பூர்வபக்ஷமநுபா⁴ஷதே -

யத³ப்யுக்தமிதி ।

ஏகதே³ஶிமதேந தாவத்பரிஹரதி -

அத்ர ப்³ரூம இதி ।

ததே³தத்பூர்வபக்ஷிணமுத்தா²ப்ய தூ³ஷயதி -

அத்ராஹ

பூர்வபக்ஷீ । ஶாப்³தீ³ க²ல்வியம் க³தி:, யத்தாத்பர்யாதீ⁴நவ்ருத்தித்வம் நாம । நஹ்யந்யபர: ஶப்³தோ³(அ)ந்யத்ர ப்ரமாணம் ப⁴விதுமர்ஹதி । நஹி ஶ்வித்ரிநிர்ணேஜநபரம் ஶ்வேதோ தா⁴வதீதி வாக்யமித: ஸாரமேயக³மநம் க³மயிதுமர்ஹதி । நச நஞ்வதி மஹாவாக்யே(அ)வாந்தரவாக்யார்தோ² விதி⁴ரூப: ஶக்யோ(அ)வக³ந்தும் । நச ப்ரத்யயமாத்ராத்ஸோ(அ)ப்யர்தோ²(அ)ஸ்ய ப⁴வதி, தத்ப்ரத்யயஸ்ய ப்⁴ராந்தித்வாத் । ந புந: ப்ரத்யக்ஷாதீ³நாமியம் க³தி: । நஹ்யுத³காஹரணார்தி²நா க⁴டத³ர்ஶநாயோந்மீலிதம் சக்ஷுர்க⁴டபடௌ வா படம் வா கேவலம் நோபலப⁴தே ।

ததே³வமேகதே³ஶிநி பூர்வபக்ஷிணா தூ³ஷிதே பரமஸித்³தா⁴ந்தவாத்³யாஹ -

அத்ரோச்யதே விஷம உபந்யாஸ இதி ।

அயமபி⁴ஸந்தி⁴: - லோகே விஶிஷ்டார்த²ப்ரத்யாயநாய பதா³நி ப்ரயுக்தாநி தத³ந்தரேண ந ஸ்வார்த²மாத்ரஸ்மாரணே பர்யவஸ்யந்தி । நஹி ஸ்வார்த²ஸ்மாரணமாத்ராய லோகே பதா³நாம் ப்ரயோகோ³ த்³ருஷ்டபூர்வ: । வாக்யார்தே² து த்³ருஶ்யதே । ந சைதாந்யஸ்மாரிதஸ்வார்தா²நி ஸாக்ஷாத்³வாக்யார்த²ம் ப்ரத்யாயயிதுமீஶதே இதி ஸ்வார்த²ஸ்மாரணம் வாக்யார்த²மிதயே(அ)வாந்தரவ்யாபார: கல்பித: பதா³நாம் । நச யத³ர்த²ம் யத்தத்தேந விநா பர்யவஸ்யதீதி ந ஸ்வார்த²மாத்ரபி⁴தா⁴நே பர்யவஸாநம் பதா³நாம் । நச நஞ்வதி வாக்யே விதா⁴நபர்யவஸாநம் । ததா² ஸதி நஞ்பத³மநர்த²கம் ஸ்யாத் । யதா²ஹு: - “ஸாக்ஷாத்³யத்³யபி குர்வந்தி பதா³ர்த²ப்ரதிபாத³நம் । வர்ணாஸ்ததா²பி நைதஸ்மிந்பர்யவஸ்யந்தி நிஷ்ப²லே ॥ வாக்யார்த²மிதயே தேஷாம் ப்ரவ்ருத்தௌ நாந்தரீயம் । பாகே ஜ்வாலேவ காஷ்டா²நாம் பதா³ர்த²ப்ரதிபாத³நம்” ॥ இதி । ஸேயமேகஸ்மிந்வாக்யே க³தி: । யத்ர து வாக்யஸ்யைகஸ்ய வாக்யாந்தரேண ஸம்ப³ந்த⁴ஸ்தத்ர லோகாநுஸாரதோ பூ⁴தார்த²வ்யுத்பத்தௌ ச ஸித்³தா⁴யாமேகைகஸ்ய வாக்யஸ்ய தத்தத்³விஶிஷ்டார்த²ப்ரத்யாயநேந பர்யவஸிதவ்ருத்திந: பஶ்சாத்குதஶ்சித்³தே⁴தோ: ப்ரயோஜநாந்தராபேக்ஷாயாமந்வய: கல்ப்யதே । யதா² “வாயுர்வை க்ஷேபிஷ்டா² தே³வதா வாயுமேவ ஸ்வேந பா⁴க³தே⁴யேநோபதா⁴வதி ஸ ஏவைநம் பூ⁴திம் க³மயதி வாயவ்யம் ஶ்வேதமாலபே⁴த”(க்ரு.ய. 2.1.1) இத்யத்ர । இஹ ஹி யதி³ ந ஸ்வாத்⁴யாயாத்⁴யயநவிதி⁴: ஸ்வாத்⁴யாயஶப்³த³வாச்யம் வேத³ராஶிம் புருஷார்த²தாமநேஷ்யத்ததோ பூ⁴தார்த²மாத்ரபர்யவஸிதா நார்த²வாதா³ வித்⁴யுத்³தே³ஶேநைகவாக்யதாமாக³மிஷ்யந் । தஸ்மாத் ஸ்வாத்⁴யாயவிதி⁴வஶாத்கைமர்த்²யாகாங்க்ஷாயாம் வ்ருத்தாந்தாதி³கோ³சரா: ஸந்தஸ்தத்ப்ரத்யாயநத்³வாரேண விதே⁴யப்ராஶஸ்த்யம் லக்ஷயந்தி, ந புநரவிவக்ஷிதஸ்வார்தா² ஏவ தல்லக்ஷணே ப்ரப⁴வந்தி, ததா² ஸதி லக்ஷணைவ ந ப⁴வேத் । அபி⁴தே⁴யாவிநாபா⁴வஸ்ய தத்³பீ³ஜஸ்யாபா⁴வாத் । அத ஏவ க³ங்கா³யாம் கோ⁴ஷ இத்யத்ர க³ங்கா³ஶப்³த³: ஸ்வார்த²ஸம்ப³த்³த⁴மேவ தீரம் லக்ஷயதி ந து ஸமுத்³ரதீரம், தத்கஸ்ய ஹேதோ:, ஸ்வார்த²ப்ரத்யாஸத்த்யபா⁴வாத் । ந சைதத்ஸர்வம் ஸ்வார்தா²விவக்ஷாயாம் கல்பதே । அத ஏவ யத்ர ப்ரமாணாந்தரவிருத்³தா⁴ர்தா² அர்த²வாதா³ த்³ருஶ்யந்தே, யதா² - ‘ஆதி³த்யோ வை யூப:’ ‘யஜமாந: ப்ரஸ்தர:’ இத்யேவமாத³ய:, தத்ர யதா² ப்ரமாணாந்தராவிரோத⁴:, யதா² ச ஸ்துத்யர்த²தா, தது³ப⁴யஸித்³த்⁴யர்த²ம் “கு³ணவாத³ஸ்து”(ஜை.ஸூ. 1।2।10 ) இதி ச “தத்ஸித்³தி⁴:” இதி சாஸூத்ரயஜ்ஜைமிநி: । தஸ்மாத்³யத்ர ஸோ(அ)ர்தோ²(அ)ர்த²வாதா³நாம் ப்ரமாணாந்தரவிருத்³த⁴ஸ்தத்ர கு³ணவாதே³ந ப்ராஶஸ்த்யலக்ஷணேதி லக்ஷிதலக்ஷணா । யத்ர து ப்ரமாணாந்தரஸம்வாத³ஸ்தத்ர ப்ரமாணாந்தராதி³வார்த²வாதா³த³பி ஸோ(அ)ர்த²: ப்ரஸித்⁴யதி, த்³வயோ: பரஸ்பராநபேக்ஷயோ: ப்ரத்யக்ஷாநுமாநயோரிவைகத்ரார்தே² ப்ரவ்ருத்தே: । ப்ரமாத்ரபேக்ஷயா த்வநுவாத³கத்வம் । ப்ரமாதா ஹ்யவ்யுத்பந்ந: ப்ரத²மம் யதா² ப்ரத்யக்ஷாதி³ப்⁴யோ(அ)ர்த²மவக³ச்ச²தி ந ததா²ம்நாயத:, தத்ர வ்யுத்பத்த்யாத்³யபேக்ஷத்வாத் । நது ப்ரமாணாபேக்ஷயா, த்³வயோ: ஸ்வார்தே²(அ)நபேக்ஷத்வாதி³த்யுக்தம் । நந்வேவம் மாநாந்தரவிரோதே⁴(அ)பி கஸ்மாத்³கு³ணவாதோ³ ப⁴வதி, யாவதா ஶப்³த³விரோதே⁴ மாநாந்தரமேவ கஸ்மாந்ந பா³த்⁴யதே, வேதா³ந்தைரிவாத்³வைதவிஷயை: ப்ரத்யக்ஷாத³ய: ப்ரபஞ்சகோ³சரா:, கஸ்மாத்³வா(அ)ர்த²வாத³வத்³வேதா³ந்தா அபி கு³ணவாதே³ந ந நீயந்தே । அத்ரோச்யதே - லோகாநுஸாரதோ த்³விவிதோ⁴ ஹி விஷய: ஶப்³தா³நாம் , த்³வாரதஶ்ச தாத்பர்யதஶ்ச । யதை²கஸ்மிந்வாக்யே பதா³நாம் பதா³ர்தா² த்³வாரதோ வாக்யார்த²ஶ்ச தாத்பர்யதோ விஷய: ஏவம் வாக்யத்³வயைகவாக்யதாயாமபி । யதே²யம் தே³வத³த்தீயா கௌ³: க்ரேதவ்யேத்யேகம் வாக்யம் , ஏஷா ப³ஹுக்ஷீரேத்யபரம் தத³ஸ்ய ப³ஹுக்ஷீரத்வப்ரதிபாத³நம் த்³வாரம் । தாத்பர்யம் து க்ரேதவ்யேதி வாக்யாந்தரார்தே² । தத்ர யத்³த்³வாரதஸ்தத்ப்ரமாணாந்தரவிரோதே⁴(அ)ந்யதா² நீயதே । யதா² விஷம் ப⁴க்ஷயேதி வாக்யம் மா அஸ்ய க்³ருஹே பு⁴ங்க்ஷ்வேதி வாக்யாந்தரார்த²பரம் ஸத் । யத்ர து தாத்பர்யம் தத்ர மாநாந்தரவிரோதே⁴ பௌருஷேயப்ரமாணமேவ ப⁴வதி । வேதா³ந்தாஸ்து பௌர்வாபர்யபர்யாலோசநயா நிரஸ்தஸமஸ்தபே⁴த³ப்ரபஞ்சப்³ரஹ்மப்ரதிபாத³நபரா அபௌருஷேயதா ஸ்வத:ஸித்³த⁴தாத்த்விகப்ரமாணபா⁴வா: ஸந்தஸ்த்தாத்த்விகப்ரமாணபா⁴வாத்ப்ரத்யக்ஷாதீ³நி ப்ரச்யாவ்ய ஸாம்வ்யவஹாரிகே தஸ்மிந்வ்யவஸ்தா²பயந்தி । ந ச ‘ஆதி³த்யோ வை யூப:’ இதி வாக்யமாதி³த்யஸ்ய யூபத்வப்ரதிபாத³நபரமபி து யூபஸ்துதிபரம் । தஸ்மாத்ப்ரமாணாந்தரவிரோதே⁴ த்³வாரீபூ⁴தோ விஷயோ கு³ணவாதே³ந நீயதே । யத்ர து ப்ரமாணாந்தரம் விரோத⁴கம் நாஸ்தி, யதா² தே³வதாவிக்³ரஹாதௌ³, தத்ர த்³வாரதோ(அ)பி விஷய: ப்ரதீயமாநோ ந ஶக்யஸ்த்யக்தும் । நச கு³ணவாதே³ந நேதும், கோ ஹி முக்²யே ஸம்ப⁴வதி கௌ³ணமாஶ்ரயேத³திப்ரஸங்கா³த் । ததா² ஸத்யநதி⁴க³தம் விக்³ரஹாதி³ ப்ரதிபாத³யத் வாக்யம் பி⁴த்³யேதேதி சேத் அத்³தா⁴ । பி⁴ந்நமேவைதத்³வாக்யம் । ததா² ஸதி தாத்பர்யபே⁴தோ³(அ)பீதி சேத் । ந । த்³வாரதோ(அ)பி தத³வக³தௌ தாத்பர்யாந்தரகல்பநா(அ)யோகா³த் । நச யஸ்ய யத்ர ந தாத்பர்யம் தஸ்ய தத்ராப்ராமாண்யம், ததா² ஸதி விஶிஷ்டபரம் வாக்யம் விஶேஷணேஷ்வப்ரமாணமிதி விஶிஷ்டபரமபி ந ஸ்யாத் , விஶேஷணாவிஷயத்வாத் । விஶிஷ்டவிஷயத்வேந து ததா³க்ஷேபே பரஸ்பராஶ்ரயத்வம் । ஆக்ஷேபாத்³விஶேஷணப்ரதிபத்தௌ ஸத்யாம் விஶிஷ்டவிஷயத்வம் விஶிஷ்டவிஷயத்வாச்ச ததா³க்ஷேப: । தஸ்மாத்³விஶிஷ்டப்ரத்யயபரேப்⁴யோ(அ)பி விஶேஷணாநி ப்ரதீயமாநாநி தஸ்யைவ வாக்யஸ்ய விஷயத்வேநாநிச்ச²தாப்யப்⁴யுபேயாநி யதா², தத்³யாந்யபரேப்⁴யோ(அ)ப்யர்த²வாத³வாக்யேப்⁴யோ தே³வதாவிக்³ரஹாத³ய: ப்ரதீயமாநா அஸதி ப்ரமாணாந்தரவிரோதே⁴ ந யுக்தாஸ்த்யக்தும் । நஹி முக்²யார்த²ஸம்ப⁴வே கு³ணவாதோ³ யுஜ்யதே । நச பூ⁴தார்த²மப்யபௌருஷேயம் வசோ மாநாந்தராபேக்ஷம் ஸ்வார்தே², யேந மாநாந்தராஸம்ப⁴வே ப⁴வேத³ப்ரமாணமித்யுக்தம் । ஸ்யாதே³தத் । தாத்பர்யைக்யே(அ)பி யதி³ வாக்யபே⁴த³:, கத²ம் தர்ஹ்யர்தை²கத்வாதே³கம் வாக்யம் । ந । தத்ர தத்ர யதா²ஸ்வம் தத்தத்பதா³ர்த²விஶிஷ்டைகபதா³ர்த²ப்ரதீதிபர்யவஸாநஸம்ப⁴வாத் । ஸ து பதா³ர்தா²ந்தரவிஶிஷ்ட: பதா³ர்த² ஏக: க்வசித்³த்³வாரபூ⁴த: க்வசித்³த்³வாரீத்யேதாவாந் விஶேஷ: । நந்வேவம் ஸதி ஓத³நம் பு⁴க்த்வா க்³ராமம் க³ச்ச²தீத்யத்ராபி வாக்யபே⁴த³ப்ரஸங்க³: । அந்யோ ஹி ஸம்ஸர்க³ ஓத³நம் பு⁴க்த்வேதி, அந்யஸ்து க்³ராமம் க³ச்ச²தீதி । ந । ஏகத்ர ப்ரதீதேரபர்யவஸாநாத் । பு⁴க்த்வேதி ஹி ஸமாநகர்த்ருகதா பூர்வகாலதா ச ப்ரதீயதே । ந சேயம் ப்ரதீதிரபரகாலக்ரியாந்தரப்ரத்யயமந்தரேண பர்யவஸ்யதி । தஸ்மாத்³யாவதி பத³ஸமூஹே பதா³ஹிதா: பதா³ர்த²ஸ்ம்ருதய: பர்யவஸந்தி தாவதே³கம் வாக்யம் । அர்த²வாத³வாக்யே சைதா: பர்யவஸ்யந்தி விநைவ விதி⁴வாக்யம் விஶிஷ்டார்த²ப்ரதீதே: । ந ச த்³வாப்⁴யாம் த்³வாப்⁴யாம் பதா³ப்⁴யாம் விஶிஷ்டார்த²ப்ரத்யயபர்யவஸாநாத் பஞ்சஷட்பத³வதி வாக்யே ஏகஸ்மிந்நாநாத்வப்ரஸங்க³: । நாநாத்வே(அ)பி விஶேஷணாநாம் விஶேஷ்யஸ்யைகத்வாத் , தஸ்ய ச ஸக்ருச்சச்²ருதஸ்ய ப்ரதா⁴நபூ⁴தஸ்ய கு³ணபூ⁴தவிஶேஷணாநுரோதே⁴நாவர்தநாயோகா³த் । ப்ரதா⁴நபே⁴தே³ து வாக்யபே⁴த³ ஏவ । தஸ்மாத்³விதி⁴வாக்யாத³ர்த²வாத³வாக்யமந்யதி³தி வாக்யயோரேவ ஸ்வஸ்வவாக்யார்த²ப்ரத்யயாவஸிதவ்யாபாரயோ: பஶ்சாத்குதஶ்சித³பேக்ஷாயாம் பரஸ்பராந்வய இதி ஸித்³த⁴ம் ।

அபி ச விதி⁴பி⁴ரேவேந்த்³ராதி³தை³வத்யாநீதி ।

தே³வதாமுத்³தி³ஶ்ய ஹவிரவம்ருஶ்ய ச தத்³விஷயஸ்வத்வத்யாக³ இதி யாக³ஶரீரம் । நச சேதஸ்யநாலிகி²தா தே³வதோத்³தே³ஷ்டும் ஶக்யா । நச ரூபரஹிதா சேதஸி ஶக்யத ஆலேகி²துமிதி யாக³விதி⁴நைவ தத்³ரூபாபேக்ஷிணா யாத்³ருஶமந்யபரேப்⁴யோ(அ)பி மந்த்ரார்த²வாதே³ப்⁴யஸ்தத்³ரூபமவக³தம் தத³ப்⁴யுபேயதே, ரூபாந்தரகல்பநாயாம் மாநாபா⁴வாத் । மந்த்ரார்த²வாத³யோரத்யந்தபரோக்ஷவ்ருத்திப்ரஸங்கா³ச்ச । யதா² ஹி “வ்ராத்யோ வ்ராத்யஸ்தோமேந யஜதே” இதி வ்ராத்யஸ்வரூபாபேக்ஷாயாம் யஸ்ய பிதா பிதாமஹோ வா ஸோமம் ந பிபே³த் ஸ வ்ராத்ய இதி வ்ராத்யஸ்வரூபமவக³தம் வ்ராத்யஸ்தோமவித்⁴யபேக்ஷிதம் ஸத்³விதி⁴ப்ரமாணகம் ப⁴வதி, யதா² வா ஸ்வர்க³ஸ்ய ரூபமலௌகிகம் ‘ஸ்வர்க³காமோ யஜேத’ இதி விதி⁴நாபேக்ஷிதம் ஸத³ர்த²வாத³தோ(அ)வக³ம்யமாநம் விதி⁴ப்ரமாணகம் , ததா² தே³வதாரூபமபி । நநூத்³தே³ஶோ ரூபஜ்ஞாநமபேக்ஷதே ந புநா ரூபஸத்தாமபி, தே³வதாயா: ஸமாரோபேணாபி ச ரூபஜ்ஞாநமுபபத்³யத இதி ஸமாரோபிதமேவ ரூபம் தே³வதாயா மந்த்ரார்த²வாதை³ருச்யதே । ஸத்யம், ரூபஜ்ஞாநமபேக்ஷதே । தச்சாந்யதோ(அ)ஸம்ப⁴வாந்மந்த்ரார்த²வாதே³ப்⁴ய ஏவ । தஸ்ய து ரூபஸ்யாஸதி பா³த⁴கே(அ)நுப⁴வாரூட⁴ம் ததா²பா⁴வம் பரித்யஜ்யாந்யதா²த்வமநநுபூ⁴யமாநமஸாம்ப்ரதம் கல்பயிதும் । தஸ்மாத்³வித்⁴யபேக்ஷிதமந்த்ரார்த²வாதை³ரந்யபரைரபி தே³வதாரூபம் பு³த்³தா⁴வுபநிதீ⁴யமாநம் விதி⁴ப்ரமாணகமேவேதி யுக்தம் ।

ஸ்யாதே³தத் । வித்⁴யபேக்ஷாயாமந்யபராத³பி வாக்யாத³வக³தோ(அ)ர்த²: ஸ்வீக்ரியதே, தத³பேக்ஷைவ து நாஸ்தி, ஶப்³த³ரூபஸ்ய தே³வதாபா⁴வாத் , தஸ்ய ச மாநாந்தரவேத்³யத்வாதி³த்யத ஆஹ -

ந ச ஶப்³த³மாத்ரமிதி ।

ந கேவலம் - மந்த்ரார்த²வாத³தோ விக்³ரஹாதி³ஸித்³தி⁴:, அபி து இதிஹாஸபுராணலோகஸ்மரணேப்⁴யோ மந்த்ரார்த²வாத³மூலேப்⁴யோ வா ப்ரத்யக்ஷாத³மூலேப்⁴யோ வேத்யாஹ -

இதிஹாஸேதி । ஶ்லிஷ்யதே

யுஜ்யதே । நிக³த³மாத்ரவ்யாக்²யாதமந்யத் । ததே³வம் மந்த்ரார்த²வாதா³தி³ஸித்³தே⁴ தே³வதாவிக்³ரஹாதௌ³ கு³ர்வாதி³பூஜாவத்³தே³வதாபூஜாத்மகோ யாகோ³ தே³வதாப்ரஸாதா³தி³த்³வாரேண ஸப²லோ(அ)வகல்பதே । அசேதநஸ்ய து பூஜாமப்ரதிபத்³யமாநஸ்ய தத³நுபபத்தி: । ந சைவம் யஜ்ஞகர்மணோ தே³வதாம் ப்ரதி கு³ணபா⁴வாத்³தே³வதாத: ப²லோத்பாதே³ யாக³பா⁴வநாயா: ஶ்ருதம் ப²லவத்த்வம் யாக³ஸ்ய ச தாம் ப்ரதி தத்ப²லாம்ஶம் வா ப்ரதி ஶ்ருதம் கரணத்வம் ஹாதவ்யம் । யாக³பா⁴வநாயா ஏவ ஹி ப²லவத்யா யாக³லக்ஷணஸ்வகரணாவாந்தரவ்யாபாரத்வாத்³தே³வதாபோ⁴ஜநப்ரஸாதா³தீ³நாம் , க்ருஷிகர்மண இவ தத்தத³வாந்தரவ்யாபாரஸ்ய ஸஸ்யாதி⁴க³மஸாத⁴நத்வம் । ஆக்³நேயாதீ³நாமிவோத்பத்திபரமாபூர்வாவாந்தரவ்யாபாராணாம் ப⁴வந்மதே ஸ்வர்க³ஸாத⁴நத்வம் । தஸ்மாத்கர்மணோ(அ)பூர்வாவாந்தரவ்யாபாரஸ்ய வா தே³வதாப்ரஸாதா³வாந்தரவ்யாபாரஸ்ய வா ப²லவத்த்வாத் ப்ரதா⁴நத்வமுப⁴யஸ்மிந்நபி பக்ஷே ஸமாநம், நது தே³வதாயா விக்³ரஹாதி³மத்யா: ப்ராதா⁴ந்யமிதி ந த⁴ர்மமீமாம்ஸாயா: ஸூத்ரம் - “அபி வா ஶப்³த³பூர்வத்வாத்³யஜ்ஞகர்ம ப்ரதா⁴நம் கு³ணத்வே தே³வதாஶ்ருதி:”(ஜை.ஸூ. 9.1.9) இதி விருத்⁴யதே । தஸ்மாத்ஸித்³தோ⁴ தே³வதாநாம் ப்ராயேண ப்³ரஹ்மவித்³யாஸ்வதி⁴கார இதி ॥ 33 ॥