ஸர்வத்ர ப்ரஸித்³தோ⁴பதே³ஶாத் । இத³மாம்நாயதே । ஸர்வம் க²ல்வித³ம் ப்³ரஹ்ம ।

குத:,

தஜ்ஜலாநிதி ।

யதஸ்தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மணோ ஜாயத இதி தஜ்ஜம், தஸ்மிம்ஶ்ச லீயத இதி தல்லம், தஸ்மிம்ஶ்சாநிதி ஸ்தி²திகாலே சேஷ்டத இதி தத³நம் ஜக³த் தஸ்மாத்ஸர்வம் க²ல்வித³ம் ஜக³த்³ப்³ரஹ்ம । அத: க: கஸ்மிந்ரஜ்யதே கஶ்ச கம் த்³வேஷ்டீதி ராக³த்³வேஷரஹித: ஶாந்த: ஸந்நுபாஸீத ।

அத² க²லு க்ரதுமய: புருஷோ யதா²க்ரதுரஸ்மிம்ல்லோகே புருஷோ ப⁴வதி ததே²த: ப்ரேத்ய ப⁴வதி ஸ க்ரதும் குர்வீத மநோமய: ப்ராணஶரீர இத்யாதி³ ।

தத்ர ஸம்ஶய: - கிமிஹ மநோமயத்வாதி³பி⁴ர்த⁴ர்மை: ஶாரீர ஆத்மோபாஸ்யத்வேநோபதி³ஶ்யதே ஆஹோஸ்வித்³ப்³ரஹ்மேதி । கிம் தாவத்ப்ராப்தம் । ஶாரீரோ ஜீவ இதி । குத: । “க்ரதும்” இத்யாதி³வாக்யேந விஹிதாம் க்ரதுபா⁴வநாமநூத்³ய “ஸர்வம்” இத்யாதி³வாக்யம் ஶமகு³ணே விதி⁴: । ததா² ச “ஸர்வம் க²ல்வித³ம் ப்³ரஹ்ம” (சா². உ. 3 । 14 । 1) இதி வாக்யம் ப்ரத²மபடி²தமப்யர்தா²லோசநயா பரமேவ, தத³ர்தோ²பஜீவித்வாத் । ஏவம் ச ஸங்கல்பவிதி⁴: ப்ரத²மோ நிர்விஷய: ஸந்நபர்யவஸ்யந்விஷயாபேக்ஷ: ஸ்வயமநிர்வ்ருத்தோ ந வித்⁴யந்தரேணோபஜீவிதும் ஶக்ய:, அநுபபாத³கத்வாத் । தஸ்மாச்சா²ந்ததாகு³ணவிதா⁴நாத்பூர்வமேவ “மநோமய: ப்ராணஶரீர:”(சா². உ. 3 । 14 । 2) இத்யாதி³பி⁴ர்விஷயோபநாயகை: ஸம்ப³த்⁴யதே । மநோமயத்வாதி³ ச கார்யகாரணஸங்கா⁴தாத்மநோ ஜீவாத்மந ஏவ நிரூட⁴மிதி ஜீவாத்மநோபாஸ்யேநோபரக்தோபாஸநா ந பஶ்சாத்ப்³ரஹ்மணா ஸம்ப³த்³து⁴மர்ஹதி, உத்பத்திஶிஷ்டகு³ணாவரோதா⁴த் । நச “ஸர்வம் க²ல்வித³ம்”(சா². உ. 3 । 14 । 1) இதி வாக்யம் ப்³ரஹ்மபரமபி து ஶமஹேதுவந்நிக³தா³ர்த²வாத³: ஶாந்ததாவிதி⁴பர:, “ஶூர்பேண ஜுஹோதி” “தேந ஹ்யந்நம் க்ரியதே” இதிவத் । ந சாந்யபராத³பி ப்³ரஹ்மாபேக்ஷிததயா ஸ்வீக்ரியத இதி யுக்தம், மநோமயத்வாதி³பி⁴ர்த⁴ர்மைர்ஜீவே ஸுப்ரஸித்³தை⁴ர்ஜீவவிஷயஸமர்பணேநாநபேக்ஷிதத்வாத் । ஸர்வகர்மத்வாதி³ து ஜீவஸ்ய பர்யாயேண ப⁴விஷ்யதி । ஏவம் சாணீயஸ்த்வமப்யுபபந்நம் । பரமாத்மநஸ்த்வபரிமேயஸ்ய தத³நுபபத்தி: । ப்ரத²மாவக³தேந சாணீயஸ்த்வேந ஜ்யாயஸ்த்வம் தத³நுகு³ணதயா வ்யாக்²யேயம் । வ்யாக்²யாதம் ச பா⁴ஷ்யக்ருதா । ஏவம் கர்மகர்த்ருவ்யபதே³ஶ: ஸப்தமீப்ரத²மாந்ததா சாபே⁴தே³(அ)பி ஜீவாத்மநி கத²ஞ்சித்³பே⁴தோ³பசாரேண ராஹோ: ஶிர இதிவத்³த்³ரஷ்டவ்யா । ‘ஏதத்³ப்³ரஹ்ம’ இதி ச ஜீவவிஷயம், ஜீவஸ்யாபி தே³ஹாதி³ப்³ரும்ஹணத்வேந ப்³ரஹ்மத்வாத் । ஏவம் ஸத்யஸங்கல்பத்வாத³யோ(அ)பி பரமாத்மவர்திநோ ஜீவே(அ)பி ஸம்ப⁴வந்தி, தத³வ்யதிரேகாத் । தஸ்மாஜ்ஜீவ ஏவோபாஸ்யத்வேநாத்ர விவக்ஷித:, ந பரமாத்மேதி ப்ராப்தம் । ஏவம் ப்ராப்தே(அ)பி⁴தீ⁴யதே - “ஸமாஸ: ஸர்வநாமார்த²: ஸம்நிக்ருஷ்டமபேக்ஷதே । தத்³தி⁴தார்தோ²(அ)பி ஸாமாந்யம் நாபேக்ஷாயா நிவர்தக: ॥ தஸ்மாத³பேக்ஷிதம் ப்³ரஹ்ம க்³ராஹ்யமந்யபராத³பி । ததா² ச ஸத்யஸங்கல்பப்ரப்⁴ருதீநாம் யதா²ர்த²தா” ॥ ப⁴வேதே³ததே³வம் யதி³ ப்ராணஶரீர இத்யாதீ³நாம் ஸாக்ஷாஜ்ஜீவவாசகத்வம் ப⁴வேத் । ந த்வேதத³ஸ்தி । ததா² ஹி - ப்ராண: ஶரீரமஸ்யேதி ஸர்வநாமார்தோ² ப³ஹுவ்ரீஹி: ஸம்நிஹிதம் ச ஸர்வநாமார்த²ம் ஸம்ப்ராப்ய தத³பி⁴தா⁴நம் பர்யவஸ்யேத் । தத்ர மநோமயபத³ம் பர்யவஸிதாபி⁴தா⁴நம் தத³பி⁴தா⁴நபர்யவஸாநாயாலம், ததே³வ து மநோவிகாரோ வா மந:ப்ரசுரம் வா கிமர்த²மித்யத்³யாபி ந விஜ்ஞாயதே । தத்³யத்ரைஷ ஶப்³த³: ஸமவேதார்தோ² ப⁴வதி ஸ ஸமாஸார்த²: । ந சைஷ ஜீவ ஏவ ஸமவேதார்தோ² ந ப்³ரஹ்மணீதி, தஸ்ய “அப்ராணோ ஹ்யமநா:”(மு. உ. 2 । 1 । 2) இத்யாதி³பி⁴ஸ்தத்³விரஹப்ரதிபாத³நாதி³தி யுக்தம் , தஸ்யாபி ஸர்வவிகாரகாரணதயா, விகாராணாம் ச ஸ்வகாரணாத³பே⁴தா³த்தேஷாம் ச மநோமயதயா ப்³ரஹ்மணஸ்தத்காரணஸ்ய மநோமயத்வோபபத்தே: । ஸ்யாதே³தத் । ஜீவஸ்ய ஸாக்ஷாந்மநோமயத்வாத³ய:, ப்³ரஹ்மணஸ்து தத்³த்³வாரா । தத்ர ப்ரத²மம் த்³வாரஸ்ய பு³த்³தி⁴ஸ்த²த்வாத்ததே³வோபாஸ்யமஸ்து, ந புநர்ஜக⁴ந்யம் ப்³ரஹ்ம । ப்³ரஹ்மலிங்கா³நி ச ஜீவஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ(அ)பே⁴தா³ஜ்ஜீவே(அ)ப்யுபபத்ஸ்யந்தே । ததே³தத³த்ர ஸம்ப்ரதா⁴ர்யம் - கிம் ப்³ரஹ்மலிங்கை³ர்ஜீவாநாம் தத³பி⁴ந்நாநாமஸ்து தத்³வத்தா, ததா²ச ஜீவஸ்ய மநோமயத்வாதி³பி⁴: ப்ரத²மமவக³மாத்தஸ்யைவோபாஸ்யத்வம், உத ந ஜீவஸ்ய ப்³ரஹ்மலிங்க³வத்தா தத³பி⁴ந்நஸ்யாபி । ஜீவலிங்கை³ஸ்து ப்³ரஹ்ம தத்³வத், ததா²ச ப்³ரஹ்மலிங்கா³நாம் த³ர்ஶநாத் , தேஷாம் ச ஜீவே(அ)நுபபத்தேர்ப்³ரஹ்மைவோபாஸ்யமிதி । வயம் து பஶ்யாம: “ஸமாரோப்யஸ்ய ரூபேண விஷயோ ரூபவாந்ப⁴வேத் । விஷயஸ்ய து ரூபேண ஸமாரோப்யம் ந ரூபவத்” ॥ ஸமாரோபிதஸ்ய ஹி ரூபேண பு⁴ஜங்க³ஸ்ய பீ⁴ஷணத்வாதி³நா ரஜ்ஜூ ரூபவதீ, நது ரஜ்ஜூரூபேணாபி⁴க³ம்யத்வாதி³நா பு⁴ஜங்கோ³ ரூபவாந் । ததா³ பு⁴ஜங்க³ஸ்யைவாபா⁴வாத்கிம் ரூபவத் । பு⁴ஜங்க³த³ஶாயாம் து ந நாஸ்தி வாஸ்தவீ ரஜ்ஜு: । ததி³ஹ ஸமாரோபிதஜீவரூபேண வஸ்துஸத்³ப்³ரஹ்ம ரூபவத்³யுஜ்யதே, நது ப்³ரஹ்மரூபைர்நித்யத்வாதி³பி⁴ர்ஜீவஸ்தத்³வாந்ப⁴விதுமர்ஹதி, தஸ்ய ததா³நீமஸம்ப⁴வாத் । தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மலிங்க³த³ர்ஶநாஜ்ஜீவே ச தத³ஸம்ப⁴வாத்³ப்³ரஹ்மைவோபாஸ்யம் ந ஜீவ இதி ஸித்³த⁴ம் । ஏதது³பலக்ஷணாய ச “ஸர்வம் க²ல்வித³ம் ப்³ரஹ்ம” (சா². உ. 3 । 14 । 1) இதி வாக்யமுபந்யஸ்தமிதி ॥ 1 ॥