ஏவம் ப்ராப்த உச்யதே -

ப்ரக்ருதிஶ்ச ।

ந கேவலம் ப்³ரஹ்ம நிமித்தகாரணம், குத:, ப்ரதிஜ்ஞாத்³ருஷ்டாந்தயோரநுபரோதா⁴த் । நிமித்தகாரணத்வமாத்ரே து தாவுபருத்⁴யேயாதாம் । ததா²ஹி - “ந முக்²யே ஸம்ப⁴வத்யர்தே² ஜக⁴ந்யா வ்ருத்திரிஷ்யதே । ந சாநுமாநிகம் யுக்தமாக³மேநாபபா³தி⁴தம் ॥ ஸர்வே ஹி தாவத்³வேதா³ந்தா: பௌர்வாபர்யேண வீக்ஷிதா: । ஐகாந்திகாத்³வைதபரா த்³வைதமாத்ரநிஷேத⁴த:” ॥ ததி³ஹாபி ப்ரதிஜ்ஞாத்³ருஷ்டாந்தௌ முக்²யார்தா²வேவ யுக்தௌ ந து “யஜமாந: ப்ரஸ்தர:” இதிவத்³கு³ணகல்பநயா நேதவ்யௌ, தஸ்யார்த²வாத³ஸ்யாதத்பரத்வாத் । ப்ரதிஜ்ஞாத்³ருஷ்டாந்தவாக்யயோஸ்த்வத்³வைதபரத்வாது³பாதா³நகாரணாத்மகத்வாச்சோபாதே³யஸ்ய கார்யஜாதஸ்யோபாதா³நஜ்ஞாநேந தஜ்ஜ்ஞாநோபபத்தே: । நிமித்தகாரணம் து கார்யாத³த்யந்தபி⁴ந்நமிதி ந தஜ்ஜ்ஞாநே கார்யஜ்ஞாநம் ப⁴வதி । அதோ ப்³ரஹ்மோபாதா³நகாரணம் ஜக³த: । நச ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யந்நிமித்தகாரணம் ஜக³த இத்யபி யுக்தம் । ப்ரதிஜ்ஞாத்³ருஷ்டாந்தோபரோதா⁴தே³வ । நஹி ததா³நீம் ப்³ரஹ்மணி ஜ்ஞாதே ஸர்வம் விஜ்ஞாதம் ப⁴வதி । ஜக³ந்நிமித்தகாரணஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யஸ்ய ஸர்வமத்⁴யபாதிநஸ்தஜ்ஜ்ஞாநேநாவிஜ்ஞாநாத் । யத இதி ச பஞ்சமீ ந காரணமாத்ரே ஸ்மர்யதே அபி து ப்ரக்ருதௌ, “ஜநிகர்து: ப்ரக்ருதி:”(பா. ஸூ. 1 । 4 । 30) இதி । ததோ(அ)பி ப்ரக்ருதித்வமவக³ச்சா²ம: । து³ந்து³பி⁴க்³ரஹணம் து³ந்து³ப்⁴யாகா⁴தக்³ரஹணம் ச தத்³க³தஶப்³த³த்வஸாமாந்யோபலக்ஷணார்த²ம் ॥ 23 ॥ அநாக³தேச்சா²ஸங்கல்போ(அ)பி⁴த்⁴யா । ஏதயா க²லு ஸ்வாதந்த்ர்யலக்ஷணேந கர்த்ருத்வேந நிமித்தத்வம் த³ர்ஶிதம் । “ப³ஹு ஸ்யாம்” (சா². உ. 6 । 2 । 3) இதி ச ஸ்வவிஷயதயோபாதா³நத்வமுக்தம் ॥ 24 ॥