तद्व्याचष्टे -

तुशब्द इति ।

यदुक्तं हिताकरणादयो दोषा ब्रह्मणि प्रादुःष्युरिति, तत्राह -

यत्सर्वज्ञमिति ।

तत्र हेतुमाह -

नहीति ।

नित्यमुक्तस्यापि ब्रह्मणो मायाशक्तियोगाद्विश्वनिर्मातृत्वमविरुद्धमिति भावः ।

यत्तु कर्तृत्वेन स्मर्तृत्वेन च भवितव्यं स्वयमेव चोपसंहर्तव्यमिति, तत्राह -

नचेति ।

क्वचिदपि ज्ञानप्रतिबन्धो नेत्यत्र हेतुमाह -

सर्वज्ञात्वादिति ।

क्वचिदपि शक्तिप्रतिबन्धो नास्तीत्यत्रापि हेतुमाह -

सर्वशक्तित्वाच्चेति ।

तर्हि क्वचिदपि ज्ञानप्रतिबन्धाद्यभावादस्मदादिष्वपि स्मरणादिप्रसक्तिरित्याशङ्क्याह -

शारीरस्त्विति ।

तदभेदात्परस्मिन्नपि स्रष्टरि तेषां प्रसक्तिमाशङ्क्योक्तम् -

न त्विति ।

सत्यभेदे दर्शितव्यवस्थानुपपत्तिरिति शङ्कते -

कुत इति ।

सूत्रावयवं हेतुमवतार्थ व्याचष्टे -

भेदनिर्देशादिति ।

कर्तृकर्मादीत्यादिशब्दो व्यक्तिभेदविषयः । सर्वस्यापि जीवब्रह्मणोर्भेदनिर्देशस्य कर्तृकर्मान्तर्भावात् ।

इदानीं पूर्ववादी पूर्वोक्तं स्मारयन्भेदनिर्देशस्यासाधकत्वमाशङ्कते -

नन्विति ।

तुल्यबलतया द्वयोरपि निर्देशयोः साधकत्वमाशङ्क्याह -

कथमिति ।

वास्तवमेकत्वमौपाधिकं नानात्वमित्युभयनिर्देशोपपत्तिरिति परिहरति -

नैष दोष इति ।

इतश्च ब्रह्मगतं स्रष्टृत्वं जीवगतं वा हिताकरणादि परस्परं न सम्भवतीत्याह -

अपि चेति ।

तत्त्वमसीति वाक्यार्थज्ञानादूर्ध्वमभेदावगमाद्ब्रह्मणः स्वष्टृत्वं जीवस्य तस्य हिताकरणादि ब्रह्मणः स्यादिति वा प्रागेव वा तदवगमादिति विकल्प्याद्ये दोषमाह -

यदेति ।

भेदव्यवहारस्य भिथ्याज्ञानविजृम्भितत्वमसिद्धमित्याशङ्क्याह -

अविद्येति ।

कार्यकरणाविवेककृता भ्रान्तिरित्यत्र दृष्टान्तमाह -

जन्मेति ।

द्वितीयं प्रत्याह -

अबाधिते त्विति ॥ २२ ॥