ब्रह्मसूत्रभाष्यम्
द्वितीयोऽध्यायःद्वितीयः पादः
भाष्यरत्नप्रभाव्याख्या
 
उत्पत्त्यसम्भवात् ॥ ४२ ॥
येषामप्रकृतिरधिष्ठाता केवलनिमित्तकारणमीश्वरोऽभिमतः, तेषां पक्षः प्रत्याख्यातःयेषां पुनः प्रकृतिश्चाधिष्ठाता उभयात्मकं कारणमीश्वरोऽभिमतः, तेषां पक्षः प्रत्याख्यायतेननु श्रुतिसमाश्रयणेनाप्येवंरूप एवेश्वरः प्राङ्निर्धारितःप्रकृतिश्चाधिष्ठाता चेतिश्रुत्यनुसारिणी स्मृतिः प्रमाणमिति स्थितिःतत्कस्य हेतोरेष पक्षः प्रत्याचिख्यासित इतिउच्यतेयद्यप्येवंजातीयकोंऽशः समानत्वान्न विसंवादगोचरो भवति, अस्ति त्वंशान्तरं विसंवादस्थानमित्यतस्तत्प्रत्याख्यानायारम्भः

पञ्चपदार्थवादिमाहेश्वरमतनिरासानन्तरं चतुर्व्यूहवादं बुद्धिस्थं निरस्यति -

उत्पत्त्यसम्भवात् ।

अधिकरणतात्पर्यमाह -

येषामिति ।

अधिकरणारम्भमाक्षिपति -

नन्विति ।

वेदाविरुद्धांशमङ्गीकृत्य वेदविरुद्धं जीवोत्पत्त्यंशं निराकर्तुमधिकरणारम्भ इत्याह -

उच्यत इति ।