யதோ²க்தஜ்ஞாநார்த²த்வேநோபநிஷதா³ரம்பே⁴ ‘ப்³ரஹ்ம வா இத³மக்³ர ஆஸீத்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) இத்யாரப்³த⁴வ்யம் தஸ்மாதா³ரப்⁴ய ஜ்ஞாநோபதே³ஶாத் ‘உஷா வா அஶ்வஸ்ய’ (ப்³ரு. உ. 1 । 1 । 1) இத்யாரம்ப⁴ஸ்து ந யுக்த: ஸாக்ஷாத³த்ர தத³நுக்தேரித்யாஶங்க்யாஸ்மாதா³ரப்⁴யோபநிஷதா³ரம்பே⁴(அ)பீ⁴ஷ்டம் ப²லமபி⁴தி⁴த்ஸமாந: ப்ரத²மமஶ்வமேதோ⁴பாஸநப²லமாஹ —

அஸ்ய த்விதி ।

ராஜயஜ்ஞத்வாத³ஶ்வமேத⁴ஸ்ய தத³நதி⁴காரிணாமபி ப்³ரஹ்மணாதீ³நாம் தத்ப²லார்தி²நாமஸ்மாதே³வோபாஸநாத்ததா³ப்திரிதி மத்வா ஶ்ருதௌ தது³பாஸநோக்தீத்யர்த²: ।

கிமத்ர நியாமகமித்யாஶங்க்ய விகல்பஶ்ரவணம் கேவலஸ்யாபி ஜ்ஞாநஸ்ய ஸாத⁴நத்வம் ஸூசயதீத்யர்த²தோ விகல்பஶ்ருதிமுதா³ஹரதி —

வித்³யயேதி ।

தத்ப²லப்ராப்திரிதி பூர்வேண ஸம்ப³ந்த⁴: ।

தத்ரைவ ஶ்ருத்யந்தரமாஹ —

தத்³தே⁴தி ।

ததே³தத்ப்ராணத³ர்ஶநம் லோகப்ராப்திஸாத⁴நம் ப்ரஸித்³த⁴மிதி யாவத் । ஆதி³ஶப்³தே³ந கேவலோபாஸ்த்யா ப்³ரஹ்மலோகாப்திவாதி³ந்ய: ஶ்ருதயோ க்³ருஹ்யந்தே ।

அஶ்வமேதே⁴ யது³பாஸநம் தஸ்யாப்யஶ்வாதி³வத்தச்சே²ஷத்வேந ப²லவத்த்வாந்ந ஸ்வாதந்த்ர்யேண தத்³வத்த்வமங்கே³ஷு ஸ்வதந்த்ரப²லாபா⁴வாதி³தி ஶங்கதே —

கர்மவிஷயத்வமிதி ।

ஜ்ஞாநஸ்ய க்ரத்வர்த²த்வம் தூ³ஷயதி —

நேதி ।

பூர்வத்ரார்த²தோ த³ர்ஶிதாம் விகல்பஶ்ருதிமத்ர ஹேதுதயா ஸ்வரூபதோ(அ)நுக்ராமதி —

யோ(அ)ஶ்வமேதே⁴நேதி ।

“ஸர்வம் பாப்மாநம் தரதி தரதி ப்³ரஹ்மஹத்யா”மிதி ஸம்ப³ந்த⁴: । ஜ்ஞாநகர்மணோஸ்துல்யப²லத்வஸ்ய ந்யாய்யத்வாதி³தி ஶேஷ: ।

உபாஸ்திப²லஶ்ருதேரர்த²வாத³த்வமாஶங்க்யாஶ்வமேத⁴வது³பாஸ்தேரபி கர்மத்வாத்³விஹிதத்வாத்கர்மப்ரகரணாத்³வ்யுத்தி²தத்வாச்ச மைவமித்யாஹ —

வித்³யேதி ।

ப²லஶ்ருதேரர்த²வாத³த்வாபா⁴வே ஹேத்வந்தரமாஹ —

கர்மாந்தரே சேதி ।

அஶ்வமேதா⁴திரிக்தே கர்மணி ‘அயம் வாவ லோகோ(அ)க்³நிரி’த்யாதௌ³ சித்யாக்³ந்யாதா³வேதல்லோகாதி³ஸம்பாத³நஸ்ய ஸ்வதந்த்ரப²லோபாஸநஸ்ய த³ர்ஶநாந்ந ப²லஶ்ருதேரர்த²வாத³தேத்யர்த²: ।

அஶ்வமேதோ⁴பாஸநம் ந க்ரத்வர்த²ம் கிந்து புருஷார்த²ம் தத்ர சாதி⁴காரோ(அ)ஶ்வமேத⁴க்ரத்வநதி⁴காரிணாமபீத்யேதாவதே³வேஷ்டம் சேது³பாஸநே கர்மப்ரகரணஸ்தே²(அ)பி தல்லாபா⁴த்³வித்³யாப்ரகரணே நாஸ்யாத்⁴யயமர்த²வதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸர்வேஷாம் சேதி ।

பரத்வே ஹேது: —

ஸமஷ்டீதி ।

அநுவ்ருத்தவ்யாவ்ருத்தரூபஹிரண்யக³ர்ப⁴ப்ராப்திஹேத்த்வாத்தஸ்ய ஶ்ரேஷ்ட²தேத்யர்த²: ।

தஸ்ய புண்யஶ்ரேஷ்ட²த்வே(அ)பி ப்ரக்ருதே கிமாயாதம் ததா³ஹ —

தஸ்ய சேதி ।

யதா³ க்ரதுப்ரதா⁴நஸ்யாஶ்வமேத⁴ஸ்யோபாஸ்திஸஹிதஸ்யாபி ஸம்ஸாரப²லத்வம் ததா³(அ)ல்பீயஸாமக்³நிஹோத்ராதீ³நாம் ஸம்ஸாரப²லத்வம் கிம்வாச்யமித்யஸ்மிந்கர்மராஶௌ ப³ந்த⁴ஹேதௌ விரக்தா: ஸாத⁴நசதுஷ்டயவிஶிஷ்டா ஜ்ஞாநமபேக்ஷமாணாஸ்தது³பாயே ஶ்ரவணாதா³வேவ ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸபூர்வகே கத²ம் ப்ரவர்தேரந்நித்யாஶயவதீ ஶ்ருதிருபாஸநாம் வித்³யாரம்பே⁴(அ)பி⁴த³தா⁴தி । தேநோஷா வா அஶ்வஸ்யேத்யாத்³யுபநிஷதா³ரம்போ⁴ யுக்தோ(அ)ஸ்ய விஶிஷ்டாதி⁴காரிஸமர்பகத்வாதி³த்யர்த²: ।

உபாஸநப²லஸ்ய ஸம்ஸாரகோ³சரத்வமேவ குத: ஸித்³த⁴மத ஆஹ —

ததா² சேதி ।

‘அஶநாயா ஹி ம்ருத்யு:’(ப்³ரு. உ. 1 । 2 । 1) ‘ஸ வை நைவ ரேமே’(ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 3) ‘ஸோ(அ)பி³பே⁴’(ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 2)தி³தி ப⁴யாரத்யாதி³ஶ்ரவணாது³பாஸ்தியுக்தக்ரதுப²லஸ்ய ஸூத்ரஸ்ய ப³ந்த⁴மத்⁴யபாதித்வாத்³விஶிஷ்டோ(அ)பி க்ரதுர்ந முக்தயே பர்யாப்நோதீத்யர்த²: ।

உக்தே ஸர்வகர்மணாம் ப³ந்த⁴ப²லத்வே நித்யநைமித்திகாநாம் ந தத்ப²லத்வம் தேஷாம் வித்⁴யுத்³தே³ஶே ப²லாஶ்ருதேர்நஷ்டாஶ்வத³க்³த⁴ரத²ந்யாயேந முக்திப²லத்வலாபா⁴தி³தி ஶங்கதே —

ந நித்யாநாமிதி ।

’ஏதாவாந்வை காம’ இதி ஸர்வகர்மணாமவிஶேஷேண ப²லஸம்ப³ந்த⁴ஶ்ரவணாத்பஶ்வாதே³ஶ்ச காம்யப²லத்வஸ்ய தத்³வித்⁴யுத்³தே³ஶவஶாத்ஸித்³த⁴த்வாத் ‘கர்மணாபித்ருலோக’(ப்³ரு. உ. 1 । 5 । 16) இதி வாக்யஸ்ய நித்யாதி³கர்மப²லவிஷயத்வாந்ந மோக்ஷப²லத்வாஶங்கேதி பரிஹரதி —

நேதி ।

உக்தமேவ ஸ்பு²டயதி —

ஸர்வம் ஹீதி ।

பத்நீஸம்ப³ந்தே⁴ மாநமாஹ —

ஜாயேதி ।

ததா²(அ)பி கத²ம் கர்மண: ஸர்வஸ்ய காமோபாயத்வம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஏதாவாந்வை காம இதி ।

கத²ம் தர்ஹி தேஷாம் ப²லபே⁴தோ³ லப்⁴யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

புத்ரேதி ।

அதை²வம் ப²லவிபா⁴கே³ கத²ம் ஸமஷ்டிவ்யஷ்டிப்ராப்திப²லத்வமஶ்வமேத⁴ஸ்யோக்தமத ஆஹ —

த்ர்யந்நாத்மகதாம் சேதி ।

அஸ்யாத்⁴யாயஸ்யாவஸாநே கர்மப²லஸ்ய ஹிரண்யக³ர்ப⁴ரூபதாம் த்ரயமித்யாத்³யா ஶ்ருதிருபஸம்ஹரிஷ்யதீத்யர்த²: ।

உபஸம்ஹாரஶ்ருதேஸ்தாத்பர்யமாஹ —

ஸர்வகர்மணாமிதி ।

கர்மப²லம் ஸம்ஸாரஶ்சேத்ப்ராக்தத³நுஷ்டா²நாத்தத³பா⁴வாந்முக்தாநாம் புநர்ப³ந்த⁴: ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

இத³மேவேதி ।

தர்ஹி தஸ்யாமவஸ்தா²யாமிதி யாவத் ।

தஸ்ய புநர்வ்யாகரணே காரணமாஹ —

ததே³வேதி ।

வ்யாக்ருதாவ்யாக்ருதாத்மந: ஸம்ஸாரஸ்ய ப்ராமாணிகத்வேந ஸத்யத்வமாஶங்க்யாவித்³யாக்ருதத்வேந தந்மித்²யாத்வமுக்தம் ஸ்மாரயதி —

ஸோ(அ)யமிதி ।

ஸ ஏவ ஹி ப்⁴ராந்திவிஷயோ ந ப்ராமாணிகஸ்தத்குதோ(அ)ஸ்ய ஸத்யதேத்யர்த²: ।

கத²மஸ்யா(அ)(அ)த்மந்யத்³வயே கூடஸ்தே² ப்ராப்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

க்ரியேதி ।

ஸமாரோபே மூலகாரணமாஹ —

அவித்³யயேதி ।

ஆத்மந்யவித்³யாரோபிதம் த்³வைதமித்யத்ர ‘த்³வே வாவ ப்³ரஹ்மணோ ரூபே மூர்தம் சைவாமூர்தம் சே’(ப்³ரு. உ. 2 । 3 । 1) த்யாதி³வாக்யம் ப்ரமாணயதி —

மூர்தேதி ।

நந்வாத்மந்யாரோபோ நோபபத்³யதே தஸ்ய நித்யஶுத்³த⁴பு³த்³த⁴முக்தஸ்வபா⁴வஸ்ய த்³வைதவிலக்ஷணத்வாத³ஸதி ஸாத்³ருஶ்யே(அ)த்⁴யாஸாஸித்³தே⁴ரத ஆஹ —

அத இதி ।

ஸம்ஸாராத்³வைலக்ஷண்யமேவ ப்ரகடயதி —

அநாமேதி ।

ஆதி³பதே³நாந்யே(அ)பி விபர்யயபே⁴தா³: ஸம்க்³ருஹ்யந்தே ।

ஆரோபே ப்ரமிணோமி கரோமி பு⁴ஞ்ஜே சேத்யநுப⁴வம் ப்ரமாணயதி —

அவபா⁴ஸத இதி ।

ஆத்மந்யத்⁴யாஸ: ஸாத்³ருஶ்யாத்³யபா⁴வே(அ)பி நப⁴ஸி மலிநத்வாதி³வத்³யதோ(அ)நுபூ⁴யதே(அ)த: ஸவிலாஸாவித்³யாநிவர்தகப்³ரஹ்மவித்³யார்த²த்வேநோபநிஷதா³ரம்ப⁴: ஸம்ப⁴வதீத்யுபஸம்ஹரதி —

அத இதி ।

ஏதாவதி³த்யநர்தா²த்மத்வோக்தி: ।

தத்த்வஜ்ஞாநாத³ஜ்ஞாநநிவ்ருத்தௌ த்³ருஷ்டாந்தமாஹ —

ரஜ்ஜ்வாமிவேதி ।