அக²ண்டா³நந்த³ஸந்தோ³ஹோ வந்த³நாத்³யஸ்ய ஜாயதே ।
கோ³விந்த³ம் தமஹம் வந்தே³ சிதா³நந்த³தநும் கு³ரும் ॥ 1 ॥
அக²ண்ட³ம் ஸச்சிதா³நந்த³மவாங்மநஸகோ³சரம் ।
ஆத்மாநமகி²லாதா⁴ரமாஶ்ரயே(அ)பீ⁴ஷ்டஸித்³த⁴யே ॥ 2 ॥
யதா³லம்போ³ த³ரம் ஹந்தி ஸதாம் ப்ரத்யூஹஸம்ப⁴வம் ।
ததா³லம்பே³ த³யாலம்ப³ம் லம்போ³த³ரபதா³ம்பு³ஜம் ॥ 3 ॥
வேதா³ந்தஶாஸ்த்ரஸித்³தா⁴ந்தஸாரஸங்க்³ரஹ உச்யதே ।
ப்ரேக்ஷாவதாம் முமுக்ஷூணாம் ஸுக²போ³தோ⁴பபத்தயே ॥ 4 ॥
அஸ்ய ஶாஸ்த்ராநுஸாரித்வாத³நுப³ந்த⁴சதுஷ்டயம் ।
யதே³வ மூலம் ஶாஸ்த்ரஸ்ய நிர்தி³ஷ்டம் ததி³ஹோச்யதே ॥ 5 ॥
அதி⁴காரீ ச விஷய: ஸம்ப³ந்த⁴ஶ்ச ப்ரயோஜநம் ।
ஶாஸ்த்ராரம்ப⁴ப²லம் ப்ராஹுரநுப³ந்த⁴சதுஷ்டயம் ॥ 6 ॥
சதுர்பி⁴: ஸாத⁴நை: ஸம்யக்ஸம்பந்நோ யுக்தித³க்ஷிண: ।
மேதா⁴வீ புருஷோ வித்³வாநதி⁴கார்யத்ர ஸம்மத: ॥ 7 ॥
விஷய: ஶுத்³த⁴சைதந்யம் ஜீவப்³ரஹ்மைக்யலக்ஷணம் ।
யத்ரைவ த்³ருஶ்யதே ஸர்வவேதா³ந்தாநாம் ஸமந்வய: ॥ 8 ॥
ஏததை³க்யப்ரமேயஸ்ய ப்ரமாணஸ்யாபி ச ஶ்ருதே: ।
ஸம்ப³ந்த⁴: கத்²யதே ஸத்³பி⁴ர்போ³த்⁴யபோ³த⁴கலக்ஷண: ॥ 9 ॥
ப்³ரஹ்மாத்மைகத்வவிஜ்ஞாநம் ஸந்த: ப்ராஹு: ப்ரயோஜநம் ।
யேந நி:ஶேஷஸம்ஸாரப³ந்தா⁴த்ஸத்³ய: ப்ரமுச்யதே ॥ 10 ॥
ப்ரயோஜநம் ஸம்ப்ரவ்ருத்தே: காரணம் ப²லலக்ஷணம் ।
ப்ரயோஜநமநுத்³தி³ஶ்ய ந மந்தோ³(அ)பி ப்ரவர்ததே ॥ 11 ॥
ஸாத⁴நசதுஷ்டயஸம்பத்திர்யஸ்யாஸ்தி தீ⁴மத: பும்ஸ: ।
தஸ்யைவைதத்ப²லஸித்³தி⁴ர்நாந்யஸ்ய கிஞ்சிதூ³நஸ்ய ॥ 12 ॥
சத்வாரி ஸாத⁴நாந்யத்ர வத³ந்தி பரமர்ஷய: ।
முக்திர்யேஷாம் து ஸத்³பா⁴வே நாபா⁴வே ஸித்⁴யதி த்⁴ருவம் ॥ 13 ॥
ஆத்³யம் நித்யாநித்யவஸ்துவிவேக: ஸாத⁴நம் மதம் ।
இஹாமுத்ரார்த²ப²லபோ⁴க³விராகோ³ த்³விதீயகம் ॥ 14 ॥
ஶமாதி³ஷட்கஸம்பத்திஸ்த்ருதீயம் ஸாத⁴நம் மதம் ।
துரீயம் து முமுக்ஷுத்வம் ஸாத⁴நம் ஶாஸ்த்ரஸம்மதம் ॥ 15 ॥
ப்³ரஹ்மைவ நித்யமந்யத்து ஹ்யநித்யமிதி வேத³நம் ।
ஸோ(அ)யம் நித்யாநித்யவஸ்துவிவேக இதி கத்²யதே ॥ 16 ॥
ம்ருதா³தி³காரணம் நித்யம் த்ரிஷு காலேஷு த³ர்ஶநாத் ।
க⁴டாத்³யநித்யம் தத்கார்யம் யதஸ்தந்நாஶ ஈக்ஷ்யதே ॥ 17 ॥
ததை²வைதஜ்ஜக³த்ஸர்வமநித்யம் ப்³ரஹ்மகார்யத: ।
தத்காரணம் பரம் ப்³ரஹ்ம ப⁴வேந்நித்யம் ம்ருதா³தி³வத் ॥ 18 ॥
ஸர்க³ம் வக்த்யஸ்ய தஸ்மாத்³வா ஏதஸ்மாதி³த்யபி ஶ்ருதி: ।
ஸகாஶாத்³ப்³ரஹ்மணஸ்தஸ்மாத³நித்யத்வே ந ஸம்ஶய: ॥ 19 ॥
ஸர்வஸ்யாநித்யத்வே ஸாவயவத்வேந ஸர்வத: ஸித்³தே⁴ ।
வைகுண்டா²தி³ஷு நித்யத்வமதிர்ப்⁴ரம ஏவ மூட⁴பு³த்³தீ⁴நாம் ॥ 20 ॥
அநித்யத்வம் ச நித்யத்வமேவம் யச்ச்²ருதியுக்திபி⁴: ।
விவேசநம் நித்யாநித்யவிவேக இதி கத்²யதே ॥ 21 ॥
ஐஹிகாமுஷ்மிகார்தே²ஷு ஹ்யநித்யத்வேந நிஶ்சயாத் ।
நை:ஸ்ப்ருஹ்யம் துச்ச²பு³த்³த்⁴யா யத்தத்³வைராக்³யமிதீர்யதே ॥ 22 ॥
நித்யாநித்யபதா³ர்த²விவேகாத்புருஷஸ்ய ஜாயதே ஸத்³ய: ।
ஸ்ரக்சந்த³நவநிதாதௌ³ ஸர்வத்ராநித்யவஸ்துநி விரக்தி: ॥ 23 ॥
காகஸ்ய விஷ்டா²வத³ஸஹ்யபு³த்³தி⁴ -
ர்போ⁴க்³யேஷு ஸா தீவ்ரவிரக்திரிஷ்யதே ।
விரக்திதீவ்ரத்வநிதா³நமாஹு -
ர்போ⁴க்³யேஷு தோ³ஷேக்ஷணமேவ ஸந்த: ॥ 24 ॥
ப்ரத்³ருஶ்யதே வஸ்துநி யத்ர தோ³ஷோ
ந தத்ர பும்ஸோ(அ)ஸ்தி புந: ப்ரவ்ருத்தி: ।
அந்தர்மஹாரோக³வதீம் விஜாந -
ந்கோ நாம வேஶ்யாமபி ரூபிணீம் வ்ரஜேத் ॥ 25 ॥
அத்ராபி சாந்யத்ர ச வித்³யமாந -
பதா³ர்த²ஸம்மர்ஶநமேவ கார்யம் ।
யதா²ப்ரகாரார்த²கு³ணாபி⁴மர்ஶநம்
ஸந்த³ர்ஶயத்யேவ ததீ³யதோ³ஷம் ॥ 26 ॥
குக்ஷௌ ஸ்வமாதுர்மலமூத்ரமத்⁴யே
ஸ்தி²திம் ததா³ விட்க்ரிமித³ம்ஶநம் ச ।
ததீ³யகௌக்ஷேயகவஹ்நிதா³ஹம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 27 ॥
ஸ்வகீயவிண்மூத்ரவிஸர்ஜநம் த -
ச்சோத்தாநக³த்யா ஶயநம் ததா³ யத் ।
பா³லக்³ரஹாத்³யாஹதிபா⁴க்ச ஶைஶவம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 28 ॥
ஸ்வீயை: பரைஸ்தாட³நமஜ்ஞபா⁴வ -
மத்யந்தசாபல்யமஸத்க்ரியாம் ச ।
குமாரபா⁴வே ப்ரதிஷித்³த⁴வ்ருத்திம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 29 ॥
மதோ³த்³த⁴திம் மாந்யதிரஸ்க்ருதிம் ச
காமாதுரத்வம் ஸமயாதிலங்க⁴நம் ।
தாம் தாம் யுவத்யோதி³தது³ஷ்டசேஷ்டாம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 30 ॥
விரூபதாம் ஸர்வஜநாத³வஜ்ஞாம்
ஸர்வத்ர தை³ந்யம் நிஜபு³த்³தி⁴ஹைந்யம் ।
வ்ருத்³த⁴த்வஸம்பா⁴விதது³ர்த³ஶாம் தாம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 31 ॥
பித்தஜ்வரார்ஶ:க்ஷயகு³ல்மஶூல -
ஶ்லேஷ்மாதி³ரோகோ³தி³ததீவ்ரது³:க²ம் ।
து³ர்க³ந்த⁴மஸ்வாஸ்த்²யமநூநசிந்தாம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 32 ॥
யமாவலோகோதி³தபீ⁴திகம்ப -
மர்மவ்யதோ²ச்ச்²வாஸக³தீஶ்ச வேத³நாம் ।
ப்ராணப்ரயாணே பரித்³ருஶ்யமாநாம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 33 ॥
அங்கா³ரநத்³யாம் தபநே ச கும்பீ⁴ -
பாகே(அ)பி வீச்யாமஸிபத்ரகாநநே ।
தூ³தைர்யமஸ்ய க்ரியமாணபா³தா⁴ம்
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 34 ॥
புண்யக்ஷயே புண்யக்ருதோ நப⁴:ஸ்தை² -
ர்நிபாத்யமாநாந்ஶிதி²லீக்ருதாங்கா³ந் ।
நக்ஷத்ரரூபேண தி³வஶ்ச்யுதாம்ஸ்தா -
ந்விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 35 ॥
வாய்வர்கவஹ்நீந்த்³ரமுகா²ந்ஸுரேந்த்³ரா -
நீஶோக்³ரபீ⁴த்யா க்³ரதி²தாந்தரங்கா³ந் ।
விபக்ஷலோகை: பரிதூ³யமாநா -
ந்விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 36 ॥
ஶ்ருத்யா நிருக்தம் ஸுக²தாரதம்யம்
ப்³ரஹ்மாந்தமாரப்⁴ய மஹீமஹேஶம் ।
ஔபாதி⁴கம் தத்து ந வாஸ்தவம் சே -
தா³லோச்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 37 ॥
ஸாலோக்யஸாமீப்யஸரூபதாதி³ -
பே⁴த³ஸ்து ஸத்கர்மவிஶேஷஸித்³த⁴: ।
ந கர்மஸித்³த⁴ஸ்ய து நித்யதேதி
விசார்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 38 ॥
யத்ராஸ்தி லோகே க³திதாரதம்யம்
உச்சாவசத்வாந்விதமத்ர தத்க்ருதம் ।
யதே²ஹ தத்³வத்க²லு து³:க²மஸ்தீ -
த்யாலோச்ய கோ வா விரதிம் ந யாதி ॥ 39 ॥
கோ நாம லோகே புருஷோ விவேகீ
விநஶ்வரே துச்ச²ஸுகே² க்³ருஹாதௌ³ ।
குர்யாத்³ரதிம் நித்யமவேக்ஷமாணோ
வ்ருதை²வ மோஹாந்ம்ரியமாணஜந்தூந் ॥ 40 ॥
ஸுக²ம் கிமஸ்த்யத்ர விசார்யமாணே
க்³ருஹே(அ)பி வா யோஷிதி வா பதா³ர்தே² ।
மாயாதமோ(அ)ந்தீ⁴க்ருதசக்ஷுஷோ யே
த ஏவ முஹ்யந்தி விவேகஶூந்யா: ॥ 41 ॥
அவிசாரிதரமணீயம்
ஸர்வமுது³ம்ப³ரப²லோபமம் போ⁴க்³யம் ।
அஜ்ஞாநாமுபபோ⁴க்³யம்
ந து தஜ்ஜ்ஞாநாம் யோஷிதி வா பதா³ர்தே² ॥ 42 ॥
க³தே(அ)பி தோயே ஸுஷிரம் குலீரோ
ஹாதும் ஹ்யஶக்தோ ம்ரியதே விமோஹாத் ।
யதா² ததா² கே³ஹஸுகா²நுஷக்தோ
விநாஶமாயாதி நரோ ப்⁴ரமேண ॥ 43 ॥
கோஶக்ரிமிஸ்தந்துபி⁴ராத்மதே³ஹ -
மாவேஷ்ட்ய சாவேஷ்ட்ய ச கு³ப்திமிச்ச²ந் ।
ஸ்வயம் விநிர்க³ந்துமஶக்த ஏவ
ஸம்ஸ்ததஸ்தத³ந்தே ம்ரியதே ச லக்³ந: ॥ 44 ॥
யதா² ததா² புத்ரகலத்ரமித்ர -
ஸ்நேஹாநுப³ந்தை⁴ர்க்³ரதி²தோ க்³ருஹஸ்த²: ।
கதா³பி வா தாந்பரிமுச்ய கே³ஹா -
த்³க³ந்தும் ந ஶக்தோ ம்ரியதே முதை⁴வ ॥ 45 ॥
காராக்³ருஹஸ்யாஸ்ய ச கோ விஶேஷ:
ப்ரத்³ருஶ்யதே ஸாது⁴ விசார்யமாணே ।
முக்தே: ப்ரதீபத்வமிஹாபி பும்ஸ:
காந்தாஸுகா²ப்⁴யுத்தி²தமோஹபாஶை: ॥ 46 ॥
க்³ருஹஸ்ப்ருஹா பாத³நிப³த்³த⁴ஶ்ருங்க²லா
காந்தாஸுதாஶா படுகண்ட²பாஶ: ।
ஶீர்ஷே பதத்³பூ⁴ர்யஶநிர்ஹி ஸாக்ஷா -
த்ப்ராணாந்தஹேது: ப்ரப³லா த⁴நாஶா ॥ 47 ॥
ஆஶாபாஶஶதேந பாஶிதபதோ³ நோத்தா²துமேவ க்ஷம:
காமக்ரோத⁴மதா³தி³பி⁴: ப்ரதிப⁴டை: ஸம்ரக்ஷ்யமாணோ(அ)நிஶம் ।
ஸம்மோஹாவரணேந கோ³பநவத: ஸம்ஸாரகாராக்³ருஹா -
ந்நிர்க³ந்தும் த்ரிவிதே⁴ஷணாபரவஶ: க: ஶக்நுயாத்³ராகி³ஷு ॥ 48 ॥
காமாந்த⁴காரேண நிருத்³த⁴த்³ருஷ்டி -
ர்முஹ்யத்யஸத்யப்யப³லாஸ்வரூபே ।
ந ஹ்யந்த⁴த்³ருஷ்டேரஸத: ஸதோ வா
ஸுக²த்வது³:க²த்வவிசாரணாஸ்தி ॥ 49 ॥
ஶ்லேஷ்மோத்³கா³ரி முக²ம் ஸ்ரவந்மலவதீ நாஸாஶ்ருமல்லோசநம்
ஸ்வேத³ஸ்ராவி மலாபி⁴பூர்ணமபி⁴தோ து³ர்க³ந்த⁴து³ஷ்டம் வபு: ।
அந்யத்³வக்துமஶக்யமேவ மநஸா மந்தும் க்வசிந்நார்ஹதி
ஸ்த்ரீரூபம் கத²மீத்³ருஶம் ஸுமநஸாம் பாத்ரீப⁴வேந்நேத்ரயோ: ॥ 50 ॥
தூ³ராத³வேக்ஷ்யாக்³நிஶிகா²ம் பதங்கோ³
ரம்யத்வபு³த்³த்⁴யா விநிபத்ய நஶ்யதி ।
யதா² ததா² நஷ்டத்³ருகே³ஷ ஸூக்ஷ்மம்
கத²ம் நிரீக்ஷேத விமுக்திமார்க³ம் ॥ 51 ॥
காமேந காந்தாம் பரிக்³ருஹ்ய தத்³வ -
ஜ்ஜநோ(அ)ப்யயம் நஶ்யதி நஷ்டத்³ருஷ்டி: ।
மாம்ஸாஸ்தி²மஜ்ஜாமலமூத்ரபாத்ரம்
ஸ்த்ரியம் ஸ்வயம் ரம்யதயைவ பஶ்யதி ॥ 52 ॥
காம ஏவ யம: ஸாக்ஷாத்காந்தா வைதரணீ நதீ³ ।
விவேகிநாம் முமுக்ஷூணாம் நிலயஸ்து யமாலய: ॥ 53 ॥
யமாலயே வாபி க்³ருஹே(அ)பி நோ ந்ருணாம்
தாபத்ரயக்லேஶநிவ்ருத்திரஸ்தி ।
கிஞ்சித்ஸமாலோக்ய து தத்³விராமம்
ஸுகா²த்மநா பஶ்யதி மூட⁴லோக: ॥ 54 ॥
யமஸ்ய காமஸ்ய ச தாரதம்யம்
விசார்யமாணே மஹத³ஸ்தி லோகே ।
ஹிதம் கரோத்யஸ்ய யமோ(அ)ப்ரிய: ஸ -
ந்காமஸ்த்வநர்த²ம் குருதே ப்ரிய: ஸந் ॥ 55 ॥
யமோ(அ)ஸதாமேவ கரோத்யநர்த²ம்
ஸதாம் து ஸௌக்²யம் குருதே ஹித: ஸந் ।
காம: ஸதாமேவ க³திம் நிருந்த⁴ -
ந்கரோத்யநர்த²ம் ஹ்யஸதாம் நு கா கதா² ॥ 56 ॥
விஶ்வஸ்ய வ்ருத்³தி⁴ம் ஸ்வயமேவ காங்க்ஷ -
ந்ப்ரவர்தகம் காமிஜநம் ஸஸர்ஜ ।
தேநைவ லோக: பரிமுஹ்யமாந:
ப்ரவர்த⁴தே சந்த்³ரமஸேவ சாப்³தி⁴: ॥ 57 ॥
காமோ நாம மஹாஞ்ஜக³த்³ப்⁴ரமயிதா ஸ்தி²த்வாந்தரங்கே³ ஸ்வயம்
ஸ்த்ரீபும்ஸாவிதரேதராங்க³ககு³ணைர்ஹாஸைஶ்ச பா⁴வை: ஸ்பு²டம் ।
அந்யோந்யம் பரிமோஹ்ய நைஜதமஸா ப்ரேமாநுப³ந்தே⁴ந தௌ
ப³த்³த்⁴வா ப்⁴ராமயதி ப்ரபஞ்சரசநாம் ஸம்வர்த⁴யந்ப்³ரஹ்மஹா ॥ 58 ॥
அதோ(அ)ந்தரங்க³ஸ்தி²தகாமவேகா³ -
த்³போ⁴க்³யே ப்ரவ்ருத்தி: ஸ்வத ஏவ ஸித்³தா⁴ ।
ஸர்வஸ்ய ஜந்தோர்த்⁴ருவமந்யதா² சே -
த³போ³தி⁴தார்தே²ஷு கத²ம் ப்ரவ்ருத்தி: ॥ 59 ॥
தேநைவ ஸர்வஜந்தூநாம் காமநா ப³லவத்தரா ।
ஜீர்யத்யபி ச தே³ஹே(அ)ஸ்மிந்காமநா நைவ ஜீர்யதே ॥ 60 ॥
அவேக்ஷ்ய விஷயே தோ³ஷம் பு³த்³தி⁴யுக்தோ விசக்ஷண: ।
காமபாஶேந யோ முக்த: ஸ முக்தே: பதி² கோ³சர: ॥ 61 ॥
காமஸ்ய விஜயோபாயம் ஸூக்ஷ்மம் வக்ஷ்யாம்யஹம் ஸதாம் ।
ஸங்கல்பஸ்ய பரித்யாக³ உபாய: ஸுலபோ⁴ மத: ॥ 62 ॥
ஶ்ருதே த்³ருஷ்டே(அ)பி வா போ⁴க்³யே யஸ்மிந்கஸ்மிம்ஶ்ச வஸ்துநி ।
ஸமீசீநத்வதீ⁴த்யாகா³த்காமோ நோதே³தி கர்ஹிசித் ॥ 63 ॥
காமஸ்ய பீ³ஜம் ஸங்கல்ப: ஸங்கல்பாதே³வ ஜாயதே ।
பீ³ஜே நஷ்டே(அ)ங்குர இவ தஸ்மிந்நஷ்டே விநஶ்யதி ॥ 64 ॥
ந கோ(அ)பி ஸம்யக்த்வதி⁴யா விநைவ
போ⁴க்³யம் நர: காமயிதும் ஸமர்த²: ।
யதஸ்தத: காமஜயேச்சு²ரேதாம்
ஸம்யக்த்வபு³த்³தி⁴ம் விஷயே நிஹந்யாத் ॥ 65 ॥
போ⁴க்³யே நர: காமஜயேச்சு²ரேதாம்
ஸுக²த்வபு³த்³தி⁴ம் விஷயே நிஹந்யாத் ।
யாவத்ஸுக²த்வப்⁴ரமதீ⁴: பதா³ர்தே²
தாவந்ந ஜேதும் ப்ரப⁴வேத்³தி⁴ காமம் ॥ 66 ॥
ஸங்கல்பாநுத³யே ஹேதுர்யதா²பூ⁴தார்த²த³ர்ஶநம் ।
அநர்த²சிந்தநம் சாப்⁴யாம் நாவகாஶோ(அ)ஸ்ய வித்³யதே ॥ 67 ॥
ரத்நே யதி³ ஶிலாபு³த்³தி⁴ர்ஜாயதே வா ப⁴யம் தத: ।
ஸமீசீநத்வதீ⁴ர்நைதி நோபாதே³யத்வதீ⁴ரபி ॥ 68 ॥
யதா²ர்த²த³ர்ஶநம் வஸ்துந்யநர்த²ஸ்யாபி சிந்தநம் ।
ஸங்கல்பஸ்யாபி காமஸ்ய தத்³வதோ⁴பாய இஷ்யதே ॥ 69 ॥
த⁴நம் ப⁴யநிப³ந்த⁴நம் ஸததது³:க²ஸம்வர்த⁴நம்
ப்ரசண்ட³தரகர்த³நம் ஸ்பு²டிதப³ந்து⁴ஸம்வர்த⁴நம் ।
விஶிஷ்டகு³ணபா³த⁴நம் க்ருபணதீ⁴ஸமாராத⁴நம்
ந முக்திக³திஸாத⁴நம் ப⁴வதி நாபி ஹ்ருச்சோ²த⁴நம் ॥ 70 ॥
ராஜ்ஞோ ப⁴யம் சோரப⁴யம் ப்ரமாதா³ -
த்³ப⁴யம் ததா² ஜ்ஞாதிப⁴யம் ச வஸ்துத: ।
த⁴நம் ப⁴யக்³ரஸ்தமநர்த²மூலம்
யத: ஸதாம் நைவ ஸுகா²ய கல்பதே ॥ 71 ॥
ஆர்ஜநே ரக்ஷணே தா³நே வ்யயே வாபி ச வஸ்துத: ।
து³:க²மேவ ஸதா³ ந்ரூணாம் ந த⁴நம் ஸுக²ஸாத⁴நம் ॥ 72 ॥
ஸதாமபி பதா³ர்த²ஸ்ய லாபா⁴ல்லோப⁴: ப்ரவர்த⁴தே ।
விவேகோ லுப்யதே லோபா⁴த்தஸ்மிம்ல்லுப்தே விநஶ்யதி ॥ 73 ॥
த³ஹத்யலாபே⁴ நி:ஸ்வத்வம் லாபே⁴ லோபோ⁴ த³ஹத்யமும் ।
தஸ்மாத்ஸந்தாபகம் வித்தம் கஸ்ய ஸௌக்²யம் ப்ரயச்ச²தி ॥ 74 ॥
போ⁴கே³ந மத்ததா ஜந்தோர்தா³நேந புநருத்³ப⁴வ: ।
வ்ருதை²வோப⁴யதா² வித்தம் நாஸ்த்யேவ க³திரந்யதா² ॥ 75 ॥
த⁴நேந மத³வ்ருத்³தி⁴: ஸ்யாந்மதே³ந ஸ்ம்ருதிநாஶநம் ।
ஸ்ம்ருதிநாஶாத்³பு³த்³தி⁴நாஶோ பு³த்³தி⁴நாஶாத்ப்ரணஶ்யதி ॥ 76 ॥
ஸுக²யதி த⁴நமேவேத்யந்தராஶாபிஶாச்யா
த்³ருட⁴தரமுபகூ³டோ⁴ மூட⁴லோகோ ஜடா³த்மா ।
நிவஸதி தது³பாந்தே ஸந்ததம் ப்ரேக்ஷமாணோ
வ்ரஜதி தத³பி பஶ்சாத்ப்ராணமேதஸ்ய ஹ்ருத்வா ॥ 77 ॥
ஸம்பந்நோ(அ)ந்த⁴வதே³வ கிஞ்சித³பரம் நோ வீக்ஷதே சக்ஷுஷா
ஸத்³பி⁴ர்வர்ஜிதமார்க³ ஏவ சரதி ப்ரோத்ஸாரிதோ பா³லிஶை: ।
தஸ்மிந்நேவ முஹு: ஸ்க²லந்ப்ரதிபத³ம் க³த்வாந்த⁴கூபே பத -
த்யஸ்யாந்த⁴த்வநிவர்தகௌஷத⁴மித³ம் தா³ரித்³ர்யமேவாஞ்ஜநம் ॥ 78 ॥
லோப⁴: க்ரோத⁴ஶ்ச ட³ம்ப⁴ஶ்ச மதோ³ மத்ஸர ஏவ ச ।
வர்த⁴தே வித்தஸம்ப்ராப்த்யா கத²ம் தச்சித்தஶோத⁴நம் ॥ 79 ॥
அலாபா⁴த்³த்³விகு³ணம் து³:க²ம் வித்தஸ்ய வ்யயஸம்ப⁴வே ।
ததோ(அ)பி த்ரிகு³ணம் து³:க²ம் து³ர்வ்யயே விது³ஷாமபி ॥ 80 ॥
நித்யாஹிதேந வித்தேந
ப⁴யசிந்தாநபாயிநா ।
சித்தஸ்வாஸ்த்²யம் குதோ ஜந்தோ -
ர்க்³ருஹஸ்தே²நாஹிநா யதா² ॥ 81 ॥
காந்தாரே விஜநே வநே ஜநபதே³ ஸேதௌ நிரீதௌ ச வா
சோரைர்வாபி ததே²தரைர்நரவரைர்யுக்தோ வியுக்தோ(அ)பி வா ।
நி:ஸ்வ: ஸ்வஸ்த²தயா ஸுகே²ந வஸதி ஹ்யாத்³ரீயமாணோ ஜநை:
க்லிஶ்நாத்யேவ த⁴நீ ஸதா³குலமதிர்பீ⁴தஶ்ச புத்ராத³பி ॥ 82 ॥
தஸ்மாத³நர்த²ஸ்ய நிதா³நமர்த²:
புமர்த²ஸித்³தி⁴ர்ந ப⁴வத்யநேந ।
ததோ வநாந்தே நிவஸந்தி ஸந்த:
ஸம்ந்யஸ்ய ஸர்வம் ப்ரதிகூலமர்த²ம் ॥ 83 ॥
ஶ்ரத்³தா⁴ப⁴க்திமதீம் ஸதீம் கு³ணவதீம் புத்ராஞ்ஶ்ருதாந்ஸம்மதா -
நக்ஷய்யம் வஸுதா⁴நுபோ⁴க³விப⁴வை: ஶ்ரீஸுந்த³ரம் மந்தி³ரம் ।
ஸர்வம் நஶ்வரமித்யவேத்ய கவய: ஶ்ருத்யுக்திபி⁴ர்யுக்திபி⁴:
ஸம்ந்யஸ்யந்த்யபரே து தத்ஸுக²மிதி ப்⁴ராம்யந்தி து³:கா²ர்ணவே ॥ 84 ॥
ஸுக²மிதி மலராஶௌ யே ரமந்தே(அ)த்ர கே³ஹே
க்ரிமய இவ கலத்ரக்ஷேத்ரபுத்ராநுஷக்த்யா ।
ஸுரபத³ இவ தேஷாம் நைவ மோக்ஷப்ரஸங்க³ -
ஸ்த்வபி து நிரயக³ர்பா⁴வாஸது³:க²ப்ரவாஹ: ॥ 85 ॥
யேஷாமாஶா நிராஶா ஸ்யா -
த்³தா³ராபத்யத⁴நாதி³ஷு ।
தேஷாம் ஸித்⁴யதி நாந்யேஷாம்
மோக்ஷாஶாபி⁴முகீ² க³தி: ॥ 86 ॥
ஸத்கர்மக்ஷயபாப்மநாம் ஶ்ருதிமதாம் ஸித்³தா⁴த்மநாம் தீ⁴மதாம்
நித்யாநித்யபதா³ர்த²ஶோத⁴நமித³ம் யுக்த்யா முஹு: குர்வதாம் ।
தஸ்மாது³த்த²மஹாவிரக்த்யஸிமதாம் மோக்ஷைககாங்க்ஷாவதாம்
த⁴ந்யாநாம் ஸுலப⁴ம் ஸ்த்ரியாதி³விஷயேஷ்வாஶாலதாச்சே²த³நம் ॥ 87 ॥
ஸம்ஸாரம்ருத்யோர்ப³லிந: ப்ரவேஷ்டும்
த்³வாராணி து த்ரீணி மஹாந்தி லோகே ।
காந்தா ச ஜிஹ்வா கநகம் ச தாநி
ருணத்³தி⁴ யஸ்தஸ்ய ப⁴யம் ந ம்ருத்யோ: ॥ 88 ॥
முக்திஶ்ரீநக³ரஸ்ய து³ர்ஜயதரம் த்³வாரம் யத³ஸ்த்யாதி³மம்
தஸ்ய த்³வே அரரே த⁴நம் ச யுவதீ தாப்⁴யாம் பிநத்³த⁴ம் த்³ருட⁴ம் ।
காமாக்²யார்க³லதா³ருணா ப³லவதா த்³வாரம் ததே³தத்த்ரயம்
தீ⁴ரோ யஸ்து பி⁴நத்தி ஸோ(அ)ர்ஹதி ஸுக²ம் போ⁴க்தும் விமுக்திஶ்ரிய: ॥ 89 ॥
ஆரூட⁴ஸ்ய விவேகாஶ்வம் தீவ்ரவைராக்³யக²ட்³கி³ந: ।
திதிக்ஷாவர்மயுக்தஸ்ய ப்ரதியோகீ³ ந த்³ருஶ்யதே ॥ 90 ॥
விவேகஜாம் தீவ்ரவிரக்திமேவ முக்தேர்நிதா³நம் நிக³த³ந்தி ஸந்த: ।
தஸ்மாத்³விவேகீ விரதிம் முமுக்ஷு: ஸம்பாத³யேத்தாம் ப்ரத²மம் ப்ரயத்நாத் ॥ 91 ॥
புமாநஜாதநிர்வேதோ³ தே³ஹப³ந்த⁴ம் ஜிஹாஸிதும் ।
ந ஹி ஶக்நோதி நிர்வேதோ³ ப³ந்த⁴பே⁴தோ³ மஹாநஸௌ ॥ 92 ॥
வைராக்³யரஹிதா ஏவ யமாலய இவாலயே ।
க்லிஶ்நந்தி த்ரிவிதை⁴ஸ்தாபைர்மோஹிதா அபி பண்டி³தா: ॥ 93 ॥
ஶமோ த³மஸ்திதிக்ஷோபரதி: ஶ்ரத்³தா⁴ தத: பரம் ।
ஸமாதா⁴நமிதி ப்ரோக்தம் ஷடே³வைதே ஶமாத³ய: ॥ 94 ॥
ஏகவ்ருத்த்யைவ மநஸ: ஸ்வலக்ஷ்யே நியதஸ்தி²தி: ।
ஶம இத்யுச்யதே ஸத்³பி⁴: ஶமலக்ஷணவேதி³பி⁴: ॥ 95 ॥
உத்தமோ மத்⁴யமஶ்சைவ ஜக⁴ந்ய இதி ச த்ரிதா⁴ ।
நிரூபிதோ விபஶ்சித்³பி⁴: தத்தல்லக்ஷணவேதி³பி⁴: ॥ 96 ॥
ஸ்வவிகாரம் பரித்யஜ்ய வஸ்துமாத்ரதயா ஸ்தி²தி: ।
மநஸ: ஸோத்தமா ஶாந்திர்ப்³ரஹ்மநிர்வாணலக்ஷணா ॥ 97 ॥
ப்ரத்யக்ப்ரத்யயஸந்தாநப்ரவாஹகரணம் தி⁴ய: ।
யதே³ஷா மத்⁴யமா ஶாந்தி: ஶுத்³த⁴ஸத்த்வைகலக்ஷணா ॥ 98 ॥
விஷயவ்யாப்ருதிம் த்யக்த்வா ஶ்ரவணைகமநஸ்தி²தி: ।
மநஸஶ்சேதரா ஶாந்திர்மிஶ்ரஸத்த்வைகலக்ஷணா ॥ 99 ॥
ப்ராச்யோதீ³ச்யாங்க³ஸத்³பா⁴வே ஶம: ஸித்⁴யதி நாந்யதா² ।
தீவ்ரா விரக்தி: ப்ராச்யாங்க³முதீ³ச்யாங்க³ம் த³மாத³ய: ॥ 100 ॥
காம: க்ரோத⁴ஶ்ச லோப⁴ஶ்ச மதோ³ மோஹஶ்ச மத்ஸர: ।
ந ஜிதா: ஷடி³மே யேந தஸ்ய ஶாந்திர்ந ஸித்⁴யதி ॥ 101 ॥
ஶப்³தா³தி³விஷயேப்⁴யோ யோ விஷவந்ந நிவர்ததே ।
தீவ்ரமோக்ஷேச்ச²யா பி⁴க்ஷோஸ்தஸ்ய ஶாந்திர்ந ஸித்⁴யதி ॥ 102 ॥
யேந நாராதி⁴தோ தே³வோ யஸ்ய நோ கு³ர்வநுக்³ரஹ: ।
ந வஶ்யம் ஹ்ருத³யம் யஸ்ய தஸ்ய ஶாந்திர்ந ஸித்⁴யதி ॥ 103 ॥
மந:ப்ரஸாத³ஸித்³த்⁴யர்த²ம் ஸாத⁴நம் ஶ்ரூயதாம் பு³தை⁴: ।
மந:ப்ரஸாதோ³ யத்ஸத்த்வே யத³பா⁴வே ந ஸித்⁴யதி ॥ 104 ॥
ப்³ரஹ்மசர்யமஹிம்ஸா ச த³யா பூ⁴தேஷ்வவக்ரதா ।
விஷயேஷ்வதிவைத்ருஷ்ண்யம் ஶௌசம் த³ம்ப⁴விவர்ஜநம் ॥ 105 ॥
ஸத்யம் நிர்மமதா ஸ்தை²ர்யமபி⁴மாநவிஸர்ஜநம் ।
ஈஶ்வரத்⁴யாநபரதா ப்³ரஹ்மவித்³பி⁴: ஸஹஸ்தி²தி: ॥ 106 ॥
ஜ்ஞாநஶாஸ்த்ரைகபரதா ஸமதா ஸுக²து³:க²யோ: ।
மாநாநாஸக்திரேகாந்தஶீலதா ச முமுக்ஷுதா ॥ 107 ॥
யஸ்யைதத்³வித்³யதே ஸர்வம் தஸ்ய சித்தம் ப்ரஸீத³தி ।
ந த்வேதத்³த⁴ர்மஶூந்யஸ்ய ப்ரகாராந்தரகோடிபி⁴: ॥ 108 ॥
ஸ்மரணம் த³ர்ஶநம் ஸ்த்ரீணாம் கு³ணகர்மாநுகீர்தநம் ।
ஸமீசீநத்வதீ⁴ஸ்தாஸு ப்ரீதி: ஸம்பா⁴ஷணம் மித²: ॥ 109 ॥
ஸஹவாஸஶ்ச ஸம்ஸர்கோ³(அ)ஷ்டதா⁴ மைது²நம் விது³: ।
ஏதத்³விலக்ஷணம் ப்³ரஹ்மசர்யம் சித்தப்ரஸாத³கம் ॥ 110 ॥
அஹிம்ஸா வாங்மந:காயை: ப்ராணிமாத்ராப்ரபீட³நம் ।
ஸ்வாத்மவத்ஸர்வபூ⁴தேஷு காயேந மநஸா கி³ரா ॥ 111 ॥
அநுகம்பா த³யா ஸைவ ப்ரோக்தா வேதா³ந்தவேதி³பி⁴: ।
கரணத்ரிதயேஷ்வேகரூபதாவக்ரதா மதா ॥ 112 ॥
ப்³ரஹ்மாதி³ஸ்தா²வராந்தேஷு வைராக்³யம் விஷயேஷ்வநு ।
யதை²வ காகவிஷ்டா²யாம் வைராக்³யம் தத்³தி⁴ நிர்மலம் ॥ 113 ॥
பா³ஹ்யமாப்⁴யந்தரம் சேதி த்³விவித⁴ம் ஶௌசமுச்யதே ।
ம்ருஜ்ஜலாப்⁴யாம் க்ருதம் ஶௌசம் பா³ஹ்யம் ஶாரீரகம் ஸ்ம்ருதம் ॥ 114 ॥
அஜ்ஞாநதூ³ரீகரணம் மாநஸம் ஶௌசமாந்தரம் ।
அந்த:ஶௌசே ஸ்தி²தே ஸம்யக்³பா³ஹ்யம் நாவஶ்யகம் ந்ருணாம் ॥ 115 ॥
த்⁴யாநபூஜாதி³கம் லோகே த்³ரஷ்டர்யேவ கரோதி ய: ।
பாரமார்தி²கதீ⁴ஹீந: ஸ த³ம்பா⁴சார உச்யதே ॥ 116 ॥
பும்ஸஸ்ததா²நாசரணமத³ம்பி⁴த்வம் விது³ர்பு³தா⁴ : ।
யத்ஸ்வேந த்³ருஷ்டம் ஸம்யக்ச ஶ்ருதம் தஸ்யைவ பா⁴ஷணம் ॥ 117 ॥
ஸத்யமித்யுச்யதே ப்³ரஹ்ம ஸத்யமித்யபி⁴பா⁴ஷணம் ।
தே³ஹாதி³ஷு ஸ்வகீயத்வத்³ருட⁴பு³த்³தி⁴விஸர்ஜநம் ॥ 118 ॥
நிர்மமத்வம் ஸ்ம்ருதம் யேந கைவல்யம் லப⁴தே பு³த⁴: ।
கு³ருவேதா³ந்தவசநைர்நிஶ்சிதார்தே² த்³ருட⁴ஸ்தி²தி: ॥ 119 ॥
ததே³கவ்ருத்த்யா தத்ஸ்தை²ர்யம் நைஶ்சல்யம் ந து வர்ஷ்மண: ।
வித்³யைஶ்வர்யதபோரூபகுலவர்ணாஶ்ரமாதி³பி⁴: ॥ 120 ॥
ஸஞ்ஜாதாஹங்க்ருதித்யாக³ஸ்த்வபி⁴மாநவிஸர்ஜநம் ।
த்ரிபி⁴ஶ்ச கரணை: ஸம்யக்³ஹித்வா வைஷயிகீம் க்ரியாம் ॥ 121 ॥
ஸ்வாத்மைகசிந்தநம் யத்ததீ³ஶ்வரத்⁴யாநமீரிதம் ।
சா²யேவ ஸர்வதா³ வாஸோ ப்³ரஹ்மவித்³பி⁴: ஸஹ ஸ்தி²தி: ॥ 122 ॥
யத்³யது³க்தம் ஜ்ஞாநஶாஸ்த்ரே ஶ்ரவணாதி³கமேஷு ய: ।
நிரத: கர்மதீ⁴ஹீந: ஜ்ஞாநநிஷ்ட²: ஸ ஏவ ஹி ॥ 123 ॥
த⁴நகாந்தாஜ்வராதீ³நாம் ப்ராப்தகாலே ஸுகா²தி³பி⁴: ।
விகாரஹீநதைவ ஸ்யாத்ஸுக²து³:க²ஸமாநதா ॥ 124 ॥
ஶ்ரேஷ்ட²ம் பூஜ்யம் விதி³த்வா மாம் மாநயந்து ஜநா பு⁴வி ।
இத்யாஸக்த்யா விஹீநத்வம் மாநாநாஸக்திருச்யதே ॥ 125 ॥
ஸச்சிந்தநஸ்ய ஸம்பா³தோ⁴ விக்⁴நோ(அ)யம் நிர்ஜநே தத: ।
ஸ்தே²யமித்யேக ஏவாஸ்தி சேத்ஸைவைகாந்தஶீலதா ॥ 126 ॥
ஸம்ஸாரப³ந்த⁴நிர்முக்தி: கதா³ ஜ²டிதி மே ப⁴வேத் ।
இதி யா ஸுத்³ருடா⁴ பு³த்³தி⁴ரீரிதா ஸா முமுக்ஷுதா ॥ 127 ॥
ப்³ரஹ்மசர்யாதி³பி⁴ர்த⁴ர்மைர்பு³த்³தே⁴ர்தோ³ஷநிவ்ருத்தயே ।
த³ண்ட³நம் த³ம இத்யாஹுர்த³மஶப்³தா³ர்த²கோவிதா³: ॥ 128 ॥
தத்தத்³வ்ருத்திநிரோதே⁴ந பா³ஹ்யேந்த்³ரியவிநிக்³ரஹ: ।
யோகி³நோ த³ம இத்யாஹுர்மநஸ: ஶாந்திஸாத⁴நம் ॥ 129 ॥
இந்த்³ரியேஷ்விந்த்³ரியார்தே²ஷு ப்ரவ்ருத்தேஷு யத்³ருச்ச²யா ।
அநுதா⁴வதி தாந்யேவ மநோ வாயுமிவாநல: ॥ 130 ॥
இந்த்³ரியேஷு நிருத்³தே⁴ஷு த்யக்த்வா வேக³ம் மந: ஸ்வயம் ।
ஸத்த்வபா⁴வமுபாத³த்தே ப்ரஸாத³ஸ்தேந ஜாயதே ॥ 131 ॥
ப்ரஸந்நே ஸதி சித்தே(அ)ஸ்ய
முக்தி: ஸித்⁴யதி நாந்யதா² ।
மந:ப்ரஸாத³ஸ்ய நிதா³நமேவ
நிரோத⁴நம் யத்ஸகலேந்த்³ரியாணாம் ।
பா³ஹ்யேந்த்³ரியே ஸாது⁴ நிருத்⁴யமாநே
பா³ஹ்யார்த²போ⁴கோ³ மநஸோ வியுஜ்யதே ॥ 132 ॥
தேந ஸ்வதௌ³ஷ்ட்யம் பரிமுச்ய சித்தம்
ஶநை: ஶநை: ஶாந்திமுபாத³தா³தி ।
சித்தஸ்ய பா³ஹ்யார்த²விமோக்ஷமேவ
மோக்ஷம் விது³ர்மோக்ஷணலக்ஷணஜ்ஞா: ॥ 133 ॥
த³மம் விநா ஸாது⁴ மந:ப்ரஸாத³ -
ஹேதும் ந வித்³ம: ஸுகரம் முமுக்ஷோ: ।
த³மேந சித்தம் நிஜதோ³ஷஜாதம்
விஸ்ருஜ்ய ஶாந்திம் ஸமுபைதி ஶீக்⁴ரம் ॥ 134 ॥
ப்ராணாயாமாத்³ப⁴வதி மநஸோ நிஶ்சலத்வம் ப்ரஸாதோ³
யஸ்யாப்யஸ்ய ப்ரதிநியததி³க்³தே³ஶகாலாத்³யவேக்ஷ்ய ।
ஸம்யக்³த்³ருஷ்ட்யா க்வசித³பி தயா நோ த³மோ ஹந்யதே த -
த்குர்யாத்³தீ⁴மாந்த³மமநலஸஶ்சித்தஶாந்த்யை ப்ரயத்நாத் ॥ 135 ॥
ஸர்வேந்த்³ரியாணாம் க³திநிக்³ரஹேண
போ⁴க்³யேஷு தோ³ஷாத்³யவமர்ஶநேந ।
ஈஶப்ரஸாதா³ச்ச கு³ரோ: ப்ரஸாதா³ -
ச்சா²ந்திம் ஸமாயாத்யசிரேண சித்தம் ॥ 136 ॥
ஆத்⁴யாத்மிகாதி³ யத்³து³:க²ம் ப்ராப்தம் ப்ராரப்³த⁴வேக³த: ।
அசிந்தயா தத்ஸஹநம் திதிக்ஷேதி நிக³த்³யதே ॥ 137 ॥
ரக்ஷா திதிக்ஷாஸத்³ருஶீ முமுக்ஷோ -
ர்ந வித்³யதே(அ)ஸௌ பவிநா ந பி⁴த்³யதே ।
யாமேவ தீ⁴ரா: கவசீவ விக்⁴நா -
ந்ஸர்வாம்ஸ்த்ருணீக்ருத்ய ஜயந்தி மாயாம் ॥ 138 ॥
க்ஷமாவதாமேவ ஹி யோக³ஸித்³தி⁴:
ஸ்வாராஜ்யலக்ஷ்மீஸுக²போ⁴க³ஸித்³தி⁴: ।
க்ஷமாவிஹீநா நிபதந்தி விக்⁴நை -
ர்வாதைர்ஹதா: பர்ணசயா இவ த்³ருமாத் ॥ 139 ॥
திதிக்ஷயா தபோ தா³நம் யஜ்ஞஸ்தீர்த²ம் வ்ரதம் ஶ்ருதம் ।
பூ⁴தி: ஸ்வர்கோ³(அ)பவர்க³ஶ்ச ப்ராப்யதே தத்தத³ர்தி²பி⁴: ॥ 140 ॥
ப்³ரஹ்மசர்யமஹிம்ஸா ச ஸாதூ⁴நாமப்யக³ர்ஹணம் ।
பராக்ஷேபாதி³ஸஹநம் திதிக்ஷோரேவ ஸித்⁴யதி ॥ 141 ॥
ஸாத⁴நேஷ்வபி ஸர்வேஷு திதிக்ஷோத்தமஸாத⁴நம் ।
யத்ர விக்⁴நா: பலாயந்தே தை³விகா அபி பௌ⁴திகா: ॥ 142 ॥
திதிக்ஷோரேவ விக்⁴நேப்⁴யஸ்த்வநிவர்திதசேதஸ: ।
ஸித்⁴யந்தி ஸித்³த⁴ய: ஸர்வா அணிமாத்³யா: ஸம்ருத்³த⁴ய: ॥ 143 ॥
தஸ்மாந்முமுக்ஷோரதி⁴கா திதிக்ஷா
ஸம்பாத³நீயேப்ஸிதகார்யஸித்³த்⁴யை ।
தீவ்ரா முமுக்ஷா ச மஹத்யுபேக்ஷா
சோபே⁴ திதிக்ஷாஸஹகாரிகாரணம் ॥ 144 ॥
தத்தத்காலஸமாக³தாமயததே: ஶாந்த்யை ப்ரவ்ருத்தோ யதி³
ஸ்யாத்தத்தத்பரிஹாரகௌஷத⁴ரதஸ்தச்சிந்தநே தத்பர: ।
தத்³பி⁴க்ஷு: ஶ்ரவணாதி³த⁴ர்மரஹிதோ பூ⁴த்வா ம்ருதஶ்சேத்தத:
கிம் ஸித்³த⁴ம் ப²லமாப்நுயாது³ப⁴யதா² ப்⁴ரஷ்டோ ப⁴வேத்ஸ்வார்த²த: ॥ 145 ॥
யோக³மப்⁴யஸ்யதோ பி⁴க்ஷோர்யோகா³ச்சலிதசேதஸ: ।
ப்ராப்ய புண்யக்ருதாம்ல்லோகாநித்யாதி³ ப்ராஹ கேஶவ: ॥ 146 ॥
ந து க்ருத்வைவ ஸம்ந்யாஸம் தூஷ்ணீமேவ ம்ருதஸ்ய ஹி ।
புண்யலோகக³திம் ப்³ரூதே ப⁴க³வாந்ந்யாஸமாத்ரத: ॥ 147 ॥
ந ச ஸம்ந்யஸநாதே³வ ஸித்³தி⁴ம் ஸமதி⁴க³ச்ச²தி ।
இத்யநுஷ்டே²யஸந்த்யாகா³த்ஸித்³த்⁴யபா⁴வமுவாச ச ॥ 148 ॥
தஸ்மாத்திதிக்ஷயா ஸோட்⁴வா தத்தத்³து³:க²முபாக³தம் ।
குர்யாச்ச²க்த்யநுரூபேண ஶ்ரவணாதி³ ஶநை: ஶநை: ॥ 149 ॥
ப்ரயோஜநம் திதிக்ஷாயா: ஸாதி⁴தாயா: ப்ரயத்நத: ।
ப்ராப்தது³:கா²ஸஹிஷ்ணுத்வே ந கிஞ்சித³பி த்³ருஶ்யதே ॥ 150 ॥
ஸாத⁴நத்வேந த்³ருஷ்டாநாம் ஸர்வேஷாமபி கர்மணாம் ।
விதி⁴நா ய: பரித்யாக³: ஸ ஸம்ந்யாஸ: ஸதாம் மத: ॥ 151 ॥
உபரமயதி கர்மாணீத்யுபரதிஶப்³தே³ந கத்²யதே ந்யாஸ: ।
ந்யாஸேந ஹி ஸர்வேஷாம் ஶ்ருத்யா ப்ரோக்தோ விகர்மணாம் த்யாக³: ॥ 152 ॥
கர்மணா ஸாத்⁴யமாநஸ்யாநித்யத்வம் ஶ்ரூயதே யத: ।
கர்மணாநேந கிம் நித்யப²லேப்ஸோ: பரமார்தி²ந: ॥ 153 ॥
உத்பாத்³யமாப்யம் ஸம்ஸ்கார்யம் விகார்யம் பரிக³ண்யதே ।
சதுர்வித⁴ம் கர்மஸாத்⁴யம் ப²லம் நாந்யதி³த: பரம் ॥ 154 ॥
நைதத³ந்யதரம் ப்³ரஹ்ம கதா³ ப⁴விதுமர்ஹதி ।
ஸ்வத:ஸித்³த⁴ம் ஸர்வதா³ப்தம் ஶுத்³த⁴ம் நிர்மலமக்ரியம் ॥ 155 ॥
ந சாஸ்ய கஶ்சிஜ்ஜநிதேத்யாக³மேந நிஷித்⁴யதே ।
காரணம் ப்³ரஹ்ம தத்தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்ம நோத்பாத்³யமிஷ்யதே ॥ 156 ॥
ஆப்த்ராப்யயோஸ்து பே⁴த³ஶ்சேதா³ப்த்ரா சாப்யமவாப்யதே ।
ஆப்த்ருஸ்வரூபமேவைதத்³ப்³ரஹ்ம நாப்யம் கதா³சந ॥ 157 ॥
மலிநஸ்யைவ ஸம்ஸ்காரோ த³ர்பணாதே³ரிஹேஷ்யதே ।
வ்யோமவந்நித்யஶுத்³த⁴ஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ நைவ ஸம்ஸ்க்ரியா ॥ 158 ॥
கேந து³ஷ்டேந யுஜ்யேத வஸ்து நிர்மலமக்ரியம் ।
யத்³யோகா³தா³க³தம் தோ³ஷம் ஸம்ஸ்காரோ விநிவர்தயேத் ॥ 159 ॥
நிர்கு³ணஸ்ய கு³ணாதா⁴நமபி நைவோபபத்³யதே ।
கேவலோ நிர்கு³ணஶ்சேதி நைர்கு³ண்யம் ஶ்ரூயதே யத: ॥ 160 ॥
ஸாவயவஸ்ய க்ஷீராதே³ர்வஸ்துந: பரிணாமிந: ।
யேந கேந விகாரித்வம் ஸ்யாந்நோ நிஷ்கர்மவஸ்துந: ॥ 161 ॥
நிஷ்கலம் நிஷ்க்ரியம் ஶாந்தம் நிரவத்³யம் நிரஞ்ஜநம் ।
இத்யேவ வஸ்துநஸ்தத்த்வம் ஶ்ருதியுக்திவ்யவஸ்தி²தம் ॥ 162 ॥
தஸ்மாந்ந கர்மஸாத்⁴யத்வம் ப்³ரஹ்மணோ(அ)ஸ்தி குதஶ்சந ।
கர்மஸாத்⁴யம் த்வநித்யம் ஹி ப்³ரஹ்ம நித்யம் ஸநாதநம் ॥ 163 ॥
தே³ஹாதி³: க்ஷீயதே லோகோ யதை²வம் கர்மணா சித: ।
ததை²வாமுஷ்மிகோ லோக: ஸஞ்சித: புண்யகர்மணா ॥ 164 ॥
க்ருதகத்வமநித்யத்வே ஹேதுர்ஜாக³ர்தி ஸர்வதா³ ।
தஸ்மாத³நித்யே ஸ்வர்கா³தௌ³ பண்டி³த: கோ நு முஹ்யதி ॥ 165 ॥
ஜக³த்³தே⁴தோஸ்து நித்யத்வம் ஸர்வேஷாமபி ஸம்மதம் ।
ஜக³த்³தே⁴துத்வமஸ்யைவ வாவதீ³தி ஶ்ருதிர்முஹு: ॥ 166 ॥
ஐததா³த்ம்யமித³ம் ஸர்வம் தத்ஸத்யமிதி ச ஶ்ருதி: ।
அஸ்யைவ நித்யதாம் ப்³ரூதே ஜக³த்³தே⁴தோ: ஸத: ஸ்பு²டம் ॥ 167 ॥
ந கர்மணா ந ப்ரஜயா த⁴நேநேதி ஸ்வயம் ஶ்ருதி: ।
கர்மணோ மோக்ஷஹேதுத்வம் ஸாக்ஷாதே³வ நிஷேத⁴தி ॥ 168 ॥
ப்ரத்யக்³ப்³ரஹ்மவிசாரபூர்வமுப⁴யோரேகத்வபோ³தா⁴த்³விநா
கைவல்யம் புருஷஸ்ய ஸித்⁴யதி பரப்³ரஹ்மாத்மதாலக்ஷணம் ।
ந ஸ்நாநைரபி கீர்தநைரபி ஜபைர்நோ க்ருச்ச்²ரசாந்த்³ராயணை -
ர்நோ வாப்யத்⁴வரயஜ்ஞதா³நநிக³மைர்நோ மந்த்ரதந்த்ரைரபி ॥ 169 ॥
ஜ்ஞாநாதே³வ து கைவல்யமிதி ஶ்ருத்யா நிக³த்³யதே ।
ஜ்ஞாநஸ்ய முக்திஹேதுத்வமந்யவ்யாவ்ருத்திபூர்வகம் ॥ 170 ॥
விவேகிநோ விரக்தஸ்ய ப்³ரஹ்மநித்யத்வவேதி³ந: ।
தத்³பா⁴வேச்சோ²ரநித்யார்தே² தத்ஸாமக்³ர்யே குதோ ரதி: ॥ 171 ॥
தஸ்மாத³நித்யே ஸ்வர்கா³தௌ³ ஸாத⁴நத்வேந சோதி³தம் ।
நித்யம் நைமித்திகம் சாபி ஸர்வம் கர்ம ஸஸாத⁴நம் ॥ 172 ॥
முமுக்ஷுணா பரித்யாஜ்யம் ப்³ரஹ்மபா⁴வமபீ⁴ப்ஸுநா ।
முமுக்ஷோரபி கர்மாஸ்து ஶ்ரவணம் சாபி ஸாத⁴நம் ॥ 173 ॥
ஹஸ்தவத்³த்³வயமேதஸ்ய ஸ்வகார்யம் ஸாத⁴யிஷ்யதி ।
யதா² விஜ்ரும்ப⁴தே தீ³போ ருஜூகரணகர்மணா ॥ 174 ॥
ததா² ஶ்ரவணஜோ போ³த⁴: பும்ஸோ விஹிதகர்மணா ।
அத: ஸாபேக்ஷிதம் ஜ்ஞாநமத²வாபி ஸமுச்சயம் ॥ 175 ॥
மோக்ஷஸ்ய ஸாத⁴நமிதி வத³ந்தி ப்³ரஹ்மவாதி³ந: ।
முமுக்ஷோர்யுஜ்யதே த்யாக³: கத²ம் விஹிதகர்மண: ॥ ।
176 ॥
இதி ஶங்கா ந கர்தவ்யா மூட⁴வத்பண்டி³தோத்தமை: ।
கர்மண: ப²லமந்யத்து ஶ்ரவணஸ்ய ப²லம் ப்ருத²க் ॥ 177 ॥
வைலக்ஷண்யம் ச ஸாமக்³ர்யோஶ்சோப⁴யத்ராதி⁴காரிணோ: ।
காமீ கர்மண்யதி⁴க்ருதோ நிஷ்காமீ ஶ்ரவணே மத: ॥ 178 ॥
அர்தீ² ஸமர்த² இத்யாதி³ லக்ஷணம் கர்மிணோ மதம் ।
பரீக்ஷ்ய லோகாநித்யாதி³ லக்ஷணம் மோக்ஷகாங்க்ஷிண: ॥ 179 ॥
மோக்ஷாதி⁴காரீ ஸம்ந்யாஸீ க்³ருஹஸ்த²: கில கர்மணி ।
கர்மண: ஸாத⁴நம் பா⁴ர்யாஸ்ருக்ஸ்ருவாதி³பரிக்³ரஹ: ॥ 180 ॥
நைவாந்யஸாத⁴நாபேக்ஷா ஶுஶ்ரூஷோஸ்து கு³ரும் விநா ।
உபர்யுபர்யஹங்காரோ வர்த⁴தே கர்மணா ப்⁴ருஶம் ॥ 181 ॥
அஹங்காரஸ்ய விச்சி²த்தி: ஶ்ரவணேந ப்ரதிக்ஷணம் ।
ப்ரவர்தகம் கர்மஶாஸ்த்ரம் ஜ்ஞாநஶாஸ்த்ரம் நிவர்தகம் ॥ 182 ॥
இத்யாதி³வைபரீத்யம் தத்ஸாத⁴நே சாதி⁴காரிணோ: ।
த்³வயோ: பரஸ்பராபேக்ஷா வித்³யதே ந கதா³சந ॥ 183 ॥
ஸாமக்³ர்யோஶ்சோப⁴யோஸ்தத்³வது³ப⁴யத்ராதி⁴காரிணோ: ।
ஊர்த்⁴வம் நயதி விஜ்ஞாநமத⁴: ப்ராபயதி க்ரியா ॥ 184 ॥
கத²மந்யோந்யஸாபேக்ஷா கத²ம் வாபி ஸமுச்சய: ।
யதா²க்³நேஸ்த்ருணகூடஸ்ய தேஜஸஸ்திமிரஸ்ய ச ॥ 185 ॥
ஸஹயோகோ³ ந க⁴டதே ததை²வ ஜ்ஞாநகர்மணோ: ।
கிமூபகுர்யாஜ்ஜ்ஞாநஸ்ய கர்மஸ்வப்ரதியோகி³ந: ।
யஸ்ய ஸம்நிதி⁴மாத்ரேண ஸ்வயம் ந ஸ்பூ²ர்திம்ருச்ச²தி ॥ 186 ॥
கோடீந்த⁴நாத்³ரிஜ்வலிதோ(அ)பி வஹ்நிரர்கஸ்ய நார்ஹத்யுபகர்துமீஷத் ।
யதா² ததா² கர்மஸஹஸ்ரகோடிர்ஜ்ஞாநஸ்ய கிம் நு ஸ்வயமேவ லீயதே ॥ 187 ॥
ஏககர்த்ராஶ்ரயௌ ஹஸ்தௌ கர்மண்யதி⁴க்ருதாவுபௌ⁴ ।
ஸஹயோக³ஸ்தயோர்யுக்தோ ந ததா² ஜ்ஞாநகர்மணோ: ॥ 188 ॥
கர்த்ரா கர்துமகர்தும் வாப்யந்யதா² கர்ம ஶக்யதே ।
ந ததா² வஸ்துநோ ஜ்ஞாநம் கர்த்ருதந்த்ரம் கதா³சந ॥ 189 ॥
யதா² வஸ்து ததா² ஜ்ஞாநம் ப்ரமாணேந விஜாயதே ।
நாபேக்ஷதே ச யத்கிஞ்சித்கர்ம வா யுக்திகௌஶலம் ॥ 190 ॥
ஜ்ஞாநஸ்ய வஸ்துதந்த்ரத்வே ஸம்ஶயாத்³யுத³ய: கத²ம் ।
அதோ ந வாஸ்தவம் ஜ்ஞாநமிதி நோ ஶங்க்யதாம் பு³தை⁴: ॥ 191 ॥
ப்ரமாணாஸௌஷ்ட²வவ்ருதம் ஸம்ஶயாதி³ ந வாஸ்தவம் ।
ஶ்ருதிப்ரமாணஸுஷ்டு²த்வே ஜ்ஞாநம் ப⁴வதி வாஸ்தவம் ॥ 192 ॥
வஸ்து தாவத்பரம் ப்³ரஹ்ம நித்யம் ஸத்யம் த்⁴ருவம் விபு⁴ ।
ஶ்ருதிப்ரமாணே தஜ்ஜ்ஞாநம் ஸ்யாதே³வ நிரபேக்ஷகம் ॥ 193 ॥
ரூபஜ்ஞாநம் யதா² ஸம்யக்³த்³ருஷ்டௌ ஸத்யாம் ப⁴வேத்ததா² ।
ஶ்ருதிப்ரமாணே ஸத்யேவ ஜ்ஞாநம் ப⁴வதி வாஸ்தவம் ॥ 194 ॥
ந கர்ம யத்கிஞ்சித³பேக்ஷதே ஹி ரூபோபலப்³தௌ⁴ புருஷஸ்ய சக்ஷு: ।
ஜ்ஞாநம் ததை²வ ஶ்ரவணாதி³ஜந்யம் வஸ்துப்ரகாஶே நிரபேக்ஷமேவ ॥ 195 ॥
கர்த்ருதந்த்ரம் ப⁴வேத்கர்ம கர்மதந்த்ரம் ஶுபா⁴ஶுப⁴ம் ।
ப்ரமாணதந்த்ரம் விஜ்ஞாநம் மாயாதந்த்ரமித³ம் ஜக³த் ॥ 196 ॥
வித்³யாம் சாவித்³யாம் சேதி ஸஹோக்திரியமுபக்ருதா ஸத்³பி⁴: ।
ஸத்கர்மோபாஸநயோர்ந த்வாத்மஜ்ஞாநகர்மணோ: க்வாபி ॥ 197 ॥
நித்யாநித்யபதா³ர்த²போ³த⁴ரஹிதோ யஶ்சோப⁴யத்ர ஸ்ரகா³ -
த்³யர்தா²நாமநுபூ⁴திலக்³நஹ்ருத³யோ நிர்விண்ணபு³த்³தி⁴ர்ஜந: ।
தஸ்யைவாஸ்ய ஜட³ஸ்ய கர்ம விஹிதம் ஶ்ருத்யா விரஜ்யாபி⁴தோ
மோக்ஷேச்சோ²ர்ந விதீ⁴யதே து பரமாநந்தா³ர்தி²நோ தீ⁴மத: ॥ 198 ॥
மோக்ஷேச்ச²யா யத³ஹரேவ விரஜ்யதே(அ)ஸௌ
ந்யாஸஸ்ததை³வ விஹிதோ விது³ஷோ முமுக்ஷோ: ।
ஶ்ருத்யா தயைவ பரயா ச தத: ஸுதீ⁴பி⁴:
ப்ராமாணிகோ(அ)யமிதி சேதஸி நிஶ்சிதவ்ய: ॥ 199 ॥
ஸ்வாபரோக்ஷஸ்ய வேதா³தே³: ஸாத⁴நத்வம் நிஷேத⁴தி ।
நாஹம் வேதை³ர்ந தபஸேத்யாதி³நா ப⁴க³வாநபி ॥ 200 ॥
ப்ரவ்ருத்திஶ்ச நிவ்ருத்திஶ்ச த்³வே ஏதே ஶ்ருதிகோ³சரே ।
ப்ரவ்ருத்த்யா ப³த்⁴யதே ஜந்துர்நிவ்ருத்த்யா து விமுச்யதே ॥ 201 ॥
யந்ந ஸ்வப³ந்தோ⁴(அ)பி⁴மதோ மூட⁴ஸ்யாபி க்வசித்தத: ।
நிவ்ருத்தி: கர்மஸம்ந்யாஸ: கர்தவ்யோ மோக்ஷகாங்க்ஷிபி⁴: ॥ 202 ॥
ந ஜ்ஞாநகர்மணோர்யஸ்மாத்ஸஹயோக³ஸ்து யுஜ்யதே ।
தஸ்மாத்த்யாஜ்யம் ப்ரயத்நேந கர்ம ஜ்ஞாநேச்சு²நா த்⁴ருவம் ॥ 203 ॥
இஷ்டஸாத⁴நதாபு³த்³த்⁴யா க்³ருஹீதஸ்யாபி வஸ்துந: ।
விஜ்ஞாய ப²ல்கு³தாம் பஶ்சாத்க: புநஸ்தத்ப்ரதீக்ஷதே ॥ 204 ॥
உபரதிஶப்³தா³ர்தோ² ஹ்யுபரமணம் பூர்வத்³ருஷ்டவ்ருத்திப்⁴ய: ।
ஸோ(அ)யம் முக்²யோ கௌ³ணஶ்சேதி ச வ்ருத்த்யா த்³விரூபதாம் த⁴த்தே ॥ 205 ॥
வ்ருத்தேர்த்³ருஶ்யபரித்யாகோ³ முக்²யார்த² இதி கத்²யதே ।
கௌ³ணார்த²: கர்மஸம்ந்யாஸ: ஶ்ருதேரங்க³தயா மத: ॥ 206 ॥
பும்ஸ: ப்ரதா⁴நஸித்³த்⁴யர்த²மங்க³ஸ்யாஶ்ரயணம் த்⁴ருவம் ।
கர்தவ்யமங்க³ஹீநம் சேத்ப்ரதா⁴நம் நைவ ஸித்⁴யதி ॥ 207 ॥
ஸம்ந்யஸேத்ஸுவிரக்த: ஸந்நிஹாமுத்ரார்த²த: ஸுகா²த் ।
அவிரக்தஸ்ய ஸம்ந்யாஸோ நிஷ்ப²லோ(அ)யாஜ்யயாக³வத் ॥ 208 ॥
ஸம்ந்யஸ்ய து யதி: குர்யாந்ந பூர்வவிஷயஸ்ம்ருதிம் ।
தாம் தாம் தத்ஸ்மரணே தஸ்ய ஜுகு³ப்ஸா ஜாயதே யத: ॥ 209 ॥
கு³ருவேதா³ந்தவாக்யேஷு பு³த்³தி⁴ர்யா நிஶ்சயாத்மிகா ।
ஸத்யமித்யேவ ஸா ஶ்ரத்³தா⁴ நிதா³நம் முக்திஸித்³த⁴யே ॥ 210 ॥
ஶ்ரத்³தா⁴வதாமேவ ஸதாம் புமர்த²:
ஸமீரித: ஸித்⁴யதி நேதரேஷாம் ।
உக்தம் ஸுஸூக்ஷ்மம் பரமார்த²தத்த்வம்
ஶ்ரத்³த⁴த்ஸ்வ ஸோம்யேதி ச வக்தி வேத³: ॥ 211 ॥
ஶ்ரத்³தா⁴விஹீநஸ்ய து ந ப்ரவ்ருத்தி:
ப்ரவ்ருத்திஶூந்யஸ்ய ந ஸாத்⁴யஸித்³தி⁴: ।
அஶ்ரத்³த⁴யைவாபி⁴ஹதாஶ்ச ஸர்வே
மஜ்ஜந்தி ஸம்ஸாரமஹாஸமுத்³ரே ॥ 212 ॥
தை³வே ச வேதே³ ச கு³ரௌ ச மந்த்ரே
தீர்தே² மஹாத்மந்யபி பே⁴ஷஜே ச ।
ஶ்ரத்³தா⁴ ப⁴வத்யஸ்ய யதா² யதா²ந்த -
ஸ்ததா² ததா² ஸித்³தி⁴ருதே³தி பும்ஸாம் ॥ 213 ॥
அஸ்தீத்யேவோபலப்³த⁴வ்யம் வஸ்துஸத்³பா⁴வநிஶ்சயாத் ।
ஸத்³பா⁴வநிஶ்சயஸ்தஸ்ய ஶ்ரத்³த⁴யா ஶாஸ்த்ரஸித்³த⁴யா ॥ 214 ॥
தஸ்மாச்ச்²ரத்³தா⁴ ஸுஸம்பாத்³யா கு³ருவேதா³ந்தவாக்யயோ: ।
முமுக்ஷோ: ஶ்ரத்³த³தா⁴நஸ்ய ப²லம் ஸித்⁴யதி நாந்யதா² ॥ 215 ॥
யதா²ர்த²வாதி³தா பும்ஸாம் ஶ்ரத்³தா⁴ஜநநகாரணம் ।
வேத³ஸ்யேஶ்வரவாக்யத்வாத்³யதா²ர்த²த்வே ந ஸம்ஶய: ॥ 216 ॥
முக்தஸ்யேஶ்வரரூபத்வாத்³கு³ரோர்வாக³பி தாத்³ருஶீ ।
தஸ்மாத்தத்³வாக்யயோ: ஶ்ரத்³தா⁴ ஸதாம் ஸித்⁴யதி தீ⁴மதாம் ॥ 217 ॥
ஶ்ருத்யுக்தார்தா²வகா³ஹாய விது³ஷா ஜ்ஞேயவஸ்துநி ।
சித்தஸ்ய ஸம்யகா³தா⁴நம் ஸமாதா⁴நமிதீர்யதே ॥ 218 ॥
சித்தஸ்ய ஸாத்⁴யைகபரத்வமேவ
புமர்த²ஸித்³தே⁴ர்நியமேந காரணம் ।
நைவாந்யதா² ஸித்⁴யதி ஸாத்⁴யமீஷ -
ந்மந:ப்ரமாதே³ விப²ல: ப்ரயத்ந: ॥ 219 ॥
சித்தம் ச த்³ருஷ்டிம் கரணம் ததா²ந்ய -
தே³கத்ர ப³க்⁴நாதி ஹி லக்ஷ்யபே⁴த்தா ।
கிஞ்சித்ப்ரமாதே³ ஸதி லக்ஷ்யபே⁴த்து -
ர்பா³ணப்ரயோகோ³ விப²லோ யதா² ததா² ॥ 220 ॥
ஸித்³தே⁴ஶ்சித்தஸமாதா⁴நமஸாதா⁴ரணகாரணம் ।
யதஸ்ததோ முமுக்ஷூணாம் ப⁴விதவ்யம் ஸதா³முநா ॥ 221 ॥
அத்யந்ததீவ்ரவைராக்³யம் ப²லலிப்ஸா மஹத்தரா ।
ததே³தது³ப⁴யம் வித்³யாத்ஸமாதா⁴நஸ்ய காரணம் ॥ 222 ॥
ப³ஹிரங்க³ம் ஶ்ருதி: ப்ராஹ ப்³ரஹ்மசர்யாதி³ முக்தயே ।
ஶமாதி³ஷட்கமேவைதத³ந்தரங்க³ம் விது³ர்பு³தா⁴: ॥ 223 ॥
அந்தரங்க³ம் ஹி ப³லவத்³ப³ஹிரங்கா³த்³யதஸ்தத: ।
ஶமாதி³ஷட்கம் ஜிஜ்ஞாஸோரவஶ்யம் பா⁴வ்யமாந்தரம் ॥ 224 ॥
அந்தரங்க³விஹீநஸ்ய க்ருதஶ்ரவணகோடய: ।
ந ப²லந்தி யதா² யோத்³து⁴ரதீ⁴ரஸ்யாஸ்த்ரஸம்பத³: ॥ 225 ॥
ப்³ரஹ்மாத்மைகத்வவிஜ்ஞாநாத்³யத்³வித்³வாந்மோக்துமிச்ச²தி ।
ஸம்ஸாரபாஶப³ந்த⁴ம் தந்முமுக்ஷுத்வம் நிக³த்³யதே ॥ 226 ॥
ஸாத⁴நாநாம் து ஸர்வேஷாம் முமுக்ஷா மூலகாரணம் ।
அநிச்சோ²ரப்ரவ்ருத்தஸ்ய க்வ ஶ்ருதி: க்வ நு தத்ப²லம் ॥ 227 ॥
தீவ்ரமத்⁴யமமந்தா³திமந்த³பே⁴தா³ஶ்சதுர்விதா⁴: ।
முமுக்ஷா தத்ப்ரகாரோ(அ)பி கீர்த்யதே ஶ்ரூயதாம் பு³தை⁴: ॥ 228 ॥
தாபைஸ்த்ரிபி⁴ர்நித்யமநேகரூபை: ஸந்தப்யமாந: க்ஷுபி⁴தாந்தராத்மா ।
பரிக்³ரஹம் ஸர்வமநர்த²பு³த்³த்⁴யா ஜஹாதி ஸா தீவ்ரதரா முமுக்ஷா ॥ 229 ॥
தாபத்ரயம் தீவ்ரமவேக்ஷ்ய வஸ்து
த்³ருஷ்ட்வா கலத்ரம் தநயாந்விஹாதும் ।
மத்⁴யே த்³வயோர்லோட³நமாத்மநோ ய -
த்ஸைஷா மதா மாத்⁴யமிகீ முமுக்ஷா ॥ 230 ॥
மோக்ஷஸ்ய காலோ(அ)ஸ்தி கிமத்³ய மே த்வரா
பு⁴க்த்வைவ போ⁴கா³ந்க்ருதஸர்வகார்ய: ।
முக்த்யை யதிஷ்யே(அ)ஹமதே²தி பு³த்³தி⁴ -
ரேஷைவ மந்தா³ கதி²தா முமுக்ஷா ॥ 231 ॥
மார்கே³ ப்ரயாதுர்மணிலாப⁴வந்மே
லபே⁴த மோக்ஷோ யதி³ தர்ஹி த⁴ந்ய: ।
இத்யாஶயா மூட⁴தி⁴யாம் மதிர்யா
ஸைஷாதிமந்தா³பி⁴மதா முமுக்ஷா ॥ 232 ॥
ஜந்மாநேகஸஹஸ்ரேஷு தபஸாராதி⁴தேஶ்வர: ।
தேந நி:ஶேஷநிர்தூ⁴தஹ்ருத³யஸ்தி²தகல்மஷ: ॥ 233 ॥
ஶாஸ்த்ரவித்³கு³ணதோ³ஷஜ்ஞோ போ⁴க்³யமாத்ரே விநிஸ்ப்ருஹ: ।
நித்யாநித்யபதா³ர்த²ஜ்ஞோ முக்திகாமோ த்³ருட⁴வ்ரத: ॥ 234 ॥
நிஷ்டப்தமக்³நிநா பாத்ரமுத்³வாஸ்ய த்வரயா யதா² ।
ஜஹாதி கே³ஹம் தத்³வச்ச தீவ்ரமோக்ஷேச்ச²யா த்³விஜ: ॥ 235 ॥
ஸ ஏவ ஸத்³யஸ்தரதி ஸம்ஸ்ருதிம் கு³ர்வநுக்³ரஹாத் ।
யஸ்து தீவ்ரமுமுக்ஷு: ஸ்யாத்ஸ ஜீவந்நேவ முச்யதே ॥ 236 ॥
ஜந்மாந்தரே மத்⁴யமஸ்து தத³ந்யஸ்து யுகா³ந்தரே ।
சதுர்த²: கல்பகோட்யாம் வா நைவ ப³ந்தா⁴த்³விமுச்யதே ॥ 237 ॥
ந்ருஜந்ம ஜந்தோரதிது³ர்லப⁴ம் விது³ -
ஸ்ததோ(அ)பி பும்ஸ்த்வம் ச ததோ விவேக: ।
லப்³த்⁴வா ததே³தத்த்ரிதயம் மஹாத்மா
யதேத முக்த்யை ஸஹஸா விரக்த: ॥ 238 ॥
புத்ரமித்ரகலத்ராதி³ஸுக²ம் ஜந்மநி ஜந்மநி ।
மர்த்யத்வம் புருஷத்வம் ச விவேகஶ்ச ந லப்⁴யதே ॥ 239 ॥
லப்³த்⁴வா ஸுது³ர்லப⁴தரம் நரஜந்ம ஜந்து -
ஸ்தத்ராபி பௌருஷமத: ஸத³ஸத்³விவேகம் ।
ஸம்ப்ராப்ய சைஹிகஸுகா²பி⁴ரதோ யதி³ ஸ்யா -
த்³தி⁴க்தஸ்ய ஜந்ம குமதே: புருஷாத⁴மஸ்ய ॥ 240 ॥
கா²த³தே மோத³தே நித்யம் ஶுநக: ஸூகர: க²ர: ।
தேஷாமேஷாம் விஶேஷ: கோ வ்ருத்திர்யேஷாம் து தை: ஸமா ॥ 241 ॥
யாவந்நாஶ்ரயதே ரோகோ³ யாவந்நாக்ரமதே ஜரா ।
யாவந்ந தீ⁴ர்விபர்யேதி யாவந்ம்ருத்யும் ந பஶ்யதி ॥ 242 ॥
தாவதே³வ நர: ஸ்வஸ்த²: ஸாரக்³ரஹணதத்பர: ।
விவேகீ ப்ரயதேதாஶு ப⁴வப³ந்த⁴விமுக்தயே ॥ 243 ॥
தே³வர்ஷிபித்ருமர்த்யர்ணப³ந்த⁴முக்தாஸ்து கோடிஶ: ।
ப⁴வப³ந்த⁴விமுக்தஸ்து ய: கஶ்சித்³ப்³ரஹ்மவித்தம: ॥ 244 ॥
அந்தர்ப³ந்தே⁴ந ப³த்³த⁴ஸ்ய கிம் ப³ஹிர்ப³ந்த⁴மோசநை: ।
தத³ந்தர்ப³ந்த⁴முக்த்யர்த²ம் க்ரியதாம் க்ருதிபி⁴: க்ருதி: ॥ 245 ॥
க்ருதிபர்யவஸாநைவ மதா தீவ்ரமுமுக்ஷுதா ।
அந்யா து ரஞ்ஜநாமாத்ரா யத்ர நோ த்³ருஶ்யதே க்ருதி: ॥ 246 ॥
கே³ஹாதி³ஸர்வமபஹாய லகு⁴த்வபு³த்³த்⁴யா
ஸௌக்²யேச்ச²யா ஸ்வபதிநாநலமாவிவிக்ஷோ: ।
காந்தாஜநஸ்ய நியதா ஸுத்³ருடா⁴ த்வரா யா
ஸைஷா ப²லாந்தக³மநே கரணம் முமுக்ஷோ: ॥ 247 ॥
நித்யாநித்யவிவேகஶ்ச தே³ஹக்ஷணிகதாமதி: ।
ம்ருத்யோர்பீ⁴திஶ்ச தாபஶ்ச முமுக்ஷாவ்ருத்³தி⁴காரணம் ॥ 248 ॥
ஶிரோ விவேகஸ்த்வத்யந்தம் வைராக்³யம் வபுருச்யதே ।
ஶமாத³ய: ஷட³ங்கா³நி மோக்ஷேச்சா² ப்ராண இஷ்யதே ॥ 249 ॥
ஈத்³ருஶாங்க³ஸமாயுக்தோ ஜிஜ்ஞாஸுர்யுக்திகோவித³: ।
ஶூரோ ம்ருத்யும் நிஹந்த்யேவ ஸம்யக்³ஜ்ஞாநாஸிநா த்⁴ருவம் ॥ 250 ॥
உக்தஸாத⁴நஸம்பந்நோ ஜிஜ்ஞாஸுர்யதிராத்மந: ।
ஜிஜ்ஞாஸாயை கு³ரும் க³ச்சே²த்ஸமித்பாணிர்நயோஜ்ஜ்வல: ॥ 251 ॥
ஶ்ரோத்ரியோ ப்³ரஹ்மநிஷ்டோ² ய: ப்ரஶாந்த: ஸமத³ர்ஶந: ।
நிர்மமோ நிரஹங்காரோ நிர்த்³வந்த்³வோ நிஷ்பரிக்³ரஹ: ॥ 252 ॥
அநபேக்ஷ: ஶுசிர்த³க்ஷ: கருணாம்ருதஸாக³ர: ।
ஏவம்லக்ஷணஸம்பந்ந: ஸ கு³ருர்ப்³ரஹ்மவித்தம: ।
உபாஸாத்³ய: ப்ரயத்நேந ஜிஜா²ஸோ: ஸ்வார்த²ஸித்³த⁴யே ॥ 253 ॥
ஜந்மாநேகஶதை: ஸதா³த³ரயுஜா ப⁴க்த்யா ஸமாராதி⁴தோ
ப⁴க்தைர்வைதி³கலக்ஷணேந விதி⁴நா ஸந்துஷ்ட ஈஶ: ஸ்வயம் ।
ஸாக்ஷாச்ச்²ரீகு³ருரூபமேத்ய க்ருபயா த்³ருக்³கோ³சர: ஸந்ப்ரபு⁴:
தத்த்வம் ஸாது⁴ விபோ³த்⁴ய தாரயதி தாந்ஸம்ஸாரது³:கா²ர்ணவாத் ॥ 254 ॥
அவித்³யாஹ்ருத³யக்³ரந்தி²விமோக்ஷோ(அ)பி ப⁴வேத்³யத: ।
தமேவ கு³ருரித்யாஹுர்கு³ருஶப்³தா³ர்த²வேதி³ந: ॥ 255 ॥
ஶிவ ஏவ கு³ரு: ஸாக்ஷாத் கு³ருரேவ ஶிவ: ஸ்வயம் ।
உப⁴யோரந்தரம் கிஞ்சிந்ந த்³ரஷ்டவ்யம் முமுக்ஷுபி⁴: ॥ 256 ॥
ப³ந்த⁴முக்தம் ப்³ரஹ்மநிஷ்ட²ம் க்ருதக்ருத்யம் ப⁴ஜேத்³கு³ரும் ।
யஸ்ய ப்ரஸாதா³த்ஸம்ஸாரஸாக³ரோ கோ³ஷ்பதா³யதே ॥ 257 ॥
ஶுஶ்ரூஷயா ஸதா³ ப⁴க்த்யா ப்ரணாமைர்விநயோக்திபி⁴: ।
ப்ரஸந்நம் கு³ருமாஸாத்³ய ப்ரஷ்டவ்யம் ஜ்ஞேயமாத்மந: ॥ 258 ॥
ப⁴க³வந்கருணாஸிந்தோ⁴ ப⁴வஸிந்தோ⁴ர்ப⁴வாம்ஸ்தரி: ।
யமாஶ்ரித்யாஶ்ரமேணைவ பரம் பாரம் க³தா பு³தா⁴: ॥ 259 ॥
ஜந்மாந்தரக்ருதாநந்தபுண்யகர்மப²லோத³ய: ।
அத்³ய ஸம்நிஹிதோ யஸ்மாத்த்வத்க்ருபாபாத்ரமஸ்ம்யஹம் ॥ 260 ॥
ஸம்ப்ரீதிமக்ஷ்ணோர்வத³நப்ரஸாத³ -
மாநந்த³மந்த:கரணஸ்ய ஸத்³ய: ।
விலோகநம் ப்³ரஹ்மவித³ஸ்தநோதி
சி²நத்தி மோஹம் ஸுக³திம் வ்யநக்தி ॥ 261 ॥
ஹுதாஶநாநாம் ஶஶிநாமிநாநா -
மப்யர்பு³த³ம் வாபி ந யந்நிஹந்தும் ।
ஶக்நோதி யத்³த்⁴வாந்தமநந்தமாந்தரம்
ஹந்த்யாத்மவேத்தா ஸக்ருதீ³க்ஷணேந ॥ 262 ॥
து³ஷ்பாரே ப⁴வஸாக³ரே ஜநிம்ருதவ்யாத்⁴யாதி³து³:கோ²த்கடே
கோ⁴ரே புத்ரகலத்ரமித்ரப³ஹுலக்³ராஹாகரே பீ⁴கரே ।
கர்மோத்துங்க³தரங்க³ப⁴ங்க³நிகரைராக்ருஷ்யமாணோ முஹு:
யாதாயாதக³திப்⁴ரமேண ஶரணம் கிஞ்சிந்ந பஶ்யாம்யஹம் ॥ 263 ॥
கேந வா புண்யஶேஷேண தவ பாதா³ம்பு³ஜத்³வயம் ।
த்³ருஷ்டவாநஸ்மி மாமார்தம் ம்ருத்யோஸ்த்ராஹி த³யாத்³ருஶா ॥ 264 ॥
வத³ந்தமேவம் தம் ஶிஷ்யம் த்³ருஷ்ட்யைவ த³யயா கு³ரு: ।
த³த்³யாத³ப⁴யமேதஸ்மை மா பை⁴ஷ்டேதி முஹுர்முஹு: ॥ 265 ॥
வித்³வந்ம்ருத்யுப⁴யம் ஜஹீஹி ப⁴வதோ நாஸ்த்யேவ ம்ருத்யு: க்வசி -
ந்நித்யஸ்ய த்³வயவர்ஜிதஸ்ய பரமாநந்தா³த்மநோ ப்³ரஹ்மண: ।
ப்⁴ராந்த்யா கிஞ்சித³வேக்ஷ்ய பீ⁴தமநஸா மித்²யா த்வயா கத்²யதே
மாம் த்ராஹீதி ஹி ஸுப்தவத்ப்ரலபநம் ஶூந்யாத்மகம் தே ம்ருஷா ॥ 266 ॥
நித்³ராகா³ட⁴தமோவ்ருத: கில ஜந: ஸ்வப்நே பு⁴ஜங்கா³தி³நா
க்³ரஸ்தம் ஸ்வம் ஸமவேக்ஷ்ய யத்ப்ரலபதி த்ராஸாத்³த⁴தோ(அ)ஸ்மீத்யலம் ।
ஆப்தேந ப்ரதிபோ³தி⁴த: கரதலேநாதாட்³ய ப்ருஷ்ட: ஸ்வயம்
கிஞ்சிந்நேதி வத³த்யமுஷ்ய வசநம் ஸ்யாத்தத்கிமர்த²ம் வத³ ॥ 267 ॥
ரஜ்ஜோஸ்து தத்த்வமநவேக்ஷ்ய க்³ருஹீதஸர்ப -
பா⁴வ: புமாநயமஹிர்வஸதீதி மோஹாத் ।
ஆக்ரோஶதி ப்ரதிபி³பே⁴தி ச கம்பதே த -
ந்மித்²யைவ நாத்ர பு⁴ஜகோ³(அ)ஸ்தி விசார்யமாணே ॥ 268 ॥
தத்³வத்த்வயாப்யாத்மந உக்தமேத -
ஜ்ஜந்மாப்யயவ்யாதி⁴ஜராதி³து³:க²ம் ।
ம்ருஷைவ ஸர்வம் ப்⁴ரமகல்பிதம் தே
ஸம்யக்³விசார்யாத்மநி முஞ்ச பீ⁴திம் ॥ 269 ॥
ப⁴வாநநாத்மநோ த⁴ர்மாநாத்மந்யாரோப்ய ஶோசதி ।
தத³ஜ்ஞாநக்ருதம் ஸர்வம் ப⁴யம் த்யக்த்வா ஸுகீ² ப⁴வ ॥ 270 ॥
ஶிஷ்ய: -
ஶ்ரீமத்³பி⁴ருக்தம் ஸகலம் ம்ருஷேதி
த்³ருஷ்டாந்த ஏவ ஹ்யுபபத்³யதே தத் ।
தா³ர்ஷ்டாந்திகே நைவ ப⁴வாதி³து³:க²ம்
ப்ரத்யக்ஷத: ஸர்வஜநப்ரஸித்³த⁴ம் ॥ 271 ॥
ப்ரத்யக்ஷேணாநுபூ⁴தார்த²: கத²ம் மித்²யாத்வமர்ஹதி ।
சக்ஷுஷோ விஷயம் கும்ப⁴ம் கத²ம் மித்²யா கரோம்யஹம் ॥ 272 ॥
வித்³யமாநஸ்ய மித்²யாத்வம் கத²ம் நு க⁴டதே ப்ரபோ⁴ ।
ப்ரத்யக்ஷம் க²லு ஸர்வேஷாம் ப்ரமாணம் ப்ரஸ்பு²டார்த²கம் ॥ 273 ॥
மர்த்யஸ்ய மம ஜந்மாதி³து³:க²பா⁴ஜோ(அ)ல்பஜீவிந: ।
ப்³ரஹ்மத்வமபி நித்யத்வம் பரமாநந்த³தா கத²ம் ॥ 274 ॥
க ஆத்மா கஸ்த்வநாத்மா ச கிமு லக்ஷணமேதயோ: ।
ஆத்மந்யநாத்மத⁴ர்மாணாமாரோப: க்ரியதே கத²ம் ॥ 275 ॥
கிமஜ்ஞாநம் தது³த்பந்நப⁴யத்யாகோ³(அ)பி வா கத²ம் ।
கிமு ஜ்ஞாநம் தது³த்பந்நஸுக²ப்ராப்திஶ்ச வா கத²ம் ॥ 276 ॥
ஸர்வமேதத்³யதா²பூர்வம் கராமலகவத்ஸ்பு²டம் ।
ப்ரதிபாத³ய மே ஸ்வாமிந் ஶ்ரீகு³ரோ கருணாநிதே⁴ ॥ 277 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
த⁴ந்ய: க்ருதார்த²ஸ்த்வமஹோ விவேக:
ஶிவப்ரஸாத³ஸ்தவ வித்³யதே மஹாந் ।
விஸ்ருஜ்ய து ப்ராக்ருதலோகமார்க³ம்
ப்³ரஹ்மாவக³ந்தும் யதஸே யதஸ்த்வம் ॥ 278 ॥
ஶிவப்ரஸாதே³ந விநா ந ஸித்³தி⁴:
ஶிவப்ரஸாதே³ந விநா ந பு³த்³தி⁴: ।
ஶிவப்ரஸாதே³ந விநா ந யுக்தி:
ஶிவப்ரஸாதே³ந விநா ந முக்தி: ॥ 279 ॥
யஸ்ய ப்ரஸாதே³ந விமுக்தஸங்கா³:
ஶுகாத³ய: ஸம்ஸ்ருதிப³ந்த⁴முக்தா: ।
தஸ்ய ப்ரஸாதோ³ ப³ஹுஜந்மலப்⁴யோ
ப⁴க்த்யைகக³ம்யோ ப⁴வமுக்திஹேது: ॥ 280 ॥
விவேகோ ஜந்தூநாம் ப்ரப⁴வதி ஜநிஷ்வேவ ப³ஹுஷு
ப்ரஸாதா³தே³வைஶாத்³ப³ஹுஸுக்ருதபாகோத³யவஶாத் ।
யதஸ்தஸ்மாதே³வ த்வமபி பரமார்தா²வக³மநே
க்ருதாரம்ப⁴: பும்ஸாமித³மிஹ விவேகஸ்ய து ப²லம் ॥ 281 ॥
மர்த்யத்வஸித்³தே⁴ரபி பும்ஸ்த்வஸித்³தே⁴ -
ர்விப்ரத்வஸித்³தே⁴ஶ்ச விவேகஸித்³தே⁴: ।
வத³ந்தி முக்²யம் ப²லமேவ மோக்ஷம்
வ்யர்த²ம் ஸமஸ்தம் யதி³ சேந்ந மோக்ஷ: ॥ 282 ॥
ப்ரஶ்ந: ஸமீசீநதரஸ்தவாயம்
யதா³த்மதத்த்வாவக³மே ப்ரவ்ருத்தி: ।
ததஸ்தவைதத்ஸகலம் ஸமூலம்
நிவேத³யிஷ்யாமி முதா³ ஶ்ருணுஷ்வ ॥ 283 ॥
மர்த்யத்வம் த்வயி கல்பிதம் ப்⁴ரமவஶாத்தேநைவ ஜந்மாத³ய:
தத்ஸம்பா⁴விதமேவ து³:க²மபி தே நோ வஸ்துதஸ்தந்ம்ருஷா ।
நித்³ராமோஹவஶாது³பாக³தஸுக²ம் து³:க²ம் ச கிம் நு த்வயா
ஸத்யத்வேந விலோகிதம் க்வசித³பி ப்³ரூஹி ப்ரபோ³தா⁴க³மே ॥ 284 ॥
நாஶேஷலோகைரநுபூ⁴யமாந:
ப்ரத்யக்ஷதோ(அ)யம் ஸகலப்ரபஞ்ச: ।
கத²ம் ம்ருஷா ஸ்யாதி³தி ஶங்கநீயம்
விசாரஶூந்யேந விமுஹ்யதா த்வயா ॥ 285 ॥
தி³வாந்த⁴த்³ருஷ்டேஸ்து தி³வாந்த⁴கார:
ப்ரத்யக்ஷஸித்³தோ⁴(அ)பி ஸ கிம் யதா²ர்த²: ।
தத்³வத்³ப்⁴ரமேணாவக³த: பதா³ர்தோ²
ப்⁴ராந்தஸ்ய ஸத்ய: ஸுமதேர்ம்ருஷைவ ॥ 286 ॥
க⁴டோ(அ)யமித்யத்ர க⁴டாபி⁴தா⁴ந:
ப்ரத்யக்ஷத: கஶ்சிது³தே³தி த்³ருஷ்டே: ।
விசார்யமாணே ஸ து நாஸ்தி தத்ர
ம்ருத³ஸ்தி தத்³பா⁴வவிலக்ஷணா ஸா ॥ 287 ॥
ப்ராதே³ஶமாத்ர: பரித்³ருஶ்யதே(அ)ர்க:
ஶாஸ்த்ரேண ஸந்த³ர்ஶிதலக்ஷயோஜந: ।
மாநாந்தரேண க்வசிதே³தி பா³தா⁴ம்
ப்ரத்யக்ஷமப்யத்ர ஹி ந வ்யவஸ்தா² ॥ 288 ॥
தஸ்மாத்த்வயீத³ம் ப்⁴ரமத: ப்ரதீதம்
ம்ருஷைவ நோ ஸத்யமவேஹி ஸாக்ஷாத் ।
ப்³ரஹ்ம த்வமேவாஸி ஸுக²ஸ்வருபம்
த்வத்தோ ந பி⁴ந்நம் விசிநுஷ்வ பு³த்³தௌ⁴ ॥ 289 ॥
லோகாந்தரே வாத்ர கு³ஹாந்தரே வா
தீர்தா²ந்தரே கர்மபரம்பராந்தரே ।
ஶாஸ்த்ராந்தரே நாஸ்த்யநுபஶ்யதாமிஹ
ஸ்வயம் பரம் ப்³ரஹ்ம விசார்யமாணே ॥ 290 ॥
தத்த்வமாத்மஸ்த²மஜ்ஞாத்வா மூட⁴: ஶாஸ்த்ரேஷு பஶ்யதி ।
கோ³ப: கக்ஷக³தம் சா²க³ம் யதா² கூபேஷு து³ர்மதி: ॥ 291 ॥
ஸ்வமாத்மாநம் பரம் மத்வா பரமாத்மாநமந்யதா² ।
விம்ருக்³யதே புந: ஸ்வாத்மா ப³ஹி: கோஶேஷு பண்டி³தை: ॥ 292 ॥
விஸ்ம்ருத்ய வஸ்துநஸ்தத்த்வமத்⁴யாரோப்ய ச வஸ்துநி ।
அவஸ்துதாம் ச தத்³த⁴ர்மாந்முதா⁴ ஶோசதி நாந்யதா² ॥ 293 ॥
ஆத்மாநாத்மவிவேகம் தே வக்ஷ்யாமி ஶ்ருணு ஸாத³ரம் ।
யஸ்ய ஶ்ரவணமாத்ரேண முச்யதே(அ)நாத்மப³ந்த⁴நாத் ॥ 294 ॥
இத்யுக்த்வாபி⁴முகீ²க்ருத்ய ஶிஷ்யம் கருணயா கு³ரு: ।
அத்⁴யாரோபாபவாதா³ப்⁴யாம் நிஷ்ப்ரபஞ்சம் ப்ரபஞ்சயந் ॥ 295 ॥
ஸம்யக்ப்ராபோ³த⁴யத்தத்த்வம் ஶாஸ்த்ரத்³ருஷ்டேந வர்த்மநா ।
ஸர்வேஷாமுபகாராய தத்ப்ரகாரோ(அ)த்ர த³ர்ஶ்யதே ॥ 296 ॥
வஸ்துந்யவஸ்த்வாரோபோ ய: ஸோ(அ)த்⁴யாரோப இதீர்யதே ।
அஸர்பபூ⁴தே ரஜ்ஜ்வாதௌ³ ஸர்பத்வாரோபணம் யதா² ॥ 297 ॥
வஸ்து தாவத்பரம் ப்³ரஹ்ம ஸத்யஜ்ஞாநாதி³லக்ஷணம் ।
இத³மாரோபிதம் யத்ர பா⁴தி கே² நீலதாதி³வத் ॥ 298 ॥
தத்காரணம் யத³ஜ்ஞாநம் ஸகார்யம் ஸத்³விலக்ஷணம் ।
அவஸ்த்வித்யுச்யதே ஸத்³பி⁴ர்யஸ்ய பா³தா⁴ ப்ரத்³ருஶ்யதே ॥ 299 ॥
அவஸ்து தத்ப்ரமாணைர்யத்³பா³த்⁴யதே ஶுக்திரௌப்யவத் ।
ந பா³த்⁴யதே யத்தத்³வஸ்து த்ரிஷு காலேஷு ஶுக்திவத் ॥ 300 ॥
ஶுக்தேர்பா³தா⁴ ந க²ல்வஸ்தி ரஜதஸ்ய யதா² ததா² ।
அவஸ்துஸம்ஜ்ஞிதம் யத்தஜ்ஜக³த³த்⁴யாஸகாரணம் ॥ 301 ॥
ஸத³ஸத்³ப்⁴யாமநிர்வாச்யமஜ்ஞாநம் த்ரிகு³ணாத்மகம் ।
வஸ்துதத்த்வாவபோ³தை⁴கபா³த்⁴யம் தத்³பா⁴வலக்ஷணம் ॥ 302 ॥
மித்²யாஸம்ப³ந்த⁴தஸ்தத்ர ப்³ரஹ்மண்யாஶ்ரித்ய திஷ்ட²தி ।
மணௌ ஶக்திர்யதா² தத்³வந்நைததா³ஶ்ரயதூ³ஷகம் ॥ 303 ॥
ஸத்³பா⁴வே லிங்க³மேதஸ்ய கார்யமேதச்சராசரம் ।
மாநம் ஶ்ருதி: ஸ்ம்ருதிஶ்சாஜ்ஞோ(அ)ஹமித்யநுப⁴வோ(அ)பி ச ॥ 304 ॥
அஜ்ஞாநம் ப்ரக்ருதி: ஶக்திரவித்³யேதி நிக³த்³யதே ।
ததே³தத்ஸந்ந ப⁴வதி நாஸத்³வா ஶுக்திரௌப்யவத் ॥ 305 ॥
ஸதோ பி⁴ந்நமபி⁴ந்நம் வா ந தீ³பஸ்ய ப்ரபா⁴ யதா² ।
ந ஸாவயவமந்யத்³வா பீ³ஜஸ்யாங்குரவத்க்வசித் ॥ 306 ॥
அத ஏதத³நிர்வாச்யமித்யேவ கவயோ விது³: ।
ஸமஷ்டிவ்யஷ்டிரூபேண த்³விதா⁴ஜ்ஞாநம் நிக³த்³யதே ॥ 307 ॥
நாநாத்வேந ப்ரதீதாநாமஜ்ஞாநாநாமபே⁴த³த: ।
ஏகத்வேந ஸமஷ்டி: ஸ்யாத்³பூ⁴ருஹாணாம் வநம் யதா² ॥ 308 ॥
இயம் ஸமஷ்டிருத்க்ருஷ்டா ஸத்த்வாம்ஶோத்கர்ஷத: புரா ।
மாயேதி கத்²யதே தஜ்ஜ்ஞை: ஶுத்³த⁴ஸத்த்வைகலக்ஷணா ॥ 309 ॥
மாயோபஹிதசைதந்யம் ஸாபா⁴ஸம் ஸத்த்வப்³ரும்ஹிதம் ।
ஸர்வஜ்ஞத்வாதி³கு³ணகம் ஸ்ருஷ்டிஸ்தி²த்யந்தகாரணம் ॥ 310 ॥
அவ்யாக்ருதம் தத³வ்யக்தமீஶ இத்யபி கீ³யதே ।
ஸர்வஶக்திகு³ணோபேத: ஸர்வஜ்ஞாநாவபா⁴ஸக: ॥ 311 ॥
ஸ்வதந்த்ர: ஸத்யஸங்கல்ப: ஸத்யகாம: ஸ ஈஶ்வர: ।
தஸ்யைதஸ்ய மஹாவிஷ்ணோர்மஹாஶக்தேர்மஹீயஸ: ॥ 312 ॥
ஸர்வஜ்ஞத்வேஶ்வரத்வாதி³காரணத்வாந்மநீஷிண: ।
காரணம் வபுரித்யாஹு: ஸமஷ்டிம் ஸத்த்வப்³ரும்ஹிதம் ॥ 313 ॥
ஆநந்த³ப்ரசுரத்வேந ஸாத⁴கத்வேந கோஶவத் ।
ஸைஷாநந்த³மய: கோஶ இதீஶஸ்ய நிக³த்³யதே ॥ 314 ॥
ஸர்வோபரமஹேதுத்வாத்ஸுஷுப்திஸ்தா²நமிஷ்யதே ।
ப்ராக்ருத: ப்ரலயோ யத்ர ஶ்ராவ்யதே ஶ்ருதிபி⁴ர்முஹு: ॥ 315 ॥
அஜ்ஞாநம் வ்யஷ்ட்யபி⁴ப்ராயாத³நேகத்வேந பி⁴த்³யதே ।
அஜ்ஞாநவ்ருத்தயோ நாநா தத்தத்³கு³ணவிலக்ஷணா: ॥ 316 ॥
வநஸ்ய வ்யஷ்ட்யபி⁴ப்ராயாத்³பூ⁴ருஹா இத்யநேகதா ।
யதா² ததை²வாஜ்ஞாநஸ்ய வ்யஷ்டித: ஸ்யாத³நேகதா ॥ 317 ॥
வ்யஷ்டிர்மலிநஸத்வைஷா ரஜஸா தமஸா யுதா ।
ததோ நிக்ருஷ்டா ப⁴வதி யோபாதி⁴: ப்ரத்யகா³த்மந: ॥ 318 ॥
சைதந்யம் வ்யஷ்ட்யவச்சி²ந்நம் ப்ரத்யகா³த்மேதி கீ³யதே ।
ஸாபா⁴ஸம் வ்யஷ்ட்யுபஹிதம் ஸத்தாதா³த்ம்யேந தத்³கு³ணை: ॥ 319 ॥
அபி⁴பூ⁴த: ஸ ஏவாத்மா ஜீவ இத்யபி⁴தீ⁴யதே ।
கிஞ்சிஜ்ஜ்ஞத்வாநீஶ்வரத்வஸம்ஸாரித்வாதி³த⁴ர்மவாந் ॥ 320 ॥
அஸ்ய வ்யஷ்டிரஹங்காரகாரணத்வேந காரணம் ।
வபுஸ்தத்ராபி⁴மாந்யாத்மா ப்ராஜ்ஞ இத்யுச்யதே பு³தை⁴: ॥ 321 ॥
ப்ராஜ்ஞத்வமஸ்யைகாஜ்ஞாநபா⁴ஸகத்வேந ஸம்மதம் ।
வ்யஷ்டேர்நிக்ருஷ்டத்வேநாஸ்ய நாநேகாஜ்ஞாநபா⁴ஸகம் ॥ 322 ॥
ஸ்வரூபாச்சா²த³கத்வேநாப்யாநந்த³ப்ரசுரத்வத: ।
காரணம் வபுராநந்த³மய: கோஶ இதீர்யதே ॥ 323 ॥
அஸ்யாவஸ்தா² ஸுஷுப்தி: ஸ்யாத்³யத்ராநந்த³: ப்ரக்ருஷ்யதே ।
ஏஷோ(அ)ஹம் ஸுக²மஸ்வாப்ஸம் ந து கிஞ்சித³வேதி³ஷம் ॥ 324 ॥
இத்யாநந்த³ஸமுத்கர்ஷ: ப்ரபு³த்³தே⁴ஷு ப்ரத்³ருஶ்யதே ।
ஸமஷ்டேரபி ச வ்யஷ்டேருப⁴யோர்வநவ்ருக்ஷவத் ॥ 325 ॥
அபே⁴த³ ஏவ நோ பே⁴தோ³ ஜாத்யேகத்வேந வஸ்துத: ।
அபே⁴த³ ஏவ ஜ்ஞாதவ்யஸ்ததே²ஶப்ராஜ்ஞயோரபி ॥ 326 ॥
ஸத்யுபாத்⁴யோரபி⁴ந்நத்வே க்வ பே⁴த³ஸ்தத்³விஶிஷ்டயோ: ।
ஏகீபா⁴வே தரங்கா³ப்³த்⁴யோ: கோ பே⁴த³: ப்ரதிபி³ம்ப³யோ: ॥ 327 ॥
அஜ்ஞாநதத³வச்சி²ந்நாபா⁴ஸயோருப⁴யோரபி ।
ஆதா⁴ரம் ஶுத்³த⁴சைதந்யம் யத்தத்துர்யமிதீர்யதே ॥ 328 ॥
ஏததே³வாவிவிக்தம் ஸது³பாதி⁴ப்⁴யாம் ச தத்³கு³ணை: ।
மஹாவாக்யஸ்ய வாச்யார்தோ² விவிக்தம் லக்ஷ்ய இஷ்யதே ॥ 329 ॥
அநந்தஶக்திஸம்பந்நோ மாயோபாதி⁴க ஈஶ்வர: ।
ஈக்ஷாமாத்ரேண ஸ்ருஜதி விஶ்வமேதச்சராசரம் ॥ 330 ॥
அத்³விதீயஸ்வமாத்ரோ(அ)ஸௌ நிருபாதா³ந ஈஶ்வர: ।
ஸ்வயமேவ கத²ம் ஸர்வம் ஸ்ருஜதீதி ந ஶங்க்யதாம் ॥ 331 ॥
நிமித்தமப்யுபாதா³நம் ஸ்வயமேவ ப⁴வந்ப்ரபு⁴: ।
சராசராத்மகம் விஶ்வம் ஸ்ருஜத்யவதி லும்பதி ॥ 332 ॥
ஸ்வப்ராதா⁴ந்யேந ஜக³தோ நிமித்தமபி காரணம் ।
உபாதா³நம் ததோபாதி⁴ப்ராதா⁴ந்யேந ப⁴வத்யயம் ॥ 333 ॥
யதா²லூதா நிமித்தம் ச ஸ்வப்ரதா⁴நதயா ப⁴வேத் ।
ஸ்வஶரீரப்ரதா⁴நத்வேநோபாதா³நம் ததே²ஶ்வர: ॥ 334 ॥
தம:ப்ரதா⁴நப்ரக்ருதிவிஶிஷ்டாத்பரமாத்மந: ।
அபூ⁴த்ஸகாஶாதா³காஶமாகாஶாத்³வாயுருச்யதே ॥ 335 ॥
வாயோரக்³நிஸ்ததை²வாக்³நேராபோ(அ)த்³ப்⁴ய: ப்ருதி²வீ க்ரமாத் ।
ஶக்தேஸ்தம:ப்ரதா⁴நத்வம் தத்கார்யே ஜாட்³யத³ர்ஶநாத் ॥ 336 ॥
ஆரம்ப⁴ந்தே கார்யகு³ணாந்யே காரணகு³ணா ஹி தே ।
ஏதாநி ஸூக்ஷ்மபூ⁴தாநி பூ⁴தமாத்ரா அபி க்ரமாத் ॥ 337 ॥
ஏதேப்⁴ய: ஸூக்ஷ்மபூ⁴தேப்⁴ய: ஸூக்ஷ்மதே³ஹா ப⁴வந்த்யபி ।
ஸ்தூ²லாந்யபி ச பூ⁴தாநி சாந்யோந்யாம்ஶவிமேலநாத் ॥ 338 ॥
அபஞ்சீக்ருதபூ⁴தேப்⁴யோ ஜாதம் ஸப்தத³ஶாங்க³கம் ।
ஸம்ஸாரகாரணம் லிங்க³மாத்மநோ போ⁴க³ஸாத⁴நம் ॥ 339 ॥
ஶ்ரோத்ராதி³பஞ்சகம் சைவ வாகா³தீ³நாம் ச பஞ்சகம் ।
ப்ராணாதி³பஞ்சகம் பு³த்³தி⁴மநஸீ லிங்க³முச்யதே ॥ 340 ॥
ஶ்ரோத்ரத்வக்சக்ஷுர்ஜிஹ்வாக்⁴ராணாநி பஞ்ச ஜாதாநி ।
ஆகாஶாதீ³நாம் ஸத்த்வாம்ஶேப்⁴யோ தீ⁴ந்த்³ரியாண்யநுக்ரமத: ॥ 341 ॥
ஆகாஶாதி³க³தா: பஞ்ச ஸாத்த்விகாம்ஶா: பரஸ்பரம் ।
மிலித்வைவாந்த:கரணமப⁴வத்ஸர்வகாரணம் ॥ 342 ॥
ப்ரகாஶகத்வாதே³தேஷாம் ஸாத்த்விகாம்ஶத்வமிஷ்யதே ।
ப்ரகாஶகத்வம் ஸத்த்வஸ்ய ஸ்வச்ச²த்வேந யதஸ்தத: ॥ 343 ॥
தத³ந்த:கரணம் வ்ருத்திபே⁴தே³ந ஸ்யாச்சதுர்வித⁴ம் ।
மநோ பு³த்³தி⁴ரஹங்காரஶ்சித்தம் சேதி தது³ச்யதே ॥ 344 ॥
ஸங்கல்பாந்மந இத்யாஹுர்பு³த்³தி⁴ரர்த²ஸ்ய நிஶ்சயாத் ।
அபி⁴மாநாத³ஹங்காரஶ்சித்தமர்த²ஸ்ய சிந்தநாத் ॥ 345 ॥
மநஸ்யபி ச பு³த்³தௌ⁴ ச சித்தாஹங்காரயோ: க்ரமாத் ।
அந்தர்பா⁴வோ(அ)த்ர போ³த்³த⁴வ்யோ லிங்க³லக்ஷணஸித்³த⁴யே ॥ 346 ॥
சிந்தநம் ச மநோத⁴ர்ம: ஸங்கல்பாதி³ர்யதா² ததா² ।
அந்தர்பா⁴வோ மநஸ்யேவ ஸம்யக்சித்தஸ்ய ஸித்⁴யதி ॥ 347 ॥
தே³ஹாதா³வஹமித்யேவ பா⁴வோ த்³ருட⁴தரோ தி⁴ய: ।
த்³ருஶ்யதே(அ)ஹங்க்ருதேஸ்தஸ்மாத³ந்தர்பா⁴வோ(அ)த்ர யுஜ்யதே ॥ 348 ॥
தஸ்மாதே³வ து பு³த்³தே⁴: கர்த்ருத்வம் ததி³தரஸ்ய கரணத்வம் ।
ஸித்⁴யத்யாத்மந உப⁴யாத்³வித்³யாத்ஸம்ஸாரகாரணம் மோஹாத் ॥ 349 ॥
விஜ்ஞாநமயகோஶ: ஸ்யாத் பு³த்³தி⁴ர்ஜ்ஞாநேந்த்³ரியை: ஸஹ ।
விஜ்ஞாநப்ரசுரத்வேநாப்யாச்சா²த³கதயாத்மந: ॥ 350 ॥
விஜ்ஞாநமயகோஶோ(அ)யமிதி வித்³வத்³பி⁴ருச்யதே ।
அயம் மஹாநஹங்காரவ்ருத்திமாந்கர்த்ருலக்ஷண: ॥ 351 ॥
அஹம் மமேத்யேவ ஸதா³பி⁴மாநம்
தே³ஹேந்த்³ரியாதௌ³ குருதே க்³ருஹாதௌ³ ।
ஜீவாபி⁴மாந: புருஷோ(அ)யமேவ
கர்தா ச போ⁴க்தா ச ஸுகீ² ச து³:கீ² ॥ 352 ॥
ஸ்வவாஸநாப்ரேரித ஏவ நித்யம்
கரோதி கர்மோப⁴யலக்ஷணம் ச ।
பு⁴ங்க்தே தது³த்பந்நப²லம் விஶிஷ்டம்
ஸுக²ம் ச து³:க²ம் ச பரத்ர சாத்ர ॥ 353 ॥
நாநாயோநிஸஹஸ்ரேஷு ஜாயமாநோ முஹுர்முஹு: ।
ம்ரியமாணோ ப்⁴ரமத்யேஷ ஜீவ: ஸம்ஸாரமண்ட³லே ॥ 354 ॥
மநோ மநோமய: கோஶோ ப⁴வேஜ்ஜ்ஞாநேந்த்³ரியை: ஸஹ ।
ப்ராசுர்யம் மநஸோ யத்ர த்³ருஶ்யதே(அ)ஸௌ மநோமய: ॥ 355 ॥
சிந்தாவிஷாத³ஹர்ஷாத்³யா: காமாத்³யா அஸ்ய வ்ருத்தய: ।
மநுதே மநஸைவைஷ ப²லம் காமயதே ப³ஹி: ।
யததே குருதே பு⁴ங்க்தே தந்மந: ஸர்வகாரணம் ॥ 356 ॥
மநோ ஹ்யமுஷ்ய ப்ரவணஸ்ய ஹேது -
ரந்தர்ப³ஹிஶ்சார்த²மநேந வேத்தி ।
ஶ்ருணோதி ஜிக்⁴ரத்யமுநைவ சேக்ஷதே
வக்தி ஸ்ப்ருஶத்யத்தி கரோதி ஸர்வம் ॥ 357 ॥
ப³ந்த⁴ஶ்ச மோக்ஷோ மநஸைவ பும்ஸா -
மர்தோ²(அ)ப்யநர்தோ²(அ)ப்யமுநைவ ஸித்⁴யதி ।
ஶுத்³தே⁴ந மோக்ஷோ மலிநேந ப³ந்தோ⁴
விவேகதோ(அ)ர்தோ²(அ)ப்யவிவேகதோ(அ)ந்ய: ॥ 358 ॥
ரஜஸ்தமோப்⁴யாம் மலிநம் த்வஶுத்³த⁴ -
மஜ்ஞாநஜம் ஸத்த்வகு³ணேந ரிக்தம் ।
மநஸ்தமோதோ³ஷஸமந்விதத்வா -
ஜ்ஜட³த்வமோஹாலஸதாப்ரமாதை³: ।
திரஸ்க்ருதம் ஸந்ந து வேத்தி வாஸ்தவம்
பதா³ர்த²தத்த்வம் ஹ்யுபலப்⁴யமாநம் ॥ 359 ॥
ரஜோதோ³ஷைர்யுக்தம் யதி³ ப⁴வதி விக்ஷேபககு³ணை:
ப்ரதீபை: காமாத்³யைரநிஶமபி⁴பூ⁴தம் வ்யத²யதி ।
கத²ஞ்சித்ஸூக்ஷ்மார்தா²வக³திமத³பி ப்⁴ராம்யதி ப்⁴ருஶம்
மநோ தீ³போ யத்³வத்ப்ரப³லமருதா த்⁴வஸ்தமஹிமா ॥ 360 ॥
ததோ முமுக்ஷுர்ப⁴வப³ந்த⁴முக்த்யை
ரஜஸ்தமோப்⁴யாம் ச ததீ³யகார்யை: ।
வியோஜ்ய சித்தம் பரிஶுத்³த⁴ஸத்த்வம்
ப்ரியம் ப்ரயத்நேந ஸதை³வ குர்யாத் ॥ 361 ॥
க³ர்பா⁴வாஸஜநிப்ரணாஶநஜராவ்யாத்⁴யாதி³ஷு ப்ராணிநாம்
யத்³து³:க²ம் பரித்³ருஶ்யதே ச நரகே தச்சிந்தயித்வா முஹு: ।
தோ³ஷாநேவ விலோக்ய ஸர்வவிஷயேஷ்வாஶாம் விமுச்யாபி⁴த -
ஶ்சித்தக்³ரந்தி²விமோசநாய ஸுமதி: ஸத்த்வம் ஸமாலம்ப³நாத் ॥ 362 ॥
யமேஷு நிரதோ யஸ்து நியமேஷு ச யத்நத: ।
விவேகிநஸ்தஸ்ய சித்தம் ப்ரஸாத³மதி⁴க³ச்ச²தி ॥ 363 ॥
ஆஸுரீம் ஸம்பத³ம் த்யக்த்வா ப⁴ஜேத்³யோ தை³வஸம்பத³ம் ।
மோக்ஷைககாங்க்ஷயா நித்யம் தஸ்ய சித்தம் ப்ரஸீத³தி ॥ 364 ॥
பரத்³ரவ்யபரத்³ரோஹபரநிந்தா³பரஸ்த்ரிய: ।
நாலம்ப³தே மநோ யஸ்ய தஸ்ய சித்தம் ப்ரஸீத³தி ॥ 365 ॥
ஆத்மவத்ஸர்வபூ⁴தேஷு ய: ஸமத்வேந பஶ்யதி ।
ஸுக²ம் து³:க²ம் விவேகேந தஸ்ய சித்தம் ப்ரஸீத³தி ॥ 366 ॥
அத்யந்தம் ஶ்ரத்³த⁴யா ப⁴க்த்யா கு³ருமீஶ்வரமாத்மநி ।
யோ ப⁴ஜத்யநிஶம் க்ஷாந்தஸ்தஸ்ய சித்தம் ப்ரஸீத³தி ॥ 367 ॥
ஶிஷ்டாந்நமீஶார்சநமார்யஸேவாம்
தீர்தா²டநம் ஸ்வாஶ்ரமத⁴ர்மநிஷ்டா²ம் ।
யமாநுஷக்திம் நியமாநுவ்ருத்திம்
சித்தப்ரஸாதா³ய வத³ந்தி தஜ்ஜ்ஞா: ॥ 368 ॥
கட்வாம்லலவணாத்யுஷ்ணதீக்ஷ்ணரூக்ஷவிதா⁴யிநாம் ।
பூதிபர்யுஷிதாதீ³நாம் த்யாக³: ஸத்த்வாய கல்பதே ॥ 369 ॥
ஶ்ருத்யா ஸத்த்வபுராணாநாம் ஸேவயா ஸத்த்வவஸ்துந: ।
அநுவ்ருத்த்யா ச ஸாதூ⁴நாம் ஸத்த்வவ்ருத்தி: ப்ரஜாயதே ॥ 370 ॥
யஸ்ய சித்தம் நிர்விஷயம் ஹ்ருத³யம் யஸ்ய ஶீதலம் ।
தஸ்ய மித்ரம் ஜக³த்ஸர்வம் தஸ்ய முக்தி: கரஸ்தி²தா ॥ 371 ॥
ஹிதபரிமிதபோ⁴ஜீ நித்யமேகாந்தஸேவீ
ஸக்ருது³சிதஹிதோக்தி: ஸ்வல்பநித்³ராவிஹார: ।
அநுநியமநஶீலோ யோ ப⁴ஜத்யுக்தகாலே
ஸ லப⁴த இஹ ஶீக்⁴ரம் ஸாது⁴ சித்தப்ரஸாத³ம் ॥ 372 ॥
சித்தப்ரஸாதே³ந விநாவக³ந்தும்
ப³ந்த⁴ம் ந ஶக்நோதி பராத்மதத்த்வம் ।
தத்த்வாவக³த்யா து விநா விமுக்தி -
ர்ந ஸித்⁴யதி ப்³ரஹ்மஸஹஸ்ரகோடிஷு ॥ 373 ॥
மநோ(அ)ப்ரஸாத³: புருஷஸ்ய ப³ந்தோ⁴
மந:ப்ரஸாதோ³ ப⁴வப³ந்த⁴முக்தி: ।
மந:ப்ரஸாதா³தி⁴க³மாய தஸ்மா -
ந்மநோநிராஸம் வித³தீ⁴த வித்³வாந் ॥ 374 ॥
பஞ்சாநாமேவ பூ⁴தாநாம் ரஜோம்ஶேப்⁴யோ(அ)ப⁴வந் க்ரமாத் ।
வாக்பாணிபாத³பாயூபஸ்தா²நி கர்மேந்த்³ரியாண்யநு ॥ 375 ॥
ஸமஸ்தேப்⁴யோ ரஜோம்ஶேப்⁴யோ வ்யோமாதீ³நாம் க்ரியாத்மகா: ।
ப்ராணாத³ய: ஸமுத்பந்நா: பஞ்சாப்யாந்தரவாயவ: ॥ 376 ॥
ப்ராண: ப்ராக்³க³மநேந ஸ்யாத³பாநோ(அ)வாக்³க³மநேந ச ।
வ்யாநஸ்து விஷ்வக்³க³மநாது³த்க்ராந்த்யோதா³ந இஷ்யதே ॥ 377 ॥
அஶிதாந்நரஸாதீ³நாம் ஸமீகரணத⁴ர்மத: ।
ஸமாந இத்யபி⁴ப்ரேதோ வாயுர்யஸ்தேஷு பஞ்சம: ॥ 378 ॥
க்ரியைவ தி³ஶ்யதே ப்ராய: ப்ராணகர்மேந்த்³ரியேஷ்வலம் ।
ததஸ்தேஷாம் ரஜோம்(அ)ஶேப்⁴யோ ஜநிரங்கீ³க்ருதா பு³தை⁴: ॥ 379 ॥
ராஜஸீம் து க்ரியாஶக்திம் தம:ஶக்திம் ஜடா³த்மிகாம் ।
ப்ரகாஶரூபிணீம் ஸத்த்வஶக்திம் ப்ராஹுர்மஹர்ஷய: ॥ 380 ॥
ஏதே ப்ராணாத³ய: பஞ்ச பஞ்சகர்மேந்த்³ரியை: ஸஹ ।
ப⁴வேத்ப்ராணமய: கோஶ: ஸ்தூ²லோ யேநைவ சேஷ்டதே ॥ 381 ॥
யத்³யந்நிஷ்பாத்³யதே கர்ம புண்யம் வா பாபமேவ வா ।
வாகா³தி³பி⁴ஶ்ச வபுஷா தத்ப்ராணமயகர்த்ருகம் ॥ 382 ॥
வாயுநோச்சாலிதோ வ்ருக்ஷோ நாநாரூபேண சேஷ்டதே ।
தஸ்மிந்விநிஶ்சலே ஸோ(அ)பி நிஶ்சல: ஸ்யாத்³யதா² ததா² ॥ 383 ॥
ப்ராணகர்மேந்த்³ரியைர்தே³ஹ: ப்ரேர்யமாண: ப்ரவர்ததே ।
நாநாக்ரியாஸு ஸர்வத்ர விஹிதாவிஹிதாதி³ஷு ॥ 384 ॥
கோஶத்ரயம் மிலித்வைதத்³வபு: ஸ்யாத்ஸூக்ஷ்மமாத்மந: ।
அதிஸூக்ஷ்மதயா லீநஸ்யாத்மநோ க³மகத்வத: ॥ 385 ॥
லிங்க³மித்யுச்யதே ஸ்தூ²லாபேக்ஷயா ஸூக்ஷ்மமிஷ்யதே ।
ஸர்வம் லிங்க³வபுர்ஜாதமேகதீ⁴விஷயத்வத: ॥ 386 ॥
ஸமஷ்டி: ஸ்யாத்தருக³ண: ஸாமாந்யேந வநம் யதா² ।
ஏதத்ஸமஷ்ட்யுபஹிதம் சைதந்யம் ஸப²லம் ஜகு³: ॥ 387 ॥
ஹிரண்யக³ர்ப⁴: ஸூத்ராத்மா ப்ராண இத்யபி பண்டி³தா: ।
ஹிரண்மயே பு³த்³தி⁴க³ர்பே⁴ ப்ரசகாஸ்தி ஹிரண்யவத் ॥ 388 ॥
ஹிரண்யக³ர்ப⁴ இத்யஸ்ய வ்யபதே³ஶஸ்ததோ மத: ।
ஸமஸ்தலிங்க³தே³ஹேஷு ஸூத்ரவந்மணிபங்க்திஷு ।
வ்யாப்ய ஸ்தி²தத்வாத்ஸூத்ராத்மா ப்ராணநாத்ப்ராண உச்யதே ॥ 389 ॥
நைகதீ⁴விஷயத்வேந லிங்க³ம் வ்யஷ்டிர்ப⁴வத்யத² ।
யதே³தத்³வ்யஷ்ட்யுபஹிதம் சிதா³பா⁴ஸஸமந்விதம் ॥ 390 ॥
சைதந்யம் தைஜஸ இதி நிக³த³ந்தி மநீஷிண: ।
தேஜோமயாந்த:கரணோபாதி⁴த்வேநைஷ தைஜஸ: ॥ 391 ॥
ஸ்தூ²லாத்ஸூக்ஷ்மதயா வ்யஷ்டிரஸ்ய ஸூக்ஷ்மவபுர்மதம் ।
அஸ்ய ஜாக³ரஸம்ஸ்காரமயத்வாத்³வபுருச்யதே ॥ 392 ॥
ஸ்வப்நே ஜாக³ரகாலீநவாஸநாபரிகல்பிதாந் ।
தைஜஸோ விஷயாந்பு⁴ங்க்தே ஸூக்ஷ்மார்தா²ந்ஸூக்ஷ்மவ்ருத்திபி⁴: ॥ 393 ॥
ஸமஷ்டேரபி ச வ்யஷ்டே: ஸாமாந்யேநைவ பூர்வவத் ।
அபே⁴த³ ஏவ ஜ்ஞாதவ்யோ ஜாத்யேகத்வே குதோ பி⁴தா³ ॥ 394 ॥
த்³வயோருபாத்⁴யோரேகத்வே தயோரப்யபி⁴மாநிநோ: ।
ஸூத்ராத்மநஸ்தைஜஸஸ்யாப்யபே⁴த³: பூர்வவந்மத: ॥ 395 ॥
ஏவம் ஸூக்ஷ்மப்ரபஞ்சஸ்ய ப்ரகார: ஶாஸ்த்ரஸம்மத: ।
அத² ஸ்தூ²லப்ரபஞ்சஸ்ய ப்ரகார: கத்²யதே ஶ்ருணு ॥ 396 ॥
தாந்யேவ ஸூக்ஷ்மபூ⁴தாநி வ்யோமாதீ³நி பரஸ்பரம் ।
பஞ்சீக்ருதாநி ஸ்தூ²லாநி ப⁴வந்தி ஶ்ருணு தத்க்ரமம் ॥ 397 ॥
கா²தீ³நாம் பூ⁴தமேகைகம் ஸமமேவ த்³விதா⁴ த்³விதா⁴ ।
விப⁴ஜ்ய பா⁴க³ம் தத்ராத்³யம் த்யக்த்வா பா⁴க³ம் த்³விதீயகம் ॥ 398 ॥
சதுர்தா⁴ ஸுவிப⁴ஜ்யாத² தமேகைகம் விநிக்ஷிபேத் ।
சதுர்ணாம் ப்ரத²மே பா⁴கே³ க்ரமேண ஸ்வார்த⁴மந்தரா ॥ 399 ॥
ததோ வ்யோமாதி³பூ⁴தாநாம் பா⁴கா³: பஞ்ச ப⁴வந்தி தே ।
ஸ்வஸ்வார்த⁴பா⁴கே³நாந்யேப்⁴ய: ப்ராப்தம் பா⁴க³சதுஷ்டயம் ॥ 400 ॥
ஸம்யோஜ்ய ஸ்தூ²லதாம் யாந்தி வ்யோமாதீ³நி யதா²க்ரமம் ।
அமுஷ்ய பஞ்சீகரணஸ்யாப்ராமாண்யம் ந ஶங்க்யதாம் ॥ 401 ॥
உபலக்ஷணமஸ்யாபி தத்த்ரிவ்ருத்கரணஶ்ருதி: ।
பஞ்சாநாமபி பூ⁴தாநாம் ஶ்ரூயதே(அ)ந்யத்ர ஸம்ப⁴வ: ॥ 402 ॥
தத: ப்ராமாணிகம் பஞ்சீகரணம் மந்யதாம் பு³தை⁴: ।
ப்ரத்யக்ஷாதி³விரோத⁴: ஸ்யாத³ந்யதா² க்ரியதே யதி³ ॥ 403 ॥
ஆகாஶவாய்வோர்த⁴ர்மஸ்து வஹ்ந்யாதா³வுபலப்⁴யதே ।
யதா² ததா²காஶவாய்வோர்நாக்³ந்யாதே³ர்த⁴ர்ம ஈக்ஷ்யதே ॥ 404 ॥
அதோ(அ)ப்ராமாணிகமிதி ந கிஞ்சித³பி சிந்த்யதாம் ।
கா²ம்ஶவ்யாப்திஶ்ச க²வ்யாப்திர்வித்³யதே பாவகாதி³ஷு ॥ 405 ॥
தேநோபலப்⁴யதே ஶப்³த³: காரணஸ்யாதிரேகத: ।
ததா² நப⁴ஸ்வதோ த⁴ர்மோ(அ)ப்யக்³ந்யாதா³வுபலப்⁴யதே ॥ 406 ॥
ந ததா² வித்³யதே வ்யாப்திர்வஹ்ந்யாதே³: க²நப⁴ஸ்வதோ: ।
ஸூக்ஷ்மத்வாத³ம்ஶகவ்யாப்தேஸ்தத்³த⁴ர்மோ நோபலப்⁴யதே ॥ 407 ॥
காரணஸ்யாநுரூபேண கார்யம் ஸர்வத்ர த்³ருஶ்யதே ।
தஸ்மாத்ப்ராமாண்யமேஷ்டவ்யம் பு³தை⁴: பஞ்சீக்ருதேரபி ॥ 408 ॥
அநேநோத்³பூ⁴தகு³ணகம் பூ⁴தம் வக்ஷ்யே(அ)வதா⁴ரய ।
ஶப்³தை³ககு³ணமாகாஶம் ஶப்³த³ஸ்பர்ஶகு³ணோ(அ)நில: ॥ 409 ॥
தேஜ: ஶப்³த³ஸ்பர்ஶரூபைர்கு³ணவத்காரணம் க்ரமாத் ।
ஆபஶ்சதுர்கு³ண: ஶப்³த³ஸ்பர்ஶரூபரஸை: க்ரமாத் ॥ 410 ॥
ஏதைஶ்சதுர்பி⁴ர்க³ந்தே⁴ந ஸஹ பஞ்சகு³ணா மஹீ ।
ஆகாஶாம்ஶதயா ஶ்ரோத்ரம் ஶப்³த³ம் க்³ருஹ்ணாதி தத்³கு³ணம் ॥ 411 ॥
த்வங்மாருதாம்ஶகதயா ஸ்பர்ஶம் க்³ருஹ்ணாதி தத்³கு³ணம் ।
தேஜோம்ஶகதயா சக்ஷூ ரூபம் க்³ருஹ்ணாதி தத்³கு³ணம் ॥ 412 ॥
அப³ம்ஶகதயா ஜிஹ்வா ரஸம் க்³ருஹ்ணாதி தத்³கு³ணம் ।
பூ⁴ம்யம்ஶகதயா க்⁴ராணம் க³ந்த⁴ம் க்³ருஹ்ணாதி தத்³கு³ணம் ॥ 413 ॥
கரோதி கா²ம்ஶகதயா வாக்ஶப்³தோ³ச்சாரணக்ரியாம் ।
வாய்வம்ஶகதயா பாதௌ³ க³மநாதி³க்ரியாபரௌ ॥ 414 ॥
தேஜோம்ஶகதயா பாணீ வஹ்ந்யாத்³யர்சநதத்பரௌ ।
ஜலாம்ஶகதயோபஸ்தோ² ரேதோமூத்ரவிஸர்க³க்ருத் ॥ 415 ॥
பூ⁴ம்யம்ஶகதயா பாயு: கடி²நம் மலமுத்ஸ்ருஜேத் ।
ஶ்ரோத்ரஸ்ய தை³வதம் தி³க்ஸ்யாத்த்வசோ வாயுர்த்³ருஶோ ரவி: ॥ 416 ॥
ஜிஹ்வாயா வருணோ தை³வம் க்⁴ராணஸ்ய த்வஶ்விநாவுபௌ⁴ ।
வாசோ(அ)க்³நிர்ஹஸ்தயோரிந்த்³ர: பாத³யோஸ்து த்ரிவிக்ரம: ॥ 417 ॥
பாயோர்ம்ருத்யுருபஸ்த²ஸ்ய த்வதி⁴தை³வம் ப்ரஜாபதி: ।
மநஸோ தை³வதம் சந்த்³ரோ பு³த்³தே⁴ர்தை³வம் ப்³ருஹஸ்பதி: ॥ 418 ॥
ருத்³ரஸ்த்வஹங்க்ருதேர்தை³வம் க்ஷேத்ரஜ்ஞஶ்சித்ததை³வதம் ।
தி³கா³த்³யா தே³வதா: ஸர்வா: கா²தி³ஸத்த்வாம்ஶஸம்ப⁴வா: ॥ 419 ॥
ஸம்மிதா இந்த்³ரியஸ்தா²நேஷ்விந்த்³ரியாணாம் ஸமந்தத: ।
நிக்³ருஹ்ணந்த்யநுக்³ருஹ்ணந்தி ப்ராணிகர்மாநுரூபத: ॥ 420 ॥
ஶரீரகரணக்³ராமா ப்ராணாஹமதி⁴தே³வதா: ।
பஞ்சைதே ஹேதவ: ப்ரோக்தா நிஷ்பத்தௌ ஸர்வகர்மணாம் ॥ 421 ॥
கர்மாநுரூபேண கு³ணோத³யோ ப⁴வே -
த்³கு³ணாநுரூபேண மந:ப்ரவ்ருத்தி: ।
மநோநுவ்ருத்தைருப⁴யாத்மகேந்த்³ரியை -
ர்நிவர்த்யதே புண்யமபுண்யமத்ர ॥ 422 ॥
கரோதி விஜ்ஞாநமயோ(அ)பி⁴மாநம்
கர்தாஹமேவேதி ததா³த்மநா ஸ்தி²த: ।
ஆத்மா து ஸாக்ஷீ ந கரோதி கிஞ்சி -
ந்ந காரயத்யேவ தடஸ்த²வத்ஸதா³ ॥ 423 ॥
த்³ரஷ்டா ஶ்ரோதா வக்தா கர்தா போ⁴க்தா ப⁴வத்யஹங்கார: ।
ஸ்வயமேதத்³விக்ருதீநாம் ஸாக்ஷீ நிர்லேப ஏவாத்மா ॥ 424 ॥
ஆத்மந: ஸாக்ஷிமாத்ரத்வம் ந கர்த்ருத்வம் ந போ⁴க்த்ருதா ।
ரவிவத்ப்ராணிபி⁴ர்லோகே க்ரியமாணேஷு கர்மஸு ॥ 425 ॥
ந ஹ்யர்க: குருதே கர்ம ந காரயதி ஜந்தவ: ।
ஸ்வஸ்வபா⁴வாநுரோதே⁴ந வர்தந்தே ஸ்வஸ்வகர்மஸு ॥ 426 ॥
ததை²வ ப்ரத்யகா³த்மாபி ரவிவந்நிஷ்க்ரியாத்மநா ।
உதா³ஸீநதயைவாஸ்தே தே³ஹாதீ³நாம் ப்ரவ்ருத்திஷு ॥ 427 ॥
அஜ்ஞாத்வைவம் பரம் தத்த்வம் மாயாமோஹிதசேதஸ: ।
ஸ்வாத்மந்யாரோபயந்த்யேதத்கர்த்ருத்வாத்³யந்யகோ³சரம் ॥ 428 ॥
ஆத்மஸ்வரூபமவிசார்ய விமூட⁴பு³த்³தி⁴ -
ராரோபயத்யகி²லமேதத³நாத்மகார்யம் ।
ஸ்வாத்மந்யஸங்க³சிதிநிஷ்க்ரிய ஏவ சந்த்³ரே
தூ³ரஸ்த²மேக⁴க்ருததா⁴வநவத்³ப்⁴ரமேண ॥ 429 ॥
ஆத்மாநாத்மவிவேகம் ஸ்பு²டதரமக்³ரே நிவேத³யிஷ்யாம: ।
இமமாகர்ணய வித்³வந் ஜக³து³த்பத்திப்ரகாரமாவ்ருத்த்யா ॥ 430 ॥
பஞ்சீக்ருதேப்⁴ய: கா²தி³ப்⁴யோ பூ⁴தேப்⁴யஸ்த்வீக்ஷயேஶிது: ।
ஸமுத்பந்நமித³ம் ஸ்தூ²லம் ப்³ரஹ்மாண்ட³ம் ஸசராசரம் ॥ 431 ॥
வ்ரீஹ்யாத்³யோஷத⁴ய: ஸர்வா வாயுதேஜோம்பு³பூ⁴மய: ।
ஸர்வேஷாமப்யபூ⁴த³ந்நம் சதுர்வித⁴ஶரீரிணாம் ॥ 432 ॥
கேசிந்மாருதபோ⁴ஜநா: க²லு பரே சந்த்³ரார்கதேஜோஶநா:
கேசித்தோயகணாஶிநோ(அ)பரிமிதா: கேசித்து ம்ருத்³ப⁴க்ஷகா: ।
கேசித்பர்ணஶிலாத்ருணாத³நபரா: கேசித்து மாம்ஸாஶிந:
கேசித்³வ்ரீஹியவாந்நபோ⁴ஜநபரா ஜீவந்த்யமீ ஜந்தவ: ॥ 433 ॥
ஜராயுஜாண்ட³ஜஸ்வேத³ஜோத்³பி⁴ஜ்ஜாத்³யாஶ்சதுர்விதா⁴: ।
ஸ்வஸ்வகர்மாநுரூபேண ஜாதாஸ்திஷ்ட²ந்தி ஜந்தவ: ॥ 434 ॥
யத்ர ஜாதா ஜராயுப்⁴யஸ்தே நராத்³யா ஜராயுஜா: ।
அண்ட³ஜாஸ்தே ஸ்யுரண்டே³ப்⁴யோ ஜாதா யே விஹகா³த³ய: ॥ 435 ॥
ஸ்வேதா³ஜ்ஜாதா: ஸ்வேத³ஜாஸ்தே யூகா லூக்ஷாத³யோ(அ)பி ச ।
பூ⁴மிமுத்³பி⁴த்³ய யே ஜாதா உத்³பி⁴ஜ்ஜாஸ்தே த்³ருமாத³ய: ॥ 436 ॥
இத³ம் ஸ்தூ²லவபுர்ஜாதம் பௌ⁴திகம் ச சதுர்வித⁴ம் ।
ஸாமாந்யேந ஸமஷ்டி: ஸ்யாதே³கதீ⁴விஷயத்வத: ॥ 437 ॥
ஏதத்ஸமஷ்ட்யவச்சி²ந்நம் சைதந்யம் ப²லஸம்யுதம் ।
ப்ராஹுர்வைஶ்வாநர இதி விராடி³தி ச வைதி³கா: ॥ 438 ॥
வைஶ்வாநரோ விஶ்வநரேஷ்வாத்மத்வேநாபி⁴மாநத: ।
விராட் ஸ்யாத்³விவித⁴த்வேந ஸ்வயமேவ விராஜநாத் ॥ 439 ॥
சதுர்வித⁴ம் பூ⁴தஜாதம் தத்தஜ்ஜாதிவிஶேஷத: ।
நைகதீ⁴விஷயத்வேந பூர்வவத்³வ்யஷ்டிரிஷ்யதே ॥ 440 ॥
ஸாபா⁴ஸம் வ்யஷ்ட்யுபஹிதம் தத்தாதா³த்ம்யமுபாக³தம் ।
சைதந்யம் விஶ்வ இத்யாஹுர்வேதா³ந்தநயகோவிதா³: ॥ 441 ॥
விஶ்வோ(அ)ஸ்மிந்ஸ்தூ²லதே³ஹே(அ)த்ர ஸ்வாபி⁴மாநேந திஷ்ட²தி ।
யதஸ்ததோ விஶ்வ இதி நாம்நா ஸார்தோ² ப⁴வத்யயம் ॥ 442 ॥
வ்யஷ்டிரேஷாஸ்ய விஶ்வஸ்ய ப⁴வதி ஸ்தூ²லவிக்³ரஹ: ।
உச்யதே(அ)ந்நவிகாரித்வாத்கோஶோ(அ)ந்நமய இத்யயம் ॥ 443 ॥
தே³ஹோ(அ)யம் பித்ருபு⁴க்தாந்நவிகாராச்சு²க்லஶோணிதாத் ।
ஜாத: ப்ரவர்த⁴தே(அ)ந்நேந தத³பா⁴வே விநஶ்யதி ॥ 444 ॥
தஸ்மாத³ந்நவிகாரித்வேநாயமந்நமயோ மத: ।
ஆச்சா²த³கத்வாதே³தஸ்யாப்யஸே: கோஶவதா³த்மந: ॥ 445 ॥
ஆத்மந: ஸ்தூ²லபோ⁴கா³நா -
மேததா³யதநம் விது³: ।
ஶப்³தா³தி³விஷயாந்பு⁴ங்க்தே
ஸ்தூ²லாந்ஸ்தூ²லாத்மநி ஸ்தி²த: ॥ 446 ॥
ப³ஹிராத்மா தத: ஸ்தூ²லபோ⁴கா³யதநமுச்யதே ।
இந்த்³ரியைருபநீதாநாம் ஶப்³தா³தீ³நாமயம் ஸ்வயம் ।
தே³ஹேந்த்³ரியமநோயுக்தோ போ⁴க்தேத்யாஹுர்மநீஷிண: ॥ 447 ॥
ஏகாத³ஶத்³வாரவதீஹ தே³ஹே
ஸௌதே⁴ மஹாராஜ இவாக்ஷவர்கை³: ।
ஸம்ஸேவ்யமாநோ விஷயோபபோ⁴கா³ -
நுபாதி⁴ஸம்ஸ்தோ² பு³பு⁴ஜே(அ)யமாத்மா ॥ 448 ॥
ஜ்ஞாநேந்த்³ரியாணி நிஜதை³வதசோதி³தாநி
கர்மேந்த்³ரியாண்யபி ததா² மநஆதி³காநி ।
ஸ்வஸ்வப்ரயோஜநவிதௌ⁴ நியதாநி ஸந்தி
யத்நேந கிங்கரஜநா இவ தம் ப⁴ஜந்தே ॥ 449 ॥
யத்ரோபபு⁴ங்க்தே விஷயாந்ஸ்தூ²லாநேஷ மஹாமதி: ।
அஹம் மமேதி ஸைஷாஸ்யாவஸ்தா² ஜாக்³ரதி³தீர்யதே ॥ 450 ॥
ஏதத்ஸமஷ்டிவ்யஷ்ட்யோஶ்சோப⁴யோரப்யபி⁴மாநிநோ: ।
தத்³விஶ்வவைஶ்வாநரயோரபே⁴த³: பூர்வவந்மத: ॥ 451 ॥
ஸ்தூ²லஸூக்ஷ்மகாரணாக்²யா: ப்ரபஞ்சா யே நிரூபிதா: ।
தே ஸர்வே(அ)பி மிலித்வைக: ப்ரபஞ்சோ(அ)பி மஹாந்ப⁴வேத் ॥ 452 ॥
மஹாப்ரபஞ்சாவச்சி²ந்நம் விஶ்வப்ராஜ்ஞாதி³லக்ஷணம் ।
விராடா³தீ³ஶபர்யந்தம் சைதந்யம் சைகமேவ தத் ॥ 453 ॥
யத³நாத்³யந்தமவ்யக்தம் சைதந்யமஜமக்ஷரம் ।
மஹாப்ரபஞ்சேந ஸஹாவிவிக்தம் ஸத³யோ(அ)க்³நிவத் ॥ 454 ॥
தத்ஸர்வம் க²ல்வித³ம் ப்³ரஹ்மேத்யஸ்ய வாக்யஸ்ய பண்டி³தை: ।
வாச்யார்த² இதி நிர்ணீதம் விவிக்தம் லக்ஷ்ய இத்யபி ॥ 455 ॥
ஸ்தூ²லாத்³யஜ்ஞாநபர்யந்தம் கார்யகாரணலக்ஷணம் ।
த்³ருஶ்யம் ஸர்வமநாத்மேதி விஜாநீஹி விசக்ஷண ॥ 456 ॥
அந்த:கரணதத்³வ்ருத்தித்³ரஷ்ட்ரு நித்யமவிக்ரியம் ।
சைதந்யம் யத்ததா³த்மேதி பு³த்³த்⁴யா பு³த்⁴யஸ்வ ஸூக்ஷ்மயா ॥ 457 ॥
ஏஷ ப்ரத்யக்ஸ்வப்ரகாஶோ நிரம்ஶோ -
(அ)ஸங்க³: ஶுத்³த⁴: ஸர்வதை³கஸ்வபா⁴வ: ।
நித்யாக²ண்டா³நந்த³ரூபோ நிரீஹ:
ஸாக்ஷீ சேதா கேவலோ நிர்கு³ணஶ்ச ॥ 458 ॥
நைவ ப்ரத்யக்³ஜாயதே வர்த⁴தே நோ
கிஞ்சிந்நாபக்ஷீயதே நைவ நாஶம் ।
ஆத்மா நித்ய: ஶாஶ்வதோ(அ)யம் புராணோ
நாஸௌ ஹந்யோ ஹந்யமாநே ஶரீரே ॥ 459 ॥
ஜந்மாஸ்தித்வவிவ்ருத்³த⁴ய: பரிணதிஶ்சாபக்ஷதிர்நாஶநம்
த்³ருஶ்யஸ்யைவ ப⁴வந்தி ஷட்³விக்ருதயோ நாநாவிதா⁴ வ்யாத⁴ய: ।
ஸ்தூ²லத்வாதி³ ச நீலதாத்³யபி மிதிர்வர்ணாஶ்ரமாதி³ப்ரதா²
த்³ருஶ்யந்தே வபுஷோ ந சாத்மந இமே தத்³விக்ரியாஸாக்ஷிண: ॥ 460 ॥
அஸ்மிந்நாத்மந்யநாத்மத்வமநாத்மந்யாத்மதாம் புந: ।
விபரீததயாத்⁴யஸ்ய ஸம்ஸரந்தி விமோஹத: ॥ 461 ॥
ப்⁴ராந்த்யா மநுஷ்யோ(அ)ஹமஹம் த்³விஜோ(அ)ஹம்
தஜ்ஜ்ஞோ(அ)ஹமஜ்ஞோ(அ)ஹமதீவ பாபீ ।
ப்⁴ரஷ்டோ(அ)ஸ்மி ஶிஷ்டோ(அ)ஸ்மி ஸுகீ² ச து³:கீ² -
த்யேவம் விமுஹ்யாத்மநி கல்பயந்தி ॥ 462 ॥
அநாத்மநோ ஜந்மஜராம்ருதிக்ஷுதா⁴ -
த்ருஷ்ணாஸுக²க்லேஶப⁴யாதி³த⁴ர்மாந் ।
விபர்யயேண ஹ்யததா²விதே⁴(அ)ஸ்மி -
ந்நாரோபயந்த்யாத்மநி பு³த்³தி⁴தோ³ஷாத் ॥ 463 ॥
ப்⁴ராந்த்யா யத்ர யத³த்⁴யாஸஸ்தத்க்ருதேந கு³ணேந வா ।
தோ³ஷேணாப்யணுமாத்ரேண ஸ ந ஸம்ப³த்⁴யதே க்வசித் ॥ 464 ॥
கிம் மருந்ம்ருக³த்ருஷ்ணாம்பு³பூரேணார்த்³ரத்வம்ருச்ச²தி ।
த்³ருஷ்டிஸம்ஸ்தி²தபீதேந ஶங்க²: பீதாயதே கிமு ॥ 465 ॥
பா³லகல்பிதநைல்யேந வ்யோம கிம் மலிநாயதே ।
ஶிஷ்ய: -
ப்ரத்யகா³த்மந்யவிஷயே(அ)நாத்மாத்⁴யாஸ: கத²ம் ப்ரபோ⁴ ॥ 466 ॥
புரோ த்³ருஷ்டே ஹி விஷயே(அ)த்⁴யஸ்யந்தி விஷயாந்தரம் ।
தத்³த்³ருஷ்டம் ஶுக்திரஜ்ஜ்வாதௌ³ ஸாத்³ருஶ்யாத்³யநுப³ந்த⁴த: ॥ 467 ॥
பரத்ர பூர்வத்³ருஷ்டஸ்யாவபா⁴ஸ: ஸ்ம்ருதிலக்ஷண: ।
அத்⁴யாஸ: ஸ கத²ம் ஸ்வாமிந் ப⁴வேதா³த்மந்யகோ³சரே ॥ 568 ॥
நாநுபூ⁴த: கதா³ப்யாத்மாநநுபூ⁴தஸ்ய வஸ்துந: ।
ஸாத்³ருஶ்யம் ஸித்⁴யதி கத²மநாத்மநி விலக்ஷணே ॥ 469 ॥
அநாத்மந்யாத்மதாத்⁴யாஸ: கத²மேஷ ஸமாக³த: ।
நிவ்ருத்தி: கத²மேதஸ்ய கேநோபாயேந ஸித்⁴யதி ॥ 470 ॥
உபாதி⁴யோக³ உப⁴யோ: ஸம ஏவேஶஜீவயோ: ।
ஜீவஸ்யைவ கத²ம் ப³ந்தோ⁴ நேஶ்வரஸ்யாஸ்தி தத்கத²ம் ॥ 471 ॥
ஏதத்ஸர்வம் த³யாத்³ருஷ்ட்யா கராமலகவத்ஸ்பு²டம் ।
ப்ரதிபாத³ய ஸர்வஜ்ஞ ஶ்ரீகு³ரோ கருணாநிதே⁴ ॥ 472 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
ந ஸாவயவ ஏகஸ்ய நாத்மா விஷய இஷ்யதே ।
அஸ்யாஸ்மத்ப்ரத்யயார்த²த்வாத³பரோக்ஷாச்ச ஸர்வஶ: ॥ 473 ॥
ப்ரஸித்³தி⁴ராத்மநோ(அ)ஸ்த்யேவ ந கஸ்யாபி ச த்³ருஶ்யதே ।
ப்ரத்யயோ நாஹமஸ்மீதி ந ஹ்யஸ்தி ப்ரத்யகா³த்மநி ॥ 474 ॥
ந கஸ்யாபி ஸ்வஸத்³பா⁴வே ப்ரமாணமபி⁴காங்க்ஷ்யதே ।
ப்ரமாணாநாம் ச ப்ராமாண்யம் யந்மூலம் கிம் து போ³த⁴யேத் ॥ 475 ॥
மாயாகார்யைஸ்திரோபூ⁴தோ நைஷ ஆத்மாநுபூ⁴யதே ।
மேக⁴ப்³ருந்தை³ர்யதா² பா⁴நுஸ்ததா²யமஹமாதி³பி⁴: ॥ 476 ॥
புரஸ்த² ஏவ விஷயே வஸ்துந்யத்⁴யஸ்யதாமிதி ।
நியமோ ந க்ருத: ஸத்³பி⁴ர்ப்⁴ராந்திரேவாத்ர காரணம் ॥ 477 ॥
த்³ருகா³த்³யவிஷயே வ்யோம்நி நீலதாதி³ யதா²பு³தா⁴: ।
அத்⁴யஸ்யந்தி ததை²வாஸ்மிந்நாத்மந்யபி மதிப்⁴ரமாத் ॥ 478 ॥
அநாத்மந்யாத்மதாத்⁴யாஸே ந ஸாத்³ருஶ்யமபேக்ஷதே ।
பீதோ(அ)யம் ஶங்க² இத்யாதௌ³ ஸாத்³ருஶ்யம் கிமபேக்ஷிதம் ॥ 479 ॥
நிருபாதி⁴ப்⁴ரமேஷ்வஸ்மிந்நைவாபேக்ஷா ப்ரத்³ருஶ்யதே ।
ஸோபாதி⁴ஷ்வேவ தத்³த்³ருஷ்டம் ரஜ்ஜுஸர்பப்⁴ரமாதி³ஷு ॥ 480 ॥
ததா²பி கிஞ்சித்³வக்ஷ்யாமி ஸாத்³ருஶ்யம் ஶ்ருணு தத்பர: ।
அத்யந்தநிர்மல: ஸூக்ஷ்ம ஆத்மாயமதிபா⁴ஸ்வர: ॥ 481 ॥
பு³த்³தி⁴ஸ்ததை²வ ஸத்த்வாத்மா ஸாபா⁴ஸா பா⁴ஸ்வராமலா ।
ஸாம்நித்⁴யாதா³த்மவத்³பா⁴தி ஸூர்யவத்ஸ்ப²டிகோ யதா² ॥ 482 ॥
ஆத்மாபா⁴ஸா ததோ பு³த்³தி⁴ர்பு³த்³த்⁴யாபா⁴ஸம் ததோ மந: ।
அக்ஷாணி மநஆபா⁴ஸாந்யக்ஷாபா⁴ஸமித³ம் வபு: ।
அத ஏவாத்மதாபு³த்³தி⁴ர்தே³ஹாக்ஷாதா³வநாத்மநி ॥ 483 ॥
மூடா⁴நாம் ப்ரதிபி³ம்பா³தௌ³ பா³லாநாமிவ த்³ருஶ்யதே ।
ஸாத்³ருஶ்யம் வித்³யதே பு³த்³தா⁴வாத்மநோ(அ)த்⁴யாஸகாரணம் ॥ 484 ॥
அநாத்மந்யஹமித்யேவ யோ(அ)யமத்⁴யாஸ ஈரித: ।
ஸ்யாது³த்தரோத்தராத்⁴யாஸே பூர்வபூர்வஸ்து காரணம் ॥ 485 ॥
ஸுப்திமூர்சோ²த்தி²தேஷ்வேவ த்³ருஷ்ட: ஸம்ஸாரலக்ஷண: ।
அநாதி³ரேஷாவித்³யாத: ஸம்ஸ்காரோ(அ)பி ச தாத்³ருஶ: ॥ 486 ॥
அத்⁴யாஸபா³தா⁴க³மநஸ்ய காரணம்
ஶ்ருணு ப்ரவக்ஷ்யாமி ஸமாஹிதாத்மா ।
யஸ்மாதி³த³ம் ப்ராப்தமநர்த²ஜாதம்
ஜந்மாப்யயவ்யாதி⁴ஜராதி³து³:க²ம் ॥ 487 ॥
ஆத்மோபாதே⁴ரவித்³யாயா அஸ்தி ஶக்தித்³வயம் மஹத் ।
விக்ஷேப ஆவ்ருதிஶ்சேதி யாப்⁴யாம் ஸம்ஸார ஆத்மந: ॥ 488 ॥
ஆவ்ருதிஸ்தமஸ: ஶக்திஸ்தத்³த்⁴யாவரணகாரணம் ।
மூலாவித்³யேதி ஸா ப்ரோக்தா யயா ஸம்மோஹிதம் ஜக³த் ॥ 489 ॥
விவேகவாநப்யதியௌக்திகோ(அ)பி
ஶ்ருதாத்மதத்த்வோ(அ)பி ச பண்டி³தோ(அ)பி ।
ஶக்த்யா யயா ஸம்வ்ருதபோ³த⁴த்³ருஷ்டி -
ராத்மாநமாத்மஸ்த²மிமம் ந வேத³ ॥ 490 ॥
விக்ஷேபநாம்நீ ரஜஸஸ்து ஶக்தி:
ப்ரவ்ருத்திஹேது: புருஷஸ்ய நித்யம் ।
ஸ்தூ²லாதி³லிங்கா³ந்தமஶேஷமேத -
த்³யயா ஸதா³த்மந்யஸதே³வ ஸூயதே ॥ 491 ॥
நித்³ரா யதா² புருஷமப்ரமத்தம்
ஸமாவ்ருணோதீயமபி ப்ரதீசம் ।
ததா²வ்ருணோத்யாவ்ருதிஶக்திரந்த -
ர்விக்ஷேபஶக்திம் பரிஜ்ரும்ப⁴யந்தீ ॥ 492 ॥
ஶக்த்யா மஹத்யாவரணாபி⁴தா⁴நயா
ஸமாவ்ருதே ஸத்யமலஸ்வரூபே ।
புமாநநாத்மந்யஹமேஷ ஏவே -
த்யாத்மத்வபு³த்³தி⁴ம் வித³தா⁴தி மோஹாத் ॥ 493 ॥
யதா² ப்ரஸுப்திப்ரதிபா⁴ஸதே³ஹே
ஸ்வாத்மத்வதீ⁴ரேஷ ததா² ஹ்யநாத்மந: ।
ஜந்மாப்யயக்ஷுத்³ப⁴யத்ருட்ச்²ரமாதீ³ -
நாரோபயத்யாத்மநி தஸ்ய த⁴ர்மாந் ॥ 494 ॥
விக்ஷேபஶக்த்யா பரிசோத்³யமாந:
கரோதி கர்மாண்யுப⁴யாத்மகாநி ।
பு⁴ஞ்ஜாந ஏதத்ப²லமப்யுபாத்தம்
பரிப்⁴ரமத்யேவ ப⁴வாம்பு³ராஶௌ ॥ 495 ॥
அத்⁴யாஸதோ³ஷாத்ஸமுபாக³தோ(அ)யம்
ஸம்ஸாரப³ந்த⁴: ப்ரப³ல: ப்ரதீச: ।
யத்³யோக³த: க்லிஶ்யதி க³ர்ப⁴வாஸ -
ஜந்மாப்யயக்லேஶப⁴யைரஜஸ்ரம் ॥ 496 ॥
அத்⁴யாஸோ நாம க²ல்வேஷ வஸ்துநோ யோ(அ)ந்யதா²க்³ரஹ: ।
ஸ்வாபா⁴விகப்⁴ராந்திமூலம் ஸம்ஸ்ருதேராதி³காரணம் ॥ 497 ॥
ஸர்வாநர்த²ஸ்ய தத்³பீ³ஜம் யோ(அ)ந்யதா²க்³ரஹ ஆத்மந: ।
தத: ஸம்ஸாரஸம்பாத: ஸந்ததக்லேஶலக்ஷண: ॥ 498 ॥
அத்⁴யாஸாதே³வ ஸம்ஸாரோ நஷ்டே(அ)த்⁴யாஸே ந த்³ருஶ்யதே ।
ததே³தது³ப⁴யம் ஸ்பஷ்டம் பஶ்ய த்வம் ப³த்³த⁴முக்தயோ: ॥ 499 ॥
ப³த்³த⁴ம் ப்ரவ்ருத்திதோ வித்³தி⁴ முக்தம் வித்³தி⁴ நிவ்ருத்தித: ।
ப்ரவ்ருத்திரேவ ஸம்ஸாரோ நிவ்ருத்திர்முக்திரிஷ்யதே ॥ 500 ॥
ஆத்மந: ஸோ(அ)யமத்⁴யாஸோ மித்²யாஜ்ஞாநபுர:ஸர: ।
அஸத்கல்போ(அ)பி ஸம்ஸாரம் தநுதே ரஜ்ஜுஸர்பவத் ॥ 501 ॥
உபாதி⁴யோக³ஸாம்யே(அ)பி ஜீவவத்பரமாத்மந: ।
உபாதி⁴பே⁴தா³ந்நோ ப³ந்த⁴ஸ்தத்கார்யமபி கிஞ்சந ॥ 502 ॥
அஸ்யோபாதி⁴: ஶுத்³த⁴ஸத்த்வப்ரதா⁴நா
மாயா யத்ர த்வஸ்ய நாஸ்த்யல்பபா⁴வ: ।
ஸத்த்வஸ்யைவோத்க்ருஷ்டதா தேந ப³ந்தோ⁴
நோ விக்ஷேபஸ்தத்க்ருதோ லேஶமாத்ர: ॥ 503 ॥
ஸர்வஜ்ஞோ(அ)ப்ரதிப³த்³த⁴போ³த⁴விப⁴வஸ்தேநைவ தே³வ: ஸ்வயம்
மாயாம் ஸ்வாமவலம்ப்³ய நிஶ்சலதயா ஸ்வச்ச²ந்த³வ்ருத்தி: ப்ரபு⁴: ।
ஸ்ருஷ்டிஸ்தி²த்யத³நப்ரவேஶயமநவ்யாபாரமாத்ரேச்ச²யா
குர்வந்க்ரீட³தி தத்³ரஜஸ்தம உபே⁴ ஸம்ஸ்தப்⁴ய ஶக்த்யா ஸ்வயா ॥ 504 ॥
தஸ்மாதா³வ்ருதிவிக்ஷேபௌ கிஞ்சித்கர்தும் ந ஶக்நுத: ।
ஸ்வயமேவ ஸ்வதந்த்ரோ(அ)ஸௌ தத்ப்ரவ்ருத்திநிரோத⁴யோ: ॥ 505 ॥
தமேவ ஸா தீ⁴கர்மேதி ஶ்ருதிர்வக்தி மஹேஶிது: ।
நிக்³ரஹாநுக்³ரஹே ஶக்திராவ்ருதிக்ஷேபயோர்யத: ॥ 506 ॥
ரஜஸஸ்தமஸஶ்சைவ ப்ராப³ல்யம் ஸத்த்வஹாநத: ।
ஜீவோபாதௌ⁴ ததா² ஜீவே தத்கார்யம் ப³லவத்தரம் ॥ 507 ॥
தேந ப³ந்தோ⁴(அ)ஸ்ய ஜீவஸ்ய ஸம்ஸாரோ(அ)பி ச தத்க்ருத: ।
ஸம்ப்ராப்த: ஸர்வதா³ யத்ர து³:க²ம் பூ⁴ய: ஸ ஈக்ஷதே ॥ 508 ॥
ஏதஸ்ய ஸம்ஸ்ருதேர்ஹேதுரத்⁴யாஸோ(அ)ர்த²விபர்யய: ।
அத்⁴யாஸமூலமஜ்ஞாநமாஹுராவ்ருதிலக்ஷணம் ॥ 509 ॥
அஜ்ஞாநஸ்ய நிவ்ருத்திஸ்து ஜ்ஞாநேநைவ ந கர்மணா ।
அவிரோதி⁴தயா கர்ம நைவாஜ்ஞாநஸ்ய பா³த⁴கம் ॥ 510 ॥
கர்மணா ஜாயதே ஜந்து: கர்மணைவ ப்ரலீயதே ।
கர்மண: கார்யமேவைஷா ஜந்மம்ருத்யுபரம்பரா ॥ 511 ॥
நைதஸ்மாத்கர்மண: கார்யமந்யத³ஸ்தி விலக்ஷணம் ।
அஜ்ஞாநகார்யம் தத்கர்ம யதோ(அ)ஜ்ஞாநேந வர்த⁴தே ॥ 512 ॥
யத்³யேந வர்த⁴தே தேந நாஶஸ்தஸ்ய ந ஸித்⁴யதி ।
யேந யஸ்ய ஸஹாவஸ்தா² நிரோதா⁴ய ந கல்பதே ॥ 513 ॥
நாஶகத்வம் தது³ப⁴யோ: கோ நு கல்பயிதும் க்ஷம: ।
ஸர்வம் கர்மாவிரோத்⁴யேவ ஸதா³ஜ்ஞாநஸ்ய ஸர்வதா³ ॥ 514 ॥
ததோ(அ)ஜ்ஞாநஸ்ய விச்சி²த்தி: கர்மணா நைவ ஸித்⁴யதி ।
யஸ்ய ப்ரத்⁴வஸ்தஜநகோ யத்ஸம்யோகோ³(அ)ஸ்தி தத்க்ஷணே ॥ 515 ॥
தயோரேவ விரோதி⁴த்வம் யுக்தம் பி⁴ந்நஸ்வபா⁴வயோ: ।
தம:ப்ரகாஶயோர்யத்³வத்பரஸ்பரவிரோதி⁴தா ॥ 516 ॥
அஜ்ஞாநஜ்ஞாநயோஸ்தத்³வது³ப⁴யோரேவ த்³ருஶ்யதே ।
ந ஜ்ஞாநேந விநா நாஶஸ்தஸ்ய கேநாபி ஸித்⁴யதி ॥ 517 ॥
தஸ்மாத³ஜ்ஞாநவிச்சி²த்த்யை ஜ்ஞாநம் ஸம்பாத³யேத்ஸுதீ⁴: ।
ஆத்மாநாத்மவிவேகேந ஜ்ஞாநம் ஸித்⁴யதி நாந்யதா² ॥ 518 ॥
யுக்த்யாத்மாநாத்மநோ(அ)ஸ்தஸ்மாத்கரணீயம் விவேசநம் ।
அநாத்மந்யாத்மதாபு³த்³தி⁴க்³ரந்தி²ர்யேந விதீ³ர்யதே ॥ 519 ॥
ஆத்மாநாத்மவிவேகார்த²ம் விவாதோ³(அ)யம் நிரூப்யதே ।
யேநாத்மாநாத்மநோஸ்தத்த்வம் விவிக்தம் ப்ரஸ்பு²டாயதே ॥ 520 ॥
மூடா⁴ அஶ்ருதவேதா³ந்தா: ஸ்வயம் பண்டி³தமாநிந: ।
ஈஶப்ரஸாத³ரஹிதா: ஸத்³கு³ரோஶ்ச ப³ஹிர்முகா²: ॥ 521 ॥
விவத³ந்தி ப்ரகாரம் தம் ஶ்ருணு வக்ஷ்யாமி ஸாத³ரம் ।
அத்யந்தபாமர: கஶ்சித்புத்ர ஆத்மேதி மந்யதே ॥ 522 ॥
ஆத்மநீவ ஸ்வபுத்ரே(அ)பி ப்ரப³லப்ரீதித³ர்ஶநாத் ।
புத்ரே து புஷ்டே புஷ்டோ(அ)ஹம் நஷ்டே நஷ்டே(அ)ஹமித்யத: ॥ 523 ॥
அநுபூ⁴திப³லாச்சாபி யுக்திதோ(அ)பி ஶ்ருதேரபி ।
ஆத்மா வை புத்ரநாமாஸீத்யேவம் ச வத³தி ஶ்ருதி: ॥ 524 ॥
தீ³பாத்³தீ³போ யதா² தத்³வத்பிது: புத்ர: ப்ரஜாயதே ।
பிதுர்கு³ணாநாம் தநயே பீ³ஜாங்குரவதீ³க்ஷணாத் ॥ 525 ॥
அதோ(அ)யம் புத்ர ஆத்மேதி மந்யதே ப்⁴ராந்திமத்தம: ।
தந்மதம் தூ³ஷயத்யந்ய: புத்ர ஆத்மா கத²ம் த்விதி ॥ 526 ॥
ப்ரீதிமாத்ராத்கத²ம் புத்ர ஆத்மா ப⁴விதுமர்ஹதி ।
அந்யத்ராபீக்ஷ்யதே ப்ரீதி: க்ஷேத்ரபாத்ரத⁴நாதி³ஷு ॥ 527 ॥
புத்ராத்³விஶிஷ்டா தே³ஹே(அ)ஸ்மிந்ப்ராணிநாம் ப்ரீதிரிஷ்யதே ।
ப்ரதீ³ப்தே ப⁴வநே புத்ரம் த்யக்த்வா ஜந்து: பலாயதே ॥ 528 ॥
தம் விக்ரீணாதி தே³ஹார்த²ம் ப்ரதிகூலம் நிஹந்தி ச ।
தஸ்மாதா³த்மா து தநயோ ந ப⁴வேச்ச கதா³சந ॥ 529 ॥
கு³ணரூபாதி³ஸாத்³ருஶ்யம் தீ³பவந்ந ஸுதே பிது: ।
அவ்யங்கா³ஜ்ஜாயதே வ்யங்க³: ஸுகு³ணாத³பி து³ர்கு³ண: ॥ 530 ॥
ஆபா⁴ஸமாத்ராஸ்தா: ஸர்வா யுக்தயோ(அ)ப்யுக்தயோ(அ)பி ச ।
புத்ரஸ்ய பித்ருவத்³கே³ஹே ஸர்வகார்யேஷு வஸ்துஷு ॥ 531 ॥
ஸ்வாமித்வத்³யோதநாயாஸ்மிந்நாத்மத்வமுபசர்யதே ।
ஶ்ருத்யா து முக்²யயா வ்ருத்த்யா புத்ர ஆத்மேதி நோச்யதே ॥ 532 ॥
ஔபசாரிகமாத்மத்வம் புத்ரே தஸ்மாந்ந முக்²யத: ।
அஹம்பத³ப்ரத்யயார்தோ² தே³ஹ ஏவ ந சேதர: ॥ 533 ॥
ப்ரத்யக்ஷ: ஸர்வஜந்தூநாம் தே³ஹோ(அ)ஹமிதி நிஶ்சய: ।
ஏஷ புருஷோ(அ)ந்நரஸமய இத்யபி ச ஶ்ருதி: ॥ 534 ॥
புருஷத்வம் வத³த்யஸ்ய ஸ்வாத்மா ஹி புருஷஸ்தத: ।
ஆத்மாயம் தே³ஹ ஏவேதி சார்வாகேண விநிஶ்சிதம் ॥ 535 ॥
தந்மதம் தூ³ஷயத்யந்யோ(அ)ஸஹமாந: ப்ருத²க்³ஜந: ।
தே³ஹ ஆத்மா கத²ம் நு ஸ்யாத்பரதந்த்ரோ ஹ்யசேதந: ॥ 536 ॥
இந்த்³ரியைஶ்சால்யமாநோ(அ)யம் சேஷ்டதே ந ஸ்வத: க்வசித் ।
ஆஶ்ரயஶ்சக்ஷுராதீ³நாம் க்³ருஹவத்³க்³ருஹமேதி⁴நாம் ॥ 537 ॥
பா³ல்யாதி³நாநாவஸ்தா²வாஞ்ஶுக்லஶோணிதஸம்ப⁴வ: ।
அத: கதா³பி தே³ஹஸ்ய நாத்மத்வமுபபத்³யதே ॥ 538 ॥
ப³தி⁴ரோ(அ)ஹம் ச காணோ(அ)ஹம் மூக இத்யநுபூ⁴தித: ।
இந்த்³ரியாணி ப⁴வந்த்யாத்மா யேஷாமஸ்த்யர்த²வேத³நம் ॥ 539 ॥
இந்த்³ரியாணாம் சேதநத்வம் தே³ஹே ப்ராணா: ப்ரஜாபதிம் ।
ஏதமேத்யேத்யூசுரிதி ஶ்ருத்யைவ ப்ரதிபாத்³யதே ॥ 540 ॥
யதஸ்தஸ்மாதி³ந்த்³ரியாணாம் யுக்தமாத்மத்வமித்யமும் ।
நிஶ்சயம் தூ³ஷயத்யந்யோ(அ)ஸஹமாந: ப்ருத²க்³ஜந: ॥ 541 ॥
இந்த்³ரியாணி கத²ம் த்வாத்மா கரணாநி குடா²ரவத் ।
கரணஸ்ய குடா²ராதே³ஶ்சேதநத்வம் ந ஹீக்ஷ்யதே ॥ 542 ॥
ஶ்ருத்யாதி⁴தே³வதாமேவேந்த்³ரியேஷூபசர்யதே ।
ந து ஸாக்ஷாதி³ந்த்³ரியாணாம் சேதநத்வமுதீ³ர்யதே ॥ 543 ॥
அசேதநஸ்ய தீ³பாதே³ரர்தா²பா⁴ஸகதா யதா² ।
ததை²வ சக்ஷுராதீ³நாம் ஜடா³நாமபி ஸித்⁴யதி ॥ 544 ॥
இந்த்³ரியாணாம் சேஷ்டயிதா ப்ராணோ(அ)யம் பஞ்சவ்ருத்திக: ।
ஸர்வாவஸ்தா²ஸ்வவஸ்தா²வாந்ஸோ(அ)யமாத்மத்வமர்ஹதி ।
அஹம் க்ஷுதா⁴வாம்ஸ்த்ருஷ்ணாவாநித்யாத்³யநுப⁴வாத³பி ॥ 545 ॥
ஶ்ருத்யாந்யோ(அ)ந்தர ஆத்மா ப்ராணமய இதீர்யதே யஸ்மாத் ।
தஸ்மாத்ப்ராணஸ்யாத்மத்வம் யுக்தம் நோ கரணஸம்ஜ்ஞாநாம் க்வாபி ॥ 546 ॥
இதி நிஶ்சயமேதஸ்ய தூ³ஷயத்யபரோ ஜட³: ।
ப⁴வத்யாத்மா கத²ம் ப்ராணோ வாயுரேவைஷ ஆந்தர: ॥ 547 ॥
ப³ஹிர்யாத்யந்தராயாதி ப⁴ஸ்த்ரிகாவாயுவந்முஹு: ।
ந ஹிதம் வாஹிதம் வா ஸ்வமந்யத்³வா வேத³ கிஞ்சந ॥ 548 ॥
ஜட³ஸ்வபா⁴வஶ்சபல: கர்மயுக்தஶ்ச ஸர்வதா³ ।
ப்ராணஸ்ய பா⁴நம் மநஸி ஸ்தி²தே ஸுப்தே ந த்³ருஶ்யதே ॥ 549 ॥
மநஸ்து ஸர்வம் ஜாநாதி ஸர்வவேத³நகாரணம் ।
யத்தஸ்மாந்மந ஏவாத்மா ப்ராணஸ்து ந கதா³சந ॥ 550 ॥
ஸங்கல்பவாநஹம் சிந்தாவாநஹம் ச விகல்பவாந் ।
இத்யாத்³யநுப⁴வாத³ந்யோ(அ)ந்தர ஆத்மா மநோமய: ॥ 551 ॥
இத்யாதி³ஶ்ருதிஸத்³பா⁴வாத்³யுக்தா மநஸ ஆத்மதா ।
இதி நிஶ்சயமேதஸ்ய தூ³ஷயத்யபரோ ஜட³: ॥ 552 ॥
கத²ம் மநஸ ஆத்மத்வம் கரணஸ்ய த்³ருகா³தி³வத் ।
கர்த்ருப்ரயோஜ்யம் கரணம் ந ஸ்வயம் து ப்ரவர்ததே ॥ 553 ॥
கரணப்ரயோக்தா ய: கர்தா தஸ்யைவாத்மத்வமர்ஹதி ।
ஆத்மா ஸ்வதந்த்ர: புருஷோ ந ப்ரயோஜ்ய: கதா³சந ॥ 554 ॥
அஹம் கர்தாஸ்ம்யஹம் போ⁴க்தா ஸுகீ²த்யநுப⁴வாத³பி ।
பு³த்³தி⁴ராத்மா ப⁴வத்யேவ பு³த்³தி⁴த⁴ர்மோ ஹ்யஹங்க்ருதி: ॥ 555 ॥
அந்யோ(அ)ந்தர ஆத்மா விஜ்ஞாநமய இதி வத³தி நிக³ம: ।
மநஸோ(அ)பி ச பி⁴ந்நம் விஜ்ஞாநமயம் கர்த்ருரூபமாத்மாநம் ॥ 556 ॥
விஜ்ஞாநம் யஜ்ஞம் தநுதே கர்மாணி தநுதே(அ)பி ச ।
இத்யஸ்ய கர்த்ருதா ஶ்ருத்யா முக²த: ப்ரதிபாத்³யதே ।
தஸ்மாத்³யுக்தாத்மதா பு³த்³தே⁴ரிதி பௌ³த்³தே⁴ந நிஶ்சிதம் ॥ 557 ॥
ப்ராபா⁴கரஸ்தார்கிகஶ்ச தாவுபா⁴வப்யமர்ஷயா ।
தந்நிஶ்சயம் து³ஷயதோ பு³த்³தி⁴ராத்மா கத²ம் ந்விதி ॥ 558 ॥
பு³த்³தே⁴ரஜ்ஞாநகார்யத்வாத்³விநாஶித்வாத்ப்ரதிக்ஷணம் ।
பு³த்³த்⁴யாதீ³நாம் ச ஸர்வேஷாமஜ்ஞாநே லயத³ர்ஶநாத் ॥ 559 ॥
அஜ்ஞோ(அ)ஹமித்யநுப⁴வாதா³ஸ்த்ரீபா³லாதி³கோ³சராத் ।
ப⁴வத்யஜ்ஞாநமேவாத்மா ந து பு³த்³தி⁴: கதா³சந ॥ 560 ॥
விஜ்ஞாநமயாத³ந்யம் த்வாநந்த³மயம் பரம் ததா²த்மாநம் ।
அந்யோ(அ)ந்தர ஆத்மாநந்த³மய இதி வத³தி வேதோ³(அ)பி ॥ 561 ॥
து³:க²ப்ரத்யயஶூந்யத்வாதா³நந்த³மயதா மதா ।
அஜ்ஞாநே ஸகலம் ஸுப்தௌ பு³த்³த்⁴யாதி³ ப்ரவிலீயதே ॥ 562 ॥
து³:கி²நோ(அ)பி ஸுஷுப்தௌ த்வாநந்த³மயதா தத: ।
ஸுப்தௌ கிஞ்சிந்ந ஜாநாமீத்யநுபூ⁴திஶ்ச த்³ருஶ்யதே ॥ 563 ॥
யத ஏவமதோ யுக்தா ஹ்யஜ்ஞாநஸ்யாத்மதா த்⁴ருவம் ।
இதி தந்நிஶ்சயம் பா⁴ட்டா தூ³ஷயந்தி ஸ்வயுக்திபி⁴: ॥ 564 ॥
கத²மஜ்ஞாநமேவாத்மா ஜ்ஞாநம் சாப்யுபலப்⁴யதே ।
ஜ்ஞாநாபா⁴வே கத²ம் வித்³யுரஜ்ஞோ(அ)ஹமிதி சாஜ்ஞதாம் ।
அஸ்வாப்ஸம் ஸுக²மேவாஹம் ந ஜாநாம்யத்ர கிஞ்சந ॥ 565 ॥
இத்யஜ்ஞாநமபி ஜ்ஞாநம் ப்ரபு³த்³தே⁴ஷு ப்ரத்³ருஶ்யதே ।
ப்ரஜ்ஞாநக⁴ந ஏவாநந்த³மய இத்யபி ஶ்ருதி: ॥ 566 ॥
ப்ரப்³ரவீத்யுப⁴யாத்மத்வமாத்மந: ஸ்வயமேவ ஸா ।
ஆத்மாதஶ்சிஜ்ஜட³தநு: க²த்³யோத இவ ஸம்மத: ॥ 567 ॥
ந கேவலாஜ்ஞாநமயோ க⁴டகுட்³யாதி³வஜ்ஜட³: ।
இதி நிஶ்சயமேதேஷாம் தூ³ஷயத்யபரோ ஜட³: ॥ 568 ॥
ஜ்ஞாநாஜ்ஞாநமயஸ்த்வாத்மா கத²ம் ப⁴விதுமர்ஹதி ।
பரஸ்பரவிருத்³த⁴த்வாத்தேஜஸ்திமிரவத்தயோ: ॥ 569 ॥
ஸாமாநாதி⁴கரண்யம் வா ஸம்யோகோ³ வா ஸமாஶ்ரய: ।
தம:ப்ரகாஶவஜ்ஜ்ஞாநாஜ்ஞாநயோர்ந ஹி ஸித்⁴யதி ॥ 570 ॥
அஜ்ஞாநமபி விஜ்ஞாநம் பு³த்³தி⁴ர்வாபி ச தத்³கு³ணா: ।
ஸுஷுப்தௌ நோபலப்⁴யந்தே யத்கிஞ்சித³பி வாபரம் ॥ 571 ॥
மாத்ராதி³லக்ஷணம் கிம் நு ஶூந்யமேவோபலப்⁴யதே ।
ஸுஷுப்தௌ நாந்யத³ஸ்த்யேவ நாஹமப்யாஸமித்யநு ॥ 572 ॥
ஸுப்தோத்தி²தஜநை: ஸர்வை: ஶூந்யமேவாநுஸ்மர்யதே ।
யத்தத: ஶூந்யமேவாத்மா ந ஜ்ஞாநாஜ்ஞாநலக்ஷண: ॥ 573 ॥
வேதே³நாப்யஸதே³வேத³மக்³ர ஆஸீதி³தி ஸ்பு²டம் ।
நிருச்யதே யதஸ்தஸ்மாச்சூ²ந்யஸ்யைவாத்மதா மதா ॥ 574 ॥
அஸந்நேவ க⁴ட: பூர்வம் ஜாயமாந: ப்ரத்³ருஶ்யதே ।
ந ஹி கும்ப⁴: புரைவாந்த: ஸ்தி²த்வோதே³தி ப³ஹிர்முக²: ॥ 575 ॥
யத்தஸ்மாத³ஸத: ஸர்வம் ஸதி³த³ம் ஸமஜாயத ।
தத: ஸர்வாத்மநா ஶூந்யஸ்யைவாத்மத்வம் ஸமர்ஹதி ॥ 576 ॥
இத்யேவம் பண்டி³தம்மந்யை: பரஸ்பரவிரோதி⁴பி⁴: ।
தத்தந்மதாநுரூபால்பஶ்ருதியுக்த்யநுபூ⁴திபி⁴: ॥ 577 ॥
நிர்ணீதமதஜாதாநி க²ண்டி³தாந்யேவ பண்டி³தை: ।
ஶ்ருதிபி⁴ஶ்சாப்யநுப⁴வைர்பா³த⁴கை: ப்ரதிவாதி³நாம் ॥ 578 ॥
யதஸ்தஸ்மாத்து புத்ராதே³: ஶூந்யாந்தஸ்ய விஶேஷத: ।
ஸுஸாதி⁴தமநாத்மத்வம் ஶ்ருதியுக்த்யநுபூ⁴திபி⁴: ॥ 579 ॥
ந ஹி ப்ரமாணாந்தரபா³தி⁴தஸ்ய
யாதா²ர்த்²யமங்கீ³க்ரியதே மஹத்³பி⁴: ।
புத்ராதி³ஶூந்யாந்தமநாத்மதத்த்வ -
மித்யேவ விஸ்பஷ்டமத: ஸுஜாதம் ॥ 580 ॥
ஶிஷ்ய: -
ஸுஷுப்திகாலே ஸகலே விலீநே
ஶூந்யம் விநா நாந்யதி³ஹோபலப்⁴யதே ।
ஶூந்யம் த்வநாத்மா ந தத: பர: கோ -
(அ)ப்யாத்மாபி⁴தா⁴நஸ்த்வநுபூ⁴யதே(அ)ர்த²: ॥ 581 ॥
யத்³யஸ்தி சாத்மா கிமு நோபலப்⁴யதே
ஸுப்தௌ யதா² திஷ்ட²தி கிம் ப்ரமாணம் ।
கிம்லக்ஷணோ(அ)ஸௌ ஸ கத²ம் ந பா³த்⁴யதே
ப்ரபா³த்⁴யமாநேஷ்வஹமாதி³ஷு ஸ்வயம் ॥ 582 ॥
ஏதத்ஸம்ஶயஜாதம் மே ஹ்ருத³யக்³ரந்தி²லக்ஷணம் ।
சி²ந்தி⁴ யுக்திமஹாக²ட்³க³தா⁴ரயா க்ருபயா கு³ரோ ॥ 583 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
அதிஸூக்ஷ்மதர: ப்ரஶ்நஸ்தவாயம் ஸத்³ருஶோ மத: ।
ஸூக்ஷ்மார்த²த³ர்ஶநம் ஸூக்ஷ்மபு³த்³தி⁴ஷ்வேவ ப்ரத்³ருஶ்யதே ॥ 584 ॥
ஶ்ருணு வக்ஷ்யாமி ஸகலம் யத்³யத்ப்ருஷ்டம் த்வயாது⁴நா ।
ரஹஸ்யம் பரமம் ஸூக்ஷ்மம் ஜ்ஞாதவ்யம் ச முமுக்ஷுபி⁴: ॥ 585 ॥
பு³த்³த்⁴யாதி³ ஸகலம் ஸுப்தாவநுலீநம் ஸ்வகாரணே ।
அவ்யக்தே வடவத்³பீ³ஜே திஷ்ட²த்யவிக்ருதாத்மநா ॥ 586 ॥
திஷ்ட²த்யேவ ஸ்வரூபேண ந து ஶூந்யாயதே ஜக³த் ।
க்வசித³ங்குரரூபேண க்வசித்³பீ³ஜாத்மநா வட: ।
கார்யகாரணரூபேண யதா² திஷ்ட²த்யத³ஸ்ததா² ॥ 587 ॥
அவ்யாக்ருதாத்மநாவஸ்தா²ம் ஜக³தோ வத³தி ஶ்ருதி: ।
ஸுஷுப்த்யாதி³ஷு தத்³பே⁴த³ம் தர்ஹ்யவ்யாக்ருதமித்யஸௌ ॥ 588 ॥
இமமர்த²மவிஜ்ஞாய நிர்ணீதம் ஶ்ருதியுக்திபி⁴: ।
ஜக³தோ த³ர்ஶநம் ஶூந்யமிதி ப்ராஹுரதத்³வித³: ॥ 589 ॥
நாஸத: ஸத உத்பத்தி: ஶ்ரூயதே ந ச த்³ருஶ்யதே ।
உதே³தி நரஶ்ருங்கா³த்கிம் க²புஷ்பாத்கிம் ப⁴விஷ்யதி ॥ 590 ॥
ப்ரப⁴வதி ந ஹி கும்போ⁴(அ)வித்³யமாநோ ம்ருத³ஶ்சே -
த்ப்ரப⁴வது ஸிகதாயா வாத²வா வாரிணோ வா ।
ந ஹி ப⁴வதி ச தாப்⁴யாம் ஸர்வதா² க்வாபி தஸ்மா -
த்³யத உத³யதி யோ(அ)ர்தோ²(அ)ஸ்த்யத்ர தஸ்ய ஸ்வபா⁴வ: ॥ 591 ॥
அந்யதா² விபரீதம் ஸ்யாத்கார்யகாரணலக்ஷணம் ।
நியதம் ஸர்வஶாஸ்த்ரேஷு ஸர்வலோகேஷு ஸர்வத: ॥ 592 ॥
கத²மஸத: ஸஜ்ஜாயேதேதி ஶ்ருத்யா நிஷித்⁴யதே தஸ்மாத் ।
அஸத: ஸஜ்ஜநநம் நோ க⁴டதே மித்²யைவ ஶூந்யஶப்³தா³ர்த²: ॥ 593 ॥
அவ்யக்தஶப்³தி³தே ப்ராஜ்ஞே ஸத்யாத்மந்யத்ர ஜாக்³ரதி ।
கத²ம் ஸித்⁴யதி ஶூந்யத்வம் தஸ்ய ப்⁴ராந்திஶிரோமணே ॥ 594 ॥
ஸுஷுப்தௌ ஶூந்யமேவேதி கேந பும்ஸா தவேரிதம் ।
ஹேதுநாநுமிதம் கேந கத²ம் ஜ்ஞாதம் த்வயோச்யதாம் ॥ 595 ॥
இதி ப்ருஷ்டோ மூட⁴தமோ வதி³ஷ்யதி கிமுத்தரம் ।
நைவாநுரூபகம் லிங்க³ம் வக்தா வா நாஸ்தி கஶ்சந ।
ஸுஷுப்திஸ்தி²தஶூந்யஸ்ய போ³த்³தா⁴ கோ(அ)ந்வாத்மந: பர: ॥ 596 ॥
ஸ்வேநாநுபூ⁴தம் ஸ்வயமேவ வக்தி
ஸ்வஸுப்திகாலே ஸ்தி²தஶூந்யபா⁴வம் ।
தத்ர ஸ்வஸத்தாமநவேக்ஷ்ய மூட⁴:
ஸ்வஸ்யாபி ஶூந்யத்வமயம் ப்³ரவீதி ॥ 597 ॥
அவேத்³யமாந: ஸ்வயமந்யலோகை:
ஸௌஷுப்திகம் த⁴ர்மமவைதி ஸாக்ஷாத் ।
பு³த்³த்⁴யாத்³யபா⁴வஸ்ய ச யோ(அ)த்ர போ³த்³தா⁴
ஸ ஏஷ ஆத்மா க²லு நிர்விகார: ॥ 598 ॥
யஸ்யேத³ம் ஸகலம் விபா⁴தி மஹஸா தஸ்ய ஸ்வயஞ்ஜ்யோதிஷ:
ஸூர்யஸ்யேவ கிமஸ்தி பா⁴ஸகமிஹ ப்ரஜ்ஞாதி³ ஸர்வம் ஜட³ம் ।
ந ஹ்யர்கஸ்ய விபா⁴ஸகம் க்ஷிதிதலே த்³ருஷ்டம் ததை²வாத்மநோ
நாந்ய: கோ(அ)ப்யநுபா⁴ஸகோ(அ)நுப⁴விதா நாத: பர: கஶ்சந ॥ 599 ॥
யேநாநுபூ⁴யதே ஸர்வம் ஜாக்³ரத்ஸ்வப்நஸுஷுப்திஷு ।
விஜ்ஞாதாரமிமம் கோ நு கத²ம் வேதி³துமர்ஹதி ॥ 600 ॥
ஸர்வஸ்ய தா³ஹகோ வஹ்நிர்வஹ்நேர்நாந்யோ(அ)ஸ்தி தா³ஹக: ।
யதா² ததா²த்மநோ ஜ்ஞாதுர்ஜ்ஞாதா கோ(அ)பி ந த்³ருஶ்யதே ॥ 601 ॥
உபலப்⁴யேத கேநாயம் ஹ்யுபலப்³தா⁴ ஸ்வயம் தத: ।
உபலப்³த்⁴யந்தராபா⁴வாந்நாயமாத்மோபலப்⁴யதே ॥ 602 ॥
பு³த்³த்⁴யாதி³வேத்³யவிலயாத³யமேக ஏவ
ஸுப்தௌ ந பஶ்யதி ஶ்ருணோதி ந வேத்தி கிஞ்சித் ।
ஸௌஷுப்திகஸ்ய தமஸ: ஸ்வயமேவ ஸாக்ஷீ
பூ⁴த்வாத்ர திஷ்ட²தி ஸுகே²ந ச நிர்விகல்ப: ॥ 603 ॥
ஸுஷுப்தாவாத்மஸத்³பா⁴வே ப்ரமாணம் பண்டி³தோத்தமா: ।
விது³: ஸ்வப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநமாபா³லவ்ருத்³த⁴ஸம்மதம் ॥ 604 ॥
ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயமாநத்வால்லிங்க³மாத்ராநுமாபகம் ।
ஸ்மர்யமாணஸ்ய ஸத்³பா⁴வ: ஸுக²மஸ்வாப்ஸமித்யயம் ॥ 605 ॥
புராநுபூ⁴தோ நோ சேத்து ஸ்ம்ருதேரநுத³யோ ப⁴வேத் ।
இத்யாதி³தர்கயுக்திஶ்ச ஸத்³பா⁴வே மாநமாத்மந: ॥ 606 ॥
யத்ராத்மநோ(அ)காமயித்ருத்வபு³த்³தி⁴:
ஸ்வப்நாநபேக்ஷாபி ச தத்ஸுஷுப்தம் ।
இத்யாத்மஸத்³பா⁴வ உதீ³ர்யதே(அ)த்ர
ஶ்ருத்யாபி தஸ்மாச்ச்²ருதிரத்ர மாநம் ॥ 607 ॥
அகாமயித்ருதா ஸ்வப்நாத³ர்ஶநம் க⁴டதே கத²ம் ।
அவித்³யமாநஸ்ய தத ஆத்மாஸ்தித்வம் ப்ரதீயதே ॥ 608 ॥
ஏதை: ப்ரமாணைரஸ்தீதி ஜ்ஞாத: ஸாக்ஷிதயா பு³தை⁴: ।
ஆத்மாயம் கேவல: ஶுத்³த⁴: ஸச்சிதா³நந்த³லக்ஷண: ॥ 609 ॥
ஸத்த்வசித்த்வாநந்த³தாதி³லக்ஷணம் ப்ரத்யகா³த்மந: ।
காலத்ரயே(அ)ப்யபா³த்⁴யத்வம் ஸத்யம் நித்யஸ்வரூபத: ॥ 610 ॥
ஶுத்³த⁴சைதந்யரூபத்வம் சித்த்வம் ஜ்ஞாநஸ்வரூபத: ।
அக²ண்ட³ஸுக²ரூபத்வாதா³நந்த³த்வமிதீர்யதே ॥ 611 ॥
அநுஸ்யூதாத்மந: ஸத்தா ஜாக்³ரத்ஸ்வப்நஸுஷுப்திஷு ।
அஹமஸ்மீத்யதோ நித்யோ ப⁴வத்யாத்மாயமவ்யய: ॥ 612 ॥
ஸர்வதா³ப்யாஸமித்யேவாபி⁴ந்நப்ரத்யய ஈக்ஷ்யதே ।
கதா³பி நாஸமித்யஸ்மாதா³த்மநோ நித்யதா மதா ॥ 613 ॥
ஆயாதாஸு க³தாஸு ஶைஶவமுகா²வஸ்தா²ஸு ஜாக்³ரந்முகா² -
ஸ்வந்யாஸ்வப்யகி²லாஸு வ்ருத்திஷு தி⁴யோ து³ஷ்டாஸ்வது³ஷ்டாஸ்வபி ।
க³ங்கா³ப⁴ங்க³பரம்பராஸு ஜலவத்ஸத்தாநுவ்ருத்தாத்மந -
ஸ்திஷ்ட²த்யேவ ஸதா³ ஸ்தி²ராஹமஹமித்யேகாத்மதா ஸாக்ஷிண: ॥ 614 ॥
ப்ரதிபத³மஹமாத³யோ விபி⁴ந்நா:
க்ஷணபரிணாமிதயா விகாரிணஸ்தே ।
ந பரிணதிரமுஷ்ய நிஷ்கலத்வா -
த³யமவிகார்யத ஏவ நித்ய ஆத்மா ॥ 615 ॥
ய: ஸ்வப்நமத்³ராக்ஷமஹம் ஸுக²ம் யோ -
(அ)ஸ்வாப்ஸம் ஸ ஏவாஸ்ம்யத² ஜாக³ரூக: ।
இத்யேவமச்சி²ந்நதயாநுபூ⁴யதே
ஸத்தாத்மநோ நாஸ்தி ஹி ஸம்ஶயோ(அ)த்ர ॥ 616 ॥
ஶ்ருத்யுக்தா: ஷோட³ஶகலாஶ்சிதா³பா⁴ஸஸ்ய நாத்மந: ।
நிஷ்கலத்வாந்நாஸ்ய லயஸ்தஸ்மாந்நித்யத்வமாத்மந: ॥ 617 ॥
ஜட³ப்ரகாஶக: ஸூர்ய: ப்ரகாஶாத்மைவ நோ ஜட³: ।
பு³த்³த்⁴யாதி³பா⁴ஸகஸ்தஸ்மாச்சித்ஸ்வரூபஸ்ததா² மத: ॥ 618 ॥
குட்³யாதே³ஸ்து ஜட³ஸ்ய நைவ க⁴டதே பா⁴நம் ஸ்வத: ஸர்வதா³
ஸூர்யாதி³ப்ரப⁴யா விநா க்வசித³பி ப்ரத்யக்ஷமேதத்ததா² ।
பு³த்³த்⁴யாதே³ரபி ந ஸ்வதோ(அ)ஸ்த்யணுரபி ஸ்பூ²ர்திர்விநைவாத்மநா
ஸோ(அ)யம் கேவலசிந்மயஶ்ருதிமதோ பா⁴நுர்யதா² ருங்மய: ॥ 619 ॥
ஸ்வபா⁴ஸநே வாந்யபதா³ர்த²பா⁴ஸநே
நார்க: ப்ரகாஶாந்தரமீஷதி³ச்ச²தி ।
ஸ்வபோ³த⁴நே வாப்யஹமாதி³போ³த⁴நே
ததை²வ சித்³தா⁴துரயம் பராத்மா ॥ 620 ॥
அந்யப்ரகாஶம் ந கிமப்யபேக்ஷ்ய
யதோ(அ)யமாபா⁴தி நிஜாத்மநைவ ।
தத: ஸ்வயஞ்ஜ்யோதிரயம் சிதா³த்மா
ந ஹ்யாத்மபா⁴நே பரதீ³ப்த்யபேக்ஷா ॥ 621 ॥
யம் ந ப்ரகாஶயதி கிஞ்சிதி³நோ(அ)பி சந்த்³ர:
நோ வித்³யுத: கிமுத வஹ்நிரயம் மிதாப⁴: ।
யம் பா⁴ந்தமேதமநுபா⁴தி ஜக³த்ஸமஸ்தம்
ஸோ(அ)யம் ஸ்வயம் ஸ்பு²ரதி ஸர்வத³ஶாஸு சாத்மா ॥ 622 ॥
ஆத்மந: ஸுக²ரூபத்வாதா³நந்த³த்வம் ஸ்வலக்ஷணம் ।
பரப்ரேமாஸ்பத³த்வேந ஸுக²ரூபத்வமாத்மந: ॥ 623 ॥
ஸுக²ஹேதுஷு ஸர்வேஷாம் ப்ரீதி: ஸாவதி⁴ரீக்ஷ்யதே ।
கதா³பி நாவதி⁴: ப்ரீதே: ஸ்வாத்மநி ப்ராணிநாம் க்வசித் ॥ 624 ॥
க்ஷீணேந்த்³ரியஸ்ய ஜீர்ணஸ்ய ஸம்ப்ராப்தோத்க்ரமணஸ்ய வா ।
அஸ்தி ஜீவிதுமேவாஶா ஸ்வாத்மா ப்ரியதமோ யத: ॥ 625 ॥
ஆத்மாத: பரமப்ரேமாஸ்பத³: ஸர்வஶரீரிணாம் ।
யஸ்ய ஶேஷதயா ஸர்வமுபாதே³யத்வம்ருச்ச²தி ॥ 626 ॥
ஏஷ ஏவ ப்ரியதம: புத்ராத³பி த⁴நாத³பி ।
அந்யஸ்மாத³பி ஸர்வஸ்மாதா³த்மாயம் பரமாந்தர: ॥ 627 ॥
ப்ரியத்வேந மதம் யத்து தத்ஸதா³ நாப்ரியம் ந்ருணாம் ।
விபத்தாவபி ஸம்பத்தௌ யதா²த்மா ந ததா²பர: ॥ 628 ॥
ஆத்மா க²லு ப்ரியதமோ(அ)ஸுப்⁴ருதாம் யத³ர்தா²
பா⁴ர்யாத்மஜாப்தக்³ருஹவித்தமுகா²: பதா³ர்தா²: ।
வாணிஜ்யகர்ஷணக³வாவநராஜஸேவா -
பை⁴ஷஜ்யகப்ரப்⁴ருதயோ விவிதா⁴: க்ரியாஶ்ச ॥ 629 ॥
ப்ரவ்ருத்திஶ்ச நிவ்ருத்திஶ்ச யச்ச யாவச்ச சேஷ்டிதம் ।
ஆத்மார்த²மேவ நாந்யார்த²ம் நாத: ப்ரியதம: பர: ॥ 630 ॥
தஸ்மாதா³த்மா கேவலாநந்த³ரூபோ
ய: ஸர்வஸ்மாத்³வஸ்துந: ப்ரேஷ்ட² உக்த: ।
யோ வா அஸ்மாந்மந்யதே(அ)ந்யம் ப்ரியம் யம்
ஸோ(அ)யம் தஸ்மாச்சோ²கமேவாநுபு⁴ங்க்தே ॥ 631 ॥
ஶிஷ்ய: -
அபர: க்ரியதே ப்ரஶ்நோ மயாயம் க்ஷம்யதாம் ப்ரபோ⁴ ।
அஜ்ஞவாக³பராதா⁴ய கல்பதே ந மஹாத்மநாம் ॥ 632 ॥
ஆத்மாந்ய: ஸுக²மந்யச்ச நாத்மந: ஸுக²ரூபதா ।
ஆத்மந: ஸுக²மாஶாஸ்யம் யததே ஸகலோ ஜந: ॥ 633 ॥
ஆத்மந: ஸுக²ரூபத்வே ப்ரயத்ந: கிமு தே³ஹிநாம் ।
ஏஷ மே ஸம்ஶய: ஸ்வாமிந் க்ருபயைவ நிரஸ்யதாம் ॥ 634 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
ஆநந்த³ரூபமாத்மாநமஜ்ஞாத்வைவ ப்ருத²க்³ஜந: ।
ப³ஹி:ஸுகா²ய யததே ந து கஶ்சித்³வித³ந்பு³த⁴: ॥ 635 ॥
அஜ்ஞாத்வைவ ஹி நிக்ஷேபம்
பி⁴க்ஷாமடதி து³ர்மதி: ।
ஸ்வவேஶ்மநி நிதி⁴ம் ஜ்ஞாத்வா
கோ நு பி⁴க்ஷாமடேத்ஸுதீ⁴: ॥ 636 ॥
ஸ்தூ²லம் ச ஸூக்ஷ்மம் ச வபு: ஸ்வபா⁴வதோ
து³:கா²த்மகம் ஸ்வாத்மதயா க்³ருஹீத்வா ।
விஸ்ம்ருத்ய ச ஸ்வம் ஸுக²ரூபமாத்மநோ
து³:க²ப்ரதே³ப்⁴ய: ஸுக²மஜ்ஞ இச்ச²தி ॥ 637 ॥
ந ஹி து³:க²ப்ரத³ம் வஸ்து ஸுக²ம் தா³தும் ஸர்மஹதி ।
கிம் விஷம் பிப³தோ ஜந்தோரம்ருதத்வம் ப்ரயச்ச²தி ॥ 638 ॥
ஆத்மாந்ய: ஸுக²மந்யச்சேத்யேவம் நிஶ்சித்ய பாமர: ।
ப³ஹி:ஸுகா²ய யததே ஸத்யமேவ ந ஸம்ஶய: ॥ 539 ॥
இஷ்டஸ்ய வஸ்துநோ த்⁴யாநத³ர்ஶநாத்³யுபபு⁴க்திஷு ।
ப்ரதீயதே ய ஆநந்த³: ஸர்வேஷாமிஹ தே³ஹிநாம் ॥ 640 ॥
ஸ வஸ்துத⁴ர்மோ நோ யஸ்மாந்மநஸ்யேவோபலப்⁴யதே ।
வஸ்துத⁴ர்மஸ்ய மநஸி கத²ம் ஸ்யாது³பலம்ப⁴நம் ॥ 641 ॥
அந்யத்ர த்வந்யத⁴ர்மாணாமுபலம்போ⁴ ந த்³ருஶ்யதே ।
தஸ்மாந்ந வஸ்துத⁴ர்மோ(அ)யமாநந்த³ஸ்து கதா³சந ॥ 642 ॥
நாப்யேஷ த⁴ர்மோ மநஸோ(அ)ஸத்யர்தே² தத³த³ர்ஶநாத் ।
அஸதி வ்யஞ்ஜகே வ்யங்க்³யம் நோதே³தீதி ந மந்யதாம் ॥ 643 ॥
ஸத்யர்தே²(அ)பி ச நோதே³தி ஹ்யாநந்த³ஸ்தூக்தலக்ஷண: ।
ஸத்யபி வ்யஞ்ஜகே வ்யங்க்³யாநுத³யோ நைவ ஸம்மத: ॥ 644 ॥
து³ரத்³ருஷ்டாதி³கம் நாத்ர ப்ரதிப³ந்த⁴: ப்ரகல்ப்யதாம் ।
ப்ரியஸ்ய வஸ்துநோ லாபே⁴ து³ரத்³ருஷ்டம் ந ஸித்⁴யதி ॥ 645 ॥
தஸ்மாந்ந மாநஸோ த⁴ர்மோ நிர்கு³ணத்வாந்ந சாத்மந: ।
கிம் து புண்யஸ்ய ஸாம்நித்⁴யாதி³ஷ்டஸ்யாபி ச வஸ்துந: ॥ 646 ॥
ஸத்த்வப்ரதா⁴நே சித்தே(அ)ஸ்மிம்ஸ்த்வாத்மைவ ப்ரதிபி³ம்ப³தி ।
ஆநந்த³லக்ஷண: ஸ்வச்சே² பயஸீவ ஸுதா⁴கர: ॥ 647 ॥
ஸோ(அ)யமாபா⁴ஸ ஆநந்த³ஶ்சித்தே ய: ப்ரதிபி³ம்பி³த: ।
புண்யோத்கர்ஷாபகர்ஷாப்⁴யாம் ப⁴வத்யுச்சாவச: ஸ்வயம் ॥ 648 ॥
ஸார்வபௌ⁴மாதி³ப்³ரஹ்மாந்தம் ஶ்ருத்யா ய: ப்ரதிபாதி³த: ।
ஸ க்ஷயிஷ்ணு: ஸாதிஶய: ப்ரக்ஷீணே காரணே லயம் ॥ 649 ॥
யாத்யேஷ விஷயாநந்தோ³ யஸ்து புண்யைகஸாத⁴ந: ।
யே து வைஷயிகாநந்த³ம் பு⁴ஞ்ஜதே புண்யகாரிண: ॥ 650 ॥
து³:க²ம் ச போ⁴க³காலே(அ)பி தேஷாமந்தே மஹத்தரம் ।
ஸுக²ம் விஷயஸம்ப்ருக்தம் விஷஸம்ப்ருக்தப⁴க்தவத் ॥ 651 ॥
போ⁴க³காலே(அ)பி போ⁴கா³ந்தே து³:க²மேவ ப்ரயச்ச²தி ।
ஸுக²முச்சாவசத்வேந க்ஷயிஷ்ணுத்வப⁴யேந ச ॥ 652 ॥
போ⁴க³காலே ப⁴வேந்ந்ரூணாம் ப்³ரஹ்மாதி³பத³பா⁴கி³நாம் ।
ராஜஸ்தா²நப்ரவிஷ்டாநாம் தாரதம்யம் மதம் யதா² ॥ 653 ॥
ததை²வ து³:க²ம் ஜந்தூநாம் ப்³ரஹ்மாதி³பத³பா⁴கி³நாம் ।
ந காங்க்ஷணீயம் விது³ஷா தஸ்மாத்³வைஷயிகம் ஸுக²ம் ॥ 654 ॥
யோ பி³ம்ப³பூ⁴த ஆநந்த³: ஸ ஆத்மாநந்த³லக்ஷண: ।
ஶாஶ்வதோ நிர்த்³வய: பூர்ணோ நித்ய ஏகோ(அ)பி நிர்ப⁴ய: ॥ 655 ॥
லக்ஷ்யதே ப்ரதிபி³ம்பே³நாபா⁴ஸாநந்தே³ந பி³ம்ப³வத் ।
ப்ரதிபி³ம்போ³ பி³ம்ப³மூலோ விநா பி³ம்ப³ம் ந ஸித்⁴யதி ॥ 656 ॥
யத்ததோ பி³ம்ப³ ஆநந்த³: ப்ரதிபி³ம்பே³ந லக்ஷ்யதே ।
யுக்த்யைவ பண்டி³தஜநைர்ந கதா³ப்யநுபூ⁴யதே ॥ 657 ॥
அவித்³யாகார்யகரணஸங்கா⁴தேஷு புரோதி³த: ।
ஆத்மா ஜாக்³ரத்யபி ஸ்வப்நே ந ப⁴வத்யேஷ கோ³சர: ॥ 658 ॥
ஸ்தூ²லஸ்யாபி ச ஸூக்ஷ்மஸ்ய து³:க²ரூபஸ்ய வர்ஷ்மண: ।
லயே ஸுஷுப்தௌ ஸ்பு²ரதி ப்ரத்யகா³நந்த³லக்ஷண: ॥ 659 ॥
ந ஹ்யத்ர விஷய: கஶ்சிந்நாபி பு³த்³த்⁴யாதி³ கிஞ்சந ।
ஆத்மைவ கேவலாநந்த³மாத்ரஸ்திஷ்ட²தி நிர்த்³வய: ॥ 660 ॥
ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயதே ஸர்வைரேஷ ஸுப்தோத்தி²தைர்ஜநை: ।
ஸுக²மாத்ரதயா நாத்ர ஸம்ஶயம் கர்துமர்ஹஸி ॥ 661 ॥
த்வயாபி ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாதம் ஸுக²மாத்ரத்வமாத்மந: ।
ஸுஷுப்தாது³த்தி²தவதா ஸுக²மஸ்வாப்ஸமித்யநு ॥ 662 ॥
து³:கா²பா⁴வ: ஸுக²மிதி யது³க்தம் பூர்வவாதி³நா ।
அநாக்⁴ராதோபநிஷதா³ தத³ஸாரம் ம்ருஷா வச: ॥ 663 ॥
து³:கா²பா⁴வஸ்து லோஷ்டாதௌ³ வித்³யதே நாநுபூ⁴யதே ।
ஸுக²லேஶோ(அ)பி ஸர்வேஷாம் ப்ரத்யக்ஷம் ததி³த³ம் க²லு ॥ 664 ॥
ஸத³யம் ஹ்யேஷ ஏவேதி ப்ரஸ்துத்ய வத³தி ஶ்ருதி: ।
ஸத்³க⁴நோ(அ)யம் சித்³க⁴நோ(அ)யமாநந்த³க⁴ந இத்யபி ॥ 665 ॥
ஆநந்த³க⁴நதாமஸ்ய ஸ்வரூபம் ப்ரத்யகா³த்மந: ।
த⁴ந்யைர்மஹாத்மபி⁴ர்தீ⁴ரைர்ப்³ரஹ்மவித்³பி⁴: ஸது³த்தமை: ॥ 666 ॥
அபரோக்ஷதயைவாத்மா ஸமாதா⁴வநுபூ⁴யதே ।
கேவலாநந்த³மாத்ரத்வேநைவமத்ர ந ஸம்ஶய: ॥ 667 ॥
ஸ்வஸ்வோபாத்⁴யநுரூபேண ப்³ரஹ்மாத்³யா: ஸர்வஜந்தவ: ।
உபஜீவந்த்யமுஷ்யேவ மாத்ராமாநந்த³லக்ஷணாம் ॥ 668 ॥
ஆஸ்வாத்³யதே யோ ப⁴க்ஷ்யேஷு ஸுக²க்ருந்மது⁴ரோ ரஸ: ।
ஸ கு³ட³ஸ்யைவ நோ தேஷாம் மாது⁴ர்யம் வித்³யதே க்வசித் ॥ 669 ॥
தத்³வத்³விஷயஸாம்நித்⁴யாதா³நந்தோ³ ய: ப்ரதீயதே ।
பி³ம்பா³நந்தா³ம்ஶவிஸ்பூ²ர்திரேவாஸௌ ந ஜடா³த்மநாம் ॥ 670 ॥
யஸ்ய கஸ்யாபி யோகே³ந யத்ர குத்ராபி த்³ருஶ்யதே ।
ஆநந்த³: ஸ பரஸ்யைவ ப்³ரஹ்மண: ஸ்பூ²ர்திலக்ஷண: ॥ 671 ॥
யதா² குவலயோல்லாஸஶ்சந்த்³ரஸ்யைவ ப்ரஸாத³த: ।
ததா²நந்தோ³த³யோ(அ)ப்யேஷாம் ஸ்பு²ரணாதே³வ வஸ்துந: ॥ 672 ॥
ஸத்த்வம் சித்த்வம் ததா²நந்த³ஸ்வரூபம் பரமாத்மந: ।
நிர்கு³ணஸ்ய கு³ணாயோகா³த்³கு³ணாஸ்து ந ப⁴வந்தி தே ॥ 673 ॥
விஶேஷணம் து வ்யாவ்ருத்த்யை ப⁴வேத்³த்³ரவ்யாந்தரே ஸதி ।
பரமாத்மாத்³விதீயோ(அ)யம் ப்ரபஞ்சஸ்ய ம்ருஷாத்வத: ॥ 674 ॥
வஸ்த்வந்தரஸ்யாபா⁴வேந ந வ்யாவ்ருத்த்ய: கதா³சந ।
கேவலோ நிர்கு³ணஶ்சேதி நிர்கு³ணத்வம் நிருச்யதே ॥ 675 ॥
ஶ்ருத்யைவ ந ததஸ்தேஷாம் கு³ணத்வமுபபத்³யதே ।
உஷ்ணத்வம் ச ப்ரகாஶஶ்ச யதா² வஹ்நேஸ்ததா²த்மந: ॥ 676 ॥
ஸத்த்வசித்த்வாநந்த³தாதி³ ஸ்வரூபமிதி நிஶ்சிதம் ।
அத ஏவ ஸஜாதீயவிஜாதீயாதி³லக்ஷண: ॥ 677 ॥
பே⁴தோ³ ந வித்³யதே வஸ்துந்யத்³விதீயே பராத்மநி ।
ப்ரபஞ்சஸ்யாபவாதே³ந விஜாதீயக்ருதா பி⁴தா³ ॥ 678 ॥
நேஷ்யதே தத்ப்ரகாரம் தே வக்ஷ்யாமி ஶ்ருணு ஸாத³ரம் ।
அஹேர்கு³ணவிவர்தஸ்ய கு³ணமாத்ரஸ்ய வஸ்துத: ॥ 679 ॥
விவர்தஸ்யாஸ்ய ஜக³த: ஸந்மாத்ரத்வேந த³ர்ஶநம் ।
அபவாத³ இதி ப்ராஹுரத்³வைதப்³ரஹ்மத³ர்ஶிந: ॥ 680 ॥
வ்யுத்க்ரமேண தது³த்பத்தேர்த்³ரஷ்டவ்யம் ஸூக்ஷ்மபு³த்³தி⁴பி⁴: ।
ப்ரதீதஸ்யாஸ்ய ஜக³த: ஸந்மாத்ரத்வம் ஸுயுக்திபி⁴: ॥ 681 ॥
சதுர்வித⁴ம் ஸ்தூ²லஶரீரஜாதம்
தத்³போ⁴ஜ்யமந்நாதி³ ததா³ஶ்ரயாதி³ ।
ப்³ரஹ்மாண்ட³மேதத்ஸகலம் ஸ்த²விஷ்ட² -
மீக்ஷேத பஞ்சீக்ருதபூ⁴தமாத்ரம் ॥ 682 ॥
யத்கார்யரூபேண யதீ³க்ஷ்யதே த -
த்தந்மாத்ரமேவாத்ர விசார்யமாணே ।
ம்ருத்கார்யபூ⁴தம் கலஶாதி³ ஸம்ய -
க்³விசாரிதம் ஸந்ந ம்ருதோ³ விபி⁴த்³யதே ॥ 683 ॥
அந்தர்ப³ஹிஶ்சாபி ம்ருதே³வ த்³ருஶ்யதே
ம்ருதோ³ ந பி⁴ந்நம் கலஶாதி³ கிஞ்சந ।
க்³ரீவாதி³மத்³யத்கலஶம் ததி³த்த²ம்
ந வாச்யமேதச்ச ம்ருதே³வ நாந்யத் ॥ 684 ॥
ஸ்வரூபதஸ்தத்கலஶாதி³நாம்நா
ம்ருதே³வ மூடை⁴ரபி⁴தீ⁴யதே தத: ।
நாம்நோ ஹி பே⁴தோ³ ந து வஸ்துபே⁴த³: ।
ப்ரத்³ருஶ்யதே தத்ர விசார்யமாணே ॥ 685 ॥
தஸ்மாத்³தி⁴ கார்யம் ந கதா³பி பி⁴ந்நம்
ஸ்வகாரணாத³ஸ்தி யதஸ்ததோ(அ)ங்க³ ।
யத்³பௌ⁴திகம் ஸர்வமித³ம் ததை²வ
தத்³பூ⁴தமாத்ரம் ந ததோ(அ)பி பி⁴ந்நம் ॥ 686 ॥
தச்சாபி பஞ்சீக்ருதபூ⁴தஜாதம்
ஶப்³தா³தி³பி⁴: ஸ்வஸ்வகு³ணைஶ்ச ஸார்த⁴ம் ।
வபூம்ஷி ஸூக்ஷ்மாணி ச ஸர்வமேத -
த்³ப⁴வத்யபஞ்சீக்ருதபூ⁴தமாத்ரம் ॥ 687 ॥
தத³ப்யபஞ்சீக்ருதபூ⁴தஜாதம்
ரஜஸ்தம:ஸத்த்வகு³ணைஶ்ச ஸார்த⁴ம் ।
அவ்யக்தமாத்ரம் ப⁴வதி ஸ்வரூபத:
ஸாபா⁴ஸமவ்யக்தமித³ம் ஸ்வயம் ச ॥ 688 ॥
ஆதா⁴ரபூ⁴தம் யத³க²ண்ட³மாத்³யம்
ஶுத்³த⁴ம் பரம் ப்³ரஹ்ம ஸதை³கரூபம் ।
ஸந்மாத்ரமேவாஸ்த்யத² நோ விகல்ப:
ஸத: பரம் கேவலமேவ வஸ்து ॥ 689 ॥
ஏகஶ்சந்த்³ர: ஸத்³விதீயோ யதா² ஸ்யா -
த்³த்³ருஷ்டேர்தோ³ஷாதே³வ பும்ஸஸ்ததை²கம் ।
ப்³ரஹ்மாஸ்த்யேதத்³பு³த்³தி⁴தோ³ஷேண நாநா
தோ³ஷே நஷ்டே பா⁴தி வஸ்த்வேகமேவ ॥ 690 ॥
ரஜ்ஜோ: ஸ்வரூபாதி⁴க³மே ந ஸர்பதீ⁴
ரஜ்ஜ்வாம் விலீநா து யதா² ததை²வ ।
ப்³ரஹ்மாவக³த்யா து ஜக³த்ப்ரதீதி -
ஸ்தத்ரைவ லீநா து ஸஹ ப்⁴ரமேண ॥ 691 ॥
ப்⁴ராந்த்யோதி³தத்³வைதமதிப்ரஶாந்த்யா
ஸதை³கமேவாஸ்தி ஸதா³த்³விதீயம் ।
ததோ விஜாதீயக்ருதோ(அ)த்ர பே⁴தோ³
ந வித்³யதே ப்³ரஹ்மணி நிர்விகல்பே ॥ 692 ॥
யதா³ஸ்த்யுபாதி⁴ஸ்தத³பி⁴ந்ந ஆத்மா
ததா³ ஸஜாதீய இவாவபா⁴தி ।
ஸ்வப்நார்த²தஸ்தஸ்ய ம்ருஷாத்மகத்வா -
த்தத³ப்ரதீதௌ ஸ்வயமேஷ ஆத்மா ।
ப்³ரஹ்மைக்யதாமேதி ப்ருத²ங் ந பா⁴தி
தத: ஸஜாதீயக்ருதோ ந பே⁴த³: ॥ 693 ॥
க⁴டாபா⁴வே க⁴டாகாஶோ மஹாகாஶோ யதா² ததா² ।
உபாத்⁴யபா⁴வே த்வாத்மைஷ ஸ்வயம் ப்³ரஹ்மைவ கேவலம் ॥ 694 ॥
பூர்ண ஏவ ஸதா³காஶோ க⁴டே ஸத்யப்யஸத்யபி ।
நித்யபூர்ணஸ்ய நப⁴ஸோ விச்சே²த³: கேந ஸித்⁴யதி ॥ 695 ॥
அச்சி²ந்நஶ்சி²ந்நவத்³பா⁴தி பாமராணாம் க⁴டாதி³நா ।
க்³ராமக்ஷேத்ராத்³யவதி⁴பி⁴ர்பி⁴ந்நேவ வஸுதா⁴ யதா² ॥ 696 ॥
ததை²வ பரமம் ப்³ரஹ்ம மஹதாம் ச மஹத்தமம் ।
பரிச்சி²ந்நமிவாபா⁴தி ப்⁴ராந்த்யா கல்பிதவஸ்துநா ॥ 697 ॥
தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மாத்மநோர்பே⁴த³: கல்பிதோ ந து வாஸ்தவ: ।
அத ஏவ முஹு: ஶ்ருத்யாப்யேகத்வம் ப்ரதிபாத்³யதே ॥ 698 ॥
ப்³ரஹ்மாத்மநோஸ்தத்த்வமஸீத்யத்³வயத்வோபபத்தயே ।
ப்ரத்யக்ஷாதி³விரோதே⁴ந வாச்யயோர்நோபயுஜ்யதே ।
தத்த்வம்பதா³ர்த²யோரைக்யம் லக்ஷ்யயோரேவ ஸித்⁴யதி ॥ 699 ॥
ஶிஷ்ய: -
ஸ்யாத்தத்த்வம்பத³யோ: ஸ்வாமிந்நர்த²: கதிவிதோ⁴ மத: ।
பத³யோ: கோ நு வாச்யார்தோ² லக்ஷ்யார்த² உப⁴யோஶ்ச க: ॥ 700 ॥
வாச்யைகத்வவிவக்ஷாயாம் விரோத⁴: க: ப்ரதீயதே ।
லக்ஷ்யார்த²யோரபி⁴ந்நத்வே ஸ கத²ம் விநிவர்ததே ॥ 701 ॥
ஏகத்வகத²நே கா வா லக்ஷணாத்ரோரரீக்ருதா ।
ஏதத்ஸர்வம் கருணயா ஸம்யக்த்வம் ப்ரதிபாத³ய ॥ 702 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
ஶ்ருணுஷ்வாவஹிதோ வித்³வந் அத்³ய தே ப²லிதம் தப: ।
வாக்யார்த²ஶ்ருதிமாத்ரேண ஸம்யக்³ஜ்ஞாநம் ப⁴விஷ்யதி ॥ 703 ॥
யாவந்ந தத்த்வம்பத³யோரர்த²: ஸம்யக்³விசார்யதே ।
தாவதே³வ ந்ருணாம் ப³ந்தோ⁴ ம்ருத்யுஸம்ஸாரலக்ஷண: ॥ 704 ॥
அவஸ்தா² ஸச்சிதா³நந்தா³க²ண்டை³கரஸரூபிணீ ।
மோக்ஷ: ஸித்⁴யதி வாக்யார்தா²பரோக்ஷஜ்ஞாநத: ஸதாம் ॥ 705 ॥
வாக்யார்த² ஏவ ஜ்ஞாதவ்யோ முமுக்ஷோர்ப⁴வமுக்தயே ।
தஸ்மாத³வஹிதோ பூ⁴த்வா ஶ்ருணு வக்ஷ்யே ஸமாஸத: ॥ 706 ॥
அர்தா² ப³ஹுவிதா⁴: ப்ரோக்தா வாக்யாநாம் பண்டி³தோத்தமை: ।
வாச்யலக்ஷ்யாதி³பே⁴தே³ந ப்ரஸ்துதம் ஶ்ரூயதாம் த்வயா ॥ 707 ॥
வாக்யே தத்த்வமஸீத்யத்ர வித்³யதே யத்பத³த்ரயம் ।
தத்ராதௌ³ வித்³யமாநஸ்ய தத்பத³ஸ்ய நிக³த்³யதே ॥ 708 ॥
ஶாஸ்த்ரார்த²கோவிதை³ரர்தோ² வாச்யோ லக்ஷ்ய இதி த்³விதா⁴ ।
வாச்யார்த²ம் தே ப்ரவக்ஷ்யாமி பண்டி³தைர்ய உதீ³ரித: ॥ 709 ॥
ஸமஷ்டிரூபமஜ்ஞாநம் ஸாபா⁴ஸம் ஸத்த்வப்³ரும்ஹிதம் ।
வியதா³தி³விராட³ந்தம் ஸ்வகார்யேண ஸமந்விதம் ॥ 710 ॥
சைதந்யம் தத³வச்சி²ந்நம் ஸத்யஜ்ஞாநாதி³லக்ஷணம் ।
ஸர்வஜ்ஞத்வேஶ்வரத்வாந்தர்யாமித்வாதி³கு³ணைர்யுதம் ॥ 711 ॥
ஜக³த்ஸ்ரஷ்ட்ருத்வபாத்ருத்வஸம்ஹர்த்ருத்வாதி³த⁴ர்மகம் ।
ஸர்வாத்மநா பா⁴ஸமாநம் யத³மேயம் கு³ணைஶ்ச தத் ॥ 712 ॥
அவ்யக்தமபரம் ப்³ரஹ்ம வாச்யார்த² இதி கத்²யதே ।
நீலமுத்பலமித்யத்ர யதா² வாக்யார்த²ஸங்க³தி: ॥ 713 ॥
ததா² தத்த்வமஸீத்யத்ர நாஸ்தி வாக்யார்த²ஸங்க³தி: ।
படாத்³வ்யாவர்ததே நீல உத்பலேந விஶேஷித: ॥ 714 ॥
ஶௌக்ல்யாத்³வ்யாவர்ததே நீலேநோத்பலம் து விஶேஷிதம் ।
இத்த²மந்யோந்யபே⁴த³ஸ்ய வ்யாவர்தகதயா தயோ: ॥ 715 ॥
விஶேஷணவிஶேஷ்யத்வஸம்ஸர்க³ஸ்யேதரஸ்ய வா ।
வாக்யார்த²த்வே ப்ரமாணாந்தரவிரோதோ⁴ ந வித்³யதே ॥ 716 ॥
அத: ஸங்க³ச்ச²தே ஸம்யக்³வாக்யார்தோ² பா³த⁴வர்ஜித: ।
ஏவம் தத்த்வமஸீத்யத்ர வாக்யார்தோ² ந ஸமஞ்ஜஸ: ॥ 717 ॥
தத³ர்த²ஸ்ய பரோக்ஷத்வாதி³விஶிஷ்டசிதேரபி ।
த்வமர்த²ஸ்யாபரோக்ஷத்வாதி³விஶிஷ்டசிதேரபி ॥ 718 ॥
ததை²வாந்யோந்யபே⁴த³ஸ்ய வ்யாவர்தகதயா தயோ: ।
விஶேஷணவிஶேஷ்யஸ்ய ஸம்ஸர்க³ஸ்யேதரஸ்ய வா ॥ 719 ॥
வாக்யார்த²த்வே விரோதோ⁴(அ)ஸ்தி ப்ரத்யக்ஷாதி³க்ருதஸ்தத: ।
ஸங்க³ச்ச²தே ந வாக்யார்த²ஸ்தத்³விரோத⁴ம் ச வச்மி தே ॥ 720 ॥
ஸர்வேஶத்வஸ்வதந்த்ரத்வஸர்வஜ்ஞத்வாதி³பி⁴ர்கு³ணை: ।
ஸர்வோத்தம: ஸத்யகாம: ஸத்யஸங்கல்ப ஈஶ்வர: ॥ 721 ॥
தத்பதா³ர்த²ஸ்த்வமர்த²ஸ்து கிஞ்சிஜ்ஜ்ஞோ து³:க²ஜீவந: ।
ஸம்ஸார்யயம் தத்³க³திகோ ஜீவ: ப்ராக்ருதலக்ஷண: ॥ 722 ॥
கத²மேகத்வமநயோர்க⁴டதே விபரீதயோ: ।
ப்ரத்யக்ஷேண விரோதோ⁴(அ)யமுப⁴யோருபலப்⁴யதே ॥ 723 ॥
விருத்³த⁴த⁴ர்மாக்ராந்ததத்வாத்பரஸ்பரவிலக்ஷணௌ ।
ஜீவேஶௌ வஹ்நிதுஹிநாவிவ ஶப்³தா³ர்த²தோ(அ)பி ச ॥ 724 ॥
ப்ரத்யக்ஷாதி³விரோத⁴: ஸ்யாதி³த்யைக்யே தயோ: பரித்யக்தே ।
ஶ்ருதிவசநவிரோதோ⁴ ப⁴வதி மஹாந்ஸ்ம்ருதிவசநவிரோத⁴ஶ்ச ॥ 725 ॥
ஶ்ருத்யாப்யேகத்வமநயோஸ்தாத்பர்யேண நிக³த்³யதே ।
முஹுஸ்தத்த்வமஸீத்யஸ்மாத³ங்கீ³கார்யம் ஶ்ருதேர்வச: ॥ 726 ॥
வாக்யார்த²த்வே விஶிஷ்டஸ்ய ஸம்ஸர்க³ஸ்ய ச வா புந: ।
அயதா²ர்த²தயா ஸோ(அ)யம் வாக்யார்தோ² ந மத: ஶ்ருதே: ॥ 727 ॥
அக²ண்டை³கரஸத்வேந வாக்யார்த²: ஶ்ருதிஸம்மத: ।
ஸ்தூ²லஸூக்ஷ்மப்ரபஞ்சஸ்ய ஸந்மாத்ரத்வம் புந: புந: ॥ 728 ॥
த³ர்ஶயித்வா ஸுஷுப்தௌ தத்³ப்³ரஹ்மாபி⁴ந்நத்வமாத்மந: ।
உபபாத்³ய ஸதை³கத்வம் ப்ரத³ர்ஶயிதுமிச்ச²யா ॥ 729 ॥
ஐததா³த்ம்யமித³ம் ஸர்வமித்யுக்த்யைவ ஸதா³த்மநோ: ।
ப்³ரவீதி ஶ்ருதிரேகத்வம் ப்³ரஹ்மணோ(அ)த்³வைதஸித்³த⁴யே 730 ॥
ஸதி ப்ரபஞ்சே ஜீவே வாத்³வைதத்வம் ப்³ரஹ்மண: குத: ।
அதஸ்தயோரக²ண்ட³த்வமேகத்வம் ஶ்ருதிஸம்மதம் ॥ 731 ॥
விருத்³தா⁴ம்ஶபரித்யாகா³த்ப்ரத்யக்ஷாதி³ர்ந பா³த⁴தே ।
அவிருத்³தா⁴ம்ஶக்³ரஹணாந்ந ஶ்ருத்யாபி விருத்⁴யதே ॥ 732 ॥
லக்ஷணா ஹ்யுபக³ந்தவ்யா ததோ வாக்யார்த²ஸித்³த⁴யே ।
வாச்யார்தா²நுபபத்த்யைவ லக்ஷணாப்⁴யுபக³ம்யதே ॥ 733 ॥
ஸம்ப³ந்தா⁴நுபபத்த்யா ச லக்ஷணேதி ஜகு³ர்பு³தா⁴: ।
க³ங்கா³யாம் கோ⁴ஷ இத்யாதௌ³ யா ஜஹல்லக்ஷணா மதா ॥ 734 ॥
ந ஸா தத்த்வமஸீத்யத்ர வாக்ய ஏஷா ப்ரவர்ததே ।
க³ங்கா³யா அபி கோ⁴ஷஸ்யாதா⁴ராதே⁴யத்வலக்ஷணம் ॥ 735 ॥
ஸர்வோ விருத்³த⁴வாக்யார்த²ஸ்தத்ர ப்ரத்யக்ஷதஸ்தத: ।
க³ங்கா³ஸம்ப³ந்த⁴வத்தீரே லக்ஷணா ஸம்ப்ரவர்ததே ॥ 736 ॥
ததா² தத்த்வமஸீத்யத்ர சைதந்யைகத்வலக்ஷணே ।
விவக்ஷிதே து வாக்யார்தே²(அ)பரோக்ஷத்வாதி³லக்ஷண: ॥ 737 ॥
விருத்⁴யதே பா⁴க³மாத்ரோ ந து ஸர்வோ விருத்⁴யதே ।
தஸ்மாஜ்ஜஹல்லக்ஷணாயா: ப்ரவ்ருத்திர்நாத்ர யுஜ்யதே ॥ 738 ॥
வாச்யார்த²ஸ்ய து ஸர்வஸ்ய த்யாகே³ ந ப²லமீக்ஷ்யதே ।
நாலிகேரப²லஸ்யேவ கடி²நத்வதி⁴யா ந்ருணாம் ॥ 739 ॥
க³ங்கா³பத³ம் யதா² ஸ்வார்த²ம் த்யக்த்வா லக்ஷயதே தடம் ।
தத்பத³ம் த்வம்பத³ம் வாபி த்யக்த்வா ஸ்வார்த²ம் யதா²கி²லம் ॥ 740 ॥
தத³ர்த²ம் வா த்வமர்த²ம் வா யதி³ லக்ஷயதி ஸ்வயம் ।
ததா³ ஜஹல்லக்ஷணாயா: ப்ரவ்ருத்திருபபத்³யதே ॥ 741 ॥
ந ஶங்கநீயமித்யார்யைர்ஜ்ஞாதார்தே² ந ஹி லக்ஷணா ।
தத்பத³ம் த்வம்பத³ம் வாபி ஶ்ரூயதே ச ப்ரதீயதே ॥ 742 ॥
தத³ர்தே² ச கத²ம் தத்ர ஸம்ப்ரவர்தேத லக்ஷணா ।
அத்ர ஶோணோ தா⁴வதீதி வாக்யவந்ந ப்ரவர்ததே ॥ 743 ॥
அஜஹல்லக்ஷணா வாபி ஸா ஜஹல்லக்ஷணா யதா² ।
கு³ணஸ்ய க³மநம் லோகே விருத்³த⁴ம் த்³ரவ்யமந்தரா ॥ 744 ॥
அதஸ்தமபரித்யஜ்ய தத்³கு³ணாஶ்ரயலக்ஷண: ।
லக்ஷ்யாதி³ர்லக்ஷ்யதே தத்ர லக்ஷணாஸௌ ப்ரவர்ததே ॥ 745 ॥
வாக்யே தத்த்வமஸீத்யத்ர ப்³ரஹ்மாத்மைகத்வபோ³த⁴கே ।
பரோக்ஷத்வாபரோக்ஷத்வாதி³விஶிஷ்டசிதோர்த்³வயோ: ॥ 746 ॥
ஏகத்வரூபவாக்யார்தோ² விருத்³தா⁴ம்ஶாவிவர்ஜநாத் ।
ந ஸித்⁴யதி யதஸ்தஸ்மாந்நாஜஹல்லக்ஷணா மதா ॥ 747 ॥
தத்பத³ம் த்வம்பத³ம் சாபி ஸ்வகீயார்த²விரோதி⁴நம் ।
அம்ஶம் ஸம்யக்பரித்யஜ்ய ஸ்வாவிருத்³தா⁴ம்ஶஸம்யுதம் ॥ 748 ॥
தத³ர்த²ம் வா த்வமர்த²ம் வா ஸம்யக்³லக்ஷயத: ஸ்வயம் ।
பா⁴க³லக்ஷணயா ஸாத்⁴யம் கிமஸ்தீதி ந ஶங்க்யதாம் ॥ 749 ॥
அவிருத்³த⁴ம் பதா³ர்தா²ந்தராம்ஶம் ஸ்வாம்ஶம் ச தத்கத²ம் ।
ஏகம் பத³ம் லக்ஷணயா ஸம்லக்ஷயிதுமர்ஹதி ॥ 750 ॥
பதா³ந்தரேண ஸித்³தா⁴யாம் பதா³ர்த²ப்ரமிதௌ ஸ்வத: ।
தத³ர்த²ப்ரத்யயாபேக்ஷா புநர்லக்ஷணயா குத: ॥ 751 ॥
தஸ்மாத்தத்த்வமஸீத்யத்ர லக்ஷணா பா⁴க³லக்ஷணா ।
வாக்யார்த²ஸத்த்வாக²ண்டை³கரஸதாஸித்³த⁴யே மதா ॥ 752 ॥
பா⁴க³ம் விருத்³த⁴ம் ஸந்த்யஜ்யாவிரோதோ⁴ லக்ஷ்யதே யதா³ ।
ஸா பா⁴க³லக்ஷணேத்யாஹுர்லக்ஷணஜ்ஞா விசக்ஷணா: ॥ 753 ॥
ஸோ(அ)யம் தே³வத³த்த இதி வாக்யம் வாக்யார்த² ஏவ வா ।
தே³வத³த்தைக்யரூபஸ்வவாக்யார்தா²நவபோ³த⁴கம் ॥ 754 ॥
தே³ஶகாலாதி³வைஶிஷ்ட்யம் விருத்³தா⁴ம்ஶம் நிரஸ்ய ச ।
அவிருத்³த⁴ம் தே³வத³த்ததே³ஹமாத்ரம் ஸ்வலக்ஷணம் ॥ 755 ॥
பா⁴க³லக்ஷணயா ஸம்யக்³லக்ஷயத்யநயா யதா² ।
ததா² தத்த்வமஸீத்யத்ர வாக்யம் வாக்யார்த² ஏவ வா ॥ 756 ॥
பரோக்ஷத்வாபரோக்ஷத்வாதி³விஶிஷ்டசிதோர்த்³வயோ: ।
ஏகத்வரூபவாக்யார்த²விருத்³தா⁴ம்ஶமுபஸ்தி²தம் ॥ 757 ॥
பரோக்ஷத்வாபரோக்ஷத்வஸர்வஜ்ஞத்வாதி³லக்ஷணம் ।
பு³த்³த்⁴யாதி³ஸ்தூ²லபர்யந்தமாவித்³யகமநாத்மகம் ॥ 758 ॥
பரித்யஜ்ய விருத்³தா⁴ம்ஶம் ஶுத்³த⁴சைதந்யலக்ஷணம் ।
வஸ்து கேவலஸந்மாத்ரம் நிர்விகல்பம் நிரஞ்ஜநம் ॥ 759 ॥
லக்ஷயத்யநயா ஸம்யக்³பா⁴க³லக்ஷணயா தத: ।
ஸர்வோபாதி⁴விநிர்முக்தம் ஸச்சிதா³நந்த³மத்³வயம் ॥ 760 ॥
நிர்விஶேஷம் நிராபா⁴ஸமதாத்³ருஶமநீத்³ருஶம் ।
அநிர்தே³ஶ்யமநாத்³யந்தமநந்தம் ஶாந்தமச்யுதம் ।
அப்ரதர்க்யமவிஜ்ஞேயம் நிர்கு³ணம் ப்³ரஹ்ம ஶிஷ்யதே ॥ 761 ॥
உபாதி⁴வைஶிஷ்ட்யக்ருதோ விரோதோ⁴
ப்³ரஹ்மாத்மநோரேகதயாதி⁴க³த்யா ।
உபாதி⁴வைஶிஷ்ட்ய உத³ஸ்யமாநே
ந கஶ்சித³ப்யஸ்தி விரோத⁴ ஏதயோ: ॥ 762 ॥
தயோருபாதி⁴ஶ்ச விஶிஷ்டதா ச
தத்³த⁴ர்மபா⁴க்த்வம் ச விலக்ஷணத்வம் ।
ப்⁴ராந்த்யா க்ருதம் ஸர்வமித³ம் ம்ருஷைவ
ஸ்வப்நார்த²வஜ்ஜாக்³ரதி நைவ ஸத்யம் ॥ 763 ॥
நித்³ராஸூதஶரீரத⁴ர்மஸுக²து³:கா²தி³ப்ரபஞ்சோ(அ)பி வா
ஜீவேஶாதி³பி⁴தா³பி வா ந ச ருதம் கர்தும் க்வசிச்ச²க்யதே ।
மாயாகல்பிததே³ஶகாலஜக³தீ³ஶாதி³ப்⁴ரமஸ்தாத்³ருஶ:
கோ பே⁴தோ³(அ)ஸ்த்யநயோர்த்³வயோஸ்து கதம: ஸத்யோ(அ)ந்யத: கோ ப⁴வேத் ॥ 764 ॥
ந ஸ்வப்நஜாக³ரணயோருப⁴யோர்விஶேஷ:
ஸந்த்³ருஶ்யதே க்வசித³பி ப்⁴ரமஜைர்விகல்பை: ।
யத்³த்³ருஷ்டத³ர்ஶநமுகை²ரத ஏவ மித்²யா
ஸ்வப்நோ யதா² நநு ததை²வ ஹி ஜாக³ரோ(அ)பி ॥ 765 ॥
அவித்³யாகார்யதஸ்துல்யௌ த்³வாவபி ஸ்வப்நஜாக³ரௌ ।
த்³ருஷ்டத³ர்ஶநத்³ருஶ்யாதி³கல்பநோப⁴யத: ஸமா ॥ 766 ॥
அபா⁴வ உப⁴யோ: ஸுப்தௌ ஸர்வைரப்யநுபூ⁴யதே ।
ந கஶ்சித³நயோர்பே⁴த³ஸ்தஸ்மாந்மித்²யாத்வமர்ஹத: ॥ 767 ॥
ப்⁴ராந்த்யா ப்³ரஹ்மணி பே⁴தோ³(அ)யம் ஸஜாதீயாதி³லக்ஷண: ।
காலத்ரயே(அ)பி ஹே வித்³வந் வஸ்துதோ நைவ கஶ்சந ॥ 768 ॥
யத்ர நாந்யத்பஶ்யதீதி ஶ்ருதிர்த்³வைதம் நிஷேத⁴தி ।
கல்பிதஸ்ய ப்⁴ரமாத்³பூ⁴ம்நி மித்²யாத்வாவக³மாய தத் ॥ 769 ॥
யதஸ்ததோ ப்³ரஹ்ம ஸதா³த்³விதீயம்
விகல்பஶூந்யம் நிருபாதி⁴ நிர்மலம் ।
நிரந்தராநந்த³க⁴நம் நிரீஹம்
நிராஸ்பத³ம் கேவலமேகமேவ ॥ 770 ॥
நைவாஸ்தி காசந பி⁴தா³ ந கு³ணப்ரதீதி -
ர்நோ வாக்ப்ரவ்ருத்திரபி வா ந மந:ப்ரவ்ருத்தி: ।
யத்கேவலம் பரமஶாந்தமநந்தமாத்³ய -
மாநந்த³மாத்ரமவபா⁴தி ஸத³த்³விதீயம் ॥ 771 ॥
யதி³த³ம் பரமம் ஸத்யம் தத்த்வம் ஸச்சித்ஸுகா²த்மகம் ।
அஜராமரணம் நித்யம் ஸத்யமேதத்³வசோ மம ॥ 772 ॥
ந ஹி த்வம் தே³ஹோ(அ)ஸாவஸுரபி ச வாப்யக்ஷநிகரோ
மநோ வா பு³த்³தி⁴ர்வா க்வசித³பி ததா²ஹங்க்ருதிரபி ।
ந சைஷாம் ஸங்கா⁴தஸ்த்வமு ப⁴வதி வித்³வந் ஶ்ருணு பரம்
யதே³தேஷாம் ஸாக்ஷீ ஸ்பு²ரணமமலம் தத்த்வமஸி ஹி ॥ 773 ॥
யஜ்ஜாயதே வஸ்து ததே³வ வர்த⁴தே
ததே³வ ம்ருத்யும் ஸமுபைதி காலே ।
ஜந்மைவ தேநாஸ்தி ததை²வ ம்ருத்யு -
ர்நாஸ்த்யேவ நித்யஸ்ய விபோ⁴ரஜஸ்ய ॥ 774 ॥
ய ஏஷ தே³ஹோ ஜநித: ஸ ஏவ
ஸமேத⁴தே நஶ்யதி கர்மயோகா³த் ।
த்வமேததீ³யாஸ்வகி²லாஸ்வவவஸ்தா² -
ஸ்வவஸ்தி²த: ஸாக்ஷ்யஸி போ³த⁴மாத்ர: ॥ 775 ॥
யத்ஸ்வப்ரகாஶமகி²லாத்மகமாஸுஷுப்தே -
ரேகாத்மநாஹமஹமித்யவபா⁴தி நித்யம் ।
பு³த்³தே⁴: ஸமஸ்தவிக்ருதேரவிகாரி போ³த்³த்⁴ரு
யத்³ப்³ரஹ்ம தத்த்வமஸி கேவலபோ³த⁴மாத்ரம் ॥ 776 ॥
ஸ்வாத்மந்யநஸ்தமயஸம்விதி³ கல்பிதஸ்ய
வ்யோமாதி³ஸர்வஜக³த: ப்ரத³தா³தி ஸத்தாம் ।
ஸ்பூ²ர்திம் ஸ்வகீயமஹஸா விதநோதி ஸாக்ஷா -
த்³யத்³ப்³ரஹ்ம தத்த்வமஸி கேவலபோ³த⁴மாத்ரம் ॥ 777 ॥
ஸம்யக்ஸமாதி⁴நிரதைர்விமலாந்தரங்கே³
ஸாக்ஷாத³வேக்ஷ்ய நிஜதத்த்வமபாரஸௌக்²யம் ।
ஸந்துஷ்யதே பரமஹம்ஸகுலைரஜஸ்ரம்
யத்³ப்³ரஹ்ம தத்த்வமஸி கேவலபோ³த⁴மாத்ரம் ॥ 778 ॥
அந்தர்ப³ஹி: ஸ்வயமக²ண்டி³தமேகரூப -
மாரோபிதார்த²வது³த³ஞ்சதி மூட⁴பு³த்³தே⁴: ।
ம்ருத்ஸ்நாதி³வத்³விக³தவிக்ரியமாத்மவேத்³யம்
யத்³ப்³ரஹ்ம தத்த்வமஸி கேவலபோ³த⁴மாத்ரம் ॥ 779 ॥
ஶ்ருத்யுக்தமவ்யயமநந்தமநாதி³மத்⁴ய -
மவ்யக்தமக்ஷரமநாஶ்ரயமப்ரமேயம் ।
ஆநந்த³ஸத்³க⁴நமநாமயமத்³விதீயம்
யத்³ப்³ரஹ்ம தத்த்வமஸி கேவலபோ³த⁴மாத்ரம் ॥ 780 ॥
ஶரீரதத்³யோக³ததீ³யத⁴ர்மா -
த்³யாரோபணம் ப்⁴ராந்திவஶாத்த்வயீத³ம் ।
ந வஸ்துத: கிஞ்சித³தஸ்த்வஜஸ்த்வம்
ம்ருத்யோர்ப⁴யம் க்வாஸ்தி தவாஸி பூர்ண: ॥ 781 ॥
யத்³யத்³த்³ருஷ்டம் ப்⁴ராந்திமத்யா ஸ்வத்³ருஷ்ட்யா
தத்தத்ஸம்யக்³வஸ்துத்³ருஷ்ட்யா த்வமேவ ।
த்வத்தோ நாந்யத்³வஸ்து கிஞ்சித்து லோகே
கஸ்மாத்³பீ⁴திஸ்தே ப⁴வேத³த்³வயஸ்ய ॥ 782 ॥
பஶ்யதஸ்த்வஹமேவேத³ம் ஸர்வமித்யாத்மநாகி²லம் ।
ப⁴யம் ஸ்யாத்³விது³ஷ: கஸ்மாத்ஸ்வஸ்மாந்ந ப⁴யமிஷ்யதே ॥ 783 ॥
தஸ்மாத்த்வமப⁴யம் நித்யம் கேவலாநந்த³லக்ஷணம் ।
நிஷ்கலம் நிஷ்க்ரியம் ஶாந்தம் ப்³ரஹ்மைவாஸி ஸதா³த்³வயம் ॥ 784 ॥
ஜ்ஞாத்ருஜ்ஞாநஜ்ஞேயவிஹீநம் ஜ்ஞாதுரபி⁴ந்நம் ஜ்ஞாநமக²ண்ட³ம் ।
ஜ்ஞேயாஜ்ஞேயத்வாதி³விமுக்தம் ஶுத்³த⁴ம் பு³த்³த⁴ம் தத்த்வமஸி த்வம் ॥ 785 ॥
அந்த:ப்ரஜ்ஞத்வாதி³விகல்பைரஸ்ப்ருஷ்டம் யத்தத்³த்³ருஶிமாத்ரம் ।
ஸத்தாமாத்ரம் ஸமரஸமேகம் ஶுத்³த⁴ம் பு³த்³த⁴ம் தத்த்வமஸி த்வம் ॥ 786 ॥
ஸர்வாகாரம் ஸர்வமஸர்வம் ஸர்வநிஷேதா⁴வதி⁴பூ⁴தம் யத் ।
ஸத்யம் ஶாஶ்வதமேகமநந்தம் ஶுத்³த⁴ம் பு³த்³த⁴ம் தத்த்வமஸி த்வம் ॥ 787 ॥
நித்யாநந்தா³க²ண்டை³கரஸம் நிஷ்கலமக்ரியமஸ்தவிகாரம் ।
ப்ரத்யக³பி⁴ந்நம் பரமவ்யக்தம் ஶுத்³த⁴ம் பு³த்³த⁴ம் தத்த்வமஸி த்வம் ॥ 788 ॥
த்வம் ப்ரத்யஸ்தாஶேஷவிஶேஷம் வ்யோமேவாந்தர்ப³ஹிரபி பூர்ணம் ।
ப்³ரஹ்மாநந்த³ம் பரமத்³வைதம் ஶுத்³த⁴ம் பு³த்³த⁴ம் தத்த்வமஸி த்வம் ॥ 789 ॥
ப்³ரஹ்மைவாஹமஹம் ப்³ரஹ்ம நிர்கு³ணம் நிர்விகல்பகம் ।
இத்யேவாக²ண்ட³யா வ்ருத்த்யா திஷ்ட² ப்³ரஹ்மணி நிஷ்க்ரியே ॥ 790 ॥
அக²ண்டா³மேவைதாம் க⁴டிதபரமாநந்த³லஹரீம்
பரித்⁴வஸ்தத்³வைதப்ரமிதிமமலாம் வ்ருத்திமநிஶம் ।
அமுஞ்சாந: ஸ்வாத்மந்யநுபமஸுகே² ப்³ரஹ்மணி பரே
ரமஸ்வ ப்ராரப்³த⁴ம் க்ஷபய ஸுக²வ்ருத்த்யா த்வமநயா ॥ 791 ॥
ப்³ரஹ்மாநந்த³ரஸாஸ்வாத³தத்பரேணைவ சேதஸா ।
ஸமாதி⁴நிஷ்டி²தோ பூ⁴த்வா திஷ்ட² வித்³வந்ஸதா³ முநே ॥ 792 ॥
ஶிஷ்ய: -
அக²ண்டா³க்²யா வ்ருத்திரேஷா வாக்யார்த²ஶ்ருதிமாத்ரத: ।
ஶ்ரோது: ஸஞ்ஜாயதே கிம் வா க்ரியாந்தரமபேக்ஷதே ॥ 793 ॥
ஸமாதி⁴: க: கதிவித⁴ஸ்தத்ஸித்³தே⁴: கிமு ஸாத⁴நம் ।
ஸமாதே⁴ரந்தராயா: கே ஸர்வமேதந்நிரூப்யதாம் ॥ 794 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
முக்²யகௌ³ணாதி³பே⁴தே³ந வித்³யந்தே(அ)த்ராதி⁴காரிண: ।
தேஷாம் ப்ரஜ்ஞாநுஸாரேணாக²ண்டா³ வ்ருத்திருதே³ஷ்யதே ॥ 795 ॥
ஶ்ரத்³தா⁴ப⁴க்திபுர:ஸரேண விஹிதேநைவேஶ்வரம் கர்மணா
ஸந்தோஷ்யார்ஜிததத்ப்ரஸாத³மஹிமா ஜந்மாந்தரேஷ்வேவ ய: ।
நித்யாநித்யவிவேகதீவ்ரவிரதிந்யாஸாதி³பி⁴: ஸாத⁴நை -
ர்யுக்த: ஸ: ஶ்ரவணே ஸதாமபி⁴மதோ முக்²யாதி⁴காரீ த்³விஜ: ॥ 796 ॥
அத்⁴யாரோபாபவாத³க்ரமமநுஸரதா தே³ஶிகேநாத்ர வேத்த்ரா
வாக்யார்தே² போ³த்⁴யமாநே ஸதி ஸபதி³ ஸத: ஶுத்³த⁴பு³த்³தே⁴ரமுஷ்ய ।
நித்யாநந்தா³த்³விதீயம் நிருபமமமலம் யத்பரம் தத்த்வமேகம்
தத்³ப்³ரஹ்மைவாஹமஸ்மீத்யுத³யதி பரமாக²ண்ட³தாகாரவ்ருத்தி: ॥ 797 ॥
அக²ண்டா³காரவ்ருத்தி: ஸா சிதா³பா⁴ஸஸமந்விதா ।
ஆத்மாபி⁴ந்நம் பரம் ப்³ரஹ்ம விஷயீக்ருத்ய கேவலம் ॥ 798 ॥
பா³த⁴தே தத்³க³தாஜ்ஞாநம் யதா³வரணலக்ஷணம் ।
அக²ண்டா³காரயா வ்ருத்த்யா த்வஜ்ஞாநே பா³தி⁴தே ஸதி ॥ 799 ॥
தத்கார்யம் ஸகலம் தேந ஸமம் ப⁴வதி பா³தி⁴தம் ।
தந்துதா³ஹே து தத்கார்யபடதா³ஹோ யதா² ததா² ॥ 800 ॥
தஸ்ய கார்யதயா ஜீவவ்ருத்திர்ப⁴வதி பா³தி⁴தா ।
உபப்ரபா⁴ யதா² ஸூர்யம் ப்ரகாஶயிதுமக்ஷமா ॥ 801 ॥
தத்³வதே³வ சிதா³பா⁴ஸசைதந்யம் வ்ருத்திஸம்ஸ்தி²தம் ।
ஸ்வப்ரகாஶம் பரம் ப்³ரஹ்ம ப்ரகாஶயிதுமக்ஷமம் ॥ 802 ॥
ப்ரசண்டா³தபமத்⁴யஸ்த²தீ³பவந்நஷ்டதீ³தி⁴தி: ।
தத்தேஜஸாபி⁴பூ⁴தம் ஸல்லீநோபாதி⁴தயா தத: ॥ 803 ॥
பி³ம்ப³பூ⁴தபரப்³ரஹ்மமாத்ரம் ப⁴வதி கேவலம் ।
யதா²பநீதே த்வாத³ர்ஶே ப்ரதிபி³ம்ப³முக²ம் ஸ்வயம் ॥ 804 ॥
முக²மாத்ரம் ப⁴வேத்தத்³வதே³தச்சோபாதி⁴ஸங்க்ஷயாத் ।
க⁴டாஜ்ஞாநே யதா² வ்ருத்த்யா வ்யாப்தயா பா³தி⁴தே ஸதி ॥ 805 ॥
க⁴டம் விஸ்பு²ரயத்யேஷ சிதா³பா⁴ஸ: ஸ்வதேஜஸா ।
ந ததா² ஸ்வப்ரபே⁴ ப்³ரஹ்மண்யாபா⁴ஸ உபயுஜ்யதே ॥ 806 ॥
அத ஏவ மதம் வ்ருத்திவ்யாப்யத்வம் வஸ்துந: ஸதாம் ।
ந ப²லவ்யாப்யதா தேந ந விரோத⁴: பரஸ்பரம் ॥ 807 ॥
ஶ்ருத்யோதி³தம் ததோ ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞேயம் பு³த்³த்⁴யைவ ஸூக்ஷ்மயா ।
ப்ரஜ்ஞாமாந்த்³யம் ப⁴வேத்³யேஷாம் தேஷாம் ந ஶ்ருதிமாத்ரத: ॥ 808 ॥
ஸ்யாத³க²ண்டா³காரவ்ருத்திர்விநா து மநநாதி³நா ।
ஶ்ரவணாந்மநநாத்³த்⁴யாநாத்தாத்பர்யேண நிரந்தரம் ॥ 809 ॥
பு³த்³தே⁴: ஸூக்ஷ்மத்வமாயாதி ததோ வஸ்தூபலப்⁴யதே ।
மந்த³ப்ரஜ்ஞாவதாம் தஸ்மாத்கரணீயம் புந: புந: ॥ 810 ॥
ஶ்ரவணம் மநநம் த்⁴யாநம் ஸம்யக்³வஸ்தூபலப்³த⁴யே ।
ஸர்வவேதா³ந்தவாக்யாநாம் ஷட்³பி⁴ர்லிங்கை³: ஸத³த்³வயே ॥ 811 ॥
பரே ப்³ரஹ்மணி தாத்பர்யநிஶ்சயம் ஶ்ரவணம் விது³: ।
ஶ்ருதஸ்யைவாத்³விதீயஸ்ய வஸ்துந: ப்ரத்யகா³த்மந: ॥ 812 ॥
வேதா³ந்தவாக்யாநுகு³ணயுக்திபி⁴ஸ்த்வநுசிந்தநம் ।
மநநம் தச்ச்²ருதார்த²ஸ்ய ஸாக்ஷாத்கரணகாரணம் ॥ 813 ॥
விஜாதீயஶரீராதி³ப்ரத்யயத்யாக³பூர்வகம் ।
ஸஜாதீயாத்மவ்ருத்தீநாம் ப்ரவாஹகரணம் யதா² ॥ 814 ॥
தைலதா⁴ராவத³ச்சி²ந்நவ்ருத்த்யா தத்³த்⁴யாநமிஷ்யதே ।
தாவத்காலம் ப்ரயத்நேந கர்தவ்யம் ஶ்ரவணம் ஸதா³ ॥ 815 ॥
ப்ரமாணஸம்ஶயோ யாவத்ஸ்வபு³த்³தே⁴ர்ந நிவர்ததே ।
ப்ரமேயஸம்ஶயோ யாவத்தாவத்து ஶ்ருதியுக்திபி⁴: ॥ 816 ॥
ஆத்மயாதா²ர்த்²யநிஶ்சித்த்யை கர்தவ்யம் மநநம் முஹு: ।
விபரீதாத்மதீ⁴ர்யாவந்ந விநஶ்யதி சேதஸி ।
தாவந்நிரந்தரம் த்⁴யாநம் கர்தவ்யம் மோக்ஷமிச்ச²தா ॥ 817 ॥
யாவந்ந தர்கேண நிராஸிதோ(அ)பி
த்³ருஶ்யப்ரபஞ்சஸ்த்வபரோக்ஷபோ³தா⁴த் ।
விலீயதே தாவத³முஷ்ய பி⁴க்ஷோ -
ர்த்⁴யாநாதி³ ஸம்யக்கரணீயமேவ ॥ 818 ॥
ஸவிகல்போ நிர்விகல்ப இதி த்³வேதா⁴ நிக³த்³யதே ।
ஸமாதி⁴: ஸவிகல்பஸ்ய லக்ஷணம் வச்மி தச்ச்²ருணு ॥ 819 ॥
ஜ்ஞாத்ராத்³யவிலயேநைவ ஜ்ஞேயே ப்³ரஹ்மணி கேவலே ।
ததா³காராகாரிதயா சித்தவ்ருத்தேரவஸ்தி²தி: ॥ 820 ॥
ஸத்³பி⁴: ஸ ஏவ விஜ்ஞேய: ஸமாதி⁴: ஸவிகல்பக: ।
ம்ருத³ ஏவாவபா⁴நே(அ)பி ம்ருண்மயத்³விபபா⁴நவத் ॥ 821 ॥
ஸந்மாத்ரவஸ்துபா⁴நே(அ)பி த்ரிபுடீ பா⁴தி ஸந்மயீ ।
ஸமாதி⁴ரத ஏவாயம் ஸவிகல்ப இதீர்யதே ॥ 822 ॥
ஜ்ஞாத்ராதி³பா⁴வமுத்ஸ்ருஜ்ய ஜ்ஞேயமாத்ரஸ்தி²திர்த்³ருடா⁴ ।
மநஸோ நிர்விகல்ப: ஸ்யாத்ஸமாதி⁴ர்யோக³ஸம்ஜ்ஞித: ॥ 823 ॥
ஜலே நிக்ஷிப்தலவணம் ஜலமாத்ரதயா ஸ்தி²தம் ।
ப்ருத²ங் ந பா⁴தி கிம் ந்வம்ப⁴ ஏகமேவாவபா⁴ஸதே ॥ 824 ॥
யதா² ததை²வ ஸா வ்ருத்திர்ப்³ரஹ்மமாத்ரதயா ஸ்தி²தா ।
ப்ருத²ங் ந பா⁴தி ப்³ரஹ்மைவாத்³விதீயமவபா⁴ஸதே ॥ 825 ॥
ஜ்ஞாத்ராதி³கல்பநாபா⁴வாந்மதோ(அ)யம் நிர்விகல்பக: ।
வ்ருத்தே: ஸத்³பா⁴வபா³தா⁴ப்⁴யாமுப⁴யோர்பே⁴த³ இஷ்யதே ॥ 826 ॥
ஸமாதி⁴ஸுப்த்யோர்ஜ்ஞாநம் சாஜ்ஞாநம் ஸுப்த்யாத்ர நேஷ்யதே ।
ஸவிகல்போ நிர்விகல்ப: ஸமாதீ⁴ த்³வாவிமௌ ஹ்ருதி³ ॥ 827 ॥
முமுக்ஷோர்யத்நத: கார்யௌ விபரீதநிவ்ருத்தயே ।
க்ருதே(அ)ஸ்மிந்விபரீதாயா பா⁴வநாயா நிவர்தநம் ॥ 828 ॥
ஜ்ஞாநஸ்யாப்ரதிப³த்³த⁴த்வம் ஸதா³நந்த³ஶ்ச ஸித்⁴யதி ।
த்³ருஶ்யாநுவித்³த⁴: ஶப்³தா³நுவித்³த⁴ஶ்சேதி த்³விதா⁴ மத: ॥ 829 ॥
ஸவிகல்பஸ்தயோர்யத்தல்லக்ஷணம் வச்மி தச்ச்²ருணு ।
காமாதி³ப்ரத்யயைர்த்³ருஶ்யை: ஸம்ஸர்கோ³ யத்ர த்³ருஶ்யதே ॥ 830 ॥
ஸோ(அ)யம் த்³ருஶ்யாநுவித்³த⁴: ஸ்யாத்ஸமாதி⁴: ஸவிகல்பக: ।
அஹம்மமேத³மித்யாதி³காமக்ரோதா⁴தி³வ்ருத்தய: ॥ 831 ॥
த்³ருஶ்யந்தே யேந ஸந்த்³ருஷ்டா த்³ருஶ்யா: ஸ்யுரஹமாத³ய: ।
காமாதி³ஸர்வவ்ருத்தீநாம் த்³ரஷ்டாரமவிகாரிணம் ॥ 832 ॥
ஸாக்ஷிணம் ஸ்வம் விஜாநீயாத்³யஸ்தா: பஶ்யதி நிஷ்க்ரிய: ।
காமாதீ³நாமஹம் ஸாக்ஷீ த்³ருஶ்யந்தே தே மயா தத: ॥ 833 ॥
இதி ஸாக்ஷிதயாத்மாநம் ஜாநாத்யாத்மநி ஸாக்ஷிணம் ।
த்³ருஶ்யம் காமாதி³ ஸகலம் ஸ்வாத்மந்யேவ விலாபயேத் ॥ 834 ॥
நாஹம் தே³ஹோ நாப்யஸுர்நாக்ஷவர்கோ³
நாஹங்காரோ நோ மநோ நாபி பு³த்³தி⁴: ।
அந்தஸ்தேஷாம் சாபி தத்³விக்ரியாணாம்
ஸாக்ஷீ நித்ய: ப்ரத்யகே³வாஹமஸ்மி ॥ 835 ॥
வாச: ஸாக்ஷீ ப்ராணவ்ருத்தேஶ்ச ஸாக்ஷீ
பு³த்³தே⁴: ஸாக்ஷீ பு³த்³தி⁴வ்ருத்தேஶ்ச ஸாக்ஷீ ।
சக்ஷு:ஶ்ரோத்ராதீ³ந்த்³ரியாணாம் ச ஸாக்ஷீ
ஸாக்ஷீ நித்ய: ப்ரத்யகே³வாஹமஸ்மி ॥ 836 ॥
நாஹம் ஸ்தூ²லோ நாபி ஸூக்ஷ்மோ ந தீ³ர்கோ⁴
நாஹம் பா³லோ நோ யுவா நாபி வ்ருத்³த⁴: ।
நாஹம் காணோ நாபி மூகோ ந ஷண்ட³:
ஸாக்ஷீ நித்ய: ப்ரத்யகே³வாஹமஸ்மி ॥ 837 ॥
நாஸ்ம்யாக³ந்தா நாபி க³ந்தா ந ஹந்தா
நாஹம் கர்தா ந ப்ரயோக்தா ந வக்தா ।
நாஹம் போ⁴க்தா நோ ஸுகீ² நைவ து³:கீ²
ஸாக்ஷீ நித்ய: ப்ரத்யகே³வாஹமஸ்மி ॥ 838 ॥
நாஹம் யோகீ³ நோ வியோகீ³ ந ராகீ³
நாஹம் க்ரோதீ⁴ நைவ காமீ ந லோபீ⁴ ।
நாஹம் ப³த்³தோ⁴ நாபி யுக்தோ ந முக்த:
ஸாக்ஷீ நித்ய: ப்ரத்யகே³வாஹமஸ்மி ॥ 839 ॥
நாந்த:ப்ரஜ்ஞோ ந ப³ஹி:ப்ரஜ்ஞகோ வா
நைவ ப்ரஜ்ஞோ நாபி சாப்ரஜ்ஞ ஏஷ: ।
நாஹம் ஶ்ரோதா நாபி மந்தா ந போ³த்³தா⁴
ஸாக்ஷீ நித்ய: ப்ரத்யகே³வாஹமஸ்மி ॥ 840 ॥
ந மே(அ)ஸ்தி தே³ஹேந்த்³ரியபு³த்³தி⁴யோகோ³
ந புண்யலேஶோ(அ)பி ந பாபலேஶ: ।
க்ஷுதா⁴பிபாஸாதி³ஷடூ³ர்மிதூ³ர:
ஸதா³ விமுக்தோ(அ)ஸ்மி சிதே³வ கேவல: ॥ 841 ॥
அபாணிபாதோ³(அ)ஹமவாக³சக்ஷு:
அப்ராண ஏவாஸ்ம்யமநா ஹ்யபு³த்³தி⁴: ।
வ்யோமேவ பூர்ணோ(அ)ஸ்மி விநிர்மலோ(அ)ஸ்மி
ஸதை³கரூபோ(அ)ஸ்மி சிதே³வ கேவல: ॥ 842 ॥
இதி ஸ்வமாத்மாநமவேக்ஷமாண:
ப்ரதீதத்³ருஶ்யம் ப்ரவிலாபயந்ஸதா³ ।
ஜஹாதி வித்³வாந்விபரீதபா⁴வம்
ஸ்வாபா⁴விகம் ப்⁴ராந்திவஶாத்ப்ரதீதம் ॥ 843 ॥
விபரீதாத்மதாஸ்பூ²ர்திரேவ முக்திரிதீர்யதே ।
ஸதா³ ஸமாஹிதஸ்யைவ ஸைஷா ஸித்⁴யதி நாந்யதா² ॥ 844 ॥
ந வேஷபா⁴ஷாபி⁴ரமுஷ்ய முக்திர்யா
கேவலாக²ண்ட³சிதா³த்மநா ஸ்தி²தி: ।
தத்ஸித்³த⁴யே ஸ்வாத்மநி ஸர்வதா³ ஸ்தி²தோ
ஜஹ்யாத³ஹந்தாம் மமதாமுபாதௌ⁴ ॥ 845 ॥
ஸ்வாத்மதத்த்வம் ஸமாலம்ப்³ய குர்யாத்ப்ரக்ருதிநாஶநம் ।
தேநைவ முக்தோ ப⁴வதி நாந்யதா² கர்மகோடிபி⁴: ॥ 846 ॥
ஜ்ஞாத்வா தே³வம் ஸர்வபாஶாபஹாநி:
க்ஷீணை: க்லேஶைர்ஜந்மம்ருத்யுப்ரஹாநி: ।
இத்யேவைஷா வைதி³கீ வாக்³ப்³ரவீதி
க்லேஶக்ஷத்யாம் ஜந்மம்ருத்யுப்ரஹாணிம் ॥ 847 ॥
பூ⁴யோ ஜந்மாத்³யப்ரஸக்திர்விமுக்தி:
க்லேஶக்ஷத்யாம் பா⁴தி ஜந்மாத்³யபா⁴வ: ।
க்லேஶக்ஷத்யா ஹேதுராத்மைகநிஷ்டா²
தஸ்மாத்கார்யா ஹ்யாத்மநிஷ்டா² முமுக்ஷோ: ॥ 848 ॥
க்லேஶா: ஸ்யுர்வாஸநா ஏவ ஜந்தோர்ஜந்மாதி³காரணம் ।
ஜ்ஞாநநிஷ்டா²க்³நிநா தா³ஹே தாஸாம் நோ ஜந்மஹேதுதா ॥ 849 ॥
பீ³ஜாந்யக்³நிப்ரத³க்³தா⁴நி ந ரோஹந்தி யதா² புந: ।
ஜ்ஞாநத³க்³தை⁴ஸ்ததா² க்லேஶைர்நாத்மா ஸம்பத்³யதே புந: ॥ 850 ॥
தஸ்மாந்முமுக்ஷோ: கர்தவ்யா ஜ்ஞாநநிஷ்டா² ப்ரயத்நத: ।
நி:ஶேஷவாஸநாக்ஷத்யை விபரீதநிவ்ருத்தயே ॥ 851 ॥
ஜ்ஞாநநிஷ்டா²தத்பரஸ்ய நைவ கர்மோபயுஜ்யதே ।
கர்மணோ ஜ்ஞாநநிஷ்டா²யா ந ஸித்⁴யதி ஸஹஸ்தி²தி: ॥ 852 ॥
பரஸ்பரவிருத்³த⁴த்வாத்தயோர்பி⁴ந்நஸ்வபா⁴வயோ: ।
கர்த்ருத்வபா⁴வநாபூர்வம் கர்ம ஜ்ஞாநம் விலக்ஷணம் ॥ 853 ॥
தே³ஹாத்மபு³த்³தே⁴ர்விச்சி²த்த்யை ஜ்ஞாநம் கர்ம விவ்ருத்³த⁴யே ।
அஜ்ஞாநமூலகம் கர்ம ஜ்ஞாநம் தூப⁴யநாஶகம் ॥ 854 ॥
ஜ்ஞாநேந கர்மணோ யோக³: கத²ம் ஸித்⁴யதி வைரிணா ।
ஸஹயோகோ³ ந க⁴டதே யதா² திமிரதேஜஸோ: ॥ 855 ॥
நிமேஷோந்மேஷயோர்வாபி ததை²வ ஜ்ஞாநகர்மணோ: ।
ப்ரதீசீம் பஶ்யத: பும்ஸாம் குத: ப்ராசீவிலோகநம் ।
ப்ரத்யக்ப்ரவணசித்தஸ்ய குத: கர்மணி யோக்³யதா ॥ 856 ॥
ஜ்ஞாநைகநிஷ்டா²நிரதஸ்ய பி⁴க்ஷோ -
ர்நைவாவகாஶோ(அ)ஸ்தி ஹி கர்மதந்த்ரே ।
ததே³வ கர்மாஸ்ய ததே³வ ஸந்த்⁴யா
ததே³வ ஸர்வம் ந ததோ(அ)ந்யத³ஸ்தி ॥ 857 ॥
பு³த்³தி⁴கல்பிதமாலிந்யக்ஷாலநம் ஸ்நாநமாத்மந: ।
தேநைவ ஶுத்³தி⁴ரேதஸ்ய ந ம்ருதா³ ந ஜலேந ச ॥ 858 ॥
ஸ்வஸ்வரூபே மந:ஸ்தா²நமநுஷ்டா²நம் ததி³ஷ்யதே ।
கரணத்ரயஸாத்⁴யம் யத்தந்ம்ருஷா தத³ஸத்யத: ॥ 859 ॥
விநிஷித்⁴யாகி²லம் த்³ருஶ்யம் ஸ்வஸ்வரூபேண யா ஸ்தி²தி: ।
ஸா ஸந்த்⁴யா தத³நுஷ்டா²நம் தத்³தா³நம் தத்³தி⁴ போ⁴ஜநம் ॥ 860 ॥
விஜ்ஞாதபரமார்தா²நாம் ஶுத்³த⁴ஸத்த்வாத்மநாம் ஸதாம் ।
யதீநாம் கிமநுஷ்டா²நம் ஸ்வாநுஸந்தி⁴ம் விநாபரம் ॥ 861 ॥
தஸ்மாத்க்ரியாந்தரம் த்யக்த்வா ஜ்ஞாநநிஷ்டா²பரோ யதி: ।
ஸதா³த்மநிஷ்ட²யா திஷ்டே²ந்நிஶ்சலஸ்தத்பராயண: ॥ 862 ॥
கர்தவ்யம் ஸ்வோசிதம் கர்ம யோக³மாரோடு⁴மிச்ச²தா ।
ஆரோஹணம் குர்வதஸ்து கர்ம நாரோஹணம் மதம் ॥ 863 ॥
யோக³ம் ஸமாரோஹதி யோ முமுக்ஷு:
க்ரியாந்தரம் தஸ்ய ந யுக்தமீஷத் ।
க்ரியாந்தராஸக்தமநா: பதத்யஸௌ
தாலத்³ருமாரோஹணகர்த்ருவத்³த்⁴ருவம் ॥ 864 ॥
யோகா³ரூட⁴ஸ்ய ஸித்³த⁴ஸ்ய க்ருதக்ருத்யஸ்ய தீ⁴மத: ।
நாஸ்த்யேவ ஹி ப³ஹிர்த்³ருஷ்டி: கா கதா² தத்ர கர்மணாம் ।
த்³ருஶ்யாநுவித்³த⁴: கதி²த: ஸமாதி⁴: ஸவிகல்பக: ॥ 865 ॥
ஶுத்³தோ⁴(அ)ஹம் பு³த்³தோ⁴(அ)ஹம் ப்ரத்யக்³ரூபேண நித்யஸித்³தோ⁴(அ)ஹம் ।
ஶாந்தோ(அ)ஹமநந்தோ(அ)ஹம் ஸததபராநந்த³ஸிந்து⁴ரேவாஹம் ॥ 866 ॥
ஆத்³யோ(அ)ஹமநாத்³யோ(அ)ஹம் வாங்மநஸா ஸாத்⁴யவஸ்துமாத்ரோ(அ)ஹம் ।
நிக³மவசோவேத்³யோ(அ)ஹமநவத்³யாக²ண்ட³போ³த⁴ரூபோ(அ)ஹம் ॥ 867 ॥
விதி³தாவிதி³தாந்யோ(அ)ஹம் மாயாதத்கார்யலேஶஶூந்யோ(அ)ஹம் ।
கேவலத்³ருகா³த்மகோ(அ)ஹம் ஸம்விந்மாத்ர: ஸக்ருத்³விபா⁴தோ(அ)ஹம் ॥ 868 ॥
அபரோ(அ)ஹமநபரோ(அ)ஹம் ப³ஹிரந்தஶ்சாபி பூர்ண ஏவாஹம் ।
அஜரோ(அ)ஹமக்ஷரோ(அ)ஹம் நித்யாநந்தோ³(அ)ஹமத்³விதீயோ(அ)ஹம் ॥ 869 ॥
ப்ரத்யக³பி⁴ந்நமக²ண்ட³ம் ஸத்யஜ்ஞாநாதி³லக்ஷணம் ஶுத்³த⁴ம் ।
ஶ்ருத்யவக³ம்யம் தத்²யம் ப்³ரஹ்மைவாஹம் பரம் ஜ்யோதி: ॥ 870 ॥
ஏவம் ஸந்மாத்ரகா³ஹிந்யா வ்ருத்த்யா தந்மாத்ரகா³ஹகை: ।
ஶப்³தை³: ஸமர்பிதம் வஸ்து பா⁴வயேந்நிஶ்சலோ யதி: ॥ 871 ॥
காமாதி³த்³ருஶ்யப்ரவிலாபபூர்வகம்
ஶுத்³தோ⁴(அ)ஹமித்யாதி³கஶப்³த³மிஶ்ர: ।
த்³ருஶ்யேவ நிஷ்ட²ஸ்ய ய ஏஷ பா⁴வ:
ஶப்³தா³நுவித்³த⁴: கதி²த: ஸமாதி⁴: ॥ 872 ॥
த்³ருஶ்யஸ்யாபி ச ஸாக்ஷித்வாத்ஸமுல்லேக²நமாத்மநி ।
நிவர்தகமநோவஸ்தா² நிர்விகல்ப இதீர்யதே ॥ 873 ॥
ஸவிகல்பஸமாதி⁴ம் யோ தீ³ர்க⁴காலம் நிரந்தரம் ।
ஸம்ஸ்காரபூர்வகம் குர்யாந்நிர்விகல்போ(அ)ஸ்ய ஸித்⁴யதி ॥ 874 ॥
நிர்விகல்பகஸமாதி⁴நிஷ்ட²யா
திஷ்ட²தோ ப⁴வதி நித்யதா த்⁴ருவம் ।
உத்³ப⁴வாத்³யபக³திர்நிரர்க³லா
நித்யநிஶ்சலநிரஸ்தநிர்வ்ருதி: ॥ 875 ॥
வித்³வாநஹமித³மிதி வா கிஞ்சி
த்³பா³ஹ்யாப்⁴யந்தரவேத³நஶூந்ய: ।
ஸ்வாநந்தா³ம்ருதஸிந்து⁴நிமக்³ந -
ஸ்தூஷ்ணீமாஸ்தே கஶ்சித³நந்ய: ॥ 876 ॥
நிர்விகல்பம் பரம் ப்³ரஹ்ம யத்தஸ்மிந்நேவ நிஷ்டி²தா: ।
ஏதே த⁴ந்யா ஏவ முக்தா ஜீவந்தோ(அ)பி ப³ஹிர்த்³ருஶாம் ॥ 877 ॥
யதா² ஸமாதி⁴த்ரிதயம் யத்நேந க்ரியதே ஹ்ருதி³ ।
ததை²வ பா³ஹ்யதே³ஶே(அ)பி கார்யம் த்³வைதநிவ்ருத்தயே ॥ 878 ॥
தத்ப்ரகாரம் ப்ரவக்ஷ்யாமி நிஶாமய ஸமாஸத: ।
அதி⁴ஷ்டா²நம் பரம் ப்³ரஹ்ம ஸச்சிதா³நந்த³லக்ஷணம் ॥ 879 ॥
தத்ராத்⁴யஸ்தமித³ம் பா⁴தி நாமரூபாத்மகம் ஜக³த் ।
ஸத்த்வம் சித்த்வம் ததா²நந்த³ரூபம் யத்³ப்³ரஹ்மணஸ்த்ரயம் ॥ 880 ॥
அத்⁴யஸ்தஜக³தோ ரூபம் நாமரூபமித³ம் த்³வயம் ।
ஏதாநி ஸச்சிதா³நந்த³நாமரூபாணி பஞ்ச ச ॥ 881 ॥
ஏகீக்ருத்யோச்யதே மூர்கை²ரித³ம் விஶ்வமிதி ப்⁴ரமாத் ।
ஶைத்யம் ஶ்வேதம் ரஸம் த்³ராவ்யம் தரங்க³ இதி நாம ச ॥ 882 ॥
ஏகீக்ருத்ய தரங்கோ³(அ)யமிதி நிர்தி³ஶ்யதே யதா² ।
ஆரோபிதே நாமரூபே உபேக்ஷ்ய ப்³ரஹ்மணஸ்தத: ॥ 883 ॥
ஸ்வரூபமாத்ரக்³ரஹணம் ஸமாதி⁴ர்பா³ஹ்ய ஆதி³ம: ।
ஸச்சிதா³நந்த³ரூபஸ்ய ஸகாஶாத்³ப்³ரஹ்மணோ யதி: ॥ 884 ॥
நாமரூபே ப்ருத²க்க்ருத்வா ப்³ரஹ்மண்யேவ விலாபயந் ।
அதி⁴ஷ்டா²நம் பரம் ப்³ரஹ்ம ஸச்சிதா³நந்த³மத்³வயம் ।
யத்ததே³வாஹமித்யேவ நிஶ்சிதாத்மா ப⁴வேத்³த்⁴ருவம் ॥ 885 ॥
இயம் பூ⁴ர்ந ஸந்நாபி தோயம் ந தேஜோ
ந வாயுர்ந க²ம் நாபி தத்கார்யஜாதம் ।
யதே³ஷாமதி⁴ஷ்டா²நபூ⁴தம் விஶுத்³த⁴ம்
ஸதே³கம் பரம் ஸத்ததே³வாஹமஸ்மி ॥ 886 ॥
ந ஶப்³தோ³ ந ரூபம் ந ச ஸ்பர்ஶகோ வா
ததா² நோ ரஸோ நாபி க³ந்தோ⁴ ந சாந்ய: ।
யதே³ஷாமதி⁴ஷ்டா²நபூ⁴தம் விஶுத்³த⁴ம்
ஸதே³கம் பரம் ஸத்ததே³வாஹமஸ்மி ॥ 887 ॥
ந ஸத்³த்³ரவ்யஜாதம் கு³ணா ந க்ரியா வா
ந ஜாதிர்விஶேஷோ ந சாந்ய: கதா³பி ।
யதே³ஷாமதி⁴ஷ்டா²நபூ⁴தம் விஶுத்³த⁴ம்
ஸதே³கம் பரம் ஸத்ததே³வாஹமஸ்மி ॥ 888 ॥
ந தே³ஹோ ந சாக்ஷாணி ந ப்ராணாவாயு -
ர்மநோ நாபி பு³த்³தி⁴ர்ந சித்தம் ஹ்யஹந்தீ⁴: ।
யதே³ஷாமதி⁴ஷ்டா²நபூ⁴தம் விஶுத்³த⁴ம்
ஸதே³கம் பரம் ஸத்ததே³வாஹமஸ்மி ॥ 889 ॥
ந தே³ஶோ ந காலோ ந தி³க்³வாபி ஸத்ஸ்யா -
ந்ந வஸ்த்வந்தரம் ஸ்தூ²லஸூக்ஷ்மாதி³ரூபம் ।
யதே³ஷாமதி⁴ஷ்டா²நபூ⁴தம் விஶுத்³த⁴ம்
ஸதே³கம் பரம் ஸத்ததே³வாஹமஸ்மி ॥ 890 ॥
ஏதத்³த்³ருஶ்யம் நாமரூபாத்மகம் யோ -
(அ)தி⁴ஷ்டா²நம் தத்³ப்³ரஹ்ம ஸத்யம் ஸதே³தி ।
க³ச்ச²ம்ஸ்திஷ்டந்வா ஶயாநோ(அ)பி நித்யம்
குர்யாத்³வித்³வாந்பா³ஹ்யத்³ருஶ்யாநுவித்³த⁴ம் ॥ 891 ॥
அத்⁴யஸ்தநாமரூபாதி³ப்ரவிலாபேந நிர்மலம் ।
அத்³வைதம் பரமாநந்த³ம் ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி பா⁴வயேத் ॥ 892 ॥
நிர்விகாரம் நிராகாரம் நிரஞ்ஜநமநாமயம் ।
ஆத்³யந்தரஹிதம் பூர்ணம் ப்³ரஹ்மைவாஹம் ந ஸம்ஶய: ॥ 893 ॥
நிஷ்கலங்கம் நிராதங்கம் த்ரிவித⁴ச்சே²த³வர்ஜிதம் ।
ஆநந்த³மக்ஷரம் முக்தம் ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி பா⁴வயேத் ॥ 894 ॥
நிர்விஶேஷம் நிராபா⁴ஸம் நித்யமுக்தமவிக்ரியம் ।
ப்ரஜ்ஞாநைகரஸம் ஸத்யம் ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி பா⁴வயேத் ॥ 895 ॥
ஶுத்³த⁴ம் பு³த்³த⁴ம் தத்த்வஸித்³த⁴ம் பரம் ப்ரத்யக³க²ண்டி³தம் ।
ஸ்வப்ரகாஶம் பராகாஶம் ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி பா⁴வயேத் ॥ 896 ॥
ஸுஸூக்ஷ்மமஸ்திதாமாத்ரம் நிர்விகல்பம் மஹத்தமம் ।
கேவலம் பரமாத்³வைதம் ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி பா⁴வயேத் ॥ 897 ॥
இத்யேவம் நிர்விகாராதி³ஶப்³த³மாத்ரஸமர்பிதம் ।
த்⁴யாயத: கேவலம் வஸ்து லக்ஷ்யே சித்தம் ப்ரதிஷ்ட²தி ॥ 898 ॥
ப்³ரஹ்மாநந்த³ரஸாவேஶாதே³கீபூ⁴ய ததா³த்மநா ।
வ்ருத்தேர்யா நிஶ்சலாவஸ்தா² ஸ ஸமாதி⁴ரகல்பக: ॥ 899 ॥
உத்தா²நே வாப்யநுத்தா²நே(அ)ப்யப்ரமத்தோ ஜிதேந்த்³ரிய: ।
ஸமாதி⁴ஷட்கம் குர்வீத ஸர்வதா³ ப்ரயதோ யதி: ॥ 900 ॥
விபரீதார்த²தீ⁴ர்யாவந்ந நி:ஶேஷம் நிவர்ததே ।
ஸ்வரூபஸ்பு²ரணம் யாவந்ந ப்ரஸித்⁴யத்யநர்க³லம் ।
தாவத்ஸமாதி⁴ஷட்கேந நயேத்காலம் நிரந்தரம் ॥ 901 ॥
ந ப்ரமாதோ³(அ)த்ர கர்தவ்யோ விது³ஷா மோக்ஷமிச்ச²தா ।
ப்ரமாதே³ ஜ்ரும்ப⁴தே மாயா ஸூர்யாபாயே தமோ யதா² ॥ 902 ॥
ஸ்வாநுபூ⁴திம் பரித்யஜ்ய ந திஷ்ட²ந்தி க்ஷணம் பு³தா⁴: ।
ஸ்வாநுபூ⁴தௌ ப்ரமாதோ³ ய: ஸ ம்ருத்யுர்ந யம: ஸதாம் ॥ 903 ॥
அஸ்மிந்ஸமாதௌ⁴ குருதே ப்ரயாஸம்
யஸ்தஸ்ய நைவாஸ்தி புநர்விகல்ப: ।
ஸர்வாத்மபா⁴வோ(அ)ப்யமுநைவ ஸித்⁴யே -
த்ஸர்வாத்மபா⁴வ: க²லு கேவலத்வம் ॥ 904 ॥
ஸர்வாத்மபா⁴வோ விது³ஷோ ப்³ரஹ்மவித்³யாப²லம் விது³: ।
ஜீவந்முக்தஸ்ய தஸ்யைவ ஸ்வாநந்தா³நுப⁴வ: ப²லம் ॥ 905 ॥
யோ(அ)ஹம் மமேத்யாத்³யஸதா³த்மகா³ஹகோ
க்³ரந்தி²ர்லயம் யாதி ஸ வாஸநாமய: ।
ஸமாதி⁴நா நஶ்யதி கர்மப³ந்தோ⁴
ப்³ரஹ்மாத்மபோ³தோ⁴(அ)ப்ரதிப³ந்த⁴ இஷ்யதே ॥ 906 ॥
ஏஷ நிஷ்கண்டக: பந்தா² முக்தேர்ப்³ரஹ்மாத்மநா ஸ்தி²தே: ।
ஶுத்³தா⁴த்மநாம் முமுக்ஷூணாம் யத்ஸதே³கத்வத³ர்ஶநம் ॥ 907 ॥
தஸ்மாத்த்வம் சாப்யப்ரமத்த: ஸமாதீ⁴ -
ந்க்ருத்வா க்³ரந்தி²ம் ஸாது⁴ நிர்த³ஹ்ய யுக்த: ।
நித்யம் ப்³ரஹ்மாநந்த³பீயூஷஸிந்தௌ⁴
மஜ்ஜந்க்ரீட³ந்மோத³மாநோ ரமஸ்வ ॥ 908 ॥
நிர்விகல்பஸமாதி⁴ர்யோ வ்ருத்திர்நைஶ்சல்யலக்ஷணா ।
தமேவ யோக³ இத்யாஹுர்யோக³ஶாஸ்த்ரார்த²கோவிதா³: ॥ 909 ॥
அஷ்டாவங்கா³நி யோக³ஸ்ய யமோ நியம ஆஸநம் ।
ப்ராணாயாமஸ்ததா² ப்ரத்யாஹாரஶ்சாபி ச தா⁴ரணா ॥ 910 ॥
த்⁴யாநம் ஸமாதி⁴ரித்யேவ நிக³த³ந்தி மநீஷிண: ।
ஸர்வம் ப்³ரஹ்மேதி விஜ்ஞாநாதி³ந்த்³ரியக்³ராமஸம்யம: ॥ 911 ॥
யமோ(அ)யமிதி ஸம்ப்ரோக்தோ(அ)ப்⁴யஸநீயோ முஹுர்முஹு: ।
ஸஜாதீயப்ரவாஹஶ்ச விஜாதீயதிரஸ்க்ருதி: ॥ 912 ॥
நியமோ ஹி பராநந்தோ³ நியமாத்க்ரியதே பு³தை⁴: ।
ஸுகே²நைவ ப⁴வேத்³யஸ்மிந்நஜஸ்ரம் ப்³ரஹ்மசிந்தநம் ॥ 913 ॥
ஆஸநம் தத்³விஜாநீயாதி³தரத்ஸுக²நாஶநம் ।
சித்தாதி³ஸர்வபா⁴வேஷு ப்³ரஹ்மத்வேநைவ பா⁴வநாத் ॥ 914 ॥
நிரோத⁴: ஸர்வவ்ருத்தீநாம் ப்ராணாயாம: ஸ உச்யதே ।
நிஷேத⁴நம் ப்ரபஞ்சஸ்ய ரேசகாக்²ய: ஸமீரண: ॥ 915 ॥
ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி யா வ்ருத்தி: பூரகோ வாயுரீரித: ।
ததஸ்தத்³வ்ருத்திநைஶ்சல்யம் கும்ப⁴க: ப்ராணஸம்யம: ॥ 916 ॥
அயம் சாபி ப்ரபு³த்³தா⁴நாமஜ்ஞாநாம் ப்ராணபீட³நம் ।
விஷயேஷ்வாத்மதாம் த்யக்த்வா மநஸஶ்சிதிமஜ்ஜநம் ॥ 917 ॥
ப்ரத்யாஹார: ஸ விஜ்ஞேயோ(அ)ப்⁴யஸநீயோ முமுக்ஷுபி⁴: ।
யத்ர யத்ர மநோ யாதி ப்³ரஹ்மணஸ்தத்ர த³ர்ஶநாத் ॥ 918 ॥
மநஸோ தா⁴ரணம் சைவ தா⁴ரணா ஸா பரா மதா ।
ப்³ரஹ்மைவாஸ்மீதி ஸத்³வ்ருத்த்யா நிராலம்ப³தயா ஸ்தி²தி: ॥ 919 ॥
த்⁴யாநஶப்³தே³ந விக்²யாதா பரமாநந்த³தா³யிநீ ।
நிர்விகாரதயா வ்ருத்த்யா ப்³ரஹ்மாகாரதயா புந: ॥ 920 ॥
வ்ருத்திவிஸ்மரணம் ஸம்யக்ஸமாதி⁴ர்த்⁴யாநஸம்ஜ்ஞிக: ।
ஸமாதௌ⁴ க்ரியமாணே து விக்⁴நா ஹ்யாயாந்தி வை ப³லாத் ॥ 921 ॥
அநுஸந்தா⁴நராஹித்யமாலஸ்யம் போ⁴க³லாலஸம் ।
ப⁴யம் தமஶ்ச விக்ஷேபஸ்தேஜஸ்பந்த³ஶ்ச ஶூந்யதா ॥ 922 ॥
ஏவம் யத்³விக்⁴நபா³ஹுல்யம் த்யாஜ்யம் தத்³ப்³ரஹ்மவிஜ்ஜநை: ।
விக்⁴நாநேதாந்பரித்யஜ்ய ப்ரமாத³ரஹிதோ வஶீ ।
ஸமாதி⁴நிஷ்ட²யா ப்³ரஹ்ம ஸாக்ஷாத்³ப⁴விதுமர்ஹஸி ॥ 923 ॥
இதி கு³ருவசநாச்ச்²ருதிப்ரமாணா -
த்பரமவக³ம்ய ஸ்வதத்த்வமாத்மயுக்த்யா ।
ப்ரஶமிதகரண: ஸமாஹிதாத்மா க்வசி -
த³சலாக்ருதிராத்மநிஷ்டி²தோ(அ)பூ⁴த் ॥ 924 ॥
ப³ஹுகாலம் ஸமாதா⁴ய ஸ்வஸ்வரூபே து மாநஸம் ।
உத்தா²ய பரமாநந்தா³த்³கு³ருமேத்ய புநர்முதா³ ॥ 925 ॥
ப்ரமாணபூர்வகம் தீ⁴மாந்ஸக³த்³க³த³முவாச ஹ ।
நமோ நமஸ்தே கு³ரவே நித்யாநந்த³ஸ்வரூபிணே ॥ 926 ॥
முக்தஸங்கா³ய ஶாந்தாய த்யக்தாஹந்தாய தே நம: ।
த³யாதா⁴ம்நே நமோ பூ⁴ம்நே மஹிம்ந: பாரமஸ்ய தே ।
நைவாஸ்தி யத்கடாக்ஷேண ப்³ரஹ்மைவாப⁴வமத்³வயம் ॥ 927 ॥
கிம் கரோமி க்வ க³ச்சா²மி கிம் க்³ருஹ்ணாமி த்யஜாமி கிம் ।
யந்மயா பூரிதம் விஶ்வம் மஹாகல்பாம்பு³நா யதா² ॥ 928 ॥
மயி ஸுக²போ³த⁴பயோதௌ⁴ மஹதி ப்³ரஹ்மாண்ட³பு³த்³பு³த³ஸஹஸ்ரம் ।
மாயாமயேந மருதா பூ⁴த்வா பூ⁴த்வா புநஸ்திரோத⁴த்தே ॥ 929 ॥
நித்யாநந்த³ஸ்வரூபோ(அ)ஹமாத்மாஹம் த்வத³நுக்³ரஹாத் ।
பூர்ணோ(அ)ஹமநவத்³யோ(அ)ஹம் கேவலோ(அ)ஹம் ச ஸத்³கு³ரோ ॥ 930 ॥
அகர்தாஹமபோ⁴க்தாஹமவிகாரோ(அ)ஹமக்ரிய: ।
ஆநந்த³க⁴ந ஏவாஹமஸங்கோ³(அ)ஹம் ஸதா³ஶிவ: ॥ 931 ॥
த்வத்கடாக்ஷவரசாந்த்³ரசந்த்³ரிகாபாததூ⁴தப⁴வதாபஜஶ்ரம: ।
ப்ராப்தவாநஹமக²ண்ட³வைப⁴வாநந்த³மாத்மபத³மக்ஷயம் க்ஷணாத் ॥ 932 ॥
சா²யயா ஸ்ப்ருஷ்டமுஷ்ணம் வா ஶீதம் வா து³ஷ்டு² ஸுஷ்டு² வா ।
ந ஸ்ப்ருஶத்யேவ யத்கிஞ்சித்புருஷம் தத்³விலக்ஷணம் ॥ 933 ॥
ந ஸாக்ஷிணம் ஸாக்ஷ்யத⁴ர்மா ந ஸ்ப்ருஶந்தி விலக்ஷணம் ।
அவிகாரமுதா³ஸீநம் க்³ருஹத⁴ர்மா: ப்ரதீ³பவத் ॥ 934 ॥
ரவேர்யதா² கர்மணி ஸாக்ஷிபா⁴வோ
வஹ்நேர்யதா² வாயஸி தா³ஹகத்வம் ।
ரஜ்ஜோர்யதா²ரோபிதவஸ்துஸங்க³ -
ஸ்ததை²வ கூடஸ்த²சிதா³த்மநோ மே ॥ 935 ॥
இத்யுக்த்வா ஸ கு³ரும் ஸ்துத்வா ப்ரஶ்ரயேண க்ருதாநதி: ।
முமுக்ஷோருபகாராய ப்ரஷ்டவ்யாம்ஶமப்ருச்ச²த ॥ 936 ॥
ஜீவந்முக்தஸ்ய ப⁴க³வந்நநுபூ⁴தேஶ்ச லக்ஷணம் ।
விதே³ஹமுக்தஸ்ய ச மே க்ருபயா ப்³ரூஹி தத்த்வத: ॥ 937 ॥
ஶ்ரீகு³ரு: -
வக்ஷ்யே துப்⁴யம் ஜ்ஞாநபூ⁴மிகாயா லக்ஷணமாதி³த: ।
ஜ்ஞாதே யஸ்மிம்ஸ்த்வயா ஸர்வம் ஜ்ஞாதம் ஸ்யாத்ப்ருஷ்டமத்³ய யத் ॥ 938 ॥
ஜ்ஞாநபூ⁴மி: ஶுபே⁴ச்சா² ஸ்யாத்ப்ரத²மா ஸமுதீ³ரிதா ।
விசாரணா த்³விதீயா து த்ருதீயா தநுமாநஸீ ॥ 939 ॥
ஸத்த்வாபத்திஶ்சதுர்தீ² ஸ்யாத்ததோ(அ)ஸம்ஸக்திநாமிகா ।
பதா³ர்தா²பா⁴வநா ஷஷ்டீ² ஸப்தமீ துர்யகா³ ஸ்ம்ருதா ॥ 940 ॥
ஸ்தி²த: கிம் மூட⁴ ஏவாஸ்மி ப்ரேக்ஷ்யோ(அ)ஹம் ஶாஸ்த்ரஸஜ்ஜநை: ।
வைராக்³யபூர்வமிச்சே²தி ஶுபே⁴ச்சா² சோச்யதே பு³தை⁴: ॥ 941 ॥
ஶாஸ்த்ரஸஜ்ஜநஸம்பர்கவைராக்³யாப்⁴யாஸபூர்வகம் ।
ஸதா³சாரப்ரவ்ருத்திர்யா ப்ரோச்யதே ஸா விசாரணா ॥ 942 ॥
விசாரணாஶுபே⁴ச்சா²ப்⁴யாமிந்த்³ரியார்தே²ஷு ரக்ததா ।
யத்ர ஸா தநுதாமேதி ப்ரோச்யதே தநுமாநஸீ ॥ 943 ॥
பூ⁴மிகாத்ரிதயாப்⁴யாஸாச்சித்தே(அ)ர்த²விரதேர்வஶாத் ।
ஸத்த்வாத்மநி ஸ்தி²தே ஶுத்³தே⁴ ஸத்த்வாபத்திருதா³ஹ்ருதா ॥ 944 ॥
த³ஶாசதுஷ்டயாப்⁴யாஸாத³ஸம்ஸர்க³ப²லா து யா ।
ரூட⁴ஸத்த்வசமத்காரா ப்ரோக்தாஸம்ஸக்திநாமிகா ॥ 945 ॥
பூ⁴மிகாபஞ்சகாப்⁴யாஸாத்ஸ்வாத்மாராமதயா ப்⁴ருஶம் ।
ஆப்⁴யந்தராணாம் பா³ஹ்யாநாம் பதா³ர்தா²நாமபா⁴வநாத் ॥ 946 ॥
பரப்ரயுக்தேந சிரப்ரயத்நேநாவபோ³த⁴நம் ।
பதா³ர்தா²பா⁴வநா நாம ஷஷ்டீ² ப⁴வதி பூ⁴மிகா ॥ 947 ॥
ஷட்³பூ⁴மிகாசிராப்⁴யாஸாத்³பே⁴த³ஸ்யாநுபலம்ப⁴நாத் ।
யத்ஸ்வபா⁴வைகநிஷ்ட²த்வம் ஸா ஜ்ஞேயா துர்யகா³ க³தி: ॥ 948 ॥
இத³ம் மமேதி ஸர்வேஷு த்³ருஶ்யபா⁴வேஷ்வபா⁴வநா ।
ஜாக்³ரஜ்ஜாக்³ரதி³தி ப்ராஹுர்மஹாந்தோ ப்³ரஹ்மவித்தமா: ॥ 949 ॥
விதி³த்வா ஸச்சிதா³நந்தே³ மயி த்³ருஶ்யபரம்பராம் ।
நாமரூபபரித்யாகோ³ ஜாக்³ரத்ஸ்வப்ந: ஸமீர்யதே ॥ 950 ॥
பரிபூர்ணசிதா³காஶே மயி போ³தா⁴த்மதாம் விநா ।
ந கிஞ்சித³ந்யத³ஸ்தீதி ஜாக்³ரத்ஸுப்தி: ஸமீர்யதே ॥ 951 ॥
மூலாஜ்ஞாநவிநாஶேந காரணாபா⁴ஸசேஷ்டிதை: ।
ப³ந்தோ⁴ ந மே(அ)திஸ்வல்போ(அ)பி ஸ்வப்நஜாக்³ரதி³தீர்யதே ॥ 952 ॥
காரணாஜ்ஞாநநாஶாத்³யத்³த்³ரஷ்ட்ருத³ர்ஶநத்³ருஶ்யதா ।
ந கார்யமஸ்தி தஜ்ஜ்ஞாநம் ஸ்வப்நஸ்வப்ந: ஸமீர்யதே ॥ 953 ॥
அதிஸூக்ஷ்மவிமர்ஶேந ஸ்வதீ⁴வ்ருத்திரசஞ்சலா ।
விலீயதே யதா³ போ³தே⁴ ஸ்வப்நஸுப்திரிதீர்யதே ॥ 954 ॥
சிந்மயாகாரமதயோ தீ⁴வ்ருத்திப்ரஸரைர்க³த: ।
ஆநந்தா³நுப⁴வோ வித்³வந் ஸுப்திஜாக்³ரதி³தீர்யதே ॥ 955 ॥
வ்ருத்தௌ சிராநுபூ⁴தாந்தராநந்தா³நுப⁴வஸ்தி²தௌ ।
ஸமாத்மதாம் யோ யாத்யேஷ ஸுப்திஸ்வப்ந இதீர்யதே ॥ 956 ॥
த்³ருஶ்யதீ⁴வ்ருத்திரேதஸ்ய கேவலீபா⁴வபா⁴வநா ।
பரம் போ³தை⁴கதாவாப்தி: ஸுப்திஸுப்திரிதீர்யதே ॥ 957 ॥
பரப்³ரஹ்மவதா³பா⁴தி நிர்விகாரைகரூபிணீ ।
ஸர்வாவஸ்தா²ஸு தா⁴ரைகா துர்யாக்²யா பரிகீர்திதா ॥ 958 ॥
இத்யவஸ்தா²ஸமுல்லாஸம் விம்ருஶந்முச்யதே ஸுகீ² ।
ஶுபே⁴ச்சா²தி³த்ரயம் பூ⁴மிபே⁴தா³பே⁴த³யுதம் ஸ்ம்ருதம் ॥ 959 ॥
யதா²வத்³பே⁴த³பு³த்³த்⁴யேத³ம் ஜக³ஜ்ஜாக்³ரதி³தீர்யதே ।
அத்³வைதே ஸ்தை²ர்யமாயாதே த்³வைதே ச ப்ரஶமம் க³தே ॥ 960 ॥
பஶ்யந்தி ஸ்வப்நவல்லோகம் துர்யபூ⁴மிஸுயோக³த: ।
பஞ்சமீம் பூ⁴மிமாருஹ்ய ஸுஷுப்திபத³நாமிகாம் ॥ 961 ॥
ஶாந்தாஶேஷவிஶேஷாம்ஶஸ்திஷ்டே²த³த்³வைதமாத்ரகே ।
அந்தர்முக²தயா நித்யம் ஷஷ்டீ²ம் பூ⁴மிமுபாஶ்ரித: ॥ 962 ॥
பரிஶ்ராந்ததயா கா³ட⁴நித்³ராலுரிவ லக்ஷ்யதே ।
குர்வந்நப்⁴யாஸமேதஸ்யாம் பூ⁴ம்யாம் ஸம்யக்³விவாஸந: ॥ 963 ॥
துர்யாவஸ்தா²ம் ஸப்தபூ⁴மிம் க்ரமாத்ப்ராப்நோதி யோகி³ராட் ।
விதே³ஹமுக்திரேவாத்ர துர்யாதீதத³ஶோச்யதே ॥ 964 ॥
யத்ர நாஸந்ந ஸச்சாபி நாஹம் நாப்யநஹங்க்ருதி: ।
கேவலம் க்ஷீணமநந ஆஸ்தே(அ)த்³வைதே(அ)திநிர்ப⁴ய: ॥ 965 ॥
அந்த:ஶூந்யோ ப³ஹி:ஶூந்ய: ஶூந்யகும்ப⁴ இவாம்ப³ரே ।
அந்த:பூர்ணோ ப³ஹி:பூர்ண: பூர்ணகும்ப⁴ இவார்ணவே ॥ 966 ॥
யதா²ஸ்தி²தமித³ம் ஸர்வம் வ்யவஹாரவதோ(அ)பி ச ।
அஸ்தம் க³தம் ஸ்தி²தம் வ்யோம ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 967 ॥
நோதே³தி நாஸ்தமாயாதி ஸுக²து³:கே² மந: ப்ரபா⁴ ।
யதா²ப்ராப்தஸ்தி²திர்யஸ்ய ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 968 ॥
யோ ஜாக³ர்த்தி ஸுஷுப்திஸ்தோ² யஸ்ய ஜாக்³ரந்ந வித்³யதே ।
யஸ்ய நிர்வாஸநோ போ³த⁴: ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 969 ॥
ராக³த்³வேஷப⁴யாதீ³நாமநுரூபம் சரந்நபி ।
யோ(அ)ந்தர்வ்யோமவத³த்யச்ச²: ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 970 ॥
யஸ்ய நாஹங்க்ருதோ பா⁴வோ பு³த்³தி⁴ர்யஸ்ய ந லிப்யதே ।
குர்வதோ(அ)குர்வதோ வாபி ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 971 ॥
ய: ஸமஸ்தார்த²ஜாலேஷு வ்யவஹார்யபி ஶீதல: ।
பரார்தே²ஷ்விவ பூர்ணாத்மா ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 972 ॥
த்³வைதவர்ஜிதசிந்மாத்ரே பதே³ பரமபாவநே ।
அக்ஷுப்³த⁴சித்தவிஶ்ராந்த: ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 973 ॥
இத³ம் ஜக³த³யம் ஸோ(அ)யம் த்³ருஶ்யஜாதமவாஸ்தவம் ।
யஸ்ய சித்தே ந ஸ்பு²ரதி ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 974 ॥
சிதா³த்மாஹம் பராத்மாஹம் நிர்கு³ணோ(அ)ஹம் பராத்பர: ।
ஆத்மமாத்ரேண யஸ்திஷ்டே²த்ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 975 ॥
தே³ஹத்ரயாதிரிக்தோ(அ)ஹம் ஶுத்³த⁴சைதந்யமஸ்ம்யஹம் ।
ப்³ரஹ்மாஹமிதி யஸ்யாந்த: ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 976 ॥
யஸ்ய தே³ஹாதி³கம் நாஸ்தி யஸ்ய ப்³ரஹ்மேதி நிஶ்சய: ।
பரமாநந்த³பூர்ணோ ய: ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 977 ॥
அஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்ம்யஹம் ப்³ரஹ்மாஸ்ம்யஹம் ப்³ரஹ்மேதி நிஶ்சய: ।
சித³ஹம் சித³ஹம் சேதி ஸ ஜீவந்முக்த உச்யதே ॥ 978 ॥
ஜீவந்முக்திபத³ம் த்யக்த்வா ஸ்வதே³ஹே காலஸாத்க்ருதே ।
விஶத்யதே³ஹமுக்தித்வம் பவநோ(அ)ஸ்பந்த³தாமிவ ॥ 979 ॥
ததஸ்தத்ஸம்ப³பூ⁴வாஸௌ யத்³கி³ராமப்யகோ³சரம் ।
யச்சூ²ந்யவாதி³நாம் ஶூந்யம் ப்³ரஹ்ம ப்³ரஹ்மவிதா³ம் ச யத் ॥ 980 ॥
விஜ்ஞாநம் விஜ்ஞாநவிதா³ம் மலாநாம் ச மலாத்மகம் ।
புருஷ: ஸாங்க்²யத்³ருஷ்டீநாமீஶ்வரோ யோக³வாதி³நாம் ॥ 981 ॥
ஶிவ: ஶைவாக³மஸ்தா²நாம் கால: காலைகவாதி³நாம் ।
யத்ஸர்வஶாஸ்த்ரஸித்³தா⁴ந்தம் யத்ஸர்வஹ்ருத³யாநுக³ம் ।
யத்ஸர்வம் ஸர்வக³ம் வஸ்து தத்தத்த்வம் தத³ஸௌ ஸ்தி²த: ॥ 982 ॥
ப்³ரஹ்மைவாஹம் சிதே³வாஹமேவம் வாபி ந சிந்த்யதே ।
சிந்மாத்ரேணேவ யஸ்திஷ்டே²த்³விதே³ஹோ முக்த ஏவ ஸ: ॥ 983 ॥
யஸ்ய ப்ரபஞ்சபா⁴நம் ந ப்³ரஹ்மாகாரமபீஹ ந ।
அதீதாதீதபா⁴வோ யோ விதே³ஹோ முக்த ஏவ ஸ: ॥ 984 ॥
சித்தவ்ருத்தேரதீதோ யஶ்சித்தவ்ருத்த்யாவபா⁴ஸக: ।
சித்தவ்ருத்திவிஹீநோ யோ விதே³ஹோ முக்த ஏவ ஸ: ॥ 985 ॥
ஜீவாத்மேதி பராத்மேதி ஸர்வசிந்தாவிவர்ஜித: ।
ஸர்வஸங்கல்பஹீநாத்மா விதே³ஹோ முக்த ஏவ ஸ: ॥ 986 ॥
ஓங்காரவாச்யஹீநாத்மா ஸர்வவாச்யவிவர்ஜித: ।
அவஸ்தா²த்ரயஹீநாத்மா விதே³ஹோ முக்த ஏவ ஸ: ॥ 987 ॥
அஹிநிர்ல்வயநீஸர்பநிர்மோகோ ஜீவவர்ஜித: ।
வல்மீகே பதிதஸ்திஷ்டே²த்தம் ஸர்போ நாபி⁴மந்யதே ॥ 988 ॥
ஏவம் ஸ்தூ²லம் ச ஸூக்ஷ்மம் ச ஶரீரம் நாபி⁴மந்யதே ।
ப்ரத்யக்³ஜ்ஞாநஶிகி²த்⁴வஸ்தே மித்²யாஜ்ஞாநே ஸஹேதுகே ॥ 989 ॥
நேதி நேதீத்யரூபத்வாத³ஶரீரோ ப⁴வத்யயம் ।
விஶ்வஶ்ச தைஜஸஶ்சைவ ப்ராஜ்ஞஶ்சேதி ச தே த்ரயம் ॥ 990 ॥
விராட்³ ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஶ்ச ஈஶ்வரஶ்சேதி தே த்ரயம் ।
ப்³ரஹ்மாண்ட³ம் சைவ பிண்டா³ண்ட³ம் லோகா பூ⁴ராத³ய: க்ரமாத் ॥ 991 ॥
ஸ்வஸ்வோபாதி⁴லயாதே³வ லீயந்தே ப்ரத்யகா³த்மநி ।
தூஷ்ணீமேவ ததஸ்தூஷ்ணீம் தூஷ்ணீம் ஸத்யம் ந கிஞ்சந ॥ 992 ॥
காலபே⁴தோ³ வஸ்துபே⁴தோ³ தே³ஶபே⁴த³: ஸ்வபே⁴த³க: ।
கிஞ்சித்³பே⁴தோ³ ந தஸ்யாஸ்தி கிஞ்சித்³வாபி ந வித்³யதே ॥ 993 ॥
ஜீவேஶ்வரேதி வாக்யே ச வேத³ஶாஸ்த்ரேஷ்வஹம் த்விதி ।
இத³ம் சைதந்யமேவேத்யஹம் சைதந்யமித்யபி ॥ 994 ॥
இதி நிஶ்சயஶூந்யோ யோ விதே³ஹோ முக்த ஏவ ஸ: ।
ப்³ரஹ்மைவ வித்³யதே ஸாக்ஷாத்³வஸ்துதோ(அ)வஸ்துதோ(அ)பி ச ॥ 995 ॥
தத்³வித்³யாவிஷயம் ப்³ரஹ்ம ஸத்யஜ்ஞாநஸுகா²த்மகம் ।
ஶாந்தம் ச தத³தீதம் ச பரம் ப்³ரஹ்ம தது³ச்யதே ॥ 996 ॥
ஸித்³தா⁴ந்தோ(அ)த்⁴யாத்மஶாஸ்த்ராணாம் ஸர்வாபஹ்நவ ஏவ ஹி ।
நாவித்³யாஸ்தீஹ நோ மாயா ஶாந்தம் ப்³ரஹ்மைவ தத்³விநா ॥ 997 ॥
ப்ரியேஷு ஸ்வேஷு ஸுக்ருதமப்ரியேஷு ச து³ஷ்க்ருதம் ।
விஸ்ருஜ்ய த்⁴யாநயோகே³ந ப்³ரஹ்மாப்யேதி ஸநாதநம் ॥ 998 ॥
யாவத்³யாவச்ச ஸத்³பு³த்³தே⁴ ஸ்வயம் ஸந்த்யஜ்யதே(அ)கி²லம் ।
தாவத்தாவத்பராநந்த³: பரமாத்மைவ ஶிஷ்யதே ॥ 999 ॥
யத்ர யத்ர ம்ருதோ ஜ்ஞாநீ பரமாக்ஷரவித்ஸதா³ ।
பரே ப்³ரஹ்மணி லீயேத ந தஸ்யோத்க்ராந்திரிஷ்யதே ॥ 1000 ॥
யத்³யத்ஸ்வாபி⁴மதம் வஸ்து தத்த்யஜந்மோக்ஷமஶ்நுதே ।
அஸங்கல்பேந ஶஸ்த்ரேண சி²ந்நம் சித்தமித³ம் யதா³ ॥ 1001 ॥
ஸர்வம் ஸர்வக³தம் ஶாந்தம் ப்³ரஹ்ம ஸம்பத்³யதே ததா³ ।
இதி ஶ்ருத்வா கு³ரோர்வாக்யம் ஶிஷ்யஸ்து சி²ந்நஸம்ஶய: ॥ 1002 ॥
ஜ்ஞாதஜ்ஞேய: ஸம்ப்ரணம்ய ஸத்³கு³ரோஶ்சரணாம்பு³ஜம் ।
ஸ தேந ஸமநுஜ்ஞாதோ யயௌ நிர்முக்தப³ந்த⁴ந: ॥ 1003 ॥
கு³ருரேஷ ஸதா³நந்த³ஸிந்தௌ⁴ நிர்மக்³நமாநஸ: ।
பாவயந்வஸுதா⁴ம் ஸர்வாம் விசசார நிருத்தர: ॥ 1004 ॥
இத்யாசார்யஸ்ய ஶிஷ்யஸ்ய ஸம்வாதே³நாத்மலக்ஷணம் ।
நிரூபிதம் முமுக்ஷூணாம் ஸுக²போ³தோ⁴பபத்தயே ॥ 1005 ॥
ஸர்வவேதா³ந்தஸித்³தா⁴ந்தஸாரஸங்க்³ரஹநாமக: ।
க்³ரந்தோ²(அ)யம் ஹ்ருத³யக்³ரந்தி²விச்சி²த்த்யை ரசித: ஸதாம் ॥ 1006 ॥
இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸபரிவ்ராஜகாசார்யஸ்ய ஶ்ரீகோ³விந்த³ப⁴க³வத்பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யஸ்ய ஶ்ரீமச்ச²ங்கரப⁴க³வத: க்ருதௌ ஸர்வவேதா³ந்தஸித்³தா⁴ந்தஸாரஸங்க்³ரஹ: ஸம்பூர்ண: ॥
ஓம் ஓம் ஓம் ॥
ஓம் ஶம் ॥