அஶ்வாவயவேஷு காலாதி³த்³ருஷ்டீர்விதா⁴யாஶ்வம் ப்ரஜாபதிரூபம் விவக்ஷித்வா கண்டி³காந்தரம் க்³ருஹீத்வா தாத்பர்யமாஹ —
அஹரித்யாதி³நா ।
க்³ரஹௌ ஹவநீயத்³ரவ்யாதா⁴ரௌ பாத்ரவிஶேஷாவக்³ரத: ப்ருஷ்ட²தஶ்சேதி ஸம்ஜ்ஞபநாத்ப்ராகூ³ர்த்⁴வம் சேதி யாவத் ।
ப்ரஸித்³தா⁴தாவத³ஹநி தீ³ப்தி: ஸௌவர்ணே ச க்³ரஹே ஸா(அ)ஸ்த்யதஸ்தஸ்மிந்நஹர்த்³ருஷ்டிரிதி த³ர்ஶநம் விப⁴ஜதே —
அஹரிதி ।
அஶ்வஸம்ஜ்ஞபநாத்பூர்வம் யோ மஹிமாக்²யோ க்³ரஹ: ஸ்தா²ப்யதே ஸ சேத³ஹர்த்³ருஷ்ட்யோபாஸ்யதே கத²ம் ஸோ(அ)ஶ்வமந்வஜாயதேதி பஶ்சாத³ஶ்வஸ்ய தஜ்ஜந்மவாசோயுக்திரிதி ஶங்கதே —
அஹரஶ்வமிதி ।
நாயம் பஶ்சாத³ர்தோ²(அ)நுஶப்³த³: கிந்து லக்ஷணார்த²: ।
ததா² சாஶ்வஸ்ய ப்ரஜாபதிரூபத்வாத்தம் லக்ஷயித்வா க்³ரஹஸ்ய யதோ²க்தஸ்ய ப்ரவ்ருத்தேருபதே³ஶாத³ஶ்வமந்வஜாயதேத்யவிருத்³த⁴மிதி பரிஹரதி —
அஶ்வஸ்யேதி ।
ததே³வ ஸ்பு²டயதி —
ப்ரஜாபதிரிதி ।
காலலோகதே³வதாத்மா ப்ரஜாபதிரஶ்வாத்மநா த்³ருஶ்யமாநோ(அ)த்ராஹர்த்³ருஷ்ட்யா த்³ருஷ்டேந க்³ரஹேண லக்ஷ்யதே । ததா² சாஶ்வமந்வஜாயதேதி ஶ்ருதிரவிருத்³தே⁴த்யர்த²: ।
அநுஶப்³தோ³ ந பஶ்சாத்³வாசீத்யத்ர த்³ருஷ்டாந்தமாஹ —
வ்ருக்ஷமிதி ।
யதா³ வ்ருக்ஷம் லக்ஷயித்வா தஸ்யாக்³ரே வித்³யுத்³வித்³யோததே ததா³ வ்ருக்ஷமநு வித்³யோததே ஸேதி ப்ரயுஜ்யதே । ததா²(அ)த்ராப்யநுஶப்³தோ³ ந பஶ்சாத³ர்த² இத்யர்த²: ।
யத்ர ச ஸ்தா²நே க்³ரஹ: ஸ்தா²ப்யதே தத்பூர்வஸமுத்³ரத்³ருஷ்ட்யா த்⁴யேயமித்யாஹ —
தஸ்யேதி ।
பூர்வத்ரமத்ர ஸாத்³ருஶ்யம் ।
கத²ம் ஸப்தமீ ப்ரத²மார்தே² யோஜ்யதே ச²ந்த³ஸ்யர்தா²நுஸாரேண வ்யத்யயஸம்ப⁴வாதி³த்யாஹ —
விப⁴க்தீதி ।
யதா² ஸௌவர்ணே க்³ரஹே(அ)ர்த்³ருஷ்டிருபதி³ஷ்டா ததா² ராஜதே க்³ரஹே ராத்ரித்³ருஷ்டி: கர்தவ்யேத்யாஹ —
ததே²தி ।
அஸ்தி ஹி சந்த்³ராதபவத்த்வாத்³ராத்ரே: ஶௌக்ல்யமஸ்தி ச ராஜதஸ்ய க்³ரஹஸ்ய தத்³யுக்தம் தத்ர ராத்ரித³ர்ஶநமித்யாஹ —
வர்ணேதி ।
ரஜதம் ஸுவர்ணாஜ்ஜக⁴ந்யமஹ்நஶ்ச ராத்ரிரதோ வா ஸாத்³ருஶ்யாத்தத்ர ராத்ரித்³ருஷ்டிரித்யாஹ —
ஜக⁴ந்யேதி ।
ப்ரஜாபதிரூபம் ப்ரக்ருதமஶ்வம் லக்ஷயித்வா தத்ஸம்ஜ்ஞபநாத்பஶ்சாத³ஸ்ய ப்ரவ்ருத்திம் த³ர்ஶயதி —
ஏநமிதி ।
ததா³ஸாத³நஸ்தா²நே பஶ்சிமஸமுத்³ரத்³ருஷ்டிர்விதே⁴யேத்யஹ —
தஸ்யேதி ।
கத²மேதௌ க்³ரஹௌ மஹிமாக்²யாவுக்தௌ மஹத்த்வோபேர்தத்வாதி³த்யாஹ —
மஹிமேதி ।
அதா²ஶ்வவிஷயம் த³ர்ஶநமாதி³ஶ்ய க்³ரஹவிஷயம் ததா³தி³ஶதோ வாக்யபே⁴த³: ஸ்யாந்நேத்யாஹ —
அஶ்வஸ்யேதி ।
கிமத்ர நியாமகமித்யாஶங்க்ய புநருக்திரிதி மத்வா(அ)(அ)ஹ —
தாவித்யாதி³நா ।
வைஶப்³தா³ர்த²கத²நம் —
ஏவேதி ।
வாக்யஶேஷோ(அ)ப்யத்ராநுகு³ணீப⁴வதீத்யாஹ —
ததா² சேதி ।
ஹயஶப்³த³நிஷ்பத்திபுர:ஸரம் தத³ர்த²மாஹ —
ஹய இதி ।
வாஜ்யாதி³ஶப்³தா³நாம் ஜாதிவிஶேஷவாசித்வாத³த்ராபி ததே³வ க்³ராஹ்யமிதி பக்ஷாந்தரமாஹ —
ஜாதீதி ।
தே³வாயநாம் தே³வத்வப்ராபகத்வம் கத²மஸ்த்யேத்யாஶங்க்யாஹ —
ப்ரஜாபதித்வாதி³தி ।
அஶ்வம் ஸ்தோதுமாரப்⁴ய கல்பாந்தரோக்த்யா தந்நிந்தா³வசநமநுசிதமிதி ஶங்கதே —
நந்விதி ।
உபக்ரமவிரோதோ⁴ நாஸ்தீதி பரிஹரதி —
நேத்யாதி³நா ।
ஸமுத்பத்³ய பூ⁴தாநி த்³ரவந்த்யஸ்மிந்நிதி வ்யுத்பத்த்யா பரமக³ம்பீ⁴ரஸ்யேஶ்வரஸ்ய ஸமுத்³ரஶப்³த³தாமாஹ —
பரமாத்மேதி ।
தத்ர யோநித்வமுத்பாத³கத்வம் ப³ந்து⁴த்வம் ஸ்தா²பகத்வம் ஸமுத்³ரத்வம் விலாபகத்வமிதி பே⁴த³: ।
அத² பரமாத்மயோநித்வாதி³வசநமுபாஸ்யாஶ்வஸ்ய க்வோபயுஜ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —
ஏவமிதி ।
ஶ்ருத்யந்தராநுரோதே⁴ந ஸமுத்³ரோ யோநிரித்யத்ர ஸமுத்³ரஶப்³த³ஸ்ய ரூடி⁴மநுஜாநாதி —
அப்ஸுயோநிரிதி ॥2॥