தத்³பி⁴ந்நஸ்யாபி தஸ்மிம்ஸ்தாதா³த்ம்யாபி⁴நாத்தத்³த⁴ர்மவத்த்வமிதி வக்தும் ஸ ஜாத இதி வாக்யம் தத்³வ்யாசஷ்டே –
ஸ ஜாத இதி ।
பூ⁴தாந்யேவா(அ)(அ)பி⁴முக்²யேந தாதா³த்ம்யேந வ்யாகரோத்³வ்யக்தம் ஜ்ஞாதவாநுக்தவாம்ஶ்ச மநுஷ்யோ(அ)ஹம் காணோ(அ)ஹம் ஸுக்²யஹமித்யாதி³ப்ரகாரேணேத்யர்த²: ।ததா² ச ஶ்ருத்யந்தரம் – “அந்ந ஜீவேநா(அ)(அ)த்மநா(அ)நுப்ரவிஶ்ய நாமரூபே வ்யாகரவாணி” இதி ।
நநு வ்யதிரிக்தாத்மஜ்ஞாநே ஸதி கத²முக்ததாதா³த்ம்யப்⁴ரம இத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ ஶ்ருதி: –
கிமிஹாந்யமிதி ।
இஹாஸ்மிஞ்ஶரீரே(அ)ந்யம் வ்யதிரிக்தமாத்மாநம் வாவதி³ஷத்கிமிதி காக்வா நோக்தவாநித்யர்த²: । ந ஜ்ஞாதவாநித்யபி த்³ரஷ்டவ்யம் । இதி ஶப்³தோ³ யஸ்மாதி³த்யர்தே² யஸ்மாதே³வம் தஸ்மாத³பி⁴வ்யைக்²யதி³த்யத்⁴யாரோபப்ரகரணஸமாப்த்யர்தோ² வா । இத³ம் வாக்யம் பா⁴ஷ்யகாரை: ஸ்பஷ்டத்வாது³பேக்ஷிதம் லேக²கதோ³ஷாத்பதிதம் வா ।
ஏவமத்⁴யாரோபம் ப்ரத³ர்ஶ்ய தஸ்யாபவாதா³ர்த²ம் ஸ ஏதமித்யாதி³வாக்யம் தத்³வ்யாசஷ்டே –
ஸ கதா³சிதி³த்யாதி³நா ।
யத்³வா ஸ ஜாத இத்யாதி³ரபவாத³ஸ்தஸ்மிந்பக்ஷ ஏவம் யோஜநா । பூ⁴தாநி வ்யாகரோத்³விவிச்யாகரோத் । கிமேஷாம் ஸ்வத: ஸத்தா(அ)ஸ்தி நேதி விசாரிதவாநித்யர்த²: । விசார்ய ச கிமந்யமாத்மவ்யதிரிக்தம் ஸ்வத:ஸத்தாகம் வாவதி³ஷத்³வதி³ஷ்யாமி ந கிஞ்சித³ப்யாத்மவ்யதிரிக்தம் வக்தும் ஶக்நோமீதி நிஶ்சிதவாநித்யர்த²: ।
ஏவம் பதா³ர்த²ஶோத⁴நவதோ வாக்யார்த²ஜ்ஞாநமாஹ –
ஸ இதி ।
ஆசார்யவாந் புருஷோ வேதே³தி ஶ்ருதேஸ்தேந விநா ஸ்வதோ வாக்யார்த²ஜ்ஞாநம் ந ஸம்ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ –
பரமேதி ।
வேதா³ந்தேதி ।
உபநிஷத்காண்ட³ஸ்ய பே⁴ரீஸ்தா²நத்வம் தத்த்வமஸீத்யாதி³வாக்யாநாம் ப்ரபோ³த⁴ஜநகஶப்³த³த்வமிதி ஜ்ஞேயம் ।
புரி ஶயாநமிதி ।
மூர்த⁴ந்யயா த்³வாரா ப்ரவிஶ்யேதி ஶேஷ: ।
லுப்தேநேதி ।
தேந ஸஹேத்யர்த²: ।
கிம் பரோக்ஷதயா ஜ்ஞாதமிதி ப்ருச்ச²தி –
கத²மிதி ।
தஸ்ய க்ருதார்த²தாப்ரக்²யாபகேந வாக்யேந தஸ்யாபரோக்ஷத்வமாஹ –
இத³மிதி ।
இதீ3 இதி ப்லுதேரர்த²மாஹ –
அஹோ இதி ।
விசாரணார்தா² ப்லுதி: । பூர்வமிதி விசாரணார்தே² ப்லுதேர்விஹிதத்வாத் । ப்லுத்யா ஸம்யக்³ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞாநம் ந வேதி விசார்ய ஸம்யக்³ஜ்ஞாதமிதி நிஶ்சித்யாஹோ இதி ஸ்வஸ்ய க்ருதார்த²த்வம் ப்ரக்²யாபிதவாநித்யர்த²: ॥13॥