ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஸ நைவ வ்யப⁴வத்தச்ச்²ரேயோரூபமத்யஸ்ருஜத த⁴ர்மம் ததே³தத்க்ஷத்ரஸ்ய க்ஷத்த்ரம் யத்³த⁴ர்மஸ்தஸ்மாத்³த⁴ர்மாத்பரம் நாஸ்த்யதோ² அப³லீயாந்ப³லீயாம் ஸமாஶம்ஸதே த⁴ர்மேண யதா² ராஜ்ஞைவம் யோ வை ஸ த⁴ர்ம: ஸத்யம் வை தத்தஸ்மாத்ஸத்யம் வத³ந்தமாஹுர்த⁴ர்மம் வத³தீதி த⁴ர்மம் வா வத³ந்தம் ஸத்யம் வத³தீத்யேதத்³த்⁴யேவைதது³ப⁴யம் ப⁴வதி ॥ 14 ॥
ஸ: சதுர: ஸ்ருஷ்ட்வாபி வர்ணாந் நைவ வ்யப⁴வத் உக்³ரத்வாத்க்ஷத்ரஸ்யாநியதாஶங்கயா ; தத் ஶ்ரேயோரூபம் அத்யஸ்ருஜத — கிம் தத் ? த⁴ர்மம் ; ததே³தத் ஶ்ரேயோரூபம் ஸ்ருஷ்டம் க்ஷத்ரஸ்ய க்ஷத்ரம் க்ஷத்ரஸ்யாபி நியந்த்ரு, உக்³ராத³ப்யுக்³ரம் — யத்³த⁴ர்ம: யோ த⁴ர்ம: ; தஸ்மாத் க்ஷத்ரஸ்யாபி நியந்த்ருத்வாத் த⁴ர்மாத்பரம் நாஸ்தி, தேந ஹி நியம்யந்தே ஸர்வே । தத்கத²மிதி உச்யதே — அதோ² அபி அப³லீயாந் து³ர்ப³லதர: ப³லீயாம்ஸமாத்மநோ ப³லவத்தரமபி ஆஶம்ஸதே காமயதே ஜேதும் த⁴ர்மேண ப³லேந — யதா² லோகே ராஜ்ஞா ஸர்வப³லவத்தமேநாபி குடும்பி³க:, ஏவம் ; தஸ்மாத்ஸித்³த⁴ம் த⁴ர்மஸ்ய ஸர்வப³லவத்தரத்வாத்ஸர்வநியந்த்ருத்வம் । யோ வை ஸ த⁴ர்மோ வ்யவஹாரலக்ஷணோ லௌகிகைர்வ்யவஹ்ரியமாண: ஸத்யம் வை தத் ; ஸத்யமிதி யதா²ஶாஸ்த்ரார்த²தா ; ஸ ஏவாநுஷ்டீ²யமாநோ த⁴ர்மநாமா ப⁴வதி ; ஶாஸ்த்ரார்த²த்வேந ஜ்ஞாயமாநஸ்து ஸத்யம் ப⁴வதி । யஸ்மாதே³வம் தஸ்மாத் , ஸத்யம் யதா²ஶாஸ்த்ரம் வத³ந்தம் வ்யவஹாரகால ஆஹு: ஸமீபஸ்தா² உப⁴யவிவேகஜ்ஞா: — த⁴ர்மம் வத³தீதி, ப்ரஸித்³த⁴ம் லௌகிகம் ந்யாயம் வத³தீதி ; ததா² விபர்யயேண த⁴ர்மம் வா லௌகிகம் வ்யவஹாரம் வத³ந்தமாஹு: — ஸத்யம் வத³தி, ஶாஸ்த்ராத³நபேதம் வத³தீதி । ஏதத் யது³க்தம் உப⁴யம் ஜ்ஞாயமாநமநுஷ்டீ²யமாநம் ச ஏதத் த⁴ர்ம ஏவ ப⁴வதி । தஸ்மாத்ஸ த⁴ர்மோ ஜ்ஞாநாநுஷ்டா²நலக்ஷண: ஶாஸ்த்ரஜ்ஞாநிதராம்ஶ்ச ஸர்வாநேவ நியமயதி ; தஸ்மாத் ஸ க்ஷத்ரஸ்யாபி க்ஷத்ரம் ; அதஸ்தத³பி⁴மாநோ(அ)வித்³வாந் தத்³விஶேஷாநுஷ்டா²நாய ப்³ரஹ்மக்ஷத்ரவிட்சூ²த்³ரநிமித்தவிஶேஷமபி⁴மந்யதே ; தாநி ச நிஸர்க³த ஏவ கர்மாதி⁴காரநிமித்தாநி ॥

நநு சாதுர்வர்ண்யே ஸ்ருஷ்டே தாவதைவ கர்மாநுஷ்டா²நஸித்³தே⁴ரலம் த⁴ர்மஸ்ருஷ்ட்யேத்யத ஆஹ —

ஸ சதுர இதி ।

அநியதாஶங்க்யா நியாமகாபா⁴வே தஸ்யாநியதத்வஸம்பா⁴வநயேதி யாவத் । தச்ச²ப்³த³: ஸ்ரஷ்ட்ருப்³ரஹ்மவிஷய: ।

குதோ த⁴ர்மஸ்ய ஸர்வநியந்த்ருத்வம் க்ஷத்த்ரஸ்யைவ தத்ப்ரஸித்³தே⁴ரித்யாஹ —

தத்கத²மிதி ।

அநுப⁴வமநுஸ்ருத்ய பரிஹரதி —

உச்யத இத்யாதி³நா ।

ததே³வோதா³ஹரதி —

யதே²தி ।

ராஜ்ஞா ஸ்பர்த⁴மாந இதி ஶேஷ: ।

த⁴ர்மஸ்யோத்க்ருஷ்டத்வேந நியந்த்ருத்வே ஸத்யாத³பி⁴ந்நத்வம் ஹேத்வந்தரமாஹ —

யோ வா இதி ।

கத²ம் த⁴ர்மஸ்ய ஸத்யத்வம் ஸ ஹி புருஷத⁴ர்மோ வசநத⁴ர்ம: ஸத்யத்வமித்யவாந்தரபே⁴தா³தி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ ஏவேதி ।

யதோ²க்தே விவேகே லோகப்ரஸித்³தி⁴ம் ப்ரமாணயதி —

யஸ்மாதி³தி ।

உப⁴யஶப்³தோ³ த⁴ர்மஸத்யவிஷயயோ: த⁴ர்மம் வத³தீத்யேததே³வ விப⁴ஜதே —

ப்ரஸித்³த⁴மிதி ।

யதா² ஶாஸ்த்ராநுஸாரேண வத³ந்தம் த⁴ர்மம் வத³தீதி வத³ந்தி ததா² பூர்வோக்தவத³நவைபரீத்யேந த⁴ர்மம் வத³ந்தம் ஸத்யம் வத³தீத்யாஹுரிதி யோஜநா ।

த⁴ர்மமேவ வ்யாசஷ்டே —

லௌகிகமிதி ।

ஸத்யம் வத³தீத்யேததே³வ ஸ்பு²டயதி —

ஶாஸ்த்ராதி³தி ।

கார்யகாரணபா⁴வேநாநயோரேகத்வமுபஸம்ஹரதி —

ஏததி³தி ।

ஶாஸ்த்ரார்த²ஸம்ஶயே ஶிஷ்டவ்யவஹாராந்நிஶ்சயோ யதா² யாவவராஹாதி³ஶப்³தே³ஷு, த⁴ர்மஸம்ஶயே து ஶாஸ்த்ரார்த²வஶாந்நிர்ணயோ யதா² சைத்யவந்த³நாதி³வ்யுதா³ஸேநாக்³நிஹோத்ராதௌ³ । அதோ ஹேதுஹேதுமத்³பா⁴வாது³ப⁴யோரைக்யமிதி பா⁴வ: ।

த⁴ர்மஸ்ய ஸத்யாத³பே⁴தே³ ப²லிதமாஹ —

தஸ்மாதி³தி ।

தஸ்ய ஸர்வநியந்த்ருத்வே(அ)பி ப்ரக்ருதே கிமாயாதம் ததா³ஹ —

தஸ்மாத்ஸ இதி ।

தர்ஹி யதோ²க்தத⁴ர்மவஶாதே³வ கர்மாநுஷ்டா²நஸித்³தே⁴ர்வர்ணாஶ்ரமாபி⁴மாநஸ்யாகிஞ்சித்கரத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அத இதி ।

தா⁴ர்மிகத்வாத்³யபி⁴மாநோ ப்³ராஹ்மண்யாத்³யபி⁴மாநம் புரோதா⁴யாநுஷ்டா²பகஶ்சேத்தத³பி⁴மாநோ(அ)பி ததை²வாபி⁴மாநாந்தரம் புரஸ்க்ருத்யாநுஷ்டா²பயேதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

தாநி சேதி ।

ந க²ல்வவிது³ஷோ தா⁴ர்மிகஸ்ய ப்³ராஹ்மண்யாதி³ஷு நிமித்தேஷு ஸத்ஸு கர்மப்ரவ்ருத்தௌ நிமித்தாந்தரமபேக்ஷ்யதே ப்ரமாணாபா⁴வாதி³த்யர்த²: ॥14॥