ப்³ரஹ்மஸூத்ரபா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:த்ருதீய: பாத³:
பா⁴மதீவ்யாக்²யா
 
மத்⁴வாதி³ஷ்வஸம்ப⁴வாத³நதி⁴காரம் ஜைமிநி: ॥ 31 ॥
இஹ தே³வாதீ³நாமபி ப்³ரஹ்மவித்³யாயாமஸ்த்யதி⁴கார இதி யத்ப்ரதிஜ்ஞாதம் தத்பர்யாவர்த்யதேதே³வாதீ³நாமநதி⁴காரம் ஜைமிநிராசார்யோ மந்யதேகஸ்மாத் ? மத்⁴வாதி³ஷ்வஸம்ப⁴வாத்ப்³ரஹ்மவித்³யாயாமதி⁴காராப்⁴யுபக³மே ஹி வித்³யாத்வாவிஶேஷாத் மத்⁴வாதி³வித்³யாஸ்வப்யதி⁴காரோ(அ)ப்⁴யுபக³ம்யேத; சைவம் ஸம்ப⁴வதிகத²ம் ? அஸௌ வா ஆதி³த்யோ தே³வமது⁴’ (சா². உ. 3 । 1 । 1) இத்யத்ர மநுஷ்யா ஆதி³த்யம் மத்⁴வத்⁴யாஸேநோபாஸீரந்தே³வாதி³ஷு ஹ்யுபாஸகேஷ்வப்⁴யுபக³ம்யமாநேஷ்வாதி³த்ய: கமந்யமாதி³த்யமுபாஸீத ? புநஶ்சாதி³த்யவ்யபாஶ்ரயாணி பஞ்ச ரோஹிதாதீ³ந்யம்ருதாந்யநுக்ரம்ய, வஸவோ ருத்³ரா ஆதி³த்யா மருத: ஸாத்⁴யாஶ்ச பஞ்ச தே³வக³ணா: க்ரமேண தத்தத³ம்ருதமுபஜீவந்தீத்யுபதி³ஶ்ய, ஏததே³வமம்ருதம் வேத³ வஸூநாமேவைகோ பூ⁴த்வாக்³நிநைவ முகே²நைததே³வாம்ருதம் த்³ருஷ்ட்வா த்ருப்யதி’ (சா². உ. 3 । 6 । 3) இத்யாதி³நா வஸ்வாத்³யுபஜீவ்யாந்யம்ருதாநி விஜாநதாம் வஸ்வாதி³மஹிமப்ராப்திம் த³ர்ஶயதிவஸ்வாத³யஸ்து காந் அந்யாந் வஸ்வாதீ³நம்ருதோபஜீவிநோ விஜாநீயு: ? கம் வாந்யம் வஸ்வாதி³மஹிமாநம் ப்ரேப்ஸேயு: ? ததா² — ‘அக்³நி: பாதோ³ வாயு: பாத³ ஆதி³த்ய: பாதோ³ தி³ஶ: பாத³:வாயுர்வாவ ஸம்வர்க³:’ (சா². உ. 4 । 3 । 1) ஆதி³த்யோ ப்³ரஹ்மேத்யாதே³ஶ:’ (சா². உ. 3 । 19 । 1) இத்யாதி³ஷு தே³வதாத்மோபாஸநேஷு தேஷாமேவ தே³வதாத்மநாமதி⁴கார: ஸம்ப⁴வதிததா² இமாவேவ கோ³தமப⁴ரத்³வாஜாவயமேவ கோ³தமோ(அ)யம் ப⁴ரத்³வாஜ:’ (ப்³ரு. உ. 2 । 2 । 4) இத்யாதி³ஷ்வபி ருஷிஸம்ப³ந்தே⁴ஷூபாஸநேஷு தேஷாமேவ ருஷீணாமதி⁴கார: ஸம்ப⁴வதி ॥ 31 ॥

மத்⁴வாதி³ஷ்வஸம்ப⁴வாத³நதி⁴காரம் ஜைமிநி: ।

ப்³ரஹ்மவித்³யாஸ்வதி⁴காரம் தே³வர்ஷீணாம் ப்³ருவாண: ப்ரஷ்டவ்யோ ஜாயதே, கிம் ஸர்வாஸு ப்³ரஹ்மவித்³யா ஸ்வவிஶேஷேண ஸர்வேஷாம் கிம்வா காஸுசிதே³வ கேஷாஞ்சித் । யத்³யவிஶேஷேண ஸர்வாஸு, ததோ மத்⁴வாதி³வித்³யாஸ்வஸம்ப⁴வ: ।

கத²ம் । அஸௌ வா ஆதி³த்யோ தே³வமத்⁴வித்யத்ர ஹி மநுஷ்யா ஆதி³த்யம் மத்⁴வத்⁴யாஸேநோபாஸீரந் ।

உபாஸ்யோபாஸகபா⁴வோ ஹி பே⁴தா³தி⁴ஷ்டா²நோ ந ஸ்வாத்மந்யாதி³த்யஸ்ய தே³வதாயா: ஸம்ப⁴வதி । ந சாதி³த்யாந்தரமஸ்தி । ப்ராசாமாதி³த்யாநாமஸ்மிந்கல்பே க்ஷீணாதி⁴காரத்வாத் ।

புநஶ்சாதி³த்யவ்யபாஶ்ரயாணி பஞ்ச ரோஹிதாதீ³ந்யுபக்ரம்யேதி ।

அயமர்த²: - “அஸௌ வா ஆதி³த்யோ தே³வமது⁴”(சா². உ. 3 । 1 । 1) இதி தே³வாநாம் மோத³ஹேதுத்வாந்மத்⁴விவ மது⁴ । ப்⁴ராமரமது⁴ஸாரூப்யமாஹாஸ்ய ஶ்ருதி: - “தஸ்ய மது⁴நோ த்³யௌரேவ திரஶ்சீநவம்ஶ:”(சா². உ. 3 । 1 । 1) । அந்தரிக்ஷம் மத்⁴வபூப: । ஆதி³த்யஸ்ய ஹி மது⁴நோ(அ)பூப: படலமந்தரிக்ஷமாகாஶம், தத்ராவஸ்தா²நாத் । யாநி ச ஸோமாஜ்யபய:ப்ரப்⁴ருதீந்யக்³நௌ ஹூயதே தாந்யாதி³த்யரஶ்மிபி⁴ரக்³நிஸம்வலிதைரூத்பந்நபாகாந்யம்ருதீபா⁴வமாபந்நாந்யாதி³த்யமண்ட³லம்ருங்மந்த்ரமது⁴பைர்நீயந்தே । யதா² ஹி ப்⁴ரமரா: புஷ்பேப்⁴ய ஆஹ்ருத்ய மகரந்த³ம் ஸ்வஸ்தா²நமாநயந்த்யேவம்ருங்மந்த்ரப்⁴ரமரா: ப்ரயோக³ஸமவேதார்த²ஸ்மாரணாதி³பி⁴ர்ருக்³வேத³விஹிதேப்⁴ய: கர்மகுஸுமேப்⁴ய ஆஹ்ருத்ய தந்நிஷ்பந்நம் மகரந்த³மாதி³த்யமண்ட³லம் லோஹிதாபி⁴ரஸ்ய ப்ராசீபீ⁴ ரஶ்மிநாடீ³பி⁴ராநயந்தி, தத³ம்ருதம் வஸவ உபஜீவந்தி । அதா²ஸ்யாதி³த்யமது⁴நோ த³க்ஷிணாபீ⁴ ரஶ்மிநாடீ³பி⁴: ஶுக்லாபி⁴ர்யஜுர்வேத³விஹிதகர்மகுஸுமேப்⁴ய ஆஹ்ருத்யாக்³நௌ ஹுதம் ஸோமாதி³ பூர்வவத³ம்ருதபா⁴வமாபந்நம் யஜுர்வேத³மந்த்ரப்⁴ரமரா ஆதி³த்யமண்ட³லமாநயந்தி, ததே³தத³ம்ருதம் ருத்³ரா உபஜீவந்தி । அதா²ஸ்யாதி³த்யமது⁴ந: ப்ரதீசீபீ⁴ ரஶ்மிநாடீ³பி⁴: க்ருஷ்ணாபி⁴: ஸாமவேத³விஹிதகர்மகுஸுமேப்⁴ய ஆஹ்ருத்யாக்³நௌ ஹுதம் ஸோமாதி³ பூர்வவத³ம்ருதபா⁴வமாபந்நம் ஸாமமந்த்ரஸ்தோத்ரப்⁴ரமரா ஆதி³த்யமண்ட³லமாநயந்தி, தத³ம்ருதமாதி³த்யா உபஜீவந்தி । அதா²ஸ்யாதி³த்யமது⁴ந உதீ³சிபி⁴ரதிக்ருஷ்ணாபீ⁴ ரஶ்மிநாடீ³பி⁴ரத²ர்வவேத³விஹிதேப்⁴ய: கர்மகுஸுமேப்⁴ய ஆஹ்ருத்யாக்³நௌ ஹுதம் ஸோமாதி³ பூர்வவத³ம்ருதபா⁴வமாபந்நமத²ர்வாங்கி³ரஸமந்த்ரப்⁴ரமரா:, ததா²ஶ்வமேத⁴வாச:ஸ்தோமகர்மகுஸுமாத் இதிஹாஸபுராணமந்த்ரப்⁴ரமரா ஆதி³த்யமண்ட³லமாநயந்தி । அஶ்வமேதே⁴ வாச:ஸ்தோமே ச பாரிப்லவம் ஶம்ஸந்தி இதி ஶ்ரவணாதி³திஹாஸபுராணமந்த்ராணாமப்யஸ்தி ப்ரயோக³: । தத³ம்ருதம் மருத உபஜீவந்தி । அதா²ஸ்ய யா ஆதி³த்யமது⁴ந ஊர்த்⁴வா ரஶ்மிநாட்³யோ கோ³ப்யாஸ்தாபி⁴ருபாஸநப்⁴ரமரா: ப்ரணவகுஸுமாதா³ஹ்ருத்யாதி³த்யமண்ட³லமாநயந்தி, தத³ம்ருதமுபஜீவந்தி ஸாத்⁴யா: । தா ஏதா ஆதி³த்யவ்யபாஶ்ரயா: பஞ்ச ரோஹிதாத³யோ ரஶ்மிநாட்³ய ருகா³தி³ஸம்ப³த்³தா⁴: க்ரமேணோபதி³ஶ்யேதி யோஜநா । ஏததே³வாம்ருதம் த்³ருஷ்ட்வோபலப்⁴ய யதா²ஸ்வம் ஸமஸ்தை: கரணைர்யஶஸ்தேஜ இந்த்³ரியஸாகல்யவீர்யாந்நாத்³யாந்யம்ருதம் தது³பலப்⁴யாதி³த்யே த்ருப்யதி । தேந க²ல்வம்ருதேந தே³வாநாம் வஸ்வாதீ³நாம் மோத³நம் வித³த⁴தா³தி³த்யோ மது⁴ । ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - ந கேவலமுபாஸ்யோபாஸகபா⁴வ ஏகஸ்மிந்விருத்⁴யதே, அபி து ஜ்ஞாத்ருஜ்ஞேயபா⁴வஶ்ச ப்ராப்யப்ராபகபா⁴வஶ்சேதி ।

ததா²க்³நி: பாத³ இதி ।

அதி⁴தை³வதம் க²ல்வாகாஶே ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்டிவிதா⁴நார்த²முக்தம் । ஆகாஶஸ்ய ஹி ஸர்வக³தத்வம் ரூபாதி³ஹீநத்வே ச ப்³ரஹ்மணா ஸாரூப்யம், தஸ்ய சைதஸ்யாகாஶஸ்ய ப்³ரஹ்மணஶ்சத்வார: பாதா³ அக்³ந்யாத³ய: “அக்³நி: பாத³:” இத்யாதி³நா த³ர்ஶிதா: । யதா² ஹி கோ³: பாதா³ ந க³வா வியுஜ்யந்த, ஏவமக்³ந்யாத³யோ(அ)பி நாகாஶேந ஸர்வக³தேநேத்யாகாஶஸ்ய பாதா³: ।

ததே³வமாகாஶஸ்ய சதுஷ்பதோ³ ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்டிம் விதா⁴ய ஸ்வரூபேண வாயும் ஸம்வர்க³கு³ணகமுபாஸ்யம் விதா⁴தும் மஹீகரோதி -

வாயுர்வாவ ஸம்வர்க³: ।

ததா² ஸ்வரூபேணைவாதி³த்யம் ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்ட்யோபாஸ்யம் விதா⁴தும் மஹீகரோதி -

ஆதி³த்யோ ப்³ரஹ்மேத்யாதே³ஶ:

உபதே³ஶ: । அதிரோஹிதார்த²மந்யத் ॥ 31 ॥