ப்ரக்ருதிஶ்ச ப்ரதிஜ்ஞாத்³ருஷ்டாந்தாநுபரோதா⁴த் ।

ஸ்யாதே³தத் । வேதா³ந்தாநாம் ப்³ரஹ்மணி ஸமந்வயே த³ர்ஶிதே ஸமாப்தம் ஸமந்வயலக்ஷணமிதி கிமபரமவஶிஷ்யதே யத³ர்த²மித³மாரப்⁴யத இதி ஶங்காம் நிராகர்தும் ஸங்க³திம் த³ர்ஶயந்நவஶேஷமாஹ -

யதா²ப்⁴யுத³யேதி ।

அத்ர ச லக்ஷணஸ்ய ஸங்க³திமுக்த்வா லக்ஷணேநாஸ்யாதி⁴கரணஸ்ய ஸங்க³திருக்தா । ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - ஸத்யம் ஜக³த்காரணே ப்³ரஹ்மணி வேதா³ந்தாநாமுக்த: ஸமந்வய: ।

தத்ர காரணபா⁴வஸ்யோப⁴யதா² த³ர்ஶநாஜ்ஜக³த்காரணத்வம் ப்³ரஹ்மண: கிம் நிமித்தத்வேநைவ, உதோபாதா³நத்வேநாபி । தத்ர யதி³ ப்ரத²ம: பக்ஷஸ்தத உபாதா³நகாரணாநுஸரணே ஸாங்க்²யஸ்ம்ருதிஸித்³த⁴ம் ப்ரதா⁴நமப்⁴யுபேயம் । ததா² ச “ஜந்மாத்³யஸ்ய யத:” (ப்³ர. ஸூ. 1 । 1 । 2) இதி ப்³ரஹ்மலக்ஷணமஸாது⁴, அதிவ்யாப்தே: ப்ரதா⁴நே(அ)பி க³தத்வாத் । அஸம்ப⁴வாத்³வா । யதி³ தூத்தர: பக்ஷஸ்ததோ நாதிவ்யாப்திர்நாப்யவ்யாப்திரிதி ஸாது⁴ லக்ஷணம் । ஸோ(அ)யமவஶேஷ: । தத்ர “ஈக்ஷாபூர்வகர்த்ருத்வம் ப்ரபு⁴த்வமஸரூபதா । நிமித்தகாரணேஷ்வேவ நோபாதா³நேஷு கர்ஹிசித்” ॥ ததி³த³மாஹ -

தத்ர நிமித்தகாரணமேவ தாவதி³தி ।

ஆக³மஸ்ய காரணமாத்ரே பர்யவஸாநாத³நுமாநஸ்ய தத்³விஶேஷநியமமாக³மோ ந ப்ரதிக்ஷிபத்யபி த்வநுமந்யத ஏவேத்யாஹ -

பாரிஶேஷ்யாத்³ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யதி³தி ।

ப்³ரஹ்மோபாதா³நத்வஸ்ய ப்ரஸக்தஸ்ய ப்ரதிஷேதே⁴(அ)ந்யத்ராப்ரஸங்கா³த்ஸாங்க்²யஸ்ம்ருதிப்ரஸித்³த⁴மாநுமாநிகம் ப்ரதா⁴நம் ஶிஷ்யத இதி । ஏகவிஜ்ஞாநேந ச ஸர்வவிஜ்ஞாநப்ரதிஜ்ஞாநம் “உத தமாதே³ஶம்”(சா². உ. 6 । 1 । 3) இத்யாதி³நா, “யதா² ஸோம்யைகேந ம்ருத்பிண்டே³ந” (சா². உ. 6 । 1 । 4) இதி ச த்³ருஷ்டாந்த:, பரமாத்மந: ப்ராதா⁴ந்யம் ஸூசயத: । யதா² ஸோமஶர்மணைகேந ஜ்ஞாதேந ஸர்வே கடா² ஜ்ஞாதா ப⁴வந்தி ।