ப்³ரஹ்மஸூத்ரபா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:ப்ரத²ம: பாத³:
பா⁴மதீவ்யாக்²யா
 
பே⁴த³வ்யபதே³ஶாச்ச ॥ 17 ॥
இதஶ்ச நாநந்த³மய: ஸம்ஸாரீ; யஸ்மாதா³நந்த³மயாதி⁴காரே ரஸோ வை ஸ:ரஸꣳ ஹ்யேவாயம் லப்³த்⁴வா(அ)(அ)நந்தீ³ ப⁴வதி’ (தை. உ. 2 । 7 । 1) இதி ஜீவாநந்த³மயௌ பே⁴தே³ந வ்யபதி³ஶதி ஹி லப்³தை⁴வ லப்³த⁴வ்யோ ப⁴வதிகத²ம் தர்ஹிஆத்மாந்வேஷ்டவ்ய:’,ஆத்மலாபா⁴ந்ந பரம் வித்³யதே’(ஆ.த⁴.ஸூ. 1.8.1.2) இதி ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீ, யாவதா லப்³தை⁴வ லப்³த⁴வ்யோ ப⁴வதீத்யுக்தம் ? பா³ட⁴ம்ததா²ப்யாத்மநோ(அ)ப்ரச்யுதாத்மபா⁴வஸ்யைவ ஸதஸ்தத்த்வாநவபோ³த⁴நிமித்தோ மித்²யைவ தே³ஹாதி³ஷ்வநாத்மஸு ஆத்மத்வநிஶ்சயோ லௌகிகோ த்³ருஷ்ட:தேந தே³ஹாதி³பூ⁴தஸ்யாத்மநோ(அ)பி ஆத்மாஅநந்விஷ்ட:அந்வேஷ்டவ்ய:’, அலப்³த⁴:லப்³த⁴வ்ய:’, அஶ்ருத:ஶ்ரோதவ்ய:’, அமத:மந்தவ்ய:’, அவிஜ்ஞாத:விஜ்ஞாதவ்ய:’ — இத்யாதி³பே⁴த³வ்யபதே³ஶ உபபத்³யதேப்ரதிஷித்⁴யத ஏவ து பரமார்த²த: ஸர்வஜ்ஞாத்பரமேஶ்வராத³ந்யோ த்³ரஷ்டா ஶ்ரோதா வா நாந்யோ(அ)தோ(அ)ஸ்தி த்³ரஷ்டா’ (ப்³ரு. உ. 3 । 7 । 23) இத்யாதி³நாபரமேஶ்வரஸ்து அவித்³யாகல்பிதாச்சா²ரீராத்கர்துர்போ⁴க்து: விஜ்ஞாநாத்மாக்²யாத் அந்ய:யதா² மாயாவிநஶ்சர்மக²ட்³க³த⁴ராத்ஸூத்ரேணாகாஶமதி⁴ரோஹத: ஏவ மாயாவீ பரமார்த²ரூபோ பூ⁴மிஷ்டோ²(அ)ந்ய:யதா² வா க⁴டாகாஶாது³பாதி⁴பரிச்சி²ந்நாத³நுபாதி⁴பரிச்சி²ந்ந ஆகாஶோ(அ)ந்ய:ஈத்³ருஶம் விஜ்ஞாநாத்மபரமாத்மபே⁴த³மாஶ்ரித்யநேதரோ(அ)நுபபத்தே:’, ‘பே⁴த³வ்யபதே³ஶாச்சஇத்யுக்தம் ॥17 ॥

பே⁴த³வ்யபதே³ஶாச்ச ।

ரஸ: ஸாரோ ஹ்யயமாநந்த³மய ஆத்மா “ரஸம் ஹ்யேவாயம் லப்³த்⁴வா(அ)(அ)நந்தீ³ ப⁴வதி” (தை. உ. 2 । 7 । 1) இதி । ஸோ(அ)யம் ஜீவாத்மநோ லப்³த்⁴ருபா⁴வ:, ஆநந்த³மயஸ்ய ச லப்⁴யதா, நாபே⁴த³ உபபத்³யதே । தஸ்மாதா³நந்த³மயஸ்ய ஜீவாத்மநோ பே⁴தே³ பரப்³ரஹ்மத்வம் ஸித்³த⁴ம் ப⁴வதி ।

சோத³யதி -

கத²ம் தர்ஹீதி ।

யதி³ லப்³தா⁴ ந லப்³த⁴வ்ய:, கத²ம் தர்ஹி பரமாத்மநோ வஸ்துதோ(அ)பி⁴ந்நேந ஜீவாத்மநா பரமாத்மா லப்⁴யத இத்யர்த²: ।

பரிஹரதி -

பா³ட⁴ம் ।

ததா²பீதி ।

ஸத்யம் , பரமார்த²தோ(அ)பே⁴தே³(அ)ப்யவித்³யாரோபிதம் பே⁴த³முபாஶ்ரித்ய லப்³த்⁴ருலப்³த⁴வ்யபா⁴வ உபபத்³யதே । ஜீவோ ஹ்யவித்³யயா பரப்³ரஹ்மணோ பி⁴ந்நோ த³ர்ஶித:, ந து ஜீவாத³பி । ததா² சாநந்த³மயஶ்சேஜ்ஜீவ:, ந ஜீவஸ்யாவித்³யயாபி ஸ்வதோ பே⁴தோ³ த³ர்ஶித இதி ந லப்³த்⁴ருலப்³த⁴வ்யபா⁴வ இத்யர்த²: । பே⁴தா³பே⁴தௌ³ ச ந ஜீவபரப்³ரஹ்மணோரித்யுக்தமத⁴ஸ்தாத் ।

ஸ்யாதே³தத் । யதா² பரமேஶ்வராத்³பி⁴ந்நோ ஜீவாத்மா த்³ரஷ்டா ந ப⁴வத்யேவம் ஜீவாத்மநோ(அ)பி த்³ரஷ்டுர்ந பி⁴ந்ந: பரமேஶ்வர இதி ஜீவஸ்யாநிர்வாச்யத்வே பரமேஶ்வரோ(அ)ப்யநிர்வாச்ய: ஸ்யாத் । ததா² ச ந வஸ்துஸந்நித்யத ஆஹ -

பரமேஶ்வரஸ்த்வவித்³யாகல்பிதாதி³தி ।

ரஜதம் ஹி ஸமாரோபிதம் ந ஶுக்திதோ பி⁴த்³யதே । ந ஹி தத்³பே⁴தே³நாபே⁴தே³ந வா ஶக்யம் நிர்வக்தும் । ஶுக்திஸ்து பரமார்த²ஸதீ நிர்வசநீயா அநிர்வசநீயாத்³ரஜதாத்³பி⁴த்³யத ஏவ ।

அத்ரைவ ஸரூபமாத்ரம் த்³ருஷ்டாந்தமாஹ -

யதா² மாயாவிந இதி ।

ஏதத³பரிதோஷேணாத்யந்தஸரூபம் த்³ருஷ்டாந்தமாஹ -

யதா² வா க⁴டாகாஶாதி³தி ।

ஶேஷமதிரோஹிதார்த²ம் ॥ 17 ॥ ॥ 18 ॥