ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஏஷ உ ஏவ ஸாம வாக்³வை ஸாமைஷ ஸா சாமஶ்சேதி தத்ஸாம்ந: ஸாமத்வம் । யத்³வேவ ஸம: ப்லுஷிணா ஸமோ மஶகேந ஸமோ நாகே³ந ஸம ஏபி⁴ஸ்த்ரிபி⁴ர்லோகை: ஸமோ(அ)நேந ஸர்வேண தஸ்மாத்³வேவ ஸாமாஶ்நுதே ஸாம்ந: ஸாயுஜ்யம் ஸலோகதாம் ய ஏவமேதத்ஸாம வேத³ ॥ 22 ॥
ஏஷ உ ஏவ ஸாம । கத²மித்யாஹ — வாக்³வை ஸா யத்கிஞ்சித்ஸ்த்ரீஶப்³தா³பி⁴தே⁴யம் ஸா வாக் ; ஸர்வஸ்த்ரீஶப்³தா³பி⁴தே⁴யவஸ்துவிஷயோ ஹி ஸர்வநாம - ஸா - ஶப்³த³: ; ததா² அம ஏஷ ப்ராண: ; ஸர்வபும்ஶப்³தா³பி⁴தே⁴யவஸ்துவிஷயோ(அ)ம: - ஶப்³த³: ; ‘கேந மே பௌம்ஸ்நாநி நாமாந்யாப்நோஷீதி, ப்ராணேநேதி ப்³ரூயாத் ; கேந மே ஸ்த்ரீநாமாநீதி, வாசா’ (கௌ. உ. 1 । 7) இதி ஶ்ருத்யந்தராத் ; வாக்ப்ராணாபி⁴தா⁴நபூ⁴தோ(அ)யம் ஸாமஶப்³த³: । ததா² ப்ராணநிர்வர்த்யஸ்வராதி³ஸமுதா³யமாத்ரம் கீ³தி: ஸாமஶப்³தே³நாபி⁴தீ⁴யதே ; அதோ ந ப்ராணவாக்³வ்யதிரேகேண ஸாமநாமாஸ்தி கிஞ்சித் , ஸ்வரவர்ணாதே³ஶ்ச ப்ராணநிர்வர்த்யத்வாத்ப்ராணதந்த்ரத்வாச்ச । ஏஷ உ ஏவ ப்ராண: ஸாம । யஸ்மாத் ஸாம ஸாமேதி வாக்ப்ராணாத்மகம் — ஸா சாமஶ்சேதி, தத் தஸ்மாத் ஸாம்நோ கீ³திரூபஸ்ய ஸ்வராதி³ஸமுதா³யஸ்ய ஸாமத்வம் தத் ப்ரகீ³தம் பு⁴வி ॥

ருக்³யஜுஷ்ட்வம் ப்ராணஸ்ய ப்ரதிபாத்³ய தஸ்யைவ ஸாமத்வம் ஸாத⁴யதி —

ஏஷ இத்யாதி³நா ।

ததே³வ ஸ்பஷ்டயதி —

ஸர்வேதி ।

ஸாஶப்³தோ³ ஹி ஸர்வநாம । ததா² ச ய: ஸ்த்ரீலிங்க³: ஸர்வஶப்³த³ஸ்தேநாபி⁴தே⁴யம் வஸ்து வாகி³த்யர்த²: ।

அம: ப்ராண இத்யுக்தமுபபாத³யதி —

ஸர்வபும்ஶப்³தே³தி ।

பும்லிங்கே³ந ஸர்வேண ஶப்³தே³நாபி⁴தே⁴யம் வஸ்து ப்ராண இத்யர்த²: ।

தத்ர ஶ்ருத்யந்தரம் ப்ரமாணயதி —

கேநேதி ।

ஆசார்யஸ்ய ஶிஷ்யம் ப்ரத்யேதத்³வாக்யம் ।

பௌம்ஸ்நாநி பும்ஸோ வாசகாநி । ததா²(அ)பி கஸ்ய ஸாமஶப்³த³வாச்யத்வமித்யாஶங்க்ய ப²லிதமாஹ —

வாகி³தி ।

வாகு³பஸர்ஜந: ப்ராண: ஸாமஶப்³தா³பி⁴தே⁴ய ஏகவசநநிர்தே³ஶாதி³த்யர்த²: ।

நநு ‘கீ³திஷு ஸாமாக்²யே’தி ந்யாயாத்³விஶிஷ்டா காசித்³கீ³தி: ஸாமேத்யுச்யதே தத்குதோ வாகு³பஸர்ஜநஸ்ய ப்ராணஸ்ய ஸாமத்வமத ஆஹ —

ததே²தி ।

ப்ராணஸ்ய ஸாமத்வே ஸதீதி யாவத் ।

ப்ரகீ³தே மந்த்ரவாக்யே ஸாமஶப்³த³ஸ்ய வ்ருத்³தை⁴ரிஷ்டத்வாத³ஸ்தி ப்ராணாதி³வ்யதிரேகேண ஸாமேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ்வரேதி ।

ஆதி³பதே³ந பத³வாக்யாதி³க்³ரஹ: । வாகு³பஸர்ஜநே ப்ராணே முக்²ய: ஸாமஶப்³த³ஸ்தத்ஸம்ப³ந்தா⁴தி³தரத்ர கௌ³ணௌ மஞ்சாதி³ஶப்³த³வதி³த்யர்த²: ।

உக்தே(அ)ர்தே² தத்ஸாம்ந: ஸாமத்வமிதி வாக்யம் யோஜயதி —

யஸ்மாதி³தி ।

இத³ம் ஸாமேத³ம் ஸாமேதி யத்³வ்யவஹ்ரியதே தத்³வாக்ப்ராணாத்மகமேவோச்யதே ஸா சாமஶ்சேதி வ்யுத்பத்தேர்யஸ்மாதே³வம் தஸ்மாத்ப்ரஸித்³த⁴ஸ்ய ஸாம்நோ யத்ஸாமத்வம் தந்முக்²யஸாமநிர்வர்த்யத்வாத்³கௌ³ணமேவ ஸத³த்⁴யேத்ருவ்யவஹாரே ப்ரஸித்³த⁴மிதி யோஜநா ।