ॥
ப்ரதிஸம்க்²யா(அ)ப்ரதிஸம்க்²யாநிரோதா⁴ப்ராப்திரவிச்சே²தா³த் ॥ 22 ॥
உப⁴யதா² ச தோ³ஷாத் ॥ 23 ॥
ஆகாஶே சாவிஶேஷாத் ॥ 24 ॥
அநுஸ்ம்ருதேஶ்ச ॥ 25 ॥
நாஸதோ(அ)த்³ருஷ்டத்வாத் ॥ 26 ॥
உதா³ஸீநாநாமபி சைவம் ஸித்³தி⁴: ॥ 27 ॥

அபா⁴வாதி⁴கரணம்

நாபா⁴வ உபலப்³தே⁴: ॥ 28 ॥
வைத⁴ர்ம்யாச்ச ந ஸ்வப்நாதி³வத் ॥ 29 ॥
ந பா⁴வோ(அ)நுபலப்³தே⁴: ॥ 30 ॥
க்ஷணிகத்வாச்ச ॥ 31 ॥
ஸர்வதா²நுபபத்தேஶ்ச ॥ 32 ॥

ஏகஸ்மிந்நஸம்ப⁴வாதி⁴கரணம்

நைகஸ்மிந்நஸம்ப⁴வாத் ॥ 33 ॥
ஏவம் சாத்மாகார்த்ஸ்ந்யம் ॥ 34 ॥
ந ச பர்யாயாத³ப்யவிரோதோ⁴ விகாராதி³ப்⁴ய: ॥ 35 ॥
அந்த்யாவஸ்தி²தேஶ்சோப⁴யநித்யத்வாத³விஶேஷ: ॥ 36 ॥

பத்யதி⁴கரணம்

பத்யுரஸாமஞ்ஜஸ்யாத் ॥ 37 ॥
ஸம்ப³ந்தா⁴நுபபத்தேஶ்ச ॥ 38 ॥
அதி⁴ஷ்டா²நாநுபபத்தேஶ்ச ॥ 39 ॥
கரணவச்சேந்ந போ⁴கா³தி³ப்⁴ய: ॥ 40 ॥
அந்தவத்த்வமஸர்வஜ்ஞதா வா ॥ 41 ॥

உத்பத்த்யஸம்ப⁴வாதி⁴கரணம்

உத்பத்த்யஸம்ப⁴வாத் ॥ 42 ॥
ந ச கர்து: கரணம் ॥ 43 ॥
விஜ்ஞாநாதி³பா⁴வே வா தத³ப்ரதிஷேத⁴: ॥ 44 ॥
விப்ரதிஷேதா⁴ச்ச ॥ 45 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே த்³விதீயாத்⁴யாயஸ்ய த்³விதீய: பாத³: ॥

த்ருதீய: பாத³:

வியத³தி⁴கரணம்

ந வியத³ஶ்ருதே: ॥ 1 ॥
அஸ்தி து ॥ 2 ॥
கௌ³ண்யஸம்ப⁴வாத் ॥ 3 ॥
ஶப்³தா³ச்ச ॥ 4 ॥
ஸ்யாச்சைகஸ்ய ப்³ரஹ்மஶப்³த³வத் ॥ 5 ॥
ப்ரதிஜ்ஞா(அ)ஹாநிரவ்யதிரேகாச்ச²ப்³தே³ப்⁴ய: ॥ 6 ॥
யாவத்³விகாரம் து விபா⁴கோ³ லோகவத் ॥ 7 ॥

மாதரிஶ்வாதி⁴கரணம்

ஏதேந மாதரிஶ்வா வ்யாக்²யாத: ॥ 8 ॥

அஸம்ப⁴வாதி⁴கரணம்

அஸம்ப⁴வஸ்து ஸதோ(அ)நுபபத்தே: ॥ 9 ॥

தேஜோ(அ)தி⁴கரணம்

தேஜோ(அ)தஸ்ததா²ஹ்யாஹ ॥ 10 ॥

அப³தி⁴கரணம்

ஆப: ॥ 11 ॥

ப்ருதி²வ்யதி⁴காராதி⁴கரணம்

ப்ருதி²வ்யதி⁴காரரூபஶப்³தா³ந்தரேப்⁴ய: ॥ 12 ॥

தத³பி⁴த்⁴யாநாதி⁴கரணம்

தத³பி⁴த்⁴யாநாதே³வ து தல்லிங்கா³த்ஸ: ॥ 13 ॥

விபர்யயாதி⁴கரணம்

விபர்யயேண து க்ரமோ(அ)த உபபத்³யதே ச ॥ 14 ॥

அந்தராவிஜ்ஞாநாதி⁴கரணம்

அந்தரா விஜ்ஞாநமநஸீ க்ரமேண தல்லிங்கா³தி³தி சேந்நாவிஶேஷாத் ॥ 15 ॥

சராசரவ்யபாஶ்ரயாதி⁴கரணம்

சராசரவ்யபாஶ்ரயஸ்து ஸ்யாத்தத்³வ்யபதே³ஶோ பா⁴க்தஸ்தத்³பா⁴வபா⁴வித்வாத் ॥ 16 ॥

ஆத்மாதி⁴கரணம்

நாத்மா(அ)ஶ்ருதேர்நித்யத்வாச்ச தாப்⁴ய: ॥ 17 ॥

ஜ்ஞாதி⁴கரணம்

ஜ்ஞோ(அ)த ஏவ ॥ 18 ॥

உத்க்ராந்திக³த்யதி⁴கரணம்

உத்க்ராந்திக³த்யாக³தீநாம் ॥ 19 ॥
ஸ்வாத்மநா சோத்தரயோ: ॥ 20 ॥
நாணுரதச்ச்²ருதேரிதி சேந்நேதராதி⁴காராத் ॥ 21 ॥
ஸ்வஶப்³தோ³ந்மாநாப்⁴யாம் ச ॥ 22 ॥
அவிரோத⁴ஶ்சந்த³நவத் ॥ 23 ॥
அவஸ்தி²திவைஶேஷ்யாதி³தி சேந்நாப்⁴யுபக³மாத்³த்⁴ருதி³ ஹி ॥ 24 ॥
கு³ணாத்³வா லோகவத் ॥ 25 ॥
வ்யதிரேகோ க³ந்த⁴வத் ॥ 26 ॥
ததா² ச த³ர்ஶயதி ॥ 27 ॥
ப்ருத²கு³பதே³ஶாத் ॥ 28 ॥
தத்³கு³ணஸாரத்வாத்து தத்³வ்யபதே³ஶ: ப்ராஜ்ஞவத் ॥ 29 ॥
யாவதா³த்மபா⁴வித்வாச்ச ந தோ³ஷஸ்தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 30 ॥
பும்ஸ்த்வாதி³வத்த்வஸ்ய ஸதோ(அ)பி⁴வ்யக்தியோகா³த் ॥ 31 ॥
நித்யோபலப்³த்⁴யநுபலப்³தி⁴ப்ரஸங்கோ³(அ)ந்யதரநியமோ வாந்யதா² ॥ 32 ॥

கர்த்ரதி⁴கரணம்

கர்தா ஶாஸ்த்ரார்த²வத்த்வாத் ॥ 33 ॥
விஹாரோபதே³ஶாத் ॥ 34 ॥
உபாதா³நாத் ॥ 35 ॥
வ்யபதே³ஶாச்ச க்ரியாயாம் ந சேந்நிர்தே³ஶவிபர்யய: ॥ 36 ॥
உபலப்³தி⁴வத³நியம: ॥ 37 ॥
ஶக்திவிபர்யயாத் ॥ 38 ॥
ஸமாத்⁴யபா⁴வாச்ச ॥ 39 ॥

தக்ஷாதி⁴கரணம்

யதா² ச தக்ஷோப⁴யதா² ॥ 40 ॥

பராயத்தாதி⁴கரணம்

பராத்து தச்ச்²ருதே: ॥ 41 ॥
க்ருதப்ரயத்நாபேக்ஷஸ்து விஹிதப்ரதிஷித்³தா⁴வையர்த்²யாதி³ப்⁴ய: ॥ 42 ॥

அம்ஶாதி⁴கரணம்

அம்ஶோ நாநாவ்யபதே³ஶாத³ந்யதா² சாபி தா³ஶகிதவாதி³த்வமதீ⁴யத ஏகே ॥ 43 ॥
மந்த்ரவர்ணாச்ச ॥ 44 ॥
அபி ச ஸ்மர்யதே ॥ 45 ॥
ப்ரகாஶாதி³வந்நைவம் பர: ॥ 46 ॥
ஸ்மரந்தி ச ॥ 47 ॥
அநுஜ்ஞாபரிஹாரௌ தே³ஹஸம்ப³ந்தா⁴ஜ்ஜ்யோதிராதி³வத் ॥ 48 ॥
அஸந்ததேஶ்சாவ்யதிகர: ॥ 49 ॥
ஆபா⁴ஸ ஏவ ச ॥ 50 ॥
அத்³ருஷ்டாநியமாத் ॥ 51 ॥
அபி⁴ஸந்த்⁴யாதி³ஷ்வபி சைவம் ॥ 52 ॥
ப்ரதே³ஶாதி³தி சேந்நாந்தர்பா⁴வாத் ॥ 53 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே த்³விதீயாத்⁴யாயஸ்ய த்ருதீய: பாத³: ॥

சதுர்த²: பாத³:

ப்ராணோத்பத்த்யதி⁴கரணம்

ததா² ப்ராணா: ॥ 1 ॥
கௌ³ண்யஸம்ப⁴வாத் ॥ 2 ॥
தத்ப்ராக்ஶ்ருதேஶ்ச ॥ 3 ॥
தத்பூர்வகத்வாத்³வாச: ॥ 4 ॥

ஸப்தக³த்யதி⁴கரணம்

ஸப்த க³தேர்விஶேஷிதத்வாச்ச ॥ 5 ॥
ஹஸ்தாத³யஸ்து ஸ்தி²தே(அ)தோ நைவம் ॥ 6 ॥

ப்ராணாணுத்வாதி⁴கரணம்

அணவஶ்ச ॥ 7 ॥

ப்ராணஶ்ரைஷ்ட்²யாதி⁴கரணம்

ஶ்ரேஷ்ட²ஶ்ச ॥ 8 ॥

வாயுக்ரியாதி⁴கரணம்

ந வாயுக்ரியே ப்ருத²கு³பதே³ஶாத் ॥ 9 ॥
சக்ஷுராதி³வத்து தத்ஸஹஶிஷ்ட்யாதி³ப்⁴ய: ॥ 10 ॥
அகரணத்வாச்ச ந தோ³ஷஸ்ததா²ஹி த³ர்ஶயதி ॥ 11 ॥
பஞ்சவ்ருத்திர்மநோவத்³வ்யபதி³ஶ்யதே ॥ 12 ॥

ஶ்ரேஷ்டா²ணுத்வாதி⁴கரணம்

அணுஶ்ச ॥ 13 ॥

ஜ்யோதிராத்³யதி⁴கரணம்

ஜ்யோதிராத்³யதி⁴ஷ்டா²நம் து ததா³மநநாத் ॥ 14 ॥
ப்ராணவதா ஶப்³தா³த் ॥ 15 ॥
தஸ்ய ச நித்யத்வாத் ॥ 16 ॥

இந்த்³ரியாதி⁴கரணம்

த இந்த்³ரியாணி தத்³வ்யபதே³ஶாத³ந்யத்ர ஶ்ரேஷ்டா²த் ॥ 17 ॥
பே⁴த³ஶ்ருதே: ॥ 18 ॥
வைலக்ஷண்யாச்ச ॥ 19 ॥

ஸம்ஜ்ஞாமூர்திக்லுப்த்யதி⁴கரணம்

ஸம்ஜ்ஞாமூர்திக்லுப்திஸ்து த்ரிவ்ருத்குர்வத உபதே³ஶாத் ॥ 20 ॥
மாம்ஸாதி³ பௌ⁴மம் யதா²ஶப்³த³மிதரயோஶ்ச ॥ 21 ॥
வைஶேஷ்யாத்து தத்³வாத³ஸ்தத்³வாத³: ॥ 22 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய: ॥

த்ருதீயோ(அ)த்⁴யாய:

ப்ரத²ம: பாத³:

தத³ந்தரப்ரதிபத்த்யதி⁴கரணம்

தத³ந்தரப்ரதிபத்தௌ ரம்ஹதி ஸம்பரிஷ்வக்த: ப்ரஶ்நநிரூபணாப்⁴யாம் ॥ 1 ॥
த்ர்யாத்மகத்வாத்து பூ⁴யஸ்த்வாத் ॥ 2 ॥
ப்ராணக³தேஶ்ச ॥ 3 ॥
அக்³ந்யாதி³க³திஶ்ருதேரிதி சேந்ந பா⁴க்தத்வாத் ॥ 4 ॥
ப்ரத²மே(அ)ஶ்ரவணாதி³தி சேந்ந தா ஏவ ஹ்யுபபத்தே: ॥ 5 ॥
அஶ்ருதத்வாதி³தி சேந்நேஷ்டாதி³காரிணாம் ப்ரதீதே: ॥ 6 ॥
பா⁴க்தம் வாநாத்மவித்த்வாத்ததா²ஹி த³ர்ஶயதி ॥ 7 ॥

க்ருதாத்யயாதி⁴கரணம்

க்ருதாத்யயே(அ)நுஶயவாந்த்³ருஷ்டஸ்ம்ருதிப்⁴யாம் யதே²தமநேவம் ச ॥ 8 ॥
சரணாதி³தி சேந்நோபலக்ஷணார்தே²தி கார்ஷ்ணாஜிநி: ॥ 9 ॥
ஆநர்த²க்யமிதி சேந்ந தத³பேக்ஷத்வாத் ॥ 10 ॥
ஸுக்ருதது³ஷ்க்ருதே ஏவேதி து பா³த³ரி: ॥ 11 ॥

அநிஷ்டாதி³கார்யதி⁴கரணம்

அநிஷ்டாதி³காரிணாமபி ச ஶ்ருதம் ॥ 12 ॥
ஸம்யமநே த்வநுபூ⁴யேதரேஷாமாரோஹாவரோஹௌ தத்³க³தித³ர்ஶநாத் ॥ 13 ॥
ஸ்மரந்தி ச ॥ 14 ॥
அபி ச ஸப்த ॥ 15 ॥
தத்ராபி ச தத்³வ்யாபாராத³விரோத⁴: ॥ 16 ॥
வித்³யாகர்மணோரிதி து ப்ரக்ருதத்வாத் ॥ 17 ॥
ந த்ருதீயே ததோ²பலப்³தே⁴: ॥ 18 ॥
ஸ்மர்யதே(அ)பி ச லோகே ॥ 19 ॥
த³ர்ஶநாச்ச ॥ 20 ॥
த்ருதீயஶப்³தா³வரோத⁴: ஸம்ஶோகஜஸ்ய ॥ 21 ॥

ஸாபா⁴வ்யாபத்த்யதி⁴கரணம்

ஸாபா⁴வ்யாபத்திருபபத்தே: ॥ 22 ॥

நாதிசிராதி⁴கரணம்

நாதிசிரேண விஶேஷாத் ॥ 23 ॥

அந்யாதி⁴ஷ்டி²தாதி⁴கரணம்

அந்யாதி⁴ஷ்டி²தேஷு பூர்வவத³பி⁴லாபாத் ॥ 24 ॥
அஶுத்³த⁴மிதி சேந்ந ஶப்³தா³த் ॥ 25 ॥
ரேத:ஸிக்³யோகோ³(அ)த² ॥ 26 ॥
யோநே: ஶரீரம் ॥ 27 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
த்ருதீயாத்⁴யாயஸ்ய ப்ரத²ம: பாத³: ॥

த்³விதீய: பாத³:

ஸந்த்⁴யாதி⁴கரணம்

ஸந்த்⁴யே ஸ்ருஷ்டிராஹ ஹி ॥ 1 ॥
நிர்மாதாரம் சைகே புத்ராத³யஶ்ச ॥ 2 ॥
மாயாமாத்ரம் து கார்த்ஸ்ந்யேநாநபி⁴வ்யக்தஸ்வரூபத்வாத் ॥ 3 ॥
ஸூசகஶ்ச ஹி ஶ்ருதேராசக்ஷதே ச தத்³வித³: ॥ 4 ॥
பராபி⁴த்⁴யாநாத்து திரோஹிதம் ததோ ஹ்யஸ்ய ப³ந்த⁴விபர்யயௌ ॥ 5 ॥
தே³ஹயோகா³த்³வா ஸோ(அ)பி ॥ 6 ॥

தத³பா⁴வாதி⁴கரணம்

தத³பா⁴வோ நாடீ³ஷு தச்ச்²ருதேராத்மநி ச ॥ 7 ॥
அத: ப்ரபோ³தோ⁴(அ)ஸ்மாத் ॥ 8 ॥

கர்மாநுஸ்ம்ருதிஶப்³த³வித்⁴யதி⁴கரணம்

ஸ ஏவ து கர்மாநுஸ்ம்ருதிஶப்³த³விதி⁴ப்⁴ய: ॥ 9 ॥

முக்³தா⁴தி⁴கரணம்

முக்³தே⁴(அ)ர்த⁴ஸம்பத்தி: பரிஶேஷாத் ॥ 10 ॥

உப⁴யலிங்கா³தி⁴கரணம்

ந ஸ்தா²நதோ(அ)பி பரஸ்யோப⁴யலிங்க³ம் ஸர்வத்ர ஹி ॥ 11 ॥
ந பே⁴தா³தி³தி சேந்ந ப்ரத்யேகமதத்³வசநாத் ॥ 12 ॥
அபி சைவமேகே ॥ 13 ॥
அரூபவதே³வ ஹி தத்ப்ரதா⁴நத்வாத் ॥ 14 ॥
ப்ரகாஶவச்சாவையர்த்²யாத் ॥ 15 ॥
ஆஹ ச தந்மாத்ரம் ॥ 16 ॥
த³ர்ஶயதி சாதோ² அபி ஸ்மர்யதே ॥ 17 ॥
அத ஏவ சோபமா ஸூர்யகாதி³வத் ॥ 18 ॥
அம்பு³வத³க்³ரஹணாத்து ந ததா²த்வம் ॥ 19 ॥
வ்ருத்³தி⁴ஹ்ராஸபா⁴க்த்வமந்தர்பா⁴வாது³ப⁴யஸாமஞ்ஜஸ்யாதே³வம் ॥ 20 ॥
த³ர்ஶநாச்ச ॥ 21 ॥

ப்ரக்ருதைதாவத்த்வாதி⁴கரணம்

ப்ரக்ருதைதாவத்த்வம் ஹி ப்ரதிஷேத⁴தி ததோ ப்³ரவீதி ச பூ⁴ய: ॥ 22 ॥
தத³வ்யக்தமாஹ ஹி ॥ 23 ॥
அபி ச ஸம்ராத⁴நே ப்ரத்யக்ஷாநுமாநாப்⁴யாம் ॥ 24 ॥
ப்ரகாஶாதி³வச்சாவைஶேஷ்யம் ப்ரகாஶஶ்ச கர்மண்யப்⁴யாஸாத் ॥ 25 ॥
அதோ(அ)நந்தேந ததா² ஹி லிங்க³ம் ॥ 26 ॥
உப⁴யவ்யபதே³ஶாத்த்வஹிகுண்ட³லவத் ॥ 27 ॥
ப்ரகாஶாஶ்ரயவத்³வா தேஜஸ்த்வாத் ॥ 28 ॥
பூர்வவத்³வா ॥ 29 ॥
ப்ரதிஷேதா⁴ச்ச ॥ 30 ॥

பராதி⁴கரணம்

பரமத: ஸேதூந்மாநஸம்ப³ந்த⁴பே⁴த³வ்யபதே³ஶேப்⁴ய: ॥ 31 ॥
ஸாமாந்யாத்து ॥ 32 ॥
பு³த்³த்⁴யர்த²: பாத³வத் ॥ 33 ॥
ஸ்தா²நவிஶேஷாத்ப்ரகாஶாதி³வத் ॥ 34 ॥
உபபத்தேஶ்ச ॥ 35 ॥
ததா²(அ)ந்யப்ரதிஷேதா⁴த் ॥ 36 ॥
அநேந ஸர்வக³தத்வமாயாமஶப்³தா³தி³ப்⁴ய: ॥ 37 ॥

ப²லாதி⁴கரணம்

ப²லமத உபபத்தே: ॥ 38 ॥
ஶ்ருதத்வாச்ச ॥ 39 ॥
த⁴ர்மம் ஜைமிநிரத ஏவ ॥ 40 ॥
பூர்வம் து பா³த³ராயணோ ஹேதுவ்யபதே³ஶாத் ॥ 41 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
த்ருதீயாத்⁴யாயஸ்ய த்³விதீய: பாத³: ॥

த்ருதீய: பாத³:

ஸர்வவேதா³ந்தப்ரத்யயாதி⁴கரணம்

ஸர்வவேதா³ந்தப்ரத்யயம் சோத³நாத்³யவிஶேஷாத் ॥ 1 ॥
பே⁴தா³ந்நேதி சேந்நைகஸ்யாமபி ॥ 2 ॥
ஸ்வாத்⁴யாயஸ்ய ததா²த்வேந ஹி ஸமாசாரே(அ)தி⁴காராச்ச ஸவவச்ச தந்நியம: ॥ 3 ॥
த³ர்ஶயதி ச ॥ 4 ॥

உபஸம்ஹாராதி⁴கரணம்

உபஸம்ஹாரோ(அ)ர்தா²பே⁴தா³த்³விதி⁴ஶேஷவத்ஸமாநே ச ॥ 5 ॥

அந்யதா²த்வாதி⁴கரணம்

அந்யதா²த்வம் ஶப்³தா³தி³தி சேந்நாவிஶேஷாத் ॥ 6 ॥
ந வா ப்ரகரணபே⁴தா³த்பரோவரீயஸ்த்வாதி³வத் ॥ 7 ॥
ஸம்ஜ்ஞாதஶ்சேத்தது³க்தமஸ்தி து தத³பி ॥ 8 ॥

வ்யாப்த்யதி⁴கரணம்

வ்யாப்தேஶ்ச ஸமஞ்ஜஸம் ॥ 9 ॥

ஸர்வாபே⁴தா³தி⁴கரணம்

ஸர்வாபே⁴தா³த³ந்யத்ரேமே ॥ 10 ॥

ஆநந்தா³த்³யதி⁴கரணம்

ஆநந்தா³த³ய: ப்ரதா⁴நஸ்ய ॥ 11 ॥
ப்ரியஶிரஸ்த்வாத்³யப்ராப்திருபசயாபசயௌ ஹி பே⁴தே³ ॥ 12 ॥
இதரே த்வர்த²ஸாமாந்யாத் ॥ 13 ॥

ஆத்⁴யாநாதி⁴கரணம்

ஆத்⁴யாநாய ப்ரயோஜநாபா⁴வாத் ॥ 14 ॥
ஆத்மஶப்³தா³ச்ச ॥ 15 ॥

ஆத்மக்³ருஹீத்யதி⁴கரணம்

ஆத்மக்³ருஹீதிரிதரவது³த்தராத் ॥ 16 ॥
அந்வயாதி³தி சேத்ஸ்யாத³வதா⁴ரணாத் ॥ 17 ॥

கார்யாக்²யாநாதி⁴கரணம்

கார்யாக்²யாநாத³பூர்வம் ॥ 18 ॥

ஸமாநாதி⁴கரணம்

ஸமாந ஏவம் சாபே⁴தா³த் ॥ 19 ॥

ஸம்ப³ந்தா⁴தி⁴கரணம்

ஸம்ப³ந்தா⁴தே³வமந்யத்ராபி ॥ 20 ॥
ந வா விஶேஷாத் ॥ 21 ॥
த³ர்ஶயதி ச ॥ 22 ॥

ஸம்ப்⁴ருத்யதி⁴கரணம்

ஸம்ப்⁴ருதித்³யுவ்யாப்த்யபி சாத: ॥ 23 ॥

புருஷவித்³யாதி⁴கரணம்

புருஷவித்³யாயாமிவ சேதரேஷாமநாம்நாநாத் ॥ 24 ॥

வேதா⁴த்³யதி⁴கரணம்

வேதா⁴த்³யர்த²பே⁴தா³த் ॥ 25 ॥

ஹாந்யதி⁴கரணம்

ஹாநௌ தூபாயநஶப்³த³ஶேஷத்வாத்குஶாச்ச²ந்த³ஸ்துத்யுபகா³நவத்தது³க்தம் ॥ 26 ॥

ஸாம்பராயாதி⁴கரணம்

ஸாம்பராயே தர்தவ்யாபா⁴வாத்ததா² ஹ்யந்யே ॥ 27 ॥
ச²ந்த³த உப⁴யாவிரோதா⁴த் ॥ 28 ॥

க³தேரர்த²வத்த்வாதி⁴கரணம்

க³தேரர்த²வத்த்வமுப⁴யதா²(அ)ந்யதா² ஹி விரோத⁴: ॥ 29 ॥
உபபந்நஸ்தல்லக்ஷணார்தோ²பலப்³தே⁴ர்லோகவத் ॥ 30 ॥

அநியமாதி⁴கரணம்

அநியம: ஸர்வாஸாமவிரோத⁴: ஶப்³தா³நுமாநாப்⁴யாம் ॥ 31 ॥

யாவத³தி⁴காராதி⁴கரணம்

யாவத³தி⁴காரமவஸ்தி²திராதி⁴காரிகாணாம் ॥ 32 ॥

அக்ஷரத்⁴யதி⁴கரணம்

அக்ஷரதி⁴யாம் த்வவரோத⁴: ஸாமாந்யதத்³பா⁴வாப்⁴யாமௌபஸத³வத்தது³க்தம் ॥ 33 ॥

இயத³தி⁴கரணம்

இயதா³மநநாத் ॥ 34 ॥

அந்தரத்வாதி⁴கரணம்

அந்தரா பூ⁴தக்³ராமவத்ஸ்வாத்மந: ॥ 35 ॥
அந்யதா² பே⁴தா³நுபபத்திரிதி சேந்நோபதே³ஶாந்தரவத் ॥ 36 ॥

வ்யதிஹாராதி⁴கரணம்

வ்யதிஹாரோ விஶிம்ஷந்தி ஹீதரவத் ॥ 37 ॥

ஸத்யாத்³யதி⁴கரணம்

ஸைவ ஹி ஸத்யாத³ய: ॥ 38 ॥

காமாத்³யதி⁴கரணம்

காமாதீ³தரத்ர தத்ர சாயதநாதி³ப்⁴ய: ॥ 39 ॥

ஆத³ராதி⁴கரணம்

ஆத³ராத³லோப: ॥ 40 ॥
உபஸ்தி²தே(அ)தஸ்தத்³வசநாத் ॥ 41 ॥

தந்நிர்தா⁴ரணாதி⁴கரணம்

தந்நிர்தா⁴ரணாநியமஸ்தத்³த்³ருஷ்டே: ப்ருத²க்³க்⁴யப்ரதிப³ந்த⁴: ப²லம் ॥ 42 ॥

ப்ரதா³நாதி⁴கரணம்

ப்ரதா³நவதே³வ தது³க்தம் ॥ 43 ॥

லிங்க³பூ⁴யஸ்த்வாதி⁴கரணம்

லிங்க³பூ⁴யஸ்த்வாத்தத்³தி⁴ ப³லீயஸ்தத³பி ॥ 44 ॥
பூர்வவிகல்ப: ப்ரகரணாத்ஸ்யாத்க்ரியா மாநஸவத் ॥ 45 ॥
அதிதே³ஶாச்ச ॥ 46 ॥
வித்³யைவ து நிர்தா⁴ரணாத் ॥ 47 ॥
த³ர்ஶநாச்ச ॥ 48 ॥
ஶ்ருத்யாதி³ப³லீயஸ்த்வாச்ச ந பா³த⁴: ॥ 49 ॥
அநுப³ந்தா⁴தி³ப்⁴ய: ப்ரஜ்ஞாந்தரப்ருத²க்த்வவத்³த்³ருஷ்டஶ்ச தது³க்தம் ॥ 50 ॥
ந ஸாமாந்யாத³ப்யுபலப்³தே⁴ர்ம்ருத்யுவந்ந ஹி லோகாபத்தி: ॥ 51 ॥
பரேண ச ஶப்³த³ஸ்ய தாத்³வித்⁴யம் பூ⁴யஸ்த்வாத்த்வநுப³ந்த⁴: ॥ 52 ॥

ஐகாத்ம்யாதி⁴கரணம்

ஏக ஆத்மந: ஶரீரே பா⁴வாத் ॥ 53 ॥
வ்யதிரேகஸ்தத்³பா⁴வாபா⁴வித்வாந்ந தூபலப்³தி⁴வத் ॥ 54 ॥

அங்கா³வப³த்³தா⁴தி⁴கரணம்

அங்கா³வப³த்³தா⁴ஸ்து ந ஶாகா²ஸு ஹி ப்ரதிவேத³ம் ॥ 55 ॥
மந்த்ராதி³வத்³வா(அ)விரோத⁴: ॥ 56 ॥

பூ⁴மஜ்யாயஸ்த்வாதி⁴கரணம்

பூ⁴ம்ந: க்ரதுவஜ்ஜ்யாயஸ்த்வம் ததா² ஹி த³ர்ஶயதி ॥ 57 ॥

ஶப்³தா³தி³பே⁴தா³தி⁴கரணம்

நாநா ஶப்³தா³தி³பே⁴தா³த் ॥ 58 ॥

விகல்பாதி⁴கரணம்

விகல்போ(அ)விஶிஷ்டப²லத்வாத் ॥ 59 ॥

காம்யாதி⁴கரணம்

காம்யாஸ்து யதா²காமம் ஸமுச்சீயேரந்ந வா பூர்வஹேத்வபா⁴வாத் ॥ 60 ॥

யதா²ஶ்ரயபா⁴வாதி⁴கரணம்

அங்கே³ஷு யதா²ஶ்ரயபா⁴வ: ॥ 61 ॥
ஶிஷ்டேஶ்ச ॥ 62 ॥
ஸமாஹாராத் ॥ 63 ॥
கு³ணஸாதா⁴ரண்யஶ்ருதேஶ்ச ॥ 64 ॥
ந வா தத்ஸஹபா⁴வாஶ்ருதே: ॥ 65 ॥
த³ர்ஶநாச்ச ॥ 66 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
த்ருதீயாத்⁴யாயஸ்ய த்ருதீய: பாத³: ॥

சதுர்த²: பாத³:

புருஷார்தா²தி⁴கரணம்

புருஷார்தோ²(அ)த: ஶப்³தா³தி³தி பா³த³ராயண: ॥ 1 ॥
ஶேஷத்வாத்புருஷார்த²வாதோ³ யதா²ந்யேஷ்விதி ஜைமிநி: ॥ 2 ॥
ஆசாரத³ர்ஶநாத் ॥ 3 ॥
தச்ச்²ருதே: ॥ 4 ॥
ஸமந்வாரம்ப⁴ணாத் ॥ 5 ॥
தத்³வதோ விதா⁴நாத் ॥ 6 ॥
நியமாச்ச ॥ 7 ॥
அதி⁴கோபதே³ஶாத்து பா³த³ராயணஸ்யைவம் தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 8 ॥
துல்யம் து த³ர்ஶநம் ॥ 9 ॥
அஸார்வத்ரிகீ ॥ 10 ॥
விபா⁴க³: ஶதவத் ॥ 11 ॥
அத்⁴யயநமாத்ரவத: ॥ 12 ॥
நாவிஶேஷாத் ॥ 13 ॥
ஸ்துதயே(அ)நுமதிர்வா ॥ 14 ॥
காமகாரேண சைகே ॥ 15 ॥
உபமர்த³ம் ச ॥ 16 ॥
ஊர்த்⁴வரேத:ஸு ச ஶப்³தே³ ஹி ॥ 17 ॥

பராமர்ஶாதி⁴கரணம்

பராமர்ஶம் ஜைமிநிரசோத³நா சாபவத³தி ஹி ॥ 18 ॥
அநுஷ்டே²யம் பா³த³ராயண: ஸாம்யஶ்ருதே: ॥ 19 ॥
விதி⁴ர்வா தா⁴ரணவத் ॥ 20 ॥

ஸ்துதிமாத்ராதி⁴கரணம்

ஸ்துதிமாத்ரமுபாதா³நாதி³தி சேந்நாபூர்வத்வாத் ॥ 21 ॥
பா⁴வஶப்³தா³ச்ச ॥ 22 ॥

பாரிப்லவாதி⁴கரணம்

பாரிப்லவார்தா² இதி சேந்ந விஶேஷிதத்வாத் ॥ 23 ॥
ததா² சைகவாக்யதோபப³ந்தா⁴த் ॥ 24 ॥

அக்³நீந்த⁴நாத்³யதி⁴கரணம்

அத ஏவ சாக்³நீந்த⁴நாத்³யநபேக்ஷா ॥ 25 ॥

ஸர்வாபேக்ஷாதி⁴கரணம்

ஸர்வாபேக்ஷா ச யஜ்ஞாதி³ஶ்ருதேரஶ்வவத் ॥ 26 ॥
ஶமத³மாத்³யுபேத: ஸ்யாத்ததா²பி து தத்³விதே⁴ஸ்தத³ங்க³தயா தேஷாமவஶ்யாநுஷ்டே²யத்வாத் ॥ 27 ॥

ஸர்வாந்நாநுமத்யதி⁴கரணம்

ஸர்வாந்நாநுமதிஶ்ச ப்ராணாத்யயே தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 28 ॥
அபா³தா⁴ச்ச ॥ 29 ॥
அபி ச ஸ்மர்யதே ॥ 30 ॥
ஶப்³த³ஶ்சாதோ(அ)காமகாரே ॥ 31 ॥

ஆஶ்ரமகர்மாதி⁴கரணம்

விஹிதத்வாச்சாஶ்ரமகர்மாபி ॥ 32 ॥
ஸஹகாரித்வேந ச ॥ 33 ॥
ஸர்வதா²பி த ஏவோப⁴யலிங்கா³த் ॥ 34 ॥
அநபி⁴ப⁴வம் ச த³ர்ஶயதி ॥ 35 ॥

விது⁴ராதி⁴கரணம்

அந்தரா சாபி து தத்³த்³ருஷ்டே: ॥ 36 ॥
அபி ச ஸ்மர்யதே ॥ 37 ॥
விஶேஷாநுக்³ரஹஶ்ச ॥ 38 ॥
அதஸ்த்விதரஜ்ஜ்யாயோ லிங்கா³ச்ச ॥ 39 ॥

தத்³பூ⁴தாதி⁴கரணம்

தத்³பூ⁴தஸ்ய து நாதத்³பா⁴வோ ஜைமிநேரபி நியமாதத்³ரூபாபா⁴வேப்⁴ய: ॥ 40 ॥

ஆதி⁴காரிகாதி⁴கரணம்

ந சாதி⁴காரிகமபி பதநாநுமாநாத்தத³யோகா³த் ॥ 41 ॥
உபபூர்வமபி த்வேகே பா⁴வமஶநவத்தது³க்தம் ॥ 42 ॥

ப³ஹிரதி⁴கரணம்

ப³ஹிஸ்தூப⁴யதா²பி ஸ்ம்ருதேராசாராச்ச ॥ 43 ॥

ஸ்வாம்யதி⁴கரணம்

ஸ்வாமிந: ப²லஶ்ருதேரித்யாத்ரேய: ॥ 44 ॥
ஆர்த்விஜ்யமித்யௌடு³லோமிஸ்தஸ்மை ஹி பரிக்ரீயதே ॥ 45 ॥
ஶ்ருதேஶ்ச ॥ 46 ॥

ஸஹகார்யந்தரவித்⁴யதி⁴கரணம்

ஸஹகார்யந்தரவிதி⁴: பக்ஷேண த்ருதீயம் தத்³வதோ வித்⁴யாதி³வத் ॥ 47 ॥
க்ருத்ஸ்நபா⁴வாத்து க்³ருஹிணோபஸம்ஹார: ॥ 48 ॥
மௌநவதி³தரேஷாமப்யுபதே³ஶாத் ॥ 49 ॥

அநாவிஷ்காராதி⁴கரணம்

அநாவிஷ்குர்வந்நந்வயாத் ॥ 50 ॥

ஐஹிகாதி⁴கரணம்

ஐஹிகமப்யப்ரஸ்துதப்ரதிப³ந்தே⁴ தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 51 ॥

முக்திப²லாதி⁴கரணம்

ஏவம் முக்திப²லாநியமஸ்தத³வஸ்தா²வத்⁴ருதேஸ்தத³வஸ்தா²வத்⁴ருதே: ॥ 52 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
த்ருதீயோ(அ)த்⁴யாய: ॥

சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:

ப்ரத²ம: பாத³:

ஆவ்ருத்த்யதி⁴கரணம்

ஆவ்ருத்திரஸக்ருது³பதே³ஶாத் ॥ 1 ॥
லிங்கா³ச்ச ॥ 2 ॥

ஆத்மத்வோபாஸநாதி⁴கரணம்

ஆத்மேதி தூபக³ச்ச²ந்தி க்³ராஹயந்தி ச ॥ 3 ॥

ப்ரதீகாதி⁴கரணம்

ந ப்ரதீகே ந ஹி ஸ: ॥ 4 ॥

ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்ட்யதி⁴கரணம்

ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்டிருத்கர்ஷாத் ॥ 5 ॥

ஆதி³த்யாதி³மத்யதி⁴கரணம்

ஆதி³த்யாதி³மதயஶ்சாங்க³ உபபத்தே: ॥ 6 ॥

ஆஸீநாதி⁴கரணம்

ஆஸீந: ஸம்ப⁴வாத் ॥ 7 ॥
த்⁴யாநாச்ச ॥ 8 ॥
அசலத்வம் சாபேக்ஷ்ய ॥ 9 ॥
ஸ்மரந்தி ச ॥ 10 ॥

ஏகாக்³ரதாதி⁴கரணம்

யத்ரைகாக்³ரதா தத்ராவிஶேஷாத் ॥ 11 ॥

ஆப்ராயணாதி⁴கரணம்

ஆ ப்ராயணாத்தத்ராபி ஹி த்³ருஷ்டம் ॥ 12 ॥

தத³தி⁴க³மாதி⁴கரணம்

தத³தி⁴க³ம உத்தரபூர்வாக⁴யோரஶ்லேஷவிநாஶௌ தத்³வ்யபதே³ஶாத் ॥ 13 ॥

இதராஸம்ஶ்லேஷாதி⁴கரணம்

இதரஸ்யாப்யேவமஸம்ஶ்லேஷ: பாதே து ॥ 14 ॥

அநாரப்³தா⁴தி⁴கரணம்

அநாரப்³த⁴கார்யே ஏவ து பூர்வே தத³வதே⁴: ॥ 15 ॥

அக்³நிஹோத்ராத்³யதி⁴கரணம்

அக்³நிஹோத்ராதி³ து தத்கார்யாயைவ தத்³த³ர்ஶநாத் ॥ 16 ॥
அதோ(அ)ந்யாபி ஹ்யேகேஷாமுப⁴யோ: ॥ 17 ॥

வித்³யாஜ்ஞாநஸாத⁴நத்வாதி⁴கரணம்

யதே³வ வித்³யயேதி ஹி ॥ 18 ॥

இதரக்ஷபணாதி⁴கரணம்

போ⁴கே³ந த்விதரே க்ஷபயித்வா ஸம்பத்³யதே ॥ 19 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
சதுர்தா²த்⁴யாயஸ்ய ப்ரத²ம: பாத³: ॥

த்³விதீய: பாத³:

வாக³தி⁴கரணம்

வாங்மநஸி த³ர்ஶநாச்ச²ப்³தா³ச்ச ॥ 1 ॥
அத ஏவ ச ஸர்வாண்யநு ॥ 2 ॥

மநோ(அ)தி⁴கரணம்

தந்மந: ப்ராண உத்தராத் ॥ 3 ॥

அத்⁴யக்ஷாதி⁴கரணம்

ஸோ(அ)த்⁴யக்ஷே தது³பக³மாதி³ப்⁴ய: ॥ 4 ॥
பூ⁴தேஷு தச்ச்²ருதே: ॥ 5 ॥
நைகஸ்மிந்த³ர்ஶயதோ ஹி ॥ 6 ॥

ஆஸ்ருத்யுபக்ரமாதி⁴கரணம்

ஸமாநா சாஸ்ருத்யுபக்ரமாத³ம்ருதத்வம் சாநுபோஷ்ய ॥ 7 ॥

ஸம்ஸாரவ்யபதே³ஶாதி⁴கரணம்

ததா³(அ)பீதே: ஸம்ஸாரவ்யபதே³ஶாத் ॥ 8 ॥
ஸூக்ஷ்மம் ப்ரமாணதஶ்ச ததோ²பலப்³தே⁴: ॥ 9 ॥
நோபமர்தே³நாத: ॥ 10 ॥
அஸ்யைவ சோபபத்தேரேஷ ஊஷ்மா ॥ 11 ॥

ப்ரதிஷேதா⁴தி⁴கரணம்

ப்ரதிஷேதா⁴தி³தி சேந்ந ஶாரீராத் ॥ 12 ॥
ஸ்பஷ்டோ ஹ்யேகேஷாம் ॥ 13 ॥
ஸ்மர்யதே ச ॥ 14 ॥

வாகா³தி³லயாதி⁴கரணம்

தாநி பரே ததா² ஹ்யாஹ ॥ 15 ॥

அவிபா⁴கா³தி⁴கரணம்

அவிபா⁴கோ³ வசநாத் ॥ 16 ॥

ததோ³கோ(அ)தி⁴கரணம்

ததோ³கோ(அ)க்³ரஜ்வலநம் தத்ப்ரகாஶிதத்³வாரோ வித்³யாஸாமர்த்²யாத்தச்சே²ஷக³த்யநுஸ்ம்ருதியோகா³ச்ச ஹார்தா³நுக்³ருஹீத: ஶதாதி⁴கயா ॥ 17 ॥

ரஶ்ம்யதி⁴கரணம்

ரஶ்ம்யநுஸாரீ ॥ 18 ॥
நிஶி நேதி சேந்ந ஸம்ப³ந்த⁴ஸ்ய யாவத்³தே³ஹபா⁴வித்வாத்³த³ர்ஶயதி ச ॥ 19 ॥

த³க்ஷிணாயநாதி⁴கரணம்

அதஶ்சாயநே(அ)பி த³க்ஷிணே ॥ 20 ॥
யோகி³ந: ப்ரதி ச ஸ்மர்யதே ஸ்மார்தே சைதே ॥ 21 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
சதுர்தா²த்⁴யாயஸ்ய த்³விதீய: பாத³: ॥

த்ருதீய: பாத³:

அர்சிராத்³யதி⁴கரணம்

அர்சிராதி³நா தத்ப்ரதி²தே: ॥ 1 ॥

வாய்வதி⁴கரணம்

வாயுமப்³தா³த³விஶேஷவிஶேஷாப்⁴யாம் ॥ 2 ॥

தடி³த³தி⁴கரணம்

தடி³தோ(அ)தி⁴ வருண: ஸம்ப³ந்தா⁴த் ॥ 3 ॥

ஆதிவாஹிகாதி⁴கரணம்

ஆதிவாஹிகாஸ்தல்லிங்கா³த் ॥ 4 ॥
உப⁴யவ்யாமோஹாத்தத்ஸித்³தே⁴: ॥ 5 ॥
வைத்³யுதேநைவ ததஸ்தச்ச்²ருதே: ॥ 6 ॥

கார்யாதி⁴கரணம்

கார்யம் பா³த³ரிரஸ்ய க³த்யுபபத்தே: ॥ 7 ॥
விஶேஷிதத்வாச்ச ॥ 8 ॥
ஸாமீப்யாத்து தத்³வ்யபதே³ஶ: ॥ 9 ॥
கார்யாத்யயே தத³த்⁴யக்ஷேண ஸஹாத: பரமபி⁴தா⁴நாத் ॥ 10 ॥
ஸ்ம்ருதேஶ்ச ॥ 11 ॥
பரம் ஜைமிநிர்முக்²யத்வாத் ॥ 12 ॥
த³ர்ஶநாச்ச ॥ 13 ॥
ந ச கார்யே ப்ரதிபத்த்யபி⁴ஸந்தி⁴: ॥ 14 ॥

அப்ரதீகாலம்ப³நாதி⁴கரணம்

அப்ரதீகாலம்ப³நாந்நயதீதி பா³த³ராயண உப⁴யதா²(அ)தோ³ஷாத்தத்க்ரதுஶ்ச ॥ 15 ॥
விஶேஷம் ச த³ர்ஶயதி ॥ 16 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
சதுர்தா²த்⁴யாயஸ்ய த்ருதீய: பாத³: ॥

சதுர்த²: பாத³:

ஸம்பத்³யாவிர்பா⁴வாதி⁴கரணம்

ஸம்பத்³யாவிர்பா⁴வ: ஸ்வேநஶப்³தா³த் ॥ 1 ॥
முக்த: ப்ரதிஜ்ஞாநாத் ॥ 2 ॥
ஆத்மா ப்ரகரணாத் ॥ 3 ॥

அவிபா⁴கே³ந த்³ருஷ்டத்வாதி⁴கரணம்

அவிபா⁴கே³ந த்³ருஷ்டத்வாத் ॥ 4 ॥

ப்³ராஹ்மாதி⁴கரணம்

ப்³ராஹ்மேண ஜைமிநிருபந்யாஸாதி³ப்⁴ய: ॥ 5 ॥
சிதிதந்மாத்ரேண ததா³த்மகத்வாதி³த்யௌடு³லோமி: ॥ 6 ॥
ஏவமப்யுபந்யாஸாத்பூர்வபா⁴வாத³விரோத⁴ம் பா³த³ராயண: ॥ 7 ॥

ஸங்கல்பாதி⁴கரணம்

ஸங்கல்பாதே³வ து தச்ச்²ருதே: ॥ 8 ॥
அத ஏவ சாநந்யாதி⁴பதி: ॥ 9 ॥

அபா⁴வாதி⁴கரணம்

அபா⁴வம் பா³த³ரிராஹ ஹ்யேவம் ॥ 10 ॥
பா⁴வம் ஜைமிநிர்விகல்பாமநநாத் ॥ 11 ॥
த்³வாத³ஶாஹவது³ப⁴யவித⁴ம் பா³த³ராயணோ(அ)த: ॥ 12 ॥
தந்வபா⁴வே ஸந்த்⁴யவது³பபத்தே: ॥ 13 ॥
பா⁴வே ஜாக்³ரத்³வத் ॥ 14 ॥

ப்ரதீ³பாதி⁴கரணம்

ப்ரதீ³பவதா³வேஶஸ்ததா² ஹி த³ர்ஶயதி ॥ 15 ॥
ஸ்வாப்யயஸம்பத்த்யோரந்யதராபேக்ஷமாவிஷ்க்ருதம் ஹி ॥ 16 ॥

ஜக³த்³வ்யாபாராதி⁴கரணம்

ஜக³த்³வ்யாபாரவர்ஜம் ப்ரகரணாத³ஸந்நிஹிதத்வாச்ச ॥ 17 ॥
ப்ரத்யக்ஷோபதே³ஶாதி³தி சேந்நாதி⁴காரிகமண்ட³லஸ்தோ²க்தே: ॥ 18 ॥
விகாராவர்தி ச ததா² ஹி ஸ்தி²திமாஹ ॥ 19 ॥
த³ர்ஶயதஶ்சைவம் ப்ரத்யக்ஷாநுமாநே ॥ 20 ॥
போ⁴க³மாத்ரஸாம்யலிங்கா³ச்ச ॥ 21 ॥
அநாவ்ருத்தி: ஶப்³தா³த³நாவ்ருத்தி: ஶப்³தா³த் ॥ 22 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய
ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஶாரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யே
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய: ॥
இதி ஶ்ரீமச்சா²ரீரகமீமாம்ஸாஸூத்ரபா⁴ஷ்யம் ஸம்பூர்ணம் ॥