ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ததா³ஹுர்யத்³ப்³ரஹ்மவித்³யயா ஸர்வம் ப⁴விஷ்யந்தோ மநுஷ்யா மந்யந்தே । கிமு தத்³ப்³ரஹ்மாவேத்³யஸ்மாத்தத்ஸர்வமப⁴வதி³தி ॥ 9 ॥
ஸூத்ரிதா ப்³ரஹ்மவித்³யா — ‘ஆத்மேத்யேவோபாஸீத’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 7) இதி, யத³ர்தோ²பநிஷத்க்ருத்ஸ்நாபி ; தஸ்யைதஸ்ய ஸூத்ரஸ்ய வ்யாசிக்²யாஸு: ப்ரயோஜநாபி⁴தி⁴த்ஸயோபோஜ்ஜிகா⁴ம்ஸதி — ததி³தி வக்ஷ்யமாணமநந்தரவாக்யே(அ)வத்³யோத்யம் வஸ்து - ஆஹு: — ப்³ராஹ்மணா: ப்³ரஹ்ம விவிதி³ஷவ: ஜந்மஜராமரணப்ரப³ந்த⁴சக்ரப்⁴ரமணக்ருதாயாஸது³:கோ²த³காபாரமஹோத³தி⁴ப்லவபூ⁴தம் கு³ருமாஸாத்³ய தத்தீரமுத்திதீர்ஷவ: த⁴ர்மாத⁴ர்மஸாத⁴நதத்ப²லலக்ஷணாத்ஸாத்⁴யஸாத⁴நரூபாந்நிர்விண்ணா: தத்³விலக்ஷணநித்யநிரதிஶயஶ்ரேய:ப்ரதிபித்ஸவ: ; கிமாஹுரித்யாஹ — யத்³ப்³ரஹ்மவித்³யயா ; ப்³ரஹ்ம பரமாத்மா, தத் யயா வேத்³யதே ஸா ப்³ரஹ்மவித்³யா தயா ப்³ரஹ்மவித்³யயா, ஸர்வம் நிரவஶேஷம் , ப⁴விஷ்யந்த: ப⁴விஷ்யாம இத்யேவம் , மநுஷ்யா யத் மந்யந்தே ; மநுஷ்யக்³ரஹணம் விஶேஷதோ(அ)தி⁴காரஜ்ஞாபநார்த²ம் ; மநுஷ்யா ஏவ ஹி விஶேஷதோ(அ)ப்⁴யுத³யநி:ஶ்ரேயஸஸாத⁴நே(அ)தி⁴க்ருதா இத்யபி⁴ப்ராய: ; யதா² கர்மவிஷயே ப²லப்ராப்திம் த்⁴ருவாம் கர்மப்⁴யோ மந்யந்தே, ததா² ப்³ரஹ்மவித்³யாயா: ஸர்வாத்மபா⁴வப²லப்ராப்திம் த்⁴ருவாமேவ மந்யந்தே, வேத³ப்ராமாண்யஸ்யோப⁴யத்ராவிஶேஷாத் ; தத்ர விப்ரதிஷித்³த⁴ம் வஸ்து லக்ஷ்யதே ; அத: ப்ருச்சா²ம: — கிமு தத்³ப்³ரஹ்ம, யஸ்ய விஜ்ஞாநாத்ஸர்வம் ப⁴விஷ்யந்தோ மநுஷ்யா மந்யந்தே ? தத்கிமவேத் , யஸ்மாத்³விஜ்ஞாநாத்தத்³ப்³ரஹ்ம ஸர்வமப⁴வத் ? ப்³ரஹ்ம ச ஸர்வமிதி ஶ்ரூயதே, தத் யதி³ அவிஜ்ஞாய கிஞ்சித்ஸர்வமப⁴வத் , ததா²ந்யேஷாமப்யஸ்து ; கிம் ப்³ரஹ்மவித்³யயா ? அத² விஜ்ஞாய ஸர்வமப⁴வத் , விஜ்ஞாநஸாத்⁴யத்வாத்கர்மப²லேந துல்யமேவேத்யநித்யத்வப்ரஸங்க³: ஸர்வபா⁴வஸ்ய ப்³ரஹ்மவித்³யாப²லஸ்ய ; அநவஸ்தா²தோ³ஷஶ்ச - தத³ப்யந்யத்³விஜ்ஞாய ஸர்வமப⁴வத் , தத: பூர்வமப்யந்யத்³விஜ்ஞாயேதி । ந தாவத³விஜ்ஞாய ஸர்வமப⁴வத் , ஶாஸ்த்ரார்த²வைரூப்யதோ³ஷாத் । ப²லாநித்யத்வதோ³ஷஸ்தர்ஹி ? நைகோ(அ)பி தோ³ஷ:, அர்த²விஶேஷோபபத்தே: ॥

ததா³ஹுரித்யாதே³ர்க³தேந க்³ரந்தே²ந ஸம்ப³ந்த⁴ம் வக்தும் வ்ருத்தம் கீர்தயதி —

ஸூத்ரிதேதி ।

தஸ்யாம் ப்ரமாணமாஹ —

யத³ர்தே²தி ।

தர்ஹி ஸூத்ரவ்யாக்²யாநேநைவ ஸர்வோபநிஷத³ர்த²ஸித்³தே⁴ஸ்ததா³ஹுரித்யாதி³ வ்ருதே²த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

தஸ்யேதி ।

வித்³யாஸூத்ரம் வ்யாக்²யாதுமிச்ச²ந்தீ ஶ்ருதி: ஸூத்ரிதவித்³யாவிவக்ஷிதப்ரயோஜநாபி⁴தா⁴நாயோபோத்³கா⁴தம் சிகீர்ஷதி । ப்ரதிபாத்³யமர்த²ம் பு³த்³தௌ⁴ ஸம்க்³ருஹ்ய தாத³ர்த்²யேநார்தா²ந்தரோபவர்ணநஸ்ய ததா²த்வாச்சிந்தாம் ப்ரக்ருதஸித்³த்⁴யர்தா²முபோத்³கா⁴தம் ப்ரசக்ஷத இதி ந்யாயாதி³த்யர்த²: ।

யத்³ப்³ரஹ்மவித்³யயேத்யாதி³வாக்யப்ரகாஶ்யம் சோத்³யம் தச்ச²ப்³தே³நோச்யதே ப்ரக்ருதஸம்ப³ந்தா⁴ஸம்ப⁴வாதி³த்யாஹ —

ததி³தீதி ।

ப்³ராஹ்மணமாத்ரஸ்ய சோத்³யகர்த்ருத்வம் வ்யாவர்தயதி —

ப்³ரஹ்மேதி ।

உத்ப்ரேக்ஷயா ப்³ரஹ்மவேத³நேச்சா²வத்த்வம் வ்யாவர்தயிதும் ததே³வ விஶேஷணம் விப⁴ஜதே —

ஜந்மேதி ।

ஜந்ம ச ஜரா ச மரணஞ்ச தேஷாம் ப்ரப³ந்தே⁴ ப்ரவாஹே சக்ரவத³நவரதம் ப்⁴ரமணேந க்ருதம் யதா³யாஸாத்மகம் து³:க²ம் ததே³வோத³கம் யஸ்மிந்நபாரே ஸம்ஸாராக்²யே மஹோத³தௌ⁴ தத்ர ப்லவபூ⁴தம் தரணஸாத⁴நமிதி யாவத் । தத்தீரம் தஸ்ய ஸம்ஸாரஸமுத்³ரஸ்ய தீரம் பரம் ப்³ரஹ்மேத்யர்த²: ।

தேஷாம் விவிதி³ஷாயா: ஸாப²ல்யார்த²ம் தத்ப்ரத்யநீகே ஸம்ஸாரே வைராக்³யம் த³ர்ஶயதி —

த⁴ர்மேதி ।

நிர்வேத³ஸ்ய நிரங்குஶத்வம் வாரயதி —

தத்³விலக்ஷணேதி ।

உத்தரவாக்யமவதார்ய வ்யாசஷ்டே —

கிமித்யாதி³நா ।

அத² பரா யயா தத³க்ஷரமதி⁴க³ம்யத இதி ஶ்ருத்யந்தரமாஶ்ரித்யா(அ)(அ)ஹ —

யத்³யயேதி ।

மநுஷ்யா யந்மந்யந்தே தத்ர விருத்³த⁴ம் வஸ்து பா⁴தீதி ஶேஷ: ।

மநுஷ்யக்³ரஹணஸ்ய க்ருத்யமாஹ —

மநுஷ்யேதி ।

நநு தே³வாதீ³நாமபி வித்³யாதி⁴காரோ தே³வதாதி⁴கரணந்யாயேந வக்ஷ்யதே தத்குதோ மநுஷ்யாணாமேவாதி⁴காரஜ்ஞாபநமித்யத ஆஹ —

மநுஷ்யா இதி ।

விஶேஷத: ஸர்வாவிஸம்வாதே³நேதி யாவத் ।

ததா²(அ)பி கிமிதி தே ஜ்ஞாநாந்முக்திம் ஸித்³த⁴வத்³ப்³ருவந்தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யதே²தி ।

உப⁴யத்ர கர்மப்³ரஹ்மணோரிதி யாவத் ।

உத்தரவாக்யமுபாத³த்தே —

தத்ரேதி ।

மநுஷ்யாணாம் மதம் தச்ச²ப்³தா³ர்த²: । வஸ்துஶப்³தே³ந ஜ்ஞாநாத்ப²லமுச்யதே । ஆக்ஷேபக³ர்ப⁴ஸ்ய சோத்³யஸ்ய ப்ரவ்ருத்தௌ விரோத⁴ப்ரதிபா⁴ஸோ ஹேதுரித்யத: ஶப்³தா³ர்த²: ।

தத்³ப்³ரஹ்ம பரிச்சி²ந்நமபரிச்சி²ந்நம் வேதி குதோ ப்³ரஹ்மணி சோத்³யதே தத்ரா(அ)ஹ —

யஸ்யேதி ।

ப்ரஶ்நாந்தரம் கரோதி —

தத்கிமிதி ।

ப்³ரஹ்ம ஸ்வாத்மாநமஜ்ஞாஸீத³திரிக்தம் வேதிப்ரஶ்நஸ்ய ப்ரஸம்க³ம் த³ர்ஶயதி —

யஸ்மாதி³தி ।

ஸர்வஸ்ய வ்யதிரிக்தவிஷயே ஜ்ஞாநம் ப்ரஸித்³த⁴ம் தத்கிம் விசாரேணேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ப்³ரஹ்ம சேதி ।

ஸர்வம் க²ல்வித³ம் ப்³ரஹ்மேத்யாதௌ³ ப்³ரஹ்மண: ஸர்வாத்மத்வஶ்ரவணாத³திரிக்தவிஷயாபா⁴வாதா³த்மாநமேவாவேதி³தி பக்ஷஸ்ய ஸாவகாஶதேத்யர்த²: ।

கிம்ஶப்³த³ஸ்ய ப்ரஶ்நார்த²த்வமுக்த்வா(அ)(அ)க்ஷேபார்த²மாஹ —

தத்³யதீ³தி ।

ப்³ரஹ்ம ஹி கிஞ்சித³ஜ்ஞாத்வா ஸர்வமப⁴வஜ்ஜ்ஞாத்வா வா ? நா(அ)(அ)த்³யோ ப்³ரஹ்மவித்³யாநர்த²க்யாதி³த்யுக்த்வா த்³விதீயமநுவத³தி —

அதே²தி ।

ஸ்வரூபமந்யத்³வா ஜ்ஞாத்வா ப்³ரஹ்மண: ஸர்வாபத்திரிதி விகல்ப்யோப⁴யத்ர ஸாதா⁴ரணம் தூ³ஷணமாஹ —

விஜ்ஞாநேதி ।

த்³விதீயே தோ³ஷாந்தரமாஹ —

அநவஸ்தே²தி ।

ப³ஹிரேவா(அ)(அ)க்ஷேபம் பரிஹரதி —

ந தாவதி³தி ।

அஜ்ஞாத்வைவ ப்³ரஹ்மண: ஸர்வபா⁴வோ(அ)ஸ்மதா³தே³ஸ்து ஜ்ஞாநாதி³தி ஶாஸ்த்ரார்தே² வைரூப்யம் । ந சாஸ்மதா³தே³ரபி தத³ந்தரேண தத்³பா⁴வ: ஶாஸ்த்ராநர்த²க்யாத் ।

ஜ்ஞாநாத்³ப்³ரஹ்மண: ஸர்வபா⁴வாபக்ஷே ஸ்வோக்தம் தோ³ஷமாக்ஷேப்தா ஸ்மாரயதி —

ப²லேதி ।

ஸ்வதோ(அ)பரிச்சி²ந்நம் ப்³ரஹ்மாவித்³யாதத்கார்யஸம்ப³ந்தா⁴த்பரிச்சி²ந்நவத்³பா⁴தி தந்நிவ்ருத்த்யௌபாதி⁴கம் ஸர்வபா⁴வஸ்ய ஸாத்⁴யத்வம் ந சாநவஸ்தா² ஜ்ஞேயாந்தராநங்கீ³காராந்நாபி[ஸ்வ]க்ரியாவிரோதோ⁴ விஷயத்வமந்தரேண வாக்யீயபு³த்³தி⁴வ்ருத்தௌ ஸ்பு²ரணாதி³தி பரிஹரதி —

நைகோ(அ)பீதி ।

ஏதேந வித்³யாவையர்த்²யமபி பரிஹ்ருதமித்யாஹ —

அர்தே²தி ।

யத்³யபி ப்³ரஹ்மாபரிச்சி²ந்நம் நித்யஸித்³த⁴ம் ததா²(அ)பி தத்ராவித்³யாதத்கார்யத்⁴வம்ஸரூபஸ்யார்த²விஶேஷஸ்ய ஜ்ஞாநாது³பபத்தேர்ந தத்³வையர்த்²யமித்யர்த²: ॥9॥