‘ಬೃಹಸ್ಪತಿರ್ದೇವಾನಾಂ ಪುರೋಹಿತ ಆಸೀತ್’(ಜೈಮಿನೀಯಬ್ರಾ.೦೧-೧೨೫) ಇತಿ ಶ್ರುತೇರ್ದೇವಪುರೋಹಿತೋ ಬೃಹಸ್ಪತಿರುಚ್ಯತೇ ತತ್ಕಥಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಬೃಹಸ್ಪತಿತ್ವಮಿತಿ ಶಂಕತೇ —
ಕಥಮಿತಿ ।
ದೇವಪುರೋಹಿತಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯಿತುಮುತ್ತರವಾಕ್ಯೇನೋತ್ತರಮಾಹ —
ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ।
ಪ್ರಸಿದ್ಧವಚನಂ ಕಥಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಬೃಹತೀಛಂದ ಇತಿ ।
ಸಪ್ತ ಹಿ ಗಾಯತ್ರ್ಯಾದೀನಿ ಪ್ರಧಾನಾನಿ ಚ್ಛಂದಾಂಸಿ ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯಮಂ ಛಂದೋ ಬೃಹತೀತ್ಯುಚ್ಯತೇ । ಸಾ ಚ ಬೃಹತೀ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶದಕ್ಷರಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಭವತು ಯಥೋಕ್ತಾ ಬೃಹತೀ ತಥಾಽಪಿ ಕಥಮ್ ‘ವಾಗ್ವೈ ಬೃಹತೀ’(ಶ.ಬ್ರಾ.೧೪.೪.೧.೨೨) ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಅನುಷ್ಟುಪ್ ಚೇತಿ ।
ದ್ವಾತ್ರಿಂಶದಕ್ಷರಾ ತಾವದನುಷ್ಟುಬಿಷ್ಟಾ, ಸಾ ಚಾಷ್ಟಾಕ್ಷರೈಶ್ಚತುರ್ಭಿಃ ಪಾದೈಃ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶದಕ್ಷರಾಯಾಂ ಬೃಹತ್ಯಾಮಂತರ್ಭವತ್ಯವಾಂತರಸಂಖ್ಯಾಯಾ ಮಹಾಸಂಖ್ಯಾಯಾಮಂತರ್ಭಾವಾದಿತ್ಯಾಹ —
ಸಾ ಚೇತಿ ।
ವಾಗನುಷ್ಟುಭೋರನುಷ್ಟುಬ್ಬೃಹತ್ಯೋಶ್ಚೋಕ್ತಮೈಕ್ಯಮುಪಜೀವ್ಯ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಭವತು ವಾಗಾತ್ಮಿಕಾ ಬೃಹತೀ ತಥಾಽಪಿ ತತ್ಪತಿತ್ವೇನ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಕಥಮೃಕ್ಪತಿತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಬೃಹತ್ಯಾಂ ಚೇತಿ ।
ಸರ್ವಾತ್ಮಕಪ್ರಾಣರೂಪೇಣ ಬೃಹತ್ಯಾಃ ಸ್ತುತತ್ವಾತ್ತತ್ರ ಸರ್ವಾಸಾಮೃಚಾಮಂತರ್ಭಾವಃ ಸಂಭವತಿ, ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಬೃಹಸ್ಪತಿತ್ವೇ ಸಿದ್ಧಮೃಕ್ಪತಿತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪ್ರಾಣರೂಪೇಣ ಸ್ತುತಾ ಬೃಹತೀತ್ಯತ್ರ ಪ್ರಮಾಣಮಾಹ —
ಪ್ರಾಣೋ ಬೃಹತೀತಿ ।
ತಥಾಽಪಿ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತಮೃಗಾತ್ಮತ್ವಂ ಕಥಂ ಸಿದ್ಧ್ಯತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಪ್ರಾಣ ಇತಿ ।
ತಸ್ಯ ತದಾತ್ಮತ್ವೇ ಹೇತ್ವಂತರಮಾಹ —
ವಾಗಾತ್ಮತ್ವಾದಿತಿ ।
ತಾಸಾಂ ತದಾತ್ಮತ್ವೇಽಪಿ ಕಥಂ ಪ್ರಾಣೇಽಂತರ್ಭಾವೋ ನ ಹಿ ಘಟೋ ಮೃದಾತ್ಮಾ ಪಟೇಽಂತರ್ಭವತೀತಿ ಶಂಕತೇ —
ತತ್ಕಥಮಿತಿ ।
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ವಾಙ್ನಿಷ್ಪಾದಕತ್ವಾತ್ತದ್ಭೂತಾನಾಮೃಚಾಂ ಕಾರಣೇ ಪ್ರಾಣೇ ಯುಕ್ತೋಽಂತರ್ಭಾವ ಇತ್ಯಾಹ —
ಆಹೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ತನ್ನಿರ್ವರ್ತಕತ್ವೇಽಪಿ ನ ತಸ್ಮಿನ್ವಾಚೋಽಂತರ್ಭಾವೋ ನ ಹಿ ಘಟಸ್ಯ ಕುಲಾಲೇಽಂತರ್ಭಾವೋ ನ ಹಿ ಘಟೋ ಮೃದಾತ್ಮಾ ಪಟೋಽಂತರ್ಭವತೀತಿ ಶಂಕತೇ —
ತತ್ಕಥಮಿತಿ ।
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ವಾಙ್ನಿಷ್ಪಾದಕತ್ವಾತ್ತದ್ಭೂತಾನಾಮೃಚಾಂ ಕಾರಣೇ ಪ್ರಾಣೇ ಯುಕ್ತೋಽಂತರ್ಭಾವ ಇತ್ಯಾಹ —
ಆಹೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ತನ್ನಿರ್ವರ್ತಕತ್ವೇಽಪಿ ನ ತಸ್ಮಿನ್ವಾಚೋಽಂತರ್ಭಾವೋ ನ ಹಿ ಘಟಸ್ಯ ಕುಲಾಲೇಽಂತರ್ಭಾವ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಕೌಷ್ಠ್ಯೇತಿ ।
ಕೋಷ್ಠನಿಷ್ಠೇನಾಗ್ನಿನಾ ಪ್ರೇರಿತಸ್ತದ್ಗತೋ ವಾಯುರೂರ್ಧ್ವಂ ಗಚ್ಛನ್ಕಂಠಾದಿಭಿರಭಿಹನ್ಯಮಾನೋ ವರ್ಣತಯಾ ವ್ಯಜ್ಯತೇ ತದಾತ್ಮಿಕಾ ಚ ವಾಙ್ನಿರ್ಣೀತಾ ದೇವತಾಧಿಕರಣ ಋಕ್ಚ ವಾಗಾತ್ಮಿಕೋಕ್ತಾ ತದ್ಯುಕ್ತಂ ತಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಾಣೇಽಂತರ್ಭೂತತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಋಗಾತ್ಮತ್ವಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಪ್ರಕಾರಾಂತರೇಣ ಸಾಧಯತಿ —
ಪಾಲನಾದ್ವೇತಿ ।
ಸತ್ತಾಪ್ರದತ್ವೇ ಸತಿ ಸ್ಥಾಪಕತ್ವಂ ತಾದಾತ್ಮ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಮಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯೋಪಸಂಹರತಿ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ॥೨೦॥
ಯಜುಷಾಮಾತ್ಮೇತಿ ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ ।