బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
ప్రథమోఽధ్యాయఃచతుర్థం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
బ్రహ్మ వా ఇదమగ్ర ఆసీత్తదాత్మానమేవావేత్ । అహం బ్రహ్మాస్మీతి । తస్మాత్తత్సర్వమభవత్తద్యో యో దేవానాం ప్రత్యబుధ్యత స ఎవ తదభవత్తథర్షీణాం తథా మనుష్యాణాం తద్ధైతత్పశ్యనృషిర్వామదేవః ప్రతిపేదేఽహం మనురభవం సూర్యశ్చేతి । తదిదమప్యేతర్హి య ఎవం వేదాహం బ్రహ్మాస్మీతి స ఇదం సర్వం భవతి తస్య హ న దేవాశ్చనాభూత్యా ఈశతే । ఆత్మా హ్యేషాం స భవతి అథ యోఽన్యాం దేవతాముపాస్తేఽన్యోఽసావన్యోఽహమస్మీతి న స వేద యథా పశురేవం స దేవానామ్ । యథా హ వై బహవః పశవో మనుష్యం భుఞ్జ్యురేవమేకైకః పురుషో దేవాన్భునక్త్యేకస్మిన్నేవ పశావాదీయమానేఽప్రియం భవతి కిము బహుషు తస్మాదేషాం తన్న ప్రియం యదేతన్మనుష్యా విద్యుః ॥ ౧౦ ॥
బ్రహ్మ అపరమ్ , సర్వభావస్య సాధ్యత్వోపపత్తేః ; న హి పరస్య బ్రహ్మణః సర్వభావాపత్తిర్విజ్ఞానసాధ్యా ; విజ్ఞానసాధ్యాం చ సర్వభావాపత్తిమాహ — ‘తస్మాత్తత్సర్వమభవత్’ ఇతి ; తస్మాద్బ్రహ్మ వా ఇదమగ్ర ఆసీదిత్యపరం బ్రహ్మేహ భవితుమర్హతి ॥

అత్ర వృత్తికృతాం మతానుసారేణ బ్రహ్మశబ్దార్థమాహ —

బ్రహ్మేతి ।

తస్య పరిచ్ఛిన్నత్వాజ్ఞానేన సర్వభావస్య సాధ్యత్వసంభవాదితి హేతుమాహ —

సర్వభావస్యేతి ।

సిద్ధాన్తే యథోక్తహేత్వనుపపత్తిం దోషమాహ —

న హీతి ।

సా తర్హి విజ్ఞానసాధ్యా మా భూదిత్యత ఆహ —

విజ్ఞానేతి ।