ப்³ரஹ்மஸூத்ரபா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:த்³விதீய: பாத³:
பா⁴மதீவ்யாக்²யா
 
விவக்ஷிதகு³ணோபபத்தேஶ்ச ॥ 2 ॥
வக்துமிஷ்டா விவக்ஷிதா:யத்³யப்யபௌருஷேயே வேதே³ வக்துரபா⁴வாத் நேச்சா²ர்த²: ஸம்ப⁴வதி, ததா²ப்யுபாதா³நேந ப²லேநோபசர்யதேலோகே ஹி யச்ச²ப்³தா³பி⁴ஹிதமுபாதே³யம் ப⁴வதி தத்³விவக்ஷிதமித்யுச்யதே, யத³நுபாதே³யம் தத³விவக்ஷிதமிதிதத்³வத்³வேதே³(அ)ப்யுபாதே³யத்வேநாபி⁴ஹிதம் விவக்ஷிதம் ப⁴வதி, இதரத³விவக்ஷிதம்உபாதா³நாநுபாதா³நே து வேத³வாக்யதாத்பர்யாதாத்பர்யாப்⁴யாமவக³ம்யேதேததி³ஹ யே விவக்ஷிதா கு³ணா உபாஸநாயாமுபாதே³யத்வேநோபதி³ஷ்டா: ஸத்யஸங்கல்பப்ரப்⁴ருதய:, தே பரஸ்மிந்ப்³ரஹ்மண்யுபபத்³யந்தேஸத்யஸங்கல்பத்வம் ஹி ஸ்ருஷ்டிஸ்தி²திஸம்ஹாரேஷ்வப்ரதிப³த்³த⁴ஶக்தித்வாத்பரமாத்மந ஏவாவகல்பதேபரமாத்மகு³ணத்வேந ஆத்மாபஹதபாப்மா’ (சா². உ. 8 । 7 । 1) இத்யத்ரஸத்யகாம: ஸத்யஸங்கல்ப:இதி ஶ்ருதம் , ‘ஆகாஶாத்மாஇதி ஆகாஶவதா³த்மா அஸ்யேத்யர்த²:ஸர்வக³தத்வாதி³பி⁴ர்த⁴ர்மை: ஸம்ப⁴வத்யாகாஶேந ஸாம்யம் ப்³ரஹ்மண: । ‘ஜ்யாயாந்ப்ருதி²வ்யா:இத்யாதி³நா சைததே³வ த³ர்ஶயதியதா³பி ஆகாஶ ஆத்மா யஸ்யேதி வ்யாக்²யாயதே, ததா³பி ஸம்ப⁴வதி ஸர்வஜக³த்காரணஸ்ய ஸர்வாத்மநோ ப்³ரஹ்மண ஆகாஶாத்மத்வம்அத ஏவஸர்வகர்மாஇத்யாதி³ஏவமிஹோபாஸ்யதயா விவக்ஷிதா கு³ணா ப்³ரஹ்மண்யுபபத்³யந்தேயத்தூக்தம் — ‘மநோமய: ப்ராணஶரீர:இதி ஜீவலிங்க³ம் , தத்³ப்³ரஹ்மண்யுபபத்³யத இதி; தத³பி ப்³ரஹ்மண்யுபபத்³யத இதி ப்³ரூம:ஸர்வாத்மத்வாத்³தி⁴ ப்³ரஹ்மணோ ஜீவஸம்ப³ந்தீ⁴நி மநோமயத்வாதீ³நி ப்³ரஹ்மஸம்ப³ந்தீ⁴நி ப⁴வந்திததா² ப்³ரஹ்மவிஷயே ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீ ப⁴வத:த்வம் ஸ்த்ரீ த்வம் புமாநஸி த்வம் குமார உத வா குமாரீத்வம் ஜீர்ணோ த³ண்டே³ந வஞ்சஸி த்வம் ஜாதோ ப⁴வஸி விஶ்வதோமுக²:’ (ஶ்வே. உ. 4 । 3) இதி; ஸர்வத:பாணிபாத³ம் தத்ஸர்வதோ(அ)க்ஷிஶிரோமுக²ம்ஸர்வத:ஶ்ருதிமல்லோகே ஸர்வமாவ்ருத்ய திஷ்ட²தி’ (ப⁴. கீ³. 13 । 13) இதி । ‘அப்ராணோ ஹ்யமநா: ஶுப்⁴ர:இதி ஶ்ருதி: ஶுத்³த⁴ப்³ரஹ்மவிஷயா, இயம் து ஶ்ருதி:மநோமய: ப்ராணஶரீர:இதி ஸகு³ணப்³ரஹ்மவிஷயேதி விஶேஷ:அதோ விவக்ஷிதகு³ணோபபத்தே: பரமேவ ப்³ரஹ்ம இஹோபாஸ்யத்வேநோபதி³ஷ்டமிதி க³ம்யதே ॥ 2 ॥

யத்³யப்யபௌருஷேய இதி ।

ஶாஸ்த்ரயோநித்வே(அ)பீஶ்வரஸ்ய பூர்வபூர்வஸ்ருஷ்டிரசிதஸந்த³ர்பா⁴பேக்ஷரசநத்வேநாஸ்வாதந்த்ர்யாத³பௌருஷேயத்வாபி⁴தா⁴நம், ததா² சாஸ்வாதந்த்ர்யேண விவக்ஷா நாஸ்தீத்யுக்தம் । பரிக்³ரஹபரித்யாகௌ³ சோபாத³நாநுபாதா³நே உக்தே, ந தூபாதே³யத்வமேவ । அந்யதோ²த்³தே³ஶ்யதயாநுபாதே³யஸ்ய க்³ரஹாதே³ரவிவக்ஷிதத்வேந சமஸாதா³வபி ஸம்மார்க³ப்ரஸங்கா³த் । தஸ்மாத³நுபாதே³யத்வே(அ)பி க்³ரஹ உத்³தே³ஶ்யதயா பரிக்³ருஹீதோ விவக்ஷித: । தத்³க³தம் த்வேகத்வமவச்சே²த³கத்வேந வர்ஜிதமவிவக்ஷிதம் । இச்சா²நிச்சே² ச ப⁴க்தித: ।

ததி³த³முக்தம் -

வேத³வாக்யதாத்பர்யாதாத்பர்யாப்⁴யாமவக³ம்யேதே இதி ।

யத்பரம் வேத³வாக்யம் தத்தேநோபாத்தம் விவக்ஷிதம் , அதத்பரேண சாநுபாத்தமவிவக்ஷிதமித்யர்த²: ॥ 2 ॥