அபி ச ‘அக்ஷராத்பரத: பர:’ இத்யஸ்யாநந்தரம் ‘ஏதஸ்மாஜ்ஜாயதே ப்ராண:’ இதி ப்ராணப்ரப்⁴ருதீநாம் ப்ருதி²வீபர்யந்தாநாம் தத்த்வாநாம் ஸர்க³முக்த்வா, தஸ்யைவ பூ⁴தயோநே: ஸர்வவிகாராத்மகம் ரூபமுபந்யஸ்யமாநம் பஶ்யாம: — ‘அக்³நிர்மூர்தா⁴ சக்ஷுஷீ சந்த்³ரஸூர்யௌ தி³ஶ: ஶ்ரோத்ரே வாக்³விவ்ருதாஶ்ச வேதா³: । வாயு: ப்ராணோ ஹ்ருத³யம் விஶ்வமஸ்ய பத்³ப்⁴யாம் ப்ருதி²வீ ஹ்யேஷ ஸர்வபூ⁴தாந்தராத்மா’ (மு. உ. 2 । 1 । 4) இதி । தச்ச பரமேஶ்வரஸ்யைவோசிதம் , ஸர்வவிகாரகாரணத்வாத் । ந ஶாரீரஸ்ய தநுமஹிம்ந:; நாபி ப்ரதா⁴நஸ்ய அயம் ரூபோபந்யாஸ: ஸம்ப⁴வதி, ஸர்வபூ⁴தாந்தராத்மத்வாஸம்ப⁴வாத் । தஸ்மாத்பரமேஶ்வர ஏவ பூ⁴தயோநி:, நேதராவிதி க³ம்யதே । கத²ம் புநர்பூ⁴தயோநேரயம் ரூபோபந்யாஸ இதி க³ம்யதே ? ப்ரகரணாத் , ‘ஏஷ:’ இதி ச ப்ரக்ருதாநுகர்ஷணாத் । பூ⁴தயோநிம் ஹி ப்ரக்ருத்ய ‘ஏதஸ்மாஜ்ஜாயதே ப்ராண:’ ‘ஏஷ ஸர்வபூ⁴தாந்தராத்மா’ இதி வசநம் பூ⁴தயோநிவிஷயமேவ ப⁴வதி । யதா² உபாத்⁴யாயம் ப்ரக்ருத்ய ‘ஏதஸ்மாத³தீ⁴ஷ்வ, ஏஷ வேத³வேதா³ங்க³பாரக³:’ இதி வசநமுபாத்⁴யாயவிஷயம் ப⁴வதி, தத்³வத் । கத²ம் புநரத்³ருஶ்யத்வாதி³கு³ணகஸ்ய பூ⁴தயோநேர்விக்³ரஹவத்³ரூபம் ஸம்ப⁴வதி ? ஸர்வாத்மத்வவிவக்ஷயேத³முச்யதே, ந து விக்³ரஹவத்த்வவிவக்ஷயா இத்யதோ³ஷ:, ‘அஹமந்நம்’ ‘அஹமந்நாத³:’ (தை. உ. 3 । 10 । 6) இத்யாதி³வத் ॥