ததே³ததா³சார்யதே³ஶீயமதம் ஸ்வமதமுபபாத³யந்நபாகரோதி -
வர்ணா ஏவ து ந ஶப்³த³ இதி ।
ஏவம் ஹி வர்ணாதிரிக்த: ஸ்போ²டோ(அ)ப்⁴யுபேயேத, யதி³ வர்ணாநாம் வாசகத்வம் ந ஸம்ப⁴வேத் , ஸ சாநுப⁴வபத்³த⁴திமத்⁴யாஸீத । த்³விதா⁴ ச வாசகத்வம் வர்ணாநாம், க்ஷணிகத்வேநாஶக்யஸங்க³திக்³ரஹத்வாத்³வா வ்யஸ்தஸமஸ்தப்ரகாரத்³வயாபா⁴வாத்³வா । ந தாவத்ப்ரத²ம: கல்ப: । வர்ணாநாம் க்ஷணிகத்வே மாநாபா⁴வாத் । நநு வர்ணாநாம் ப்ரத்யுச்சாரணமந்யத்வம் ஸர்வஜநப்ரஸித்³த⁴ம் । ந । ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயமாநத்வாத் । ந சாஸத்யப்யேகத்வே ஜ்வாலாதி³வத்ஸாத்³ருஶ்யநிப³ந்த⁴நமேதத் , ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநமிதி ஸாம்ப்ரதம் । ஸாத்³ருஶ்யநிப³ந்த⁴நத்வமஸ்ய ப³லவத்³பா³த⁴கோபநிபாதாத்³வாஸ்தீ²யேத, க்வசிஜ்ஜ்வாலாதௌ³ வ்யபி⁴சாரத³ர்ஶநாத்³வா । தத்ர க்வசித்³வ்யபி⁴சாரத³ர்ஶநேந தது³த்ப்ரேக்ஷாயாமுச்யதே வ்ருத்³தே⁴: ஸ்வத:ப்ராமாண்யவாதி³பி⁴: “உத்ப்ரேக்ஷேத ஹி யோ மோஹாத³ஜ்ஞாதமபி பா³த⁴நம் । ஸ ஸர்வவ்யவஹாரேஷு ஸம்ஶயாத்மா க்ஷயம் வ்ரஜேத்” ॥ இதி । ப்ரபஞ்சிதம் சைதத³ஸ்மாபி⁴ர்ந்யாயகணிகாயாம் । ந சேத³ம் ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநம் க³த்வாதி³ஜாதிவிஷயம் ந கா³தி³வ்யக்திவிஷயம், தாஸாம் ப்ரதிநரம் பே⁴தோ³பலம்பா⁴த³த ஏவ ஶப்³த³பே⁴தோ³பலம்பா⁴த்³வக்த்ருபே⁴த³ உந்நீயதே “ஸோமஶர்மாதீ⁴தே ந விஷ்ணுஶர்மா” இதி யுக்தம் । யதோ ப³ஹுஷு க³காரமுச்சாரயத்ஸு நிபுணமநுப⁴வ: பரீக்ஷ்யதாம் । யதா² காலாக்ஷீம் ச ஸ்வஸ்திமதீம் சேக்ஷமாணஸ்ய வ்யக்திபே⁴த³ப்ரதா²யாம் ஸத்யாமேவ தத³நுக³தமேகம் ஸாமாந்யம் ப்ரத²தே, ததா² கிம் க³காராதி³ஷு பே⁴தே³ந ப்ரத²மாநேஷ்வேவ க³த்வமேகம் தத³நுக³தம் சகாஸ்தி, கிம்வா யதா² கோ³த்வமாஜாநத ஏகம் பி⁴ந்நதே³ஶபரிமாணஸம்ஸ்தா²நவ்யக்த்யுபதா⁴நபே⁴தா³த்³பி⁴ந்நதே³ஶமிவால்பமிவ மஹதி³வ தீ³ர்க⁴மிவ வாமநமிவ ததா²க³வ்யக்திராஜாநத ஏகாபி வ்யஞ்ஜகபே⁴தா³த்தத்³த⁴ர்மாநுபாதிநீவ ப்ரத²த இதி ப⁴வந்த ஏவ விதா³ங்குர்வந்து । தத்ர க³வ்யக்திபே⁴த³மங்கீ³க்ருத்யாபி யோ க³த்வஸ்யைகஸ்ய பரோபதா⁴நபே⁴த³கல்பநாப்ரயாஸ: ஸ வரம் க³வ்யக்தாவேவாஸ்து கிமந்தர்க³டு³நா க³த்வேநாப்⁴யுபேதேந । யதா²ஹு: - “தேந யத்ப்ரார்த்²யதே ஜாதேஸ்தத்³வர்ணாதே³வ லப்ஸ்யதே । வ்யக்திலப்⁴யம் து நாதே³ப்⁴ய இதி க³த்வாதி³தீ⁴ர்வ்ருதா²” ॥ நச ஸ்வஸ்திமத்யாதி³வத் க³வ்யக்திபே⁴த³ப்ரத்யய: ஸ்பு²ட: ப்ரத்யுச்சாரணமஸ்தி । ததா² ஸதி த³ஶ க³காராநுத³சாரயச்சைத்ர இதி ஹி ப்ரத்யய: ஸ்யாத் । ந ஸ்யாத்³த³ஶக்ருத்வ உத³சாரயத்³க³காரமிதி । ந சைஷ ஜாத்யபி⁴ப்ராயோ(அ)ப்⁴யாஸோ யதா² ஶதக்ருத்வஸ்தித்திரீநுபாயுங்க்த தே³வத³த்த இதி । அத்ர ஹி ஸோரஸ்தாட³ம் க்ரந்த³தோ(அ)பி க³காராதி³வ்யக்தௌ லோகஸ்யோச்சாரணாப்⁴யாஸப்ரத்யயஸ்ய விநிர்வ்ருத்தி: ।
சோத³க: ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநபா³த⁴கமுத்தா²பயதி -
கத²ம் ஹ்யேகஸ்மிந்காலே ப³ஹூநாமுச்சாரயதாமிதி ।
யத் யுக³பத்³விருத்³த⁴த⁴ர்மஸம்ஸர்க³வத்தத் நாநா, யதா² க³வாஶ்வாதி³ர்த்³விஶபை²கஶப²கேஶரக³லகம்ப³லாதி³மாந் । யுக³பது³தா³த்தாநுதா³த்தாதி³விருத்³த⁴த⁴ர்மஸம்ஸர்க³வாம்ஶ்சாயம் வர்ண: । தஸ்மாந்நாநா ப⁴விதுமர்ஹதி । ந சோதா³த்தாத³யோ வ்யஞ்ஜகத⁴ர்மா:, ந வர்ணத⁴ர்மா இதி ஸாம்ப்ரதம் । வ்யஞ்ஜகா ஹ்யஸ்ய வாயவ: । தேஷாமஶ்ராவணத்வே கத²ம் தத்³த⁴ர்மா: ஶ்ராவணா: ஸ்யு: । இத³ம் தாவத³த்ர வக்தவ்யம் । நஹி கு³ணகோ³சரமிந்த்³ரியம் கு³ணிநமபி கோ³சரயதி, மா பூ⁴வந் க்⁴ராணரஸநஶ்ரோத்ராணாம் க³ந்த⁴ரஸஶப்³த³கோ³சராணாம் தத்³வந்த: ப்ருதி²வ்யுத³காகாஶா கோ³சரா: । ஏவம் ச மா நாம பூ⁴த்³வாயுகோ³சரம் ஶ்ரோத்ரம் , தத்³கு³ணாம்ஸ்தூதா³த்தாதீ³ந் கோ³சரயிஷ்யதி । தே ச ஶப்³த³ஸம்ஸர்கா³க்³ரஹாத் ஶப்³த³த⁴ர்மத்வேநாத்⁴யவஸீயந்தே ।
நச ஶப்³த³ஸ்ய ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநாவத்⁴ருதைகத்வஸ்ய ஸ்வரூபத உதா³த்தாத³யோ த⁴ர்மா: பரஸ்பரவிரோதி⁴நோ(அ)பர்யாயேண ஸம்ப⁴வந்தி । தஸ்மாத்³யதா² முக²ஸ்யைகஸ்ய மணிக்ருபாணத³ர்பணாத்³யுபதா⁴நவஶாந்நாநாதே³ஶபரிமாணஸம்ஸ்தா²நபே⁴த³விப்⁴ரம:, ஏவமேகஸ்யாபி வர்ணஸ்ய வ்யஞ்ஜகத்⁴வநிநிப³ந்த⁴நோ(அ)யம் விருத்³த⁴நாநாத⁴ர்மஸம்ஸர்க³விப்⁴ரம:, ந து பா⁴விகோ நாநாத⁴ர்மஸம்ஸர்க³ இதி ஸ்தி²தே(அ)ப்⁴யுபேத்ய பரிஹாரமாஹ பா⁴ஷ்யகார: -
அத²வா த்⁴வநிக்ருத இதி ।
அத²வேதி பூர்வபக்ஷம் வ்யாவர்தயதி । ப⁴வேதாம் நாம கு³ணகு³ணிநாவேகேந்த்³ரியக்³ராஹ்யௌ, ததா²ப்யதோ³ஷ: । த்⁴வநீநாமபி ஶப்³த³வச்ச்²ராவணத்வாத் ।
த்⁴வநிஸ்வரூபம் ப்ரஶ்நபூர்வகம் வர்ணேப்⁴யோ நிஷ்கர்ஷயதி -
க: புநரயமிதி ।
ந சாயமநிர்தா⁴ரிதவிஶேஷவர்ணத்வஸாமாந்யமாத்ரப்ரத்யயோ ந து வர்ணாதிரிக்ததத³பி⁴வ்யஞ்ஜகத்⁴வநிப்ரத்யய இதி ஸாம்ப்ரதம் । தஸ்யாநுநாஸிகத்வாதி³பே⁴த³பி⁴ந்நஸ்ய கா³தி³வ்யக்திவத்ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநாபா⁴வாத் , அப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயமாநஸ்ய சைகத்வாபா⁴வேந ஸாமாந்யபா⁴வாநுபபத்தே: । தஸ்மாத³வர்ணாத்மகோ வைஷ ஶப்³த³:, ஶப்³தா³திரிக்தோ வா த்⁴வநி:, ஶப்³த³வ்யஞ்ஜக: ஶ்ராவணோ(அ)ப்⁴யுபேய: உப⁴யதா²பி சாக்ஷு வ்யஞ்ஜநேஷு ச தத்தத்³த்⁴வநிபே⁴தோ³பதா⁴நேநாநுநாஸிகத்வாத³யோ(அ)வக³ம்யமாநாஸ்தத்³த⁴ர்மா ஏவ ஶப்³தே³ ப்ரதீயந்தே ந து ஸ்வத: ஶப்³த³ஸ்ய த⁴ர்மா: । ததா² ச யேஷாமநுநாஸிகத்வாத³யோ த⁴ர்மா: பரஸ்பரவிருத்³தா⁴ பா⁴ஸந்தே ப⁴வது தேஷாம் த்⁴வநீநாமநித்யதா । நஹி தேஷு ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநமஸ்தி । யேஷு து வர்ணேஷு ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாநம் ந தேஷாமநுநாஸிகத்வாத³யோ த⁴ர்மா இதி நாநித்யா: ।
ஏவம் ச ஸதி ஸாலம்ப³நா இதி ।
யத்³யேஷ பரஸ்யாக்³ரஹோ த⁴ர்மிண்யக்³ருஹ்யமாணே தத்³த⁴ர்மா ந ஶக்யா க்³ரஹீதுமிதி, ஏவம் நாமாஸ்து ததா² துஷ்யது பர: । ததா²ப்யதோ³ஷ இத்யர்த²: । தத³நேந ப்ரப³ந்தே⁴ந க்ஷணிகத்வேந வர்ணாநாமஶக்யஸங்க³திக்³ரஹதயா யத³வாசகத்வமாபாதி³தம் வர்ணாநாம் தத³பாக்ருதம் ।
வ்யஸ்தஸமஸ்தப்ரகாரத்³வயாஸம்ப⁴வேந து யதா³ஸஞ்ஜிதம் தந்நிராசிகீர்ஷுராஹ -
வர்ணேப்⁴யஶ்சார்த²ப்ரதீதேரிதி ।
கல்பநாமம்ருஷ்யமாண ஏகதே³ஶ்யாஹ -
ந கல்பயாமீதி ।
நிராகரோதி -
ந ।
அஸ்யா அபி பு³த்³தே⁴ரிதி ।
நிரூபயது தாவத்³கௌ³ரித்யேகம் பத³மிதி தி⁴யமாயுஷ்மாந் । கிமியம் பூர்வாநுபூ⁴தாந்க³காராதீ³நேவ ஸாமஸ்த்யேநாவகா³ஹதே கிம்வா க³காராத்³யதிரிக்தம், க³வயமிவ வராஹாதி³ப்⁴யோ விலக்ஷணம் । யதி³ க³காராதி³விலக்ஷணமவபா⁴ஸயேத் , க³காராதி³ரூஷித: ப்ரத்யயோ ந ஸ்யாத் । நஹி வராஹதீ⁴ர்மஹிஷரூஷிதம் வராஹமவகா³ஹதே । பத³தத்த்வமேகம் ப்ரத்யேகமபி⁴வ்யஞ்ஜயந்தோ த்⁴வநய: ப்ரயத்நபே⁴த³பி⁴ந்நாஸ்துல்யஸ்தா²நகரணநிஷ்பாத்³யதயாந்யோந்யவிஸத்³ருஶதத்தத்பத³வ்யஞ்ஜகத்⁴வநிஸாத்³ருஶ்யேந ஸ்வவ்யஞ்ஜநீயஸ்யைகஸ்ய பத³தத்த்வஸ்ய மிதோ² விஸத்³ருஶாநேகபத³ஸாத்³ருஶ்யாந்யாபாத³யந்த: ஸாத்³ருஶ்யோபதா⁴நபே⁴தா³தே³கமப்யபா⁴க³மபி நாநேவ பா⁴க³வதி³வ பா⁴ஸயந்தி, முக்²யமிவைகம் நியதவர்ணபரிமாணஸ்தா²நஸம்ஸ்தா²நபே⁴த³மபி மணிக்ருபாணத³ர்பணாத³யோ(அ)நேகவர்ணபரிமாணஸம்ஸ்தா²நபே⁴த³ம் । ஏவம் ச கல்பிதா ஏவாஸ்ய பா⁴கா³ வர்ணா இதி சேத் , தத்கிமிதா³நீம் வர்ணபே⁴தா³நஸத்யபி பா³த⁴கே மித்²யேதி வக்துமத்⁴யவஸிதோ(அ)ஸி । ஏகதீ⁴ரேவ நாநாத்வஸ்ய ப³தி⁴கேதி சேத் , ஹந்தாஸ்யாம் நாநா வர்ணா: ப்ரத²ந்த இதி நாநாத்வாவபா⁴ஸ ஏகைகத்வம் கஸ்மாந்ந பா³த⁴தே । அத²வா வநஸேநாதி³பு³த்³தி⁴வதே³கத்வநாநாத்வே ந விருத்³தே⁴ । நோ க²லு ஸேநாவநபு³த்³தீ⁴ க³ஜபதா³திதுரகா³தீ³நாம் சம்பகாஶோககிம்ஶுகாதீ³நாம் ச பே⁴த³மபபா³த⁴மாநே உதீ³யேதே, அபி து பி⁴ந்நாநாமேவ ஸதாம் கேநசிதே³கேநோபாதி⁴நாவச்சி²ந்நாநாமேகத்வமாபாத³யத: । நச பரோபாதி⁴கேநைகத்வேந ஸ்வாபா⁴விகம் நாநாத்வம் விருத்⁴யதே । நஹ்யௌபசாரிகமக்³நித்வம் மாணவகஸ்ய ஸ்வாபா⁴விகநரத்வவிரோதி⁴ । தஸ்மாத்ப்ரத்யேகவர்ணாநுப⁴வஜநிதபா⁴வநாநிசயலப்³த⁴ஜந்மநி நிகி²லவர்ணாவகா³ஹிநி ஸ்ம்ருதிஜ்ஞாந ஏகஸ்மிந்பா⁴ஸமாநாநாம் வர்ணாநாம் ததே³கவிஜ்ஞாநவிஷயதயா வைகார்த²தீ⁴ஹேதுதயா வைகத்வமௌபசாரிகமவக³ந்தவ்யம் । ந சைகார்த²தீ⁴ஹேதுத்வேநைகத்வமேகத்வேந சைகார்த²தீ⁴ஹேதுபா⁴வ இதி பரஸ்பராஶ்ரயம் । நஹ்யர்த²ப்ரத்யயாத்பூர்வமேதாவந்தோ வர்ணா ஏகஸ்ம்ருதிஸமாரோஹிணோ ந ப்ரத²ந்தே । ந ச தத்ப்ரத²நாநந்தரம் வ்ருத்³த⁴ஸ்யார்த²தீ⁴ர்நோந்நீயதே, தது³ந்நயநாச்ச தேஷாமேகார்த²தி⁴யம் ப்ரதி காரகத்வமேகமவக³ம்யைகபத³த்வாத்⁴யவஸாநமிதி நாந்யோந்யாஶ்ரயம் । ந சைகஸ்ம்ருதிஸமாரோஹிணாம் க்ரமாக்ரமவிபரீதக்ரமப்ரயுக்தாநாமபே⁴தோ³ வர்ணாநாமிதி யதா²கத²ஞ்சித்ப்ரயுக்தேப்⁴ய ஏதேப்⁴யோ(அ)ர்த²ப்ரத்யயப்ரஸங்க³ இதி வாச்யம் । உக்தம் ஹி - “யாவந்தோ யாத்³ருஶா யே ச பதா³ர்த²ப்ரதிபாத³நே । வர்ணா: ப்ரஜ்ஞாதஸாமர்த்²யாஸ்தே ததை²வாவபோ³த⁴கா:” ॥ இதி । நநு பங்க்திபு³த்³தா⁴வேகஸ்யாமக்ரமாயாமபி வாஸ்தவீ ஶாலாதீ³நாமஸ்தி பங்க்திரிதி ததை²வ ப்ரதா² யுக்தா, நச ததே²ஹ வர்ணாநாம் நித்யாநாம் விபூ⁴நாம் சாஸ்தி வாஸ்தவ: க்ரம:, ப்ரத்யயோபாதி⁴ஸ்து ப⁴வேத் , ஸசைக இதி, குதஸ்த்ய: க்ரம ஏஷாமிதி சேத் , । ந ஏகஸ்யாமபி ஸ்ம்ருதௌ வர்ணரூபவத்க்ரமவத்பூர்வாநுபூ⁴ததாபராமர்ஶாத் । ததா²ஹி - ஜாராராஜேதி பத³யோ: ப்ரத²யந்த்யோ: ஸ்ம்ருதிதி⁴யோஸ்தத்த்வே(அ)பி வர்ணாநாம் க்ரமபே⁴தா³த்பத³பே⁴த³: ஸ்பு²டதரம் சகாஸ்தி । ததா²ச நாக்ரமவிபரீதக்ரமப்ரயுக்தாநாமவிஶேஷ: ஸ்ம்ருதிபு³த்³தா⁴வேகஸ்யாம் வர்ணாநாம் க்ரமப்ரயுக்தாநாம் । யதா²ஹு: - “பதா³வதா⁴ரணோபாயாந்ப³ஹூநிச்ச²ந்தி ஸூரய: । க்ரமந்யூநாதிரிக்தத்வஸ்வரவாக்யஶ்ருதிஸ்ம்ருதீ:” ॥ இதி । ஶேஷமதிரோஹிதார்த²ம் । தி³ங்மாத்ரமத்ர ஸூசிதம், விஸ்தரஸ்து தத்த்வபி³ந்தா³வவக³ந்தவ்ய இதி । அலம் வா நையாயிகைர்விவாதே³ந ।