த்³விதீயபூர்வபக்ஷபீ³ஜமநயைவ த்ரிஸூத்ர்யாபாகரோதி -

யத³ப்யுக்தமிதி ।

ஶேஷமதிரோஹிதார்த²ம் வ்யாக்²யாதார்த²ம் ச । த்ருதீயபூர்வபக்ஷபீ³ஜநிராஸே காஶக்ருத்ஸ்நீயேநைவேத்யவதா⁴ரணம் தந்மதாஶ்ரயணேநைவ தஸ்ய ஶக்யநிராஸத்வாத் । ஐகாந்திகே ஹ்யத்³வைதே ஆத்மநோ(அ)ந்யகர்மகரணே “கேந கம் பஶ்யேத்”(ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 15) இதி ஆத்மநஶ்ச கர்மத்வம் “விஜ்ஞாதாரமரே கேந விஜாநீயாத்” (ப்³ரு. உ. 2 । 4 । 14) இதி ஶக்யம் நிஷேத்³து⁴ம் । பே⁴தா³பே⁴த³பக்ஷே வைகாந்திகே வா பே⁴தே³ ஸர்வமேதத³த்³வைதாஶ்ரயமஶக்யமித்யவதா⁴ரணஸ்யார்த²: ।

ந கேவலம் காஶக்ருத்ஸ்நீயத³ர்ஶநாஶ்ரயணேந பூ⁴தபூர்வக³த்யா விஜ்ஞாத்ருத்வமபி து ஶ்ருதிபௌர்வாபர்யபர்யாலோசநயாப்யேவமேவேத்யாஹ -

அபி ச யத்ர ஹீதி ।

கஸ்மாத் புந: காஶக்ருத்ஸ்நஸ்ய மதமாஸ்தீ²யதே நேதரேஷாமாசார்யாணாமித்யத ஆஹ -

த³ர்ஶிதம் து புரஸ்தாதி³தி ।

காஶக்ருத்ஸ்நீயஸ்ய மதஸ்ய ஶ்ருதிப்ரப³ந்தோ⁴பந்யாஸேந புந: ஶ்ருதிமத்த்வம் ஸ்ம்ருதிமத்த்வம் சோபஸம்ஹாரோபக்ரமமாஹ -

அதஶ்சேதி ।

க்வசித்பாட² ஆதஶ்சேதி । தஸ்யாவஶ்யம் சேத்யர்த²: । ஜநநஜராமரணபீ⁴தயோ விக்ரியாஸ்தாஸாம் ஸர்வாஸாம் “மஹாநஜ:”(ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 25) இத்யாதி³நா ப்ரதிஷேத⁴: । பரிணாமபக்ஷே(அ)ந்யஸ்ய சாந்யபா⁴வபக்ஷே ஐகாந்திகாத்³வைதப்ரதிபாத³நபரா: “ஏகமேவாத்³விதீயம்” (சா². உ. 6 । 2 । 1) இத்யாத³ய:, த்³வைதத³ர்ஶநநிந்தா³பராஶ்ச “அந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மி” (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) இத்யாத³ய:, ஜந்மஜராதி³விக்ரியாப்ரதிஷேத⁴பராஶ்ச “ஏஷ மஹாநஜ:”(ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 25) இத்யாத³ய: ஶ்ருதய உபருத்⁴யேரந் । அபிச யதி³ ஜீவபரமாத்மநோர்பே⁴தா³பே⁴தா³வாஸ்தீ²யேயாதாம் ததஸ்தயோர்மிதோ² விரோதா⁴த்ஸமுச்சயாபா⁴வாதே³கஸ்ய ப³லீயஸ்த்வே நாத்மநி நிரபவாத³ம் விஜ்ஞாநம் ஜாயேத, ப³லீயஸைகேந து³ர்ப³லபக்ஷாவலம்பி³நோ ஜ்ஞாநஸ்ய பா³த⁴நாத் । அத² த்வக்³ருஹ்யமாணவிஶேஷதயா ந ப³லாப³லாவதா⁴ரணம், தத: ஸம்ஶயே ஸதி ந ஸுநிஶ்சிதார்த²மாத்மநி ஜ்ஞாநம் ப⁴வேத் । ஸுநிஶ்சிதார்த²ம் ச ஜ்ஞாநம் மோக்ஷோபாய: ஶ்ரூயதே - “வேதா³ந்தவிஜ்ஞாநஸுநிஶ்சிதார்தா²:” (மு. உ. 3 । 2 । 6) இதி ।

ததே³ததா³ஹ -

அந்யதா² முமுக்ஷூணாமிதி ।

'ஏகத்வமநுபஶ்யத:” இதி ஶ்ருதிர்ந புநரேகத்வாநேகத்வே அநுபஶ்யத இதி ।

நநு யதி³ க்ஷேத்ரஜ்ஞபரமாத்மநோரபே⁴தோ³ பா⁴விக:, கத²ம் தர்ஹி வ்யபதே³ஶபு³த்³தி⁴பே⁴தௌ³ க்ஷேத்ரஜ்ஞ: பரமாத்மேதி கத²ஞ்ச நித்யஶுத்³த⁴பு³த்³த⁴முக்தஸ்வபா⁴வஸ்ய ப⁴க³வத: ஸம்ஸாரிதா । அவித்³யாக்ருதநாமரூபோபாதி⁴வஶாதி³தி சேத் । கஸ்யேயமவித்³யா । ந தாவஜ்ஜீவஸ்ய, தஸ்ய பரமாத்மநோ வ்யதிரேகாபா⁴வாத் । நாபி பரமாத்மந:, தஸ்ய வித்³யைகரஸஸ்யாவித்³யாஶ்ரயத்வாநுபபத்தே: । தத³த்ர ஸம்ஸாரித்வாஸம்ஸாரித்வவித்³யாவித்³யாவத்த்வரூபவிருத்³த⁴த⁴ர்மஸம்ஸர்கா³த்³பு³த்³தி⁴வ்யபதே³ஶபே⁴தா³ச்சாஸ்தி ஜீவேஶ்வரயோர்பே⁴தோ³(அ)பி பா⁴விக இத்யத ஆஹ -

ஸ்தி²தே ச பரமாத்மக்ஷேத்ரஜ்ஞாத்மைகத்வேதி ।

ந தாவத்³பே⁴தா³பே⁴தா³வேகத்ர பா⁴விகௌ ப⁴விதுமர்ஹத இதி விப்ரபஞ்சிதம் ப்ரத²மே பாதே³ । த்³வைதத³ர்ஶநநிந்த³யா சைகாந்திகாத்³வைதப்ரதிபாத³நபரா: பௌர்வாபர்யாலோசநயா ஸர்வே வேதா³ந்தா: ப்ரதீயந்தே । தத்ர யதா² பி³ம்பா³த³வத³தாத்தாத்த்விகே ப்ரதிபி³ம்பா³நாமபே⁴தே³(அ)பி நீலமணிக்ருபாணகாசாத்³யுபதா⁴நபே⁴தா³த்கால்பநிகோ ஜீவாநாம் பே⁴தோ³ பு³த்³தி⁴வ்யபதே³ஶபே⁴தௌ³ வர்தயதி, இத³ம் பி³ம்ப³மவதா³தமிமாநி ச ப்ரதிபி³ம்பா³நி நீலோத்பலபலாஶஶ்யாமலாநி வ்ருத்ததீ³ர்கா⁴தி³பே⁴த³பா⁴ஞ்ஜி ப³ஹூநீதி, ஏவம் பரமாத்மந: ஶுத்³த⁴ஸ்வபா⁴வாஜ்ஜீவாநமபே⁴த³ ஐகாந்திகே(அ)ப்யநிர்வசநீயாநாத்³யவித்³யோபதா⁴நபே⁴தா³த்கால்பநிகோ ஜீவாநாம் பே⁴தோ³ பு³த்³தி⁴வ்யபதே³ஶபே⁴தா³வயம் ச பரமாத்மா ஶுத்³த⁴விஜ்ஞாநாநந்த³ஸ்வபா⁴வ இமே ச ஜீவா அவித்³யாஶோகது³:கா²த்³யுபத்³ரவபா⁴ஜ இதி வர்தயதி । அவித்³யோபதா⁴நம் ச யத்³யபி வித்³யாஸ்வபா⁴வே பரமாத்மநி ந ஸாக்ஷாத³ஸ்தி ததா²பி தத்ப்ரதிபி³ம்ப³கல்பஜீவத்³வாரேண பரஸ்மிந்நுச்யதே । ந சைவமந்யோந்யாஶ்ரயோ ஜீவவிபா⁴கா³ஶ்ரயா(அ)வித்³யா, அவித்³யாஶ்ரயஶ்ச ஜீவவிபா⁴க³ இதி, பீ³ஜாங்குரவத³நாதி³த்வாத் । அத ஏவ காநுத்³தி³ஶ்யைஷ ஈஶ்வரோ மாயாமாரசயத்யநர்தி²காம், உத்³தே³ஶ்யாநாம் ஸர்கா³தௌ³ ஜீவாநாமபா⁴வாத் , கத²ம் சாத்மாநம் ஸம்ஸாரிணம் விவித⁴வேத³நாபா⁴ஜம் குர்யாதி³த்யாத்³யநுயோகோ³ நிரவகாஶ: । ந க²ல்வாதி³மாந் ஸம்ஸார:, நாப்யாதி³மாநவித்³யாஜீவவிபா⁴க³:, யேநாநுயுஜ்யேதேதி । அத்ர ச நாமக்³ரஹணேநாவித்³யாமுபலக்ஷயதி ।

ஸ்யாதே³தத் । யதி³ ந ஜீவாத் ப்³ரஹ்ம பி⁴த்³யதே, ஹந்த ஜீவ: ஸ்பு²ட இதி ப்³ரஹ்மாபி ததா² ஸ்யாத் , ததா² ச “நிஹிதம் கு³ஹாயாம்”(தை. உ. 2 । 1 । 1) இதி நோபபத்³யத இத்யத ஆஹ -

ந ஹி ஸத்யமிதி ।

யதா² ஹி பி³ம்ப³ஸ்ய மணிக்ருபாணாத³யோ கு³ஹா ஏவம் ப்³ரஹ்மணோ(அ)பி ப்ரதிஜீவம் பி⁴ந்நா அவித்³யா கு³ஹா இதி । யதா² ப்ரதிபி³ம்பே³ஷு பா⁴ஸமாநேஷு பி³ம்ப³ம் தத³பி⁴ந்நமபி கு³ஹ்யமேவம் ஜீவேஷு பா⁴ஸமாநேஷு தத³பி⁴ந்நமபி ப்³ரஹ்ம கு³ஹ்யம் ।

அஸ்து தர்ஹி ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யத்³கு³ஹ்யமித்யத ஆஹ -

ந ச ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்ய இதி ।

யே து

ஆஶ்மரத்²யப்ரப்⁴ருதய:

நிர்ப³ந்த⁴ம் குர்வந்தி தே வேதா³ந்தார்த²மிதி ।

ப்³ரஹ்மண: ஸர்வாத்மநா பா⁴க³ஶோ வா பரிணாமாப்⁴யுபக³மே தஸ்ய கார்யத்வாத³நித்யத்வாச்ச ததா³ஶ்ரிதோ மோக்ஷோ(அ)பி ததா² ஸ்யாத் । யதி³ த்வேவமபி மோக்ஷம் நித்யமக்ருதகம் ப்³ரூயுஸ்தத்ராஹ -

ந்யாயேநேதி ।

ஏவம் யே நதீ³ஸமுத்³ரநித³ர்ஶநேநாமுக்தேர்பே⁴த³ம் முக்தஸ்ய சாபே⁴த³ம் ஜீவஸ்யாஸ்தி²ஷத தேஷாமபி ந்யாயேநாஸங்க³தி: । நோ ஜாது க⁴ட: படோ ப⁴வதி । நநூக்தம் யதா² நதீ³ ஸமுத்³ரோ ப⁴வதீதி । கா புநர்நத்³யபி⁴மதா ஆயுஷ்மத: । கிம் பாத²:பரமாணவ உதைஷாம் ஸம்ஸ்தா²நபே⁴த³ ஆஹோஸ்வித்ததா³ரப்³தோ⁴(அ)வயவீ । தத்ர ஸம்ஸ்தா²நபே⁴த³ஸ்ய வாவயவிநோ வா ஸமுத்³ரநிவேஶே விநாஶாத் கஸ்ய ஸமுத்³ரேணைகதா । நதீ³பாத²:பரமாணூநாம் து ஸமுத்³ரபாத²:பரமாணுப்⁴ய: பூர்வவஸ்தி²தேப்⁴யோ பே⁴த³ ஏவ நாபே⁴த³: । ஏவம் ஸமுத்³ராத³பி தேஷாம் பே⁴த³ ஏவ । யே து காஶக்ருத்ஸ்நீயமேவ மதமாஸ்தா²ய ஜீவம் பரமாத்மநோம்(அ)ஶமாசக்²யுஸ்தேஷாம் கத²ம் “நிஷ்கலம் நிஷ்க்ரியம் ஶாந்தம்”(ஶ்வே. உ. 6 । 19) இதி ந ஶ்ருதிவிரோத⁴: । நிஷ்கலமிதி ஸாவயவத்வம் வ்யாஸேதி⁴ ந து ஸாம்ஶத்வம் , அம்ஶஶ்ச ஜீவ: பரமாத்மநோ நப⁴ஸ இவ கர்ணநேமிமண்ட³லாவச்சி²ந்நம் நப⁴: ஶப்³த³ஶ்ரவணயோக்³யம், வாயோரிவ ச ஶரீராவச்சி²ந்ந: பஞ்சவ்ருத்தி: ப்ராண இதி சேத் । ந தாவந்நபோ⁴ நப⁴ஸோம்(அ)ஶ:, தஸ்ய தத்த்வாத் । கர்ணநேமிமண்ட³லாவச்சி²ந்நமம்ஶ இதி சேத் , ஹந்த தர்ஹி ப்ராப்தாப்ராப்தவிவேகேந கர்ணநேமிமண்ட³லம் வா தத்ஸம்யோகோ³ வேத்யுக்தம் ப⁴வதி । நச கர்ணநேமிமண்ட³லம் தஸ்யாம்ஶ:, தஸ்ய ததோ பே⁴தா³த் । தத்ஸம்யோகோ³ நபோ⁴த⁴ர்மத்வாத்தஸ்யாம்ஶ இதி சேத் । ந । அநுபபத்தே: । நபோ⁴த⁴ர்மத்வே ஹி தத³நவயவம் ஸர்வத்ராபி⁴ந்நமிதி தத்ஸம்யோக³: ஸர்வத்ர ப்ரதே²த । நஹ்யஸ்தி ஸம்ப⁴வோ(அ)நவயவமவ்யாப்யவர்தத இதி । தஸ்மாத்தத்ராஸ்தி சேத்³வ்யாப்யைவ । ந சேத்³வ்யாப்நோதி தத்ர நாஸ்த்யேவ । வ்யாப்யைவாஸ்தி கேவலம் ப்ரதிஸம்ப³ந்த்⁴யதீ⁴நநிரூபணதயா ந ஸர்வத்ர நிரூப்யத இதி சேத் , ந நாம நிரூப்யதாம் । தத்ஸம்யுக்தம் து நப⁴: ஶ்ரவணயோக்³யம் ஸர்வத்ராஸ்தீதி ஸர்வத்ர ஶ்ரவணப்ரஸங்க³: । நச பே⁴தா³பே⁴த³யோரந்யதரேணாம்ஶ: ஶக்யோ நிர்வக்தும் ந சோபா⁴ப்⁴யாம், விருத்³த⁴யோரேகத்ராஸமவாயாதி³த்யுக்தம் । தஸ்மாத³நிர்வசநீயாநாத்³யவித்³யாபரிகல்பித ஏவாம்ஶோ நப⁴ஸோ ந பா⁴விக இதி யுக்தம் । நச கால்பநிகோ ஜ்ஞாநமாத்ராயத்தஜீவித: கத²மவிஜ்ஞாயமாநோ(அ)ஸ்தி, அஸம்ஶ்சாம்ஶ: கத²ம் ஶப்³த³ஶ்ரவணலக்ஷணாய கார்யாய கல்பதே, ந ஜாது ரஜ்ஜ்வாமஜ்ஞாயமாந உரகோ³ ப⁴யகம்பாதி³கார்யாய பர்யாப்த இதி வாச்யம் । அஜ்ஞாதத்வாஸித்³தே⁴: கார்யவ்யங்க³த்வாத³ஸ்ய । கார்யோத்பாதா³த்பூர்வமஜ்ஞாதம் கத²ம் கார்யோத்பாதா³ங்க³மிதி சேத் । ந । பூர்வபூர்வகார்யோத்பாத³வ்யங்க்³யத்வாத³ஸத்யபி ஜ்ஞாநே தத்ஸம்ஸ்காராநுவ்ருத்தேரநாதி³த்வாச்ச கல்பநா தத்ஸம்ஸ்காரப்ரவாஹஸ்ய । அஸ்து வாநுபபத்திரேவ கார்யகாரணயோர்மாயாத்மகத்வாத் । அநுபபத்திர்ஹி மாயாமுபோத்³ப³லயத்யநுபபத்³யமாநார்த²த்வாந்மாயாயா: । அபி ச பா⁴விகாம்ஶவாதி³நாம் மதே பா⁴விகாம்ஶஸ்ய ஜ்ஞாநேநோச்சே²த்துமஶக்யத்வாந்ந ஜ்ஞாநத்⁴யாநஸாத⁴நோ மோக்ஷ: ஸ்யாத் । ததே³வமகாஶாம்ஶ இவ ஶ்ரோத்ரமநிர்வசநீயம் । ஏவம் ஜீவோ ப்³ரஹ்மணோம்(அ)ஶ இதி காஶக்ருத்ஸ்நீயம் மதமிதி ஸித்³த⁴ம் ॥ 22 ॥