यज्ञादीनां शमादीनां च विद्यासंनिहितानां तच्छेषतोक्ता तत्प्रसङ्गाद्विद्यासंनिध्युक्तसर्वान्नाभ्यनुज्ञानस्यापि विद्याशेषतामाशङ्क्य प्रत्याह -
सर्वान्नेति ।
प्राणविदः सर्वान्नानुज्ञानं विषयं वक्तुं शाखाद्वायस्थां श्रुतिमाह -
प्राणेति ।
जग्धं भक्षितम् । विषयवाक्यार्थं सङ्गृह्णाति -
सर्वमिति ।
अपूर्वत्वाद्विध्यश्रुतेश्च संशयमाह -
किमिति ।
अत्र प्राणविद्यायाः स्वतन्त्रपुमर्थहेतोर्वाक्यार्थज्ञानोपयुक्तायाः स्तुत्यर्थं सर्वान्नानुज्ञानकीर्तनमिति कथनात्पादादिसङ्गतिः । पूर्वपक्षे प्राणविदो भक्ष्याभक्ष्यविभागासिद्धिः ।
सिद्धान्ते विदुषोऽविदुषश्चानापदि तत्सिद्धिरिति मन्वानः संशयमनूद्य पूर्वपक्षयति -
विधिरितीति ।
विधिपक्षेऽनुष्ठानविशेषलाभं हेतुमाह -
तथाहीति ।
सर्वान्नानुज्ञानं स्वतन्त्रमेव विधीयतामित्याशङ्क्य संनिधिविरोधान्मैवमित्याह -
अत इति ।
सर्वान्नात्तृत्वं प्राणविद्याङ्गं चेत्तर्हि न कलञ्जं भक्षयेदित्यादि शास्त्रं विरुध्येेतेति शङ्कते -
नन्विति ।
प्राणविदतिरिक्तविषयं तदिति विरोधं परिहरति -
नेत्यादिना ।
उपपत्तिमेव कर्मविषयदृष्टान्तेनोदाहरति -
यथेति ।
तत्रैव विद्याविषयं दृष्टान्तमाह -
यथाचेति ।
यदुपमन्त्रयते स हिंकार इत्यादिना ग्राम्यव्यापारगतचेष्टासु हिंकारादिदृष्टिर्विहिता सा वामदेव्यविद्या तत्रोपमन्त्रणं सङ्केतकरणम् ।
दृष्टान्तयोरर्थं दार्ष्टान्तिके योजयति -
एवमिति ।
विविदिषावाक्ये वर्तमानापदेशेऽप्यपूर्वत्वात्पञ्चमलकाराङ्गीकारेण विधिकल्पनवन्न हेत्यादौ वर्तमानापदेशेऽप्यपूर्वत्वाद्विधिरिति मतमनूद्य सूत्राद्बहिरेव सिद्धान्तमाह -
एवमिति ।