माण्डूक्योपनिषत्

करतलकलिताद्वयात्मतत्त्वं क्षपितदुरन्तचिरन्तनप्रमोहम् ।
उपचितमुदितोदितैर्गुणौघैः उपनिषदामयमुज्जहार भाष्यम् ॥  

ஆக³மப்ரகரணம்

ஓமித்யேதத³க்ஷரமித³ம் ஸர்வம் தஸ்யோபவ்யாக்²யாநம் பூ⁴தம் ப⁴வத்³ப⁴விஷ்யதி³தி ஸர்வமோங்கார ஏவ । யச்சாந்யத்த்ரிகாலாதீதம் தத³ப்யோங்கார ஏவ ॥ 1 ॥
ஸர்வம் ஹ்யேதத்³ப்³ரஹ்மாயமாத்மா ப்³ரஹ்ம ஸோ(அ)யமாத்மா சதுஷ்பாத் ॥ 2 ॥
ஜாக³ரிதஸ்தா²நோ ப³ஹி:ப்ரஜ்ஞ: ஸப்தாங்க³ ஏகோநவிம்ஶதிமுக²: ஸ்தூ²லபு⁴க்³வைஶ்வாநர: ப்ரத²ம: பாத³: ॥ 3 ॥
ஸ்வப்நஸ்தா²நோ(அ)ந்த:ப்ரஜ்ஞ: ஸப்தாங்க³ ஏகோநவிம்ஶதிமுக²: ப்ரவிவிக்தபு⁴க்தைஜஸோ த்³விதீய: பாத³: ॥ 4 ॥
யத்ர ஸுப்தோ ந கஞ்சந காமம் காமயதே ந கஞ்சந ஸ்வப்நம் பஶ்யதி தத்ஸுஷுப்தம் । ஸுஷுப்தஸ்தா²ந ஏகீபூ⁴த: ப்ரஜ்ஞாநக⁴ந ஏவாநந்த³மயோ ஹ்யாநந்த³பு⁴க்சேதோமுக²: ப்ராஜ்ஞஸ்த்ருதீய: பாத³: ॥ 5 ॥
ஏஷ ஸர்வேஶ்வர ஏஷ ஸர்வஜ்ஞ ஏஷோ(அ)ந்தர்யாம்யேஷ யோநி: ஸர்வஸ்ய ப்ரப⁴வாப்யயௌ ஹி பூ⁴தாநாம் ॥ 6 ॥
ப³ஹி:ப்ரஜ்ஞோ விபு⁴ர்விஶ்வோ ஹ்யந்த:ப்ரஜ்ஞஸ்து தைஜஸ: ।
க⁴நப்ரஜ்ஞஸ்ததா² ப்ராஜ்ஞ ஏக ஏவ த்ரிதா⁴ ஸ்தி²த: ॥ 1 ॥
த³க்ஷிணாக்ஷிமுகே² விஶ்வோ மநஸ்யந்தஸ்து தைஜஸ: ।
ஆகாஶே ச ஹ்ருதி³ ப்ராஜ்ஞஸ்த்ரிதா⁴ தே³ஹே வ்யவஸ்தி²த: ॥ 2 ॥
விஶ்வோ ஹி ஸ்தூ²லபு⁴ங் நித்யம் தைஜஸ: ப்ரவிவிக்தபு⁴க் ।
ஆநந்த³பு⁴க்ததா² ப்ராஜ்ஞஸ்த்ரிதா⁴ போ⁴க³ம் நிபோ³த⁴த ॥ 3 ॥
ஸ்தூ²லம் தர்பயதே விஶ்வம் ப்ரவிவிக்தம் து தைஜஸம் ।
ஆநந்த³ஶ்ச ததா² ப்ராஜ்ஞம் த்ரிதா⁴ த்ருப்திம் நிபோ³த⁴த ॥ 4 ॥
த்ரிஷு தா⁴மஸு யத்³போ⁴ஜ்யம் போ⁴க்தா யஶ்ச ப்ரகீர்தித: ।
வேதை³தது³ப⁴யம் யஸ்து ஸ பு⁴ஞ்ஜாநோ ந லிப்யதே ॥ 5 ॥
ப்ரப⁴வ: ஸர்வபா⁴வாநாம் ஸதாமிதி விநிஶ்சய: ।
ஸர்வம் ஜநயதி ப்ராணஶ்சேதோம்ஶூந்புருஷ: ப்ருத²க் ॥ 6 ॥
விபூ⁴திம் ப்ரஸவம் த்வந்யே மந்யந்தே ஸ்ருஷ்டிசிந்தகா: ।
ஸ்வப்நமாயாஸரூபேதி ஸ்ருஷ்டிரந்யைர்விகல்பிதா ॥ 7 ॥
இச்சா²மாத்ரம் ப்ரபோ⁴: ஸ்ருஷ்டிரிதி ஸ்ருஷ்டௌ விநிஶ்சிதா: ।
காலாத்ப்ரஸூதிம் பூ⁴தாநாம் மந்யந்தே காலசிந்தகா: ॥ 8 ॥
போ⁴கா³ர்த²ம் ஸ்ருஷ்டிரித்யந்யே க்ரீடா³ர்த²மிதி சாபரே ।
தே³வஸ்யைஷ ஸ்வபா⁴வோ(அ)யமாப்தகாமஸ்ய கா ஸ்ப்ருஹா ॥ 9 ॥
நாந்த:ப்ரஜ்ஞம் நப³ஹி:ப்ரஜ்ஞம் நோப⁴யத:ப்ரஜ்ஞம் நப்ரஜ்ஞாநக⁴நம் நப்ரஜ்ஞம் நாப்ரஜ்ஞம் । அத்³ருஶ்யமவ்யவஹார்யமக்³ராஹ்யமலக்ஷணமசிந்த்யமவ்யபதே³ஶ்யமேகாத்மப்ரத்யயஸாரம் ப்ரபஞ்சோபஶமம் ஶாந்தம் ஶிவமத்³வைதம் சதுர்த²ம் மந்யந்தே ஸ ஆத்மா ஸ விஜ்ஞேய: ॥ 7 ॥
நிவ்ருத்தே: ஸர்வது³:கா²நாமீஶாந: ப்ரபு⁴ரவ்யய: ।
அத்³வைத: ஸர்வபா⁴வாநாம் தே³வஸ்துர்யோ விபு⁴: ஸ்ம்ருத: ॥ 10 ॥
கார்யகாரணப³த்³தௌ⁴ தாவிஷ்யேதே விஶ்வதைஜஸௌ ।
ப்ராஜ்ஞ: காரணப³த்³த⁴ஸ்து த்³வௌ தௌ துர்யே ந ஸித்⁴யத: ॥ 11 ॥
நாத்மாநம் ந பரம் சைவ ந ஸத்யம் நாபி சாந்ருதம் ।
ப்ராஜ்ஞ: கிஞ்சந ஸம்வேத்தி துர்யம் தத்ஸர்வத்³ருக்ஸதா³ ॥ 12 ॥
த்³வைதஸ்யாக்³ரஹணம் துல்யமுப⁴யோ: ப்ராஜ்ஞதுர்யயோ: ।
பீ³ஜநித்³ராயுத: ப்ராஜ்ஞ: ஸா ச துர்யே ந வித்³யதே ॥ 13 ॥
ஸ்வப்நநித்³ராயுதாவாத்³யௌ ப்ராஜ்ஞஸ்த்வஸ்வப்நநித்³ரயா ।
ந நித்³ராம் நைவ ச ஸ்வப்நம் துர்யே பஶ்யந்தி நிஶ்சிதா: ॥ 14 ॥
அந்யதா² க்³ருஹ்ணத: ஸ்வப்நோ நித்³ரா தத்த்வமஜாநத: ।
விபர்யாஸே தயோ: க்ஷீணே துரீயம் பத³மஶ்நுதே ॥ 15 ॥
அநாதி³மாயயா ஸுப்தோ யதா³ ஜீவ: ப்ரபு³த்⁴யதே ।
அஜமநித்³ரமஸ்வப்நமத்³வைதம் பு³த்⁴யதே ததா³ ॥ 16 ॥
ப்ரபஞ்சோ யதி³ வித்³யேத நிவர்தேத ந ஸம்ஶய: ।
மாயாமாத்ரமித³ம் த்³வைதமத்³வைதம் பரமார்த²த: ॥ 17 ॥
விகல்போ விநிவர்தேத கல்பிதோ யதி³ கேநசித் ।
உபதே³ஶாத³யம் வாதோ³ ஜ்ஞாதே த்³வைதம் ந வித்³யதே ॥ 18 ॥
ஸோ(அ)யமாத்மாத்⁴யக்ஷரமோங்காரோ(அ)தி⁴மாத்ரம் பாதா³ மாத்ரா மாத்ராஶ்ச பாதா³ அகார உகாரோ மகார இதி ॥ 8 ॥
ஜாக³ரிதஸ்தா²நோ வைஶ்வாநரோ(அ)கார: ப்ரத²மா மாத்ராப்தேராதி³மத்த்வாத்³வாப்நோதி ஹ வை ஸர்வாந்காமாநாதி³ஶ்ச ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 9 ॥
ஸ்வப்நஸ்தா²நஸ்தைஜஸ உகாரோ த்³விதீயா மாத்ரோத்கர்ஷாது³ப⁴யத்வாத்³வோத்கர்ஷதி ஹ வை ஜ்ஞாநஸந்ததிம் ஸமாநஶ்ச ப⁴வதி நாஸ்யாப்³ரஹ்மவித்குலே ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 10 ॥
ஸுஷுப்தஸ்தா²ந: ப்ராஜ்ஞோ மகாரஸ்த்ருதீயா மாத்ரா மிதேரபீதேர்வா மிநோதி ஹ வா இத³ம் ஸர்வமபீதிஶ்ச ப⁴வதி ய ஏவம் வேத³ ॥ 11 ॥
விஶ்வஸ்யாத்வவிவக்ஷாயாமாதி³ஸாமாந்யமுத்கடம் ।
மாத்ராஸம்ப்ரதிபத்தௌ ஸ்யாதா³ப்திஸாமாந்யமேவ ச ॥ 19 ॥
தைஜஸஸ்யோத்வவிஜ்ஞாந உத்கர்ஷோ த்³ருஶ்யதே ஸ்பு²டம் ।
மாத்ராஸம்ப்ரதிபத்தௌ ஸ்யாது³ப⁴யத்வம் ததா²வித⁴ம் ॥ 20 ॥
மகாரபா⁴வே ப்ராஜ்ஞஸ்ய மாநஸாமாந்யமுத்கடம் ।
மாத்ராஸம்ப்ரதிபத்தௌ து லயஸாமாந்யமேவ ச ॥ 21 ॥
த்ரிஷு தா⁴மஸு யஸ்துல்யம் ஸாமாந்யம் வேத்தி நிஶ்சித: ।
ஸ பூஜ்ய: ஸர்வபூ⁴தாநாம் வந்த்³யஶ்சைவ மஹாமுநி: ॥ 22 ॥
அகாரோ நயதே விஶ்வமுகாரஶ்சாபி தைஜஸம் ।
மகாரஶ்ச புந: ப்ராஜ்ஞம் நாமாத்ரே வித்³யதே க³தி: ॥ 23 ॥
அமாத்ரஶ்சதுர்தோ²(அ)வ்யவஹார்ய: ப்ரபஞ்சோபஶம: ஶிவோ(அ)த்³வைத ஏவமோங்கார ஆத்மைவ ஸம்விஶத்யாத்மநாத்மாநம் ய ஏவம் வேத³ ॥ 12 ॥
ஓங்காரம் பாத³ஶோ வித்³யாத்பாதா³ மாத்ரா ந ஸம்ஶய: ।
ஓங்காரம் பாத³ஶோ ஜ்ஞாத்வா ந கிஞ்சித³பி சிந்தயேத் ॥ 24 ॥
யுஞ்ஜீத ப்ரணவே சேத: ப்ரணவோ ப்³ரஹ்ம நிர்ப⁴யம் ।
ப்ரணவே நித்யயுக்தஸ்ய ந ப⁴யம் வித்³யதே க்வசித் ॥ 25 ॥
ப்ரணவோ ஹ்யபரம் ப்³ரஹ்ம ப்ரணவஶ்ச பரம் ஸ்ம்ருத: ।
அபூர்வோ(அ)நந்தரோ(அ)பா³ஹ்யோ(அ)நபர: ப்ரணவோ(அ)வ்யய: ॥ 26 ॥
ஸர்வஸ்ய ப்ரணவோ ஹ்யாதி³ர்மத்⁴யமந்தஸ்ததை²வ ச ।
ஏவம் ஹி ப்ரணவம் ஜ்ஞாத்வா வ்யஶ்நுதே தத³நந்தரம் ॥ 27 ॥
ப்ரணவம் ஹீஶ்வரம் வித்³யாத்ஸர்வஸ்ய ஹ்ருத³யே ஸ்தி²தம் ।
ஸர்வவ்யாபிநமோங்காரம் மத்வா தீ⁴ரோ ந ஶோசதி ॥ 28 ॥
அமாத்ரோ(அ)நந்தமாத்ரஶ்ச த்³வைதஸ்யோபஶம: ஶிவ: ।
ஓங்காரோ விதி³தோ யேந ஸ முநிர்நேதரோ ஜந: ॥ 29 ॥
இதி ப்ரத²மமாக³மப்ரகரணம் ஸம்பூர்ணம் ॥

வைதத்²யப்ரகரணம்

வைதத்²யம் ஸர்வபா⁴வாநாம் ஸ்வப்ந ஆஹுர்மநீஷிண: ।
அந்த:ஸ்தா²நாத்து பா⁴வாநாம் ஸம்வ்ருதத்வேந ஹேதுநா ॥ 1 ॥
அதீ³ர்க⁴த்வாச்ச காலஸ்ய க³த்வா தே³ஹாந்ந பஶ்யதி ।
ப்ரதிபு³த்³த⁴ஶ்ச வை ஸர்வஸ்தஸ்மிந்தே³ஶே ந வித்³யதே ॥ 2 ॥
அபா⁴வஶ்ச ரதா²தீ³நாம் ஶ்ரூயதே ந்யாயபூர்வகம் ।
வைதத்²யம் தேந வை ப்ராப்தம் ஸ்வப்ந ஆஹு: ப்ரகாஶிதம் ॥ 3 ॥
அந்த:ஸ்தா²நாத்து பே⁴தா³நாம் தஸ்மாஜ்ஜாக³ரிதே ஸ்ம்ருதம் ।
யதா² தத்ர ததா² ஸ்வப்நே ஸம்வ்ருதத்வேந பி⁴த்³யதே ॥ 4 ॥
ஸ்வப்நஜாக³ரிதே ஸ்தா²நே ஹ்யேகமாஹுர்மநீஷிண: ।
பே⁴தா³நாம் ஹி ஸமத்வேந ப்ரஸித்³தே⁴நைவ ஹேதுநா ॥ 5 ॥
ஆதா³வந்தே ச யந்நாஸ்தி வர்தமாநே(அ)பி தத்ததா² ।
விததை²: ஸத்³ருஶா: ஸந்தோ(அ)விததா² இவ லக்ஷிதா: ॥ 6 ॥
ஸப்ரயோஜநதா தேஷாம் ஸ்வப்நே விப்ரதிபத்³யதே ।
தஸ்மாதா³த்³யந்தவத்த்வேந மித்²யைவ க²லு தே ஸ்ம்ருதா: ॥ 7 ॥
அபூர்வம் ஸ்தா²நித⁴ர்மோ ஹி யதா² ஸ்வர்க³நிவாஸிநாம் ।
தாநயம் ப்ரேக்ஷதே க³த்வா யதை²வேஹ ஸுஶிக்ஷித: ॥ 8 ॥
ஸ்வப்நவ்ருத்தாவபி த்வந்தஶ்சேதஸா கல்பிதம் த்வஸத் ।
ப³ஹிஶ்சேதோ க்³ருஹீதம் ஸத்³த்³ருஷ்டம் வைதத்²யமேதயோ: ॥ 9 ॥
ஜாக்³ரத்³வ்ருத்தாவபி த்வந்தஶ்சேதஸா கல்பிதம் த்வஸத் ।
ப³ஹிஶ்சேதோக்³ருஹீதம் ஸத்³யுக்தம் வைதத்²யமேதயோ: ॥ 10 ॥
உப⁴யோரபி வைதத்²யம் பே⁴தா³நாம் ஸ்தா²நயோர்யதி³ ।
க ஏதாந்பு³த்⁴யதே பே⁴தா³ந்கோ வை தேஷாம் விகல்பக: ॥ 11 ॥
கல்பயத்யாத்மநாத்மாநமாத்மா தே³வ: ஸ்வமாயயா ।
ஸ ஏவ பு³த்⁴யதே பே⁴தா³நிதி வேதா³ந்தநிஶ்சய: ॥ 12 ॥
விகரோத்யபராந்பா⁴வாநந்தஶ்சித்தே வ்யவஸ்தி²தாந் ।
நியதாம்ஶ்ச ப³ஹிஶ்சித்த ஏவம் கல்பயதே ப்ரபு⁴: ॥ 13 ॥
சித்தகாலா ஹி யே(அ)ந்தஸ்து த்³வயகாலாஶ்ச யே ப³ஹி: ।
கல்பிதா ஏவ தே ஸர்வே விஶேஷோ நாந்யஹேதுக: ॥ 14 ॥
அவ்யக்தா ஏவ யே(அ)ந்தஸ்து ஸ்பு²டா ஏவ ச யே ப³ஹி: ।
கல்பிதா ஏவ தே ஸர்வே விஶேஷஸ்த்விந்த்³ரியாந்தரே ॥ 15 ॥
ஜீவம் கல்பயதே பூர்வம் ததோ பா⁴வாந்ப்ருத²க்³விதா⁴ந் ।
பா³ஹ்யாநாத்⁴யாத்மிகாம்ஶ்சைவ யதா²வித்³யஸ்ததா²ஸ்ம்ருதி: ॥ 16 ॥
அநிஶ்சிதா யதா² ரஜ்ஜுரந்த⁴காரே விகல்பிதா ।
ஸர்பதா⁴ராதி³பி⁴ர்பா⁴வைஸ்தத்³வதா³த்மா விகல்பித: ॥ 17 ॥
நிஶ்சிதாயாம் யதா² ரஜ்ஜ்வாம் விகல்போ விநிவர்ததே ।
ரஜ்ஜுரேவேதி சாத்³வைதம் தத்³வதா³த்மவிநிஶ்சய: ॥ 18 ॥
ப்ராணாதி³பி⁴ரநந்தைஸ்து பா⁴வைரேதைர்விகல்பித: ।
மாயைஷா தஸ்ய தே³வஸ்ய யயாயம் மோஹித: ஸ்வயம் ॥ 19 ॥
ப்ராண இதி ப்ராணவிதோ³ பூ⁴தாநீதி ச தத்³வித³: ।
கு³ணா இதி கு³ணவித³ஸ்தத்த்வாநீதி ச தத்³வித³: ॥ 20 ॥
பாதா³ இதி பாத³விதோ³ விஷயா இதி தத்³வித³: ।
லோகா இதி லோகவிதோ³ தே³வா இதி ச தத்³வித³: ॥ 21 ॥
வேதா³ இதி வேத³விதோ³ யஜ்ஞா இதி ச தத்³வித³: ।
போ⁴க்தேதி ச போ⁴க்த்ருவிதோ³ போ⁴ஜ்யமிதி ச தத்³வித³: ॥ 22 ॥
ஸூக்ஷ்ம இதி ஸூக்ஷ்மவித³: ஸ்தூ²ல இதி ச தத்³வித³: ।
மூர்த இதி மூர்தவிதோ³(அ)மூர்த இதி ச தத்³வித³: ॥ 23 ॥
கால இதி காலவிதோ³ தி³ஶ இதி ச தத்³வித³: ।
வாதா³ இதி வாத³விதோ³ பு⁴வநாநீதி தத்³வித³: ॥ 24 ॥
மந இதி மநோவிதோ³ பு³த்³தி⁴ரிதி ச தத்³வித³: ।
சித்தமிதி சித்தவிதோ³ த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ ச தத்³வித³: ॥ 25 ॥
பஞ்சவிம்ஶக இத்யேகே ஷட்³விம்ஶ இதி சாபரே ।
ஏகத்ரிம்ஶக இத்யாஹுரநந்த இதி சாபரே ॥ 26 ॥
லோகாம்ல்லோகவித³: ப்ராஹுராஶ்ரமா இதி தத்³வித³: ।
ஸ்த்ரீபும்நபும்ஸகம் லைங்கா³: பராபரமதா²பரே ॥ 27 ॥
ஸ்ருஷ்டிரிதி ஸ்ருஷ்டிவிதோ³ லய இதி ச தத்³வித³: ।
ஸ்தி²திரிதி ஸ்தி²திவித³: ஸர்வே சேஹ து ஸர்வதா³ ॥ 28 ॥
யம் பா⁴வம் த³ர்ஶயேத்³யஸ்ய தம் பா⁴வம் ஸ து பஶ்யதி ।
தம் சாவதி ஸ பூ⁴த்வாஸௌ தத்³க்³ரஹ: ஸமுபைதி தம் ॥ 29 ॥
ஏதைரேஷோ(அ)ப்ருத²க்³பா⁴வை: ப்ருத²கே³வேதி லக்ஷித: ।
ஏவம் யோ வேத³ தத்த்வேந கல்பயேத்ஸோ(அ)விஶங்கித: ॥ 30 ॥
ஸ்வப்நமாயே யதா² த்³ருஷ்டே க³ந்த⁴ர்வநக³ரம் யதா² ।
ததா² விஶ்வமித³ம் த்³ருஷ்டம் வேதா³ந்தேஷு விசக்ஷணை: ॥ 31 ॥
ந நிரோதோ⁴ ந சோத்பத்திர்ந ப³த்³தோ⁴ ந ச ஸாத⁴க: ।
ந முமுக்ஷுர்ந வை முக்த இத்யேஷா பரமார்த²தா ॥ 32 ॥
பா⁴வைரஸத்³பி⁴ரேவாயமத்³வயேந ச கல்பித: ।
பா⁴வா அப்யத்³வயேநைவ தஸ்மாத³த்³வயதா ஶிவா ॥ 33 ॥
நாத்மபா⁴வேந நாநேத³ம் ந ஸ்வேநாபி கத²ஞ்சந ।
ந ப்ருத²ங் நாப்ருத²க்கிஞ்சிதி³தி தத்த்வவிதோ³ விது³: ॥ 34 ॥
வீதராக³ப⁴யக்ரோதை⁴ர்முநிபி⁴ர்வேத³பாரகை³: ।
நிர்விகல்போ ஹ்யயம் த்³ருஷ்ட: ப்ரபஞ்சோபஶமோ(அ)த்³வய: ॥ 35 ॥
தஸ்மாதே³வம் விதி³த்வைநமத்³வைதே யோஜயேத்ஸ்ம்ருதிம் ।
அத்³வைதம் ஸமநுப்ராப்ய ஜட³வல்லோகமாசரேத் ॥ 36 ॥
நி:ஸ்துதிர்நிர்நமஸ்காரோ நி:ஸ்வதா⁴கார ஏவ ச ।
சலாசலநிகேதஶ்ச யதிர்யாத்³ருச்சி²கோ ப⁴வேத் ॥ 37 ॥
தத்த்வமாத்⁴யாத்மிகம் த்³ருஷ்ட்வா தத்த்வம் த்³ருஷ்ட்வா து பா³ஹ்யத: ।
தத்த்வீபூ⁴தஸ்ததா³ராமஸ்தத்த்வாத³ப்ரச்யுதோ ப⁴வேத் ॥ 38 ॥
இதி த்³விதீயம் வைதத்²யப்ரகரணம் ஸம்பூர்ணம் ॥

அத்³வைதப்ரகரணம்

உபாஸநாஶ்ரிதோ த⁴ர்மோ ஜாதே ப்³ரஹ்மணி வர்ததே ।
ப்ராகு³த்பத்தேரஜம் ஸர்வம் தேநாஸௌ க்ருபண: ஸ்ம்ருத: ॥ 1 ॥
அதோ வக்ஷ்யாம்யகார்பண்யமஜாதி ஸமதாம் க³தம் ।
யதா² ந ஜாயதே கிஞ்சிஜ்ஜாயமாநம் ஸமந்தத: ॥ 2 ॥
ஆத்மா ஹ்யாகாஶவஜ்ஜீவைர்க⁴டாகாஶைரிவோதி³த: ।
க⁴டாதி³வச்ச ஸங்கா⁴தைர்ஜாதாவேதந்நித³ர்ஶநம் ॥ 3 ॥
க⁴டாதி³ஷு ப்ரலீநேஷு க⁴டாகாஶாத³யோ யதா² ।
ஆகாஶே ஸம்ப்ரலீயந்தே தத்³வஜ்ஜீவா இஹாத்மநி ॥ 4 ॥
யதை²கஸ்மிந்க⁴டாகாஶே ரஜோதூ⁴மாதி³பி⁴ர்யுதே ।
ந ஸர்வே ஸம்ப்ரயுஜ்யந்தே தத்³வஜ்ஜீவா: ஸுகா²தி³பி⁴: ॥ 5 ॥
ரூபகார்யஸமாக்²யாஶ்ச பி⁴த்³யந்தே தத்ர தத்ர வை ।
ஆகாஶஸ்ய ந பே⁴தோ³(அ)ஸ்தி தத்³வஜ்ஜீவேஷு நிர்ணய: ॥ 6 ॥
நாகாஶஸ்ய க⁴டாகாஶோ விகாராவயவௌ யதா² ।
நைவாத்மந: ஸதா³ ஜீவோ விகாராவயவௌ ததா² ॥ 7 ॥
யதா² ப⁴வதி பா³லாநாம் க³க³நம் மலிநம் மலை: ।
ததா² ப⁴வத்யபு³த்³தா⁴நாமாத்மாபி மலிநோ மலை: ॥ 8 ॥
மரணே ஸம்ப⁴வே சைவ க³த்யாக³மநயோரபி ।
ஸ்தி²தௌ ஸர்வஶரீரேஷு சாகாஶேநாவிலக்ஷண: ॥ 9 ॥
ஸங்கா⁴தா: ஸ்வப்நவத்ஸர்வ ஆத்மமாயாவிஸர்ஜிதா: ।
ஆதி⁴க்யே ஸர்வஸாம்யே வா நோபபத்திர்ஹி வித்³யதே ॥ 10 ॥
ரஸாத³யோ ஹி யே கோஶா வ்யாக்²யாதாஸ்தைத்திரீயகே ।
தேஷாமாத்மா பரோ ஜீவ: க²ம் யதா² ஸம்ப்ரகாஶித: ॥ 11 ॥
த்³வயோர்த்³வயோர்மது⁴ஜ்ஞாநே பரம் ப்³ரஹ்ம ப்ரகாஶிதம் ।
ப்ருதி²வ்யாமுத³ரே சைவ யதா²காஶ: ப்ரகாஶித: ॥ 12 ॥
ஜீவாத்மநோரநந்யத்வமபே⁴தே³ந ப்ரஶஸ்யதே ।
நாநாத்வம் நிந்த்³யதே யச்ச ததே³வம் ஹி ஸமஞ்ஜஸம் ॥ 13 ॥
ஜீவாத்மநோ: ப்ருத²க்த்வம் யத்ப்ராகு³த்பத்தே: ப்ரகீர்திதம் ।
ப⁴விஷ்யத்³வ்ருத்த்யா கௌ³ணம் தந்முக்²யத்வம் ஹி ந யுஜ்யதே ॥ 14 ॥
ம்ருல்லோஹவிஸ்பு²லிங்கா³த்³யை: ஸ்ருஷ்டிர்யா சோதி³தாந்யதா² ।
உபாய: ஸோ(அ)வதாராய நாஸ்தி பே⁴த³: கத²ஞ்சந ॥ 15 ॥
ஆஶ்ரமாஸ்த்ரிவிதா⁴ ஹீநமத்⁴யமோத்க்ருஷ்டத்³ருஷ்டய: ।
உபாஸநோபதி³ஷ்டேயம் தத³ர்த²மநுகம்பயா ॥ 16 ॥
ஸ்வஸித்³தா⁴ந்தவ்யவஸ்தா²ஸு த்³வைதிநோ நிஶ்சிதா த்³ருட⁴ம் ।
பரஸ்பரம் விருத்⁴யந்தே தைரயம் ந விருத்⁴யதே ॥ 17 ॥
அத்³வைதம் பரமார்தோ² ஹி த்³வைதம் தத்³பே⁴த³ உச்யதே ।
தேஷாமுப⁴யதா² த்³வைதம் தேநாயம் ந விருத்⁴யதே ॥ 18 ॥
மாயயா பி⁴த்³யதே ஹ்யேதந்நாந்யதா²ஜம் கத²ஞ்சந ।
தத்த்வதோ பி⁴த்³யமாநே ஹி மர்த்யதாமம்ருதம் வ்ரஜேத் ॥ 19 ॥
அஜாதஸ்யைவ பா⁴வஸ்ய ஜாதிமிச்ச²ந்தி வாதி³ந: ।
அஜாதோ ஹ்யம்ருதோ பா⁴வோ மர்த்யதாம் கத²மேஷ்யதி ॥ 20 ॥
ந ப⁴வத்யம்ருதம் மர்த்யம் ந மர்த்யமம்ருதம் ததா² ।
ப்ரக்ருதேரந்யதா²பா⁴வோ ந கத²ஞ்சித்³ப⁴விஷ்யதி ॥ 21 ॥
ஸ்வபா⁴வேநாம்ருதோ யஸ்ய பா⁴வோ க³ச்ச²தி மர்த்யதாம் ।
க்ருதகேநாம்ருதஸ்தஸ்ய கத²ம் ஸ்தா²ஸ்யதி நிஶ்சல: ॥ 22 ॥
பூ⁴ததோ(அ)பூ⁴ததோ வாபி ஸ்ருஜ்யமாநே ஸமா ஶ்ருதி: ।
நிஶ்சிதம் யுக்தியுக்தம் ச யத்தத்³ப⁴வதி நேதரத் ॥ 23 ॥
நேஹ நாநேதி சாம்நாயாதி³ந்த்³ரோ மாயாபி⁴ரித்யபி ।
அஜாயமாநோ ப³ஹுதா⁴ ஜாயதே மாயயா து ஸ: ॥ 24 ॥
ஸம்பூ⁴தேரபவாதா³ச்ச ஸம்ப⁴வ: ப்ரதிஷித்⁴யதே ।
கோ ந்வேநம் ஜநயேதி³தி காரணம் ப்ரதிஷித்⁴யதே ॥ 25 ॥
ஸ ஏஷ நேதி நேதீதி வ்யாக்²யாதம் நிஹ்நுதே யத: ।
ஸர்வமக்³ராஹ்யபா⁴வேந ஹேதுநாஜம் ப்ரகாஶதே ॥ 26 ॥
ஸதோ ஹி மாயயா ஜந்ம யுஜ்யதே ந து தத்த்வத: ।
தத்த்வதோ ஜாயதே யஸ்ய ஜாதம் தஸ்ய ஹி ஜாயதே ॥ 27 ॥
அஸதோ மாயயா ஜந்ம தத்த்வதோ நைவ யுஜ்யதே ।
வந்த்⁴யாபுத்ரோ ந தத்த்வேந மாயயா வாபி ஜாயதே ॥ 28 ॥
யதா² ஸ்வப்நே த்³வயாபா⁴ஸம் ஸ்பந்த³தே மாயயா மந: ।
ததா² ஜாக்³ரத்³த்³வயாபா⁴ஸம் ஸ்பந்த³தே மாயயா மந: ॥ 29 ॥
அத்³வயம் ச த்³வயாபா⁴ஸம் மந: ஸ்வப்நே ந ஸம்ஶய: ।
அத்³வயம் ச த்³வயாபா⁴ஸம் ததா² ஜாக்³ரந்ந ஸம்ஶய: ॥ 30 ॥
மநோத்³ருஶ்யமித³ம் த்³வைதம் யத்கிஞ்சித்ஸசராசரம் ।
மநஸோ ஹ்யமநீபா⁴வே த்³வைதம் நைவோபலப்⁴யதே ॥ 31 ॥
ஆத்மஸத்யாநுபோ³தே⁴ந ந ஸங்கல்பயதே யதா³ ।
அமநஸ்தாம் ததா³ யாதி க்³ராஹ்யாபா⁴வே தத³க்³ரஹம் ॥ 32 ॥
அகல்பகமஜம் ஜ்ஞாநம் ஜ்ஞேயாபி⁴ந்நம் ப்ரசக்ஷதே ।
ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞேயமஜம் நித்யமஜேநாஜம் விபு³த்⁴யதே ॥ 33 ॥
நிக்³ருஹீதஸ்ய மநஸோ நிர்விகல்பஸ்ய தீ⁴மத: ।
ப்ரசார: ஸ து விஜ்ஞேய: ஸுஷுப்தே(அ)ந்யோ ந தத்ஸம: ॥ 34 ॥
லீயதே ஹி ஸுஷுப்தௌ தந்நிக்³ருஹீதம் ந லீயதே ।
ததே³வ நிர்ப⁴யம் ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞாநாலோகம் ஸமந்தத: ॥ 35 ॥
அஜமநித்³ரமஸ்வப்நமநாமகமரூபகம் ।
ஸக்ருத்³விபா⁴தம் ஸர்வஜ்ஞம் நோபசார: கத²ஞ்சந ॥ 36 ॥
ஸர்வாபி⁴லாபவிக³த: ஸர்வசிந்தாஸமுத்தி²த: ।
ஸுப்ரஶாந்த: ஸக்ருஜ்ஜ்யோதி: ஸமாதி⁴ரசலோ(அ)ப⁴ய: ॥ 37 ॥
க்³ரஹோ ந தத்ர நோத்ஸர்க³ஶ்சிந்தா யத்ர ந வித்³யதே ।
ஆத்மஸம்ஸ்த²ம் ததா³ ஜ்ஞாநமஜாதி ஸமதாம் க³தம் ॥ 38 ॥
அஸ்பர்ஶயோகோ³ வை நாம து³ர்த³ர்ஶ: ஸர்வயோகி³ணாம் ।
யோகி³நோ பி³ப்⁴யதி ஹ்யஸ்மாத³ப⁴யே ப⁴யத³ர்ஶிந: ॥ 39 ॥
மநஸோ நிக்³ரஹாயத்தமப⁴யம் ஸர்வயோகி³ணாம் ।
து³:க²க்ஷய: ப்ரபோ³த⁴ஶ்சாப்யக்ஷயா ஶாந்திரேவ ச ॥ 40 ॥
உத்ஸேக உத³தே⁴ர்யத்³வத்குஶாக்³ரேணைகபி³ந்து³நா ।
மநஸோ நிக்³ரஹஸ்தத்³வத்³ப⁴வேத³பரிகே²த³த: ॥ 41 ॥
உபாயேந நிக்³ருஹ்ணீயாத்³விக்ஷிப்தம் காமபோ⁴க³யோ: ।
ஸுப்ரஸந்நம் லயே சைவ யதா² காமோ லயஸ்ததா² ॥ 42 ॥
து³:க²ம் ஸர்வமநுஸ்ம்ருத்ய காமபோ⁴கா³ந்நிவர்தயேத் ।
அஜம் ஸர்வமநுஸ்ம்ருத்ய ஜாதம் நைவ து பஶ்யதி ॥ 43 ॥
லயே ஸம்போ³த⁴யேச்சித்தம் விக்ஷிப்தம் ஶமயேத்புந: ।
ஸகஷாயம் விஜாநீயாத்ஸமப்ராப்தம் ந சாலயேத் ॥ 44 ॥
நாஸ்வாத³யேத்ஸுக²ம் தத்ர நி:ஸங்க³: ப்ரஜ்ஞயா ப⁴வேத் ।
நிஶ்சலம் நிஶ்சரச்சித்தமேகீகுர்யாத்ப்ரயத்நத: ॥ 45 ॥
யதா³ ந லீயதே சித்தம் ந ச விக்ஷிப்யதே புந: ।
அநிங்க³நமநாபா⁴ஸம் நிஷ்பந்நம் ப்³ரஹ்ம தத்ததா³ ॥ 46 ॥
அஜமஜேந ஜ்ஞேயேந ஸர்வஜ்ஞம் பரிசக்ஷதே ॥ 47 ॥
ந கஶ்சிஜ்ஜாயதே ஜீவ: ஸம்ப⁴வோ(அ)ஸ்ய ந வித்³யதே ।
ஏதத்தது³த்தமம் ஸத்யம் யத்ர கிஞ்சிந்ந ஜாயதே ॥ 48 ॥
இதி த்ருதீயமத்³வைதப்ரகரணம் ஸம்பூர்ணம் ॥

அலாதஶாந்திப்ரகரணம்

ஜ்ஞாநேநாகாஶகல்பேந த⁴ர்மாந்யோ க³க³நோபமாந் ।
ஜ்ஞேயாபி⁴ந்நேந ஸம்பு³த்³த⁴ஸ்தம் வந்தே³ த்³விபதா³ம் வரம் ॥ 1 ॥
அஸ்பர்ஶயோகோ³ வை நாம ஸர்வஸத்த்வஸுகோ² ஹித: ।
அவிவாதோ³(அ)விருத்³த⁴ஶ்ச தே³ஶிதஸ்தம் நமாம்யஹம் ॥ 2 ॥
பூ⁴தஸ்ய ஜாதிமிச்ச²ந்தி வாதி³ந: கேசிதே³வ ஹி ।
அபூ⁴தஸ்யாபரே தீ⁴ரா விவத³ந்த: பரஸ்பரம் ॥ 3 ॥
பூ⁴தம் ந ஜாயதே கிஞ்சித³பூ⁴தம் நைவ ஜாயதே ।
விவத³ந்தோ(அ)த்³வயா ஹ்யேவமஜாதிம் க்²யாபயந்தி தே ॥ 4 ॥
க்²யாப்யமாநாமஜாதிம் தைரநுமோதா³மஹே வயம் ।
விவதா³மோ ந தை: ஸார்த⁴மவிவாத³ம் நிபோ³த⁴த ॥ 5 ॥
அஜாதஸ்யைவ த⁴ர்மஸ்ய ஜாதிமிச்ச²ந்தி வாதி³ந: ।
அஜாதோ ஹ்யம்ருதோ த⁴ர்மோ மர்த்யதாம் கத²மேஷ்யதி ॥ 6 ॥
ந ப⁴வத்யம்ருதம் மர்த்யம் ந மர்த்யமம்ருதம் ததா² ।
ப்ரக்ருதேரந்யதா²பா⁴வோ ந கத²ஞ்சித்³ப⁴விஷ்யதி ॥ 7 ॥
ஸ்வபா⁴வேநாம்ருதோ யஸ்ய த⁴ர்மோ க³ச்ச²தி மர்த்யதாத் ।
க்ருதகேநாம்ருதஸ்தஸ்ய கத²ம் ஸ்தா²ஸ்யதி நிஶ்சல: ॥ 8 ॥
ஸாம்ஸித்³தி⁴கீ ஸ்வாபா⁴விகீ ஸஹஜா அக்ருதா ச யா ।
ப்ரக்ருதி: ஸேதி விஜ்ஞேயா ஸ்வபா⁴வம் ந ஜஹாதி யா ॥ 9 ॥
ஜராமரணநிர்முக்தா: ஸர்வே த⁴ர்மா: ஸ்வபா⁴வத: ।
ஜராமரணமிச்ச²ந்தஶ்ச்யவந்தே தந்மநீஷயா ॥ 10 ॥
காரணம் யஸ்ய வை கார்யம் காரணம் தஸ்ய ஜாயதே ।
ஜாயமாநம் கத²மஜம் பி⁴ந்நம் நித்யம் கத²ம் ச தத் ॥ 11 ॥
காரணாத்³யத்³யநந்யத்வமத: கார்யமஜம் தவ ।
ஜாயமாநாத்³தி⁴ வை கார்யாத்காரணம் தே கத²ம் த்⁴ருவம் ॥ 12 ॥
அஜாத்³வை ஜாயதே யஸ்ய த்³ருஷ்டாந்தஸ்தஸ்ய நாஸ்தி வை ।
ஜாதாச்ச ஜாயமாநஸ்ய ந வ்யவஸ்தா² ப்ரஸஜ்யதே ॥ 13 ॥
ஹேதோராதி³: ப²லம் யேஷாமாதி³ர்ஹேது: ப²லஸ்ய ச ।
ஹேதோ: ப²லஸ்ய சாநாதி³: கத²ம் தைருபவர்ண்யதே ॥ 14 ॥
ஹேதோராதி³: ப²லம் யேஷாமாதி³ர்ஹேது: ப²லஸ்ய ச ।
ததா² ஜந்ம ப⁴வேத்தேஷாம் புத்ராஜ்ஜந்ம பிதுர்யதா² ॥ 15 ॥
ஸம்ப⁴வே ஹேதுப²லயோரேஷிதவ்ய: க்ரமஸ்த்வயா ।
யுக³பத்ஸம்ப⁴வே யஸ்மாத³ஸம்ப³ந்தோ⁴ விஷாணவத் ॥ 16 ॥
ப²லாது³த்பத்³யமாந: ஸந்ந தே ஹேது: ப்ரஸித்⁴யதி ।
அப்ரஸித்³த⁴: கத²ம் ஹேது: ப²லமுத்பாத³யிஷ்யதி ॥ 17 ॥
யதி³ ஹேதோ: ப²லாத்ஸித்³தி⁴: ப²லஸித்³தி⁴ஶ்ச ஹேதுத: ।
கதரத்பூர்வநிஷ்பந்நம் யஸ்ய ஸித்³தி⁴ரபேக்ஷயா ॥ 18 ॥
அஶக்திரபரிஜ்ஞாநம் க்ரமகோபோ(அ)த² வா புந: ।
ஏவம் ஹி ஸர்வதா² பு³த்³தை⁴ரஜாதி: பரிதீ³பிதா ॥ 19 ॥
பீ³ஜாங்குராக்²யோ த்³ருஷ்டாந்த: ஸதா³ ஸாத்⁴யஸமோ ஹி ஸ: ।
ந ஹி ஸாத்⁴யஸமோ ஹேது: ஸித்³தௌ⁴ ஸாத்⁴யஸ்ய யுஜ்யதே ॥ 20 ॥
பூர்வாபராபரிஜ்ஞாநமஜாதே: பரிதீ³பகம் ।
ஜாயமாநாத்³தி⁴ வை த⁴ர்மாத்கத²ம் பூர்வம் ந க்³ருஹ்யதே ॥ 21 ॥
ஸ்வதோ வா பரதோ வாபி ந கிஞ்சித்³வஸ்து ஜாயதே ।
ஸத³ஸத்ஸத³ஸத்³வாபி ந கிஞ்சித்³வஸ்து ஜாயதே ॥ 22 ॥
ஹேதுர்ந ஜாயதே(அ)நாதே³: ப²லம் சாபி ஸ்வபா⁴வத: ।
ஆதி³ர்ந வித்³யதே யஸ்ய தஸ்ய ஹ்யாதி³ர்ந வித்³யதே ॥ 23 ॥
ப்ரஜ்ஞப்தே: ஸநிமித்தத்வமந்யதா² த்³வயநாஶத: ।
ஸங்க்லேஶஸ்யோபலப்³தே⁴ஶ்ச பரதந்த்ராஸ்திதா மதா ॥ 24 ॥
ப்ரஜ்ஞப்தே: ஸநிமித்தத்வமிஷ்யதே யுக்தித³ர்ஶநாத் ।
நிமித்தஸ்யாநிமித்தத்வமிஷ்யதே பூ⁴தத³ர்ஶநாத் ॥ 25 ॥
சித்தம் ந ஸம்ஸ்ப்ருஶத்யர்த²ம் நார்தா²பா⁴ஸம் ததை²வ ச ।
அபூ⁴தோ ஹி யதஶ்சார்தோ² நார்தா²பா⁴ஸஸ்தத: ப்ருத²க் ॥ 26 ॥
நிமித்தம் ந ஸதா³ சித்தம் ஸம்ஸ்ப்ருஶத்யத்⁴வஸு த்ரிஷு ।
அநிமித்தோ விபர்யாஸ: கத²ம் தஸ்ய ப⁴விஷ்யதி ॥ 27 ॥
தஸ்மாந்ந ஜாயதே சித்தம் சித்தத்³ருஶ்யம் ந ஜாயதே ।
தஸ்ய பஶ்யந்தி யே ஜாதிம் கே² வை பஶ்யந்தி தே பத³ம் ॥ 28 ॥
அஜாதம் ஜாயதே யஸ்மாத³ஜாதி: ப்ரக்ருதிஸ்தத: ।
ப்ரக்ருதேரந்யதா²பா⁴வோ ந கத²ஞ்சித்³ப⁴விஷ்யதி ॥ 29 ॥
அநாதே³ரந்தவத்த்வம் ச ஸம்ஸாரஸ்ய ந ஸேத்ஸ்யதி ।
அநந்ததா சாதி³மதோ மோக்ஷஸ்ய ந ப⁴விஷ்யதி ॥ 30 ॥
ஆதா³வந்தே ச யந்நாஸ்தி வர்தமாநே(அ)பி தத்ததா² ।
விததை²: ஸத்³ருஶா: ஸந்தோ(அ)விததா² இவ லக்ஷிதா: ॥ 31 ॥
ஸப்ரயோஜநதா தேஷாம் ஸ்வப்நே விப்ரதிபத்³யதே ।
தஸ்மாதா³த்³யந்தவத்த்வேந மித்²யைவ க²லு தே ஸ்ம்ருதா: ॥ 32 ॥
ஸர்வே த⁴ர்மா ம்ருஷா ஸ்வப்நே காயஸ்யாந்தர்நித³ர்ஶநாத் ।
ஸம்வ்ருதே(அ)ஸ்மிந்ப்ரதே³ஶே வை பூ⁴தாநாம் த³ர்ஶநம் குத: ॥ 33 ॥
ந யுக்தம் த³ர்ஶநம் க³த்வா காலஸ்யாநியமாத்³க³தௌ ।
ப்ரதிபு³த்³த⁴ஶ்ச வை ஸர்வஸ்தஸ்மிந்தே³ஶே ந வித்³யதே ॥ 34 ॥
மித்ராத்³யை: ஸஹ ஸம்மந்த்ர்ய ஸம்பு³த்³தோ⁴ ந ப்ரபத்³யதே ।
க்³ருஹீதம் சாபி யத்கிஞ்சித்ப்ரதிபு³த்³தோ⁴ ந பஶ்யதி ॥ 35 ॥
ஸ்வப்நே சாவஸ்துக: காய: ப்ருத²க³ந்யஸ்ய த³ர்ஶநாத் ।
யதா² காயஸ்ததா² ஸர்வம் சித்தத்³ருஶ்யமவஸ்துகம் ॥ 36 ॥
க்³ரஹணாஜ்ஜாக³ரிதவத்தத்³தே⁴து: ஸ்வப்ந இஷ்யதே ।
தத்³தே⁴துத்வாத்து தஸ்யைவ ஸஜ்ஜாக³ரிதமிஷ்யதே ॥ 37 ॥
உத்பாத³ஸ்யாப்ரஸித்³த⁴த்வாத³ஜம் ஸர்வமுதா³ஹ்ருதம் ।
ந ச பூ⁴தாத³பூ⁴தஸ்ய ஸம்ப⁴வோ(அ)ஸ்தி கத²ஞ்சந ॥ 38 ॥
அஸஜ்ஜாக³ரிதே த்³ருஷ்ட்வா ஸ்வப்நே பஶ்யதி தந்மய: ।
அஸத்ஸ்வப்நே(அ)பி த்³ருஷ்ட்வா ச ப்ரதிபு³த்³தோ⁴ ந பஶ்யதி ॥ 39 ॥
நாஸ்த்யஸத்³தே⁴துகமஸத்ஸத³ஸத்³தே⁴துகம் ததா² ।
ஸச்ச ஸத்³தே⁴துகம் நாஸ்தி ஸத்³தே⁴துகமஸத்குத: ॥ 40 ॥
விபர்யாஸாத்³யதா² ஜாக்³ரத³சிந்த்யாந்பூ⁴தவத்ஸ்ப்ருஶேத் ।
ததா² ஸ்வப்நே விபர்யாஸாத்³த⁴ர்மாம்ஸ்தத்ரைவ பஶ்யதி ॥ 41 ॥
உபலம்பா⁴த்ஸமாசாராத³ஸ்திவஸ்துத்வவாதி³நாம் ।
ஜாதிஸ்து தே³ஶிதா பு³த்³தை⁴ரஜாதேஸ்த்ரஸதாம் ஸதா³ ॥ 42 ॥
அஜாதேஸ்த்ரஸதாம் தேஷாமுபலம்பா⁴த்³வியந்தி யே ।
ஜாதிதோ³ஷா ந ஸேத்ஸ்யந்தி தோ³ஷோ(அ)ப்யல்போ ப⁴விஷ்யதி ॥ 43 ॥
உபலம்பா⁴த்ஸமாசாராந்மாயாஹஸ்தீ யதோ²ச்யதே ।
உபலம்பா⁴த்ஸமாசாராத³ஸ்தி வஸ்து ததோ²ச்யதே ॥ 44 ॥
ஜாத்யாபா⁴ஸம் சலாபா⁴ஸம் வஸ்த்வாபா⁴ஸம் ததை²வ ச ।
அஜாசலமவஸ்துத்வம் விஜ்ஞாநம் ஶாந்தமத்³வயம் ॥ 45 ॥
ஏவம் ந ஜாயதே சித்தமேவம் த⁴ர்மா அஜா: ஸ்ம்ருதா: ।
ஏவமேவ விஜாநந்தோ ந பதந்தி விபர்யயே ॥ 46 ॥
ருஜுவக்ராதி³காபா⁴ஸமலாதஸ்பந்தி³தம் யதா² ।
க்³ரஹணக்³ராஹகாபா⁴ஸம் விஜ்ஞாநஸ்பந்தி³தம் ததா² ॥ 47 ॥
அஸ்பந்த³மாநமலாதமநாபா⁴ஸமஜம் யதா² ।
அஸ்பந்த³மாநம் விஜ்ஞாநமநாபா⁴ஸமஜம் ததா² ॥ 48 ॥
அலாதே ஸ்பந்த³மாநே வை நாபா⁴ஸா அந்யதோபு⁴வ: ।
ந ததோ(அ)ந்யத்ர நி:ஸ்பந்தா³ந்நாலாதம் ப்ரவிஶந்தி தே ॥ 49 ॥
ந நிர்க³தா அலாதாத்தே த்³ரவ்யத்வாபா⁴வயோக³த: ।
விஜ்ஞாநே(அ)பி ததை²வ ஸ்யுராபா⁴ஸஸ்யாவிஶேஷத: ॥ 50 ॥
விஜ்ஞாநே ஸ்பந்த³மாநே வை நாபா⁴ஸா அந்யதோபு⁴வ: ।
ந ததோ(அ)ந்யத்ர நி:ஸ்பந்தா³ந்ந விஜ்ஞாநம் விஶந்தி தே ॥ 51 ॥
ந நிர்க³தாஸ்தே விஜ்ஞாநாத்³த்³ரவ்யத்வாபா⁴வயோக³த: ।
கார்யகாரணதாபா⁴வாத்³யதோ(அ)சிந்த்யா: ஸதை³வ தே ॥ 52 ॥
த்³ரவ்யம் த்³ரவ்யஸ்ய ஹேது: ஸ்யாத³ந்யத³ந்யஸ்ய சைவ ஹி ।
த்³ரவ்யத்வமந்யபா⁴வோ வா த⁴ர்மாணாம் நோபபத்³யதே ॥ 53 ॥
ஏவம் ந சித்தஜா த⁴ர்மாஶ்சித்தம் வாபி ந த⁴ர்மஜம் ।
ஏவம் ஹேதுப²லாஜாதிம் ப்ரவிஶந்தி மநீஷிண: ॥ 54 ॥
யாவத்³தே⁴துப²லாவேஶஸ்தாவத்³தே⁴துப²லோத்³ப⁴வ: ।
க்ஷீணே ஹேதுப²லாவேஶே நாஸ்தி ஹேதுப²லோத்³ப⁴வ: ॥ 55 ॥
யாவத்³தே⁴துப²லாவேஶ: ஸம்ஸாரஸ்தாவதா³யத: ।
க்ஷீணே ஹேதுப²லாவேஶே ஸம்ஸாரம் ந ப்ரபத்³யதே ॥ 56 ॥
ஸம்வ்ருத்யா ஜாயதே ஸர்வம் ஶாஶ்வதம் நாஸ்தி தேந வை ।
ஸத்³பா⁴வேந ஹ்யஜம் ஸர்வமுச்சே²த³ஸ்தேந நாஸ்தி வை ॥ 57 ॥
த⁴ர்மா ய இதி ஜாயந்தே ஜாயந்தே தே ந தத்த்வத: ।
ஜந்ம மாயோபமம் தேஷாம் ஸா ச மாயா ந வித்³யதே ॥ 58 ॥
யதா² மாயாமயாத்³பீ³ஜாஜ்ஜாயதே தந்மயோ(அ)ங்குர: ।
நாஸௌ நித்யோ ந சோச்சே²தீ³ தத்³வத்³த⁴ர்மேஷு யோஜநா ॥ 59 ॥
நாஜேஷு ஸர்வத⁴ர்மேஷு ஶாஶ்வதாஶாஶ்வதாபி⁴தா⁴ ।
யத்ர வர்ணா ந வர்தந்தே விவேகஸ்தத்ர நோச்யதே ॥ 60 ॥
யதா² ஸ்வப்நே த்³வயாபா⁴ஸம் சித்தம் சலதி மாயயா ।
ததா² ஜாக்³ரத்³த்³வயாபா⁴ஸம் சித்தம் சலதி மாயயா ॥ 61 ॥
அத்³வயம் ச த்³வயாபா⁴ஸம் சித்தம் ஸ்வப்நே ந ஸம்ஶய: ।
அத்³வயம் ச த்³வயாபா⁴ஸம் ததா² ஜாக்³ரந்ந ஸம்ஶய: ॥ 62 ॥
ஸ்வப்நத்³ருக்ப்ரசரந்ஸ்வப்நே தி³க்ஷு வை த³ஶஸு ஸ்தி²தாந் ।
அண்ட³ஜாந்ஸ்வேத³ஜாந்வாபி ஜீவாந்பஶ்யதி யாந்ஸதா³ ॥ 63 ॥
ஸ்வப்நத்³ருக்சித்தத்³ருஶ்யாஸ்தே ந வித்³யந்தே தத: ப்ருத²க் ।
ததா² தத்³த்³ருஶ்யமேவேத³ம் ஸ்வப்நத்³ருக்சித்தமிஷ்யதே ॥ 64 ॥
சரஞ்ஜாக³ரிதே ஜாக்³ரத்³தி³க்ஷு வை த³ஶஸு ஸ்தி²தாந் ।
அண்ட³ஜாந்ஸ்வேத³ஜாந்வாபி ஜீவாந்பஶ்யதி யாந்ஸதா³ ॥ 65 ॥
ஜாக்³ரச்சித்தேக்ஷணீயாஸ்தே ந வித்³யந்தே தத: ப்ருத²க் ।
ததா² தத்³த்³ருஶ்யமேவேத³ம் ஜாக்³ரதஶ்சித்தமிஷ்யதே ॥ 66 ॥
உபே⁴ ஹ்யந்யோந்யத்³ருஶ்யே தே கிம் தத³ஸ்தீதி சோச்யதே ।
லக்ஷணாஶூந்யமுப⁴யம் தந்மதே நைவ க்³ருஹ்யதே ॥ 67 ॥
யதா² ஸ்வப்நமயோ ஜீவோ ஜாயதே ம்ரியதே(அ)பி ச ।
ததா² ஜீவா அமீ ஸர்வே ப⁴வந்தி ந ப⁴வந்தி ச ॥ 68 ॥
யதா² மாயாமயோ ஜீவோ ஜாயதே ம்ரியதே(அ)பி ச ।
ததா² ஜீவா அமீ ஸர்வே ப⁴வந்தி ந ப⁴வந்தி ச ॥ 69 ॥
யதா² நிர்மிதகோ ஜீவோ ஜாயதே ம்ரியதே(அ)பி ச ।
ததா² ஜீவா அமீ ஸர்வே ப⁴வந்தி ந ப⁴வந்தி ச ॥ 70 ॥
ந கஶ்சிஜ்ஜாயதே ஜீவ: ஸம்ப⁴வோ(அ)ஸ்ய ந வித்³யதே ।
ஏதத்தது³த்தமம் ஸத்யம் யத்ர கிஞ்சிந்ந ஜாயதே ॥ 71 ॥
சித்தஸ்பந்தி³தமேவேத³ம் க்³ராஹ்யக்³ராஹகவத்³த்³வயம் ।
சித்தம் நிர்விஷயம் நித்யமஸங்க³ம் தேந கீர்திதம் ॥ 72 ॥
யோ(அ)ஸ்தி கல்பிதஸம்வ்ருத்யா பரமார்தே²ந நாஸ்த்யஸௌ ।
பரதந்த்ராபி⁴ஸம்வ்ருத்யா ஸ்யாந்நாஸ்தி பரமார்த²த: ॥ 73 ॥
அஜ: கல்பிதஸம்வ்ருத்யா பரமார்தே²ந நாப்யஜ: ।
பரதந்த்ராபி⁴நிஷ்பத்த்யா ஸம்வ்ருத்யா ஜாயதே து ஸ: ॥ 74 ॥
அபூ⁴தாபி⁴நிவேஶோ(அ)ஸ்தி த்³வயம் தத்ர ந வித்³யதே ।
த்³வயாபா⁴வம் ஸ பு³த்³த்⁴வைவ நிர்நிமித்தோ ந ஜாயதே ॥ 75 ॥
யதா³ ந லப⁴தே ஹேதூநுத்தமாத⁴மமத்⁴யமாந் ।
ததா³ ந ஜாயதே சித்தம் ஹேத்வபா⁴வே ப²லம் குத: ॥ 76 ॥
அநிமித்தஸ்ய சித்தஸ்ய யாநுத்பத்தி: ஸமாத்³வயா ।
அஜாதஸ்யைவ ஸர்வஸ்ய சித்தத்³ருஶ்யம் ஹி தத்³யத: ॥ 77 ॥
பு³த்³த்⁴வாநிமித்ததாம் ஸத்யாம் ஹேதும் ப்ருத²க³நாப்நுவந் ।
வீதஶோகம் ததா² காமமப⁴யம் பத³மஶ்நுதே ॥ 78 ॥
அபூ⁴தாபி⁴நிவேஶாத்³தி⁴ ஸத்³ருஶே தத்ப்ரவர்ததே ।
வஸ்த்வபா⁴வம் ஸ பு³த்³த்⁴வைவ நி:ஸங்க³ம் விநிவர்ததே ॥ 79 ॥
நிவ்ருத்தஸ்யாப்ரவ்ருத்தஸ்ய நிஶ்சலா ஹி ததா³ ஸ்தி²தி: ।
விஷய: ஸ ஹி பு³த்³தா⁴நாம் தத்ஸாம்யமஜமத்³வயம் ॥ 80 ॥
அஜமநித்³ரமஸ்வப்நம் ப்ரபா⁴தம் ப⁴வதி ஸ்வயம் ।
ஸக்ருத்³விபா⁴தோ ஹ்யேவைஷ த⁴ர்மோ தா⁴துஸ்வபா⁴வத: ॥ 81 ॥
ஸுக²மாவ்ரியதே நித்யம் து³:க²ம் விவ்ரியதே ஸதா³ ।
யஸ்ய கஸ்ய ச த⁴ர்மஸ்ய க்³ரஹேண ப⁴க³வாநஸௌ ॥ 82 ॥
அஸ்தி நாஸ்த்யஸ்தி நாஸ்தீதி நாஸ்தி நாஸ்தீதி வா புந: ।
சலஸ்தி²ரோப⁴யாபா⁴வைராவ்ருணோத்யேவ பா³லிஶ: ॥ 83 ॥
கோட்யஶ்சதஸ்ர ஏதாஸ்து க்³ரஹைர்யாஸாம் ஸதா³வ்ருத: ।
ப⁴க³வாநாபி⁴ரஸ்ப்ருஷ்டோ யேந த்³ருஷ்ட: ஸ ஸர்வத்³ருக் ॥ 84 ॥
ப்ராப்ய ஸர்வஜ்ஞதாம் க்ருத்ஸ்நாம் ப்³ராஹ்மண்யம் பத³மத்³வயம் ।
அநாபந்நாதி³மத்⁴யாந்தம் கிமத: பரமீஹதே ॥ 85 ॥
விப்ராணாம் விநயோ ஹ்யேஷ ஶம: ப்ராக்ருத உச்யதே ।
த³ம: ப்ரக்ருதிதா³ந்தத்வாதே³வம் வித்³வாஞ்ஶமம் வ்ரஜேத் ॥ 86 ॥
ஸவஸ்து ஸோபலம்ப⁴ம் ச த்³வயம் லௌகிகமிஷ்யதே ।
அவஸ்து ஸோபலம்ப⁴ம் ச ஶுத்³த⁴ம் லௌகிகமிஷ்யதே ॥ 87 ॥
அவஸ்த்வநுபலம்ப⁴ம் ச லோகோத்தரமிதி ஸ்ம்ருதம் ।
ஜ்ஞாநம் ஜ்ஞேயம் ச விஜ்ஞேயம் ஸதா³ பு³த்³தை⁴: ப்ரகீர்திதம் ॥ 88 ॥
ஜ்ஞாநே ச த்ரிவிதே⁴ ஜ்ஞேயே க்ரமேண விதி³தே ஸ்வயம் ।
ஸர்வஜ்ஞதா ஹி ஸர்வத்ர ப⁴வதீஹ மஹாதி⁴ய: ॥ 89 ॥
ஹேயஜ்ஞேயாப்யபாக்யாநி விஜ்ஞேயாந்யக்³ரயாணத: ।
தேஷாமந்யத்ர விஜ்ஞேயாது³பலம்ப⁴ஸ்த்ரிஷு ஸ்ம்ருத: ॥ 90 ॥
ப்ரக்ருத்யாகாஶவஜ்ஜ்ஞேயா: ஸர்வே த⁴ர்மா அநாத³ய: ।
வித்³யதே ந ஹி நாநாத்வம் தேஷாம் க்வசந கிஞ்சந ॥ 91 ॥
ஆதி³பு³த்³தா⁴: ப்ரக்ருத்யைவ ஸர்வே த⁴ர்மா: ஸுநிஶ்சிதா: ।
யஸ்யைவம் ப⁴வதி க்ஷாந்தி: ஸோ(அ)ம்ருதத்வாய கல்பதே ॥ 92 ॥
ஆதி³ஶாந்தா ஹ்யநுத்பந்நா: ப்ரக்ருத்யைவ ஸுநிர்வ்ருதா: ।
ஸர்வே த⁴ர்மா: ஸமாபி⁴ந்நா அஜம் ஸாம்யம் விஶாரத³ம் ॥ 93 ॥
வைஶாரத்³யம் து வை நாஸ்தி பே⁴தே³ விசரதாம் ஸதா³ ।
பே⁴த³நிம்நா: ப்ருத²க்³வாதா³ஸ்தஸ்மாத்தே க்ருபணா: ஸ்ம்ருதா: ॥ 94 ॥
அஜே ஸாம்யே து யே கேசித்³ப⁴விஷ்யந்தி ஸுநிஶ்சிதா: ।
தே ஹி லோகே மஹாஜ்ஞாநாஸ்தச்ச லோகோ ந கா³ஹதே ॥ 95 ॥
அஜேஷ்வஜமஸங்க்ராந்தம் த⁴ர்மேஷு ஜ்ஞாநமிஷ்யதே ।
யதோ ந க்ரமதே ஜ்ஞாநமஸங்க³ம் தேந கீர்திதம் ॥ 96 ॥
அணுமாத்ரே(அ)பி வைத⁴ர்ம்யே ஜாயமாநே(அ)விபஶ்சித: ।
அஸங்க³தா ஸதா³ நாஸ்தி கிமுதாவரணச்யுதி: ॥ 97 ॥
அலப்³தா⁴வரணா: ஸர்வே த⁴ர்மா: ப்ரக்ருதிநிர்மலா: ।
ஆதௌ³ பு³த்³தா⁴ஸ்ததா² முக்தா பு³த்⁴யந்த இதி நாயகா: ॥ 98 ॥
க்ரமதே ந ஹி பு³த்³த⁴ஸ்ய ஜ்ஞாநம் த⁴ர்மேஷு தாயிந: ।
ஸர்வே த⁴ர்மாஸ்ததா² ஜ்ஞாநம் நைதத்³பு³த்³தே⁴ந பா⁴ஷிதம் ॥ 99 ॥
து³ர்த³ர்ஶமதிக³ம்பீ⁴ரமஜம் ஸாம்யம் விஶாரத³ம் ।
பு³த்³த்⁴வா பத³மநாநாத்வம் நமஸ்குர்மோ யதா²ப³லம் ॥ 100 ॥
இதி அலாதஶாந்திப்ரகரணம் ஸம்பூர்ணம் ॥