ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃತೃತೀಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ತಸ್ಯ ಹೈತಸ್ಯ ಸಾಮ್ನೋ ಯಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ವೇದ ಪ್ರತಿ ಹ ತಿಷ್ಠತಿ ತಸ್ಯ ವೈ ವಾಗೇವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ವಾಚಿ ಹಿ ಖಲ್ವೇಷ ಏತತ್ಪ್ರಾಣಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತೋ ಗೀಯತೇಽನ್ನ ಇತ್ಯು ಹೈಕ ಆಹುಃ ॥ ೨೭ ॥
ತಥಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಗುಣಂ ವಿಧಿತ್ಸನ್ನಾಹ — ತಸ್ಯ ಹೈತಸ್ಯ ಸಾಮ್ನೋ ಯಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ವೇದ ; ಪ್ರಿತಿತಿಷ್ಠತ್ಯಸ್ಯಾಮಿತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ವಾಕ್ ; ತಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ಸಾಮ್ನೋ ಗುಣಮ್ , ಯೋ ವೇದ ಸ ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತಿ ಹ । ‘ತಂ ಯಥಾ ಯಥೋಪಾಸತೇ’ (ಶತ. ಬ್ರಾ. ೧೦ । ೫ । ೨ । ೨೦) ಇತಿ ಶ್ರುತೇಸ್ತದ್ಗುಣತ್ವಂ ಯುಕ್ತಮ್ । ಪೂರ್ವವತ್ಫಲೇನ ಪ್ರತಿಲೋಭಿತಾಯ ಕಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠೇತಿ ಶುಶ್ರೂಷವ ಆಹ — ತಸ್ಯ ವೈ ಸಾಮ್ನೋ ವಾಗೇವ । ವಾಗಿತಿ ಜಿಹ್ವಾಮೂಲಾದೀನಾಂ ಸ್ಥಾನಾನಾಮಾಖ್ಯಾ ; ಸೈವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ । ತದಾಹ — ವಾಚಿ ಹಿ ಜಿಹ್ವಾಮೂಲಾದಿಷು ಹಿ ಯಸ್ಮಾತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ ಸನ್ನೇಷ ಪ್ರಾಣಃ ಏತದ್ಗಾನಂ ಗೀಯತೇ ಗೀತಿಭಾವಮಾಪದ್ಯತೇ, ತಸ್ಮಾತ್ಸಾಮ್ನಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ವಾಕ್ । ಅನ್ನೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತೋ ಗೀಯತ ಇತ್ಯು ಹ ಏಕೇ ಅನ್ಯೇ ಆಹುಃ ; ಇಹ ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತೀತಿ ಯುಕ್ತಮ್ । ಅನಿಂದಿತತ್ವಾದೇಕೀಯಪಕ್ಷಸ್ಯ ವಿಕಲ್ಪೇನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಗುಣವಿಜ್ಞಾನಂ ಕುರ್ಯಾತ್ — ವಾಗ್ವಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ, ಅನ್ನಂ ವೇತಿ ॥

ಉಪಾಸ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಗುಣತ್ವೇಽಪಿ ಕಥಮುಪಾಸಕಸ್ಯ ತದ್ಗುಣತ್ವಂ ತತ್ರಾಽಽಹ —

ತಂ ಯಥೇತಿ ।

ಆದಿಪದಾದುರಃಶಿರಃಕಂಠದಂತೌಷ್ಠನಾಸಿಕಾತಾಲೂನಿ ಗೃಹ್ಯಂತೇ ।

ಕಿಮಿತ್ಯಷ್ಟೌ ಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾಗಿತ್ಯುಚ್ಯಂತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —

ವಾಚಿ ಹೀತಿ ।

ಪಕ್ಷಾಂತರಮಾಹ —

ಅನ್ನ ಇತಿ ।

ಅನ್ನಶಬ್ದೇನ ತತ್ಪರಿಣಾಮೋ ದೇಹೋ ಗೃಹ್ಯತೇ ।

ಏಕೀಯಪಕ್ಷೇ ಯುಕ್ತಿಮಾಹ —

ಇಹೇತಿ ।

ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಗುಣಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ತವ್ಯಮತ ಆಹ —

ಅನಿಂದಿತತ್ವಾದಿತಿ ॥೨೭॥