தஸ்யாஸ்யேத்யாதி³நா காண்ட³யோ: ஸம்ப³ந்த⁴ம் ப்ரதிஜ்ஞாய தாத³ர்த்²யேந ஸித்³தே⁴(அ)ர்தே² வேதா³ந்தப்ராமாண்யம் ஸர்வோ(அ)பீத்யாதி³நா ப்ரஸாத்⁴யாது⁴நா கர்மபி⁴: ஶுத்³த⁴பு³த்³தே⁴ர்வைராக்³யாதி³த்³வாரா ஜ்ஞாநோத்பத்திரிதி தயோ: ஸம்ப³ந்த⁴ம் கத²யதி —
ஸர்வதா²(அ)பீதி ।
ஆக³மாத்மாநாந்தராத்³வா வ்யதிரிக்தாத்மாஸ்தித்வப்ரதிபத்தாவபீத்யர்த²: ।
புருஷார்தோ²பாயவிஶேஷார்தி²நஸ்தஜ்ஜ்ஞாபநார்த²ம் கர்மகாண்ட³மாரப்³த⁴ம் சேத்தர்ஹி தத்ரோக்தகர்மபி⁴ரேவ விவக்ஷிதபுமர்த²ஸித்³தே⁴ர்வேதா³ந்தாரம்ப⁴வையர்த்²யாந்ந ஸம்ப³ந்தோ⁴க்தி: ஸாவகாஶேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
நத்விதி ।
ஆத்மாஜ்ஞாநம் க²ல்வநர்த²காரணமந்வயவ்யதிரேகஶாஸ்த்ரக³ம்யம் மித்²யாஜ்ஞாநகார்யலிங்க³கம் ச । தச்சாகர்த்ருபோ⁴க்த்ருப்³ரஹ்மாத்மஜ்ஞாநாத³பநேயம் । ந ஹி தத்கர்மகாண்டோ³க்தைரேவ கர்மபி⁴: ஶக்யமபநேதும் விரோதா⁴பா⁴வாத் । தஸ்மாத்தத்³தா⁴நார்த²ம் ஜ்ஞாநஸித்³த⁴யே வேதா³ந்தாரம்ப⁴பா⁴வாது³க்தஸம்ப³ந்த⁴ஸித்³தி⁴ரித்யர்த²: ।
யதி³ கர்மபி⁴ரஜ்ஞாநம் ந நிவர்ததே । மா நிவர்திஷ்ட । ஸத்யேவ தஸ்மிந்கர்மவஶாந்மோக்ஷ: ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
யாவத்³தீ⁴தி ।
ஸம்யக்³ஜ்ஞாநமேவ ஸாக்ஷாந்மோக்ஷஹேதுர்ந கர்ம । தத்து ப்ரணாட்³யா தது³பயோகி³ । ந ஹி ஸத்யேவாஜ்ஞாநே முக்தி: । தஸ்மிந்ஸதி ஸம்ஸாரஸ்ய து³ர்வாரத்வாத் । தஸ்மாத்கர்மகாண்ட³ஸ்ய வைராக்³யத்³வாரா ப்ரவேஶோ முக்தாவிதி பா⁴வ: । அயமித்யஜ்ஞோ நிர்தி³ஶ்யதே । ராக³த்³வேஷாதீ³த்யாதி³ஶப்³தே³நாவித்³யாஸ்மிதாபி⁴நிவேஶாத³யோ க்³ருஹ்யந்தே । தோ³ஷாணாம் ஸ்வாபா⁴விகத்வம் ஶாஸ்த்ராநபேக்ஷத்வம் । அபிகார: ஸம்பா⁴வநார்த²: । த்³ருஷ்டத்வமந்வயவ்யதிரேகஸித்³த⁴த்வம் । அத்³ருஷ்டத்வம் ஶாஸ்த்ரமாத்ரக³ம்யத்வம் ।
அத⁴ர்மோபசயப்ராசுர்யே ஹேதுமாஹ —
ஸ்வாபா⁴விகேதி ।
அத² வைராக்³யார்த²ம் கர்மப²லம் ப்ரபஞ்சயந்நத⁴ர்மப²லமாஹ —
தத இதி ।
உக்தம் ஹி – “ஶரீரஜை: கர்மதோ³ஷைர்யாதி ஸ்தா²வரதாம் நர:”(மநு 12.9) இதி ।
தத்கிம் புண்யோபசயாபா⁴வாத³நவகாஶம் ஸ்வர்கா³தி³ப²லமிதி நேத்யாஹ —
கதா³சிதி³தி ।
ஶாஸ்த்ரீயஸம்ஸ்காரஸ்ய ப³லீயஸ்த்வே ப²லிதமாஹ —
தத இதி ।
ஆதி³ஶப்³தோ³ வாக்³தே³ஹவிஷய: ।
ப²லவிபா⁴க³ம் வக்தும் கர்ம பி⁴நத்தி —
தத்³த்³விவித⁴மிதி ।
தஸ்ய முக்திப²லத்வம் நிரஸிதும் ப²லம் விப⁴ஜதே —
தத்ரேதி ।
கேவலமிஷ்டாதி³கர்மேதி ஶேஷ: । ‘கர்மணா பித்ருலோக:” இதி ஹி வக்ஷ்யதி । தஸ்மிந்ப²லே நாநாத்வமபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)தி³ஶப்³த³: ।
’வித்³யயா தே³வலோக:’ இதி ஶ்ருதிமாஶ்ரித்யா(அ)(அ)ஹ —
ஜ்ஞாநேதி ।
தே³வலோகோ யஸ்யா(அ)(அ)தி³ர்ப்³ரஹ்மலோகோ யஸ்யாந்தஸ்தஸ்யார்த²ஸ்ய ப்ராப்திரேவ ப²லமஸ்யேதி விக்³ரஹ: ।
உக்தே(அ)ர்தே² ஶதபதீ²ம் ஶ்ருதிம் ப்ரமாணயதி —
ததா² சேதி ।
ஸர்வத்ர பரமாத்மபா⁴வநாபுர:ஸரம் நித்யம் கர்மாநுதிஷ்ட²ந்நாத்மயாஜீ, காமநாபுர:ஸரம் தே³வாந்யஜமாநோ தே³வயாஜீ । தயோர்மத்⁴யே கதர: ஶ்ரேயாநிதி விசாரே ஸத்யாத்மயாஜீ ஶ்ரேயாநிதி நிர்ணய: க்ருத: । அதோ ஜ்ஞாநபூர்வகம் கர்ம தே³வலோகஸ்ய காமநாபூர்வம் து பித்ருலோகஸ்ய ப்ராபகமித்யர்த²: ।
’ப்ரவ்ருத்தம் ச நிவ்ருத்தம் ச த்³விவித⁴ம் கர்ம வைதி³கம் ।
இஹ வா(அ)முத்ர வா காம்யம் கர்ம கீர்த்யதே ॥
நிஷ்காமம் ஜ்ஞாநபூர்வம் து நிவ்ருத்தமபி⁴தீ⁴யதே ।’
இத்யாதி³ மநுஸ்ம்ருதிம் சாத்ரைவோதா³ஹரதி —
ஸ்ம்ருதிஶ்சேதி ।
த⁴ர்மாத⁴ர்மயோரேகைகஸ்ய ப²லமுக்த்வா மிஶ்ரயோ: ப²லமாஹ —
ஸாம்யே சேதி ।
உக்தம் ஹி – ‘உபா⁴ப்⁴யாம் புண்யபாபாப்⁴யாம் மாநுஷ்யம் லப⁴தே(அ)வஶ:’(நை.ஸி.1.41) இதி ।
த்ரிவித⁴மபி கர்மப²லம் வைராக்³யார்த²ம் ஸம்க்ஷிப்யோபஸம்ஹரதி —
ஏவமிதி ।
ஸா சாவித்³யாக்ருதத்வாத³நர்த²ரூபேத்யாஹ —
ஸ்வாபா⁴விகேதி ।
விசித்ரகர்மஜந்யதயா தஸ்யா வைசித்ர்யமாஹ —
த⁴ர்மாத⁴ர்மேதி ।
தர்ஹி த⁴ர்மாத⁴ர்மாப்⁴யாமேவ தந்நிர்மாணஸம்ப⁴வாத்க்ருதமவித்³யயேத்யத ஆஹ —
நாமேதி ।
தேஷாம் ஸூக்ஷ்மாவஸ்தா²(அ)வித்³யா ததா³லம்ப³நேதி யாவத் த⁴ர்மாதே³ரவித்³யாயாஶ்ச நிமித்தத்வோபாதா³நத்வாப்⁴யாமுபயோக³ இதி பா⁴வ: ।
நநு ஸம்ஸாரக³தேராவித்³யத்வமயுக்தம் ப்ரத்யக்ஷாதி³ப்ரதிபந்நத்வாத்தந்நாமரூபாப்⁴யாமேவ வ்யாக்ரியதேதி ஶ்ருதௌ ச நாமரூபாத்மநோ ஜக³தோ(அ)பி⁴வ்யக்திஶ்ரவணாந்ந ச ப்ராமாணிகஸ்யாவித்³யாக்ருதத்வமத ஆஹ —
ததே³வேத³மிதி ।
ஜக³த: ஸ்வரூபமாத்மா தத்ராத்⁴யஸ்தத்வாத்தஸ்மாதா³த்மதத்த்வே(அ)நபி⁴வ்யக்தே ப்ரத்யக்ஷாதி³நா ஶ்ருத்யா சாபி⁴வ்யக்தமிவ த்³ருஶ்யமாநமபி ஜக³த³நபி⁴வ்யக்தமேவேதி ந தஸ்யாவித்³யாக்ருதத்வக்ஷதிரிதி பா⁴வ: ।
அவித்³யாக்ருதாம் ஸம்ஸாரக³திமநுபா⁴ஷதே —
ஸ ஏஷ இதி ।
நந்வவித்³யாக்ருதத்வே கத²மநாதி³த்வமித்யாஶங்க்ய தஸ்ய ப்ரவாஹரூபேணேத்யாஹ —
பீ³ஜாங்குராதி³வதி³தி ।
சைதந்யவதா³த்மநி தஸ்யாவித்³யாக்ருதத்வாநுபபத்திமாஶங்க்ய நாநாரூபத்வேந ததோ விலக்ஷணத்வாதே³கரூபே யுக்தம் தஸ்ய கல்பிதத்வமித்யாஹ —
க்ரியேதி ।
தர்ஹி காதா³சித்கதயா ஸாத⁴நாபேக்ஷாமந்தரேண நாஶோ ப⁴விஷ்யதீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
அநாதி³ரிதி ।
அநாதே³ரபி ஸம்ஸாரஸ்ய ப்ராக³பா⁴வவந்நிவ்ருத்தி: ஸ்யாதி³தி சேத்ததா²(அ)பி ப்³ரஹ்மவித்³யாமந்தரேண நாஶோ நாஸ்தீத்யாஹ —
அநந்த இதி ।
ப்ரயத்நதோ ஹேயத்வம் த்³யோதயிதுமநர்த² இதி விஶேஷணம் । நைஸர்கி³க இதி பாடே² து காரணரூபேண தத்த்வமுந்நேயம் ।
யஸ்மாத்கர்ம ஸம்ஸாரப²லம் ந மோக்ஷம் ப²லயதி தஸ்மாத்ஸநிதா³நஸம்ஸாரநிவர்தகாத்மஜ்ஞாநார்த²த்வேந ஸாத⁴நசதுஷ்டயஸம்பந்நமதி⁴காரிணமதி⁴க்ருத்ய வேதா³ந்தாரம்ப⁴: ஸம்ப⁴வதீத்யுபஸம்ஹரதி —
இத்யேதஸ்மாதி³தி ।