ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃತೃತೀಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಅಥ ಮನೋಽತ್ಯವಹತ್ ; ತದ್ಯದಾ ಮೃತ್ಯುಮತ್ಯಮುಚ್ಯತ ಸ ಚಂದ್ರಮಾ ಅಭವತ್ ; ಸೋಽಸೌ ಚಂದ್ರಃ ಪರೇಣ ಮೃತ್ಯುಮತಿಕ್ರಾಂತೋ ಭಾತ್ಯೇವಂ ಹ ವಾ ಏನಮೇಷಾ ದೇವತಾ ಮೃತ್ಯುಮತಿವಹತಿ ಯ ಏವಂ ವೇದ ॥ ೧೬ ॥
ಮನಃ ಚಂದ್ರಮಾಃ — ಭಾತಿ । ಯಥಾ ಪೂರ್ವಯಜಮಾನಂ ವಾಗಾದ್ಯಗ್ನ್ಯಾದಿಭಾವೇನ ಮೃತ್ಯುಮತ್ಯವಹತ್ , ಏವಮ್ ಏನಂ ವರ್ತಮಾನಯಜಮಾನಮಪಿ, ಹ ವೈ, ಏಷಾ ಪ್ರಾಣದೇವತಾ ಮೃತ್ಯುಮತಿವಹತಿ ವಾಗಾದ್ಯಗ್ನ್ಯಾದಿಭಾವೇನ, ಏವಂ ಯೋ ವಾಗಾದಿಪಂಚಕವಿಶಿಷ್ಟಂ ಪ್ರಾಣಂ ವೇದ ; ‘ತಂ ಯಥಾ ಯಥೋಪಾಸತೇ ತದೇವ ಭವತಿ’ (ಶತ. ೧೦ । ೫ । ೨ । ೨೦) ಇತಿ ಶ್ರುತೇಃ ॥

ವಾಗಾದೀನಾಮಗ್ನ್ಯಾದಿದೇವತಾತ್ವಪ್ರಾಪ್ತಾವುಪಾಸಕಸ್ಯ ಕಿಮಾಯಾತಂ ನ ಹಿ ತದೇವ ತಸ್ಯ ಫಲಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ಯಥೇತಿ ।

ದೇವತಾತ್ವಪ್ರತಿಬಂಧಕಾನ್ಪಾಪ್ಮನಃ ಸರ್ವಾನಪೋಹ್ಯೋಕ್ತವರ್ತ್ಮನಾ ವಾಗಾದೀನಾಮುಪಾಸಕೋಪಾಧಿಭೂತಾನಾಮಗ್ನ್ಯಾದಿದೇವತಾಪ್ತ್ಯೈವ ಸೋಽಪಿ ಸದಾ ಪ್ರಾಣಮಾತ್ಮತ್ವೇನ ಧ್ಯಾಯನ್ಭಾವನಾಬಲಾದ್ವೈರಾಜಂ ಪದಂ ಪೂರ್ವಯಜಮಾನವದಾಪ್ನೋತೀತಿ ಭಾವಃ ।

ಕಸ್ಯೇದಂ ಫಲಮಿತ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಾಯಾಮುಪಾಸಕಂ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ —

ಯೋ ವಾಗಾದೀತಿ ।

ಉಕ್ತೋಪಾಸನಸ್ಯ ಪ್ರಾಗುಕ್ತಂ ಫಲಮನುಗುಣಮಿತ್ಯತ್ರ ಮಾನಮಾಹ —

ತಂ ಯಥೇತಿ ॥೧೬॥