ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ததே³தத்³ப்³ரஹ்ம க்ஷத்ரம் விட்ஶூத்³ரஸ்தத³க்³நிநைவ தே³வேஷு ப்³ரஹ்மாப⁴வத்³ப்³ராஹ்மணோ மநுஷ்யேஷு க்ஷத்ரியேண க்ஷத்ரியோ வைஶ்யேந வைஶ்ய: ஶூத்³ரேண ஶூத்³ரஸ்தஸ்மாத³க்³நாவேவ தே³வேஷு லோகமிச்ச²ந்தே ப்³ராஹ்மணே மநுஷ்யேஷ்வேதாப்⁴யாம் ஹி ரூபாப்⁴யாம் ப்³ரஹ்மாப⁴வத் । அத² யோ ஹ வா அஸ்மால்லோகாத்ஸ்வம் லோகமத்³ருஷ்ட்வா ப்ரைதி ஸ ஏநமவிதி³தோ ந பு⁴நக்தி யதா² வேதோ³ வாநநூக்தோ(அ)ந்யத்³வா கர்மாக்ருதம் யதி³ஹ வா அப்யநேவம்விந்மஹத்புண்யம் கர்ம கரோதி தத்³தா⁴ஸ்யாந்தத: க்ஷீயத ஏவாத்மாநமேவ லோகமுபாஸீத ஸ ய ஆத்மாநமேவ லோகமுபாஸ்தே ந ஹாஸ்ய கர்ம க்ஷீயதே । அஸ்மாத்³த்⁴யேவாத்மநோ யத்³யத்காமயதே தத்தத்ஸ்ருஜதே ॥ 15 ॥
ததா³த்மப்ராப்திவ்யதிரேகேண ப²லவசநமயுக்தமிதி சேத் , ந । ஸ்வலோகோபாஸநஸ்துதிபரத்வாத் ; ஸ்வஸ்மாதே³வ லோகாத்ஸர்வமிஷ்டம் ஸம்பத்³யத இத்யர்த²:, நாந்யத³த: ப்ரார்த²நீயம் , ஆப்தகாமத்வாத் — ‘ஆத்மத: ப்ராண ஆத்மத ஆஶா’ (சா². உ. 7 । 26 । 1) இத்யாதி³ ஶ்ருத்யந்தரே யதா² ; ஸர்வாத்மபா⁴வப்ரத³ர்ஶநார்தோ² வா பூர்வவத் । யதி³ ஹி பர ஏவ ஆத்மா ஸம்பத்³யதே, ததா³ யுக்த: ‘அஸ்மாத்³த்⁴யேவாத்மந:’ இத்யாத்மஶப்³த³ப்ரயோக³: — ஸ்வஸ்மாதே³வ ப்ரக்ருதாதா³த்மநோ லோகாதி³த்யேவமர்த²: ; அந்யதா² அவ்யாக்ருதாவஸ்தா²த்கர்மணோ லோகாதி³தி ஸவிஶேஷணமவக்ஷ்யத் ப்ரக்ருதபரமாத்மலோகவ்யாவ்ருத்தயே வ்யாக்ருதாவஸ்தா²வ்யாவ்ருத்தயே ச ; ந ஹ்யஸ்மிந்ப்ரக்ருதே விஶேஷிதே அஶ்ருதாந்தராலாவஸ்தா² ப்ரதிபத்தும் ஶக்யதே ॥

அர்த²வாத³ஸ்த²ம் லிங்க³ம் ந ப்ரகரணாத்³ப³லவதி³தி மத்வா ஸமாத⁴த்தே —

நேத்யாதி³நா ।

ஸ்துதிமேவ ஸ்பஷ்டயதி —

ஸ்வஸ்மாதே³வேதி ।

லோகாஜ்ஜ்ஞாதாதி³தி ஶேஷ: ।

யதா² சா²ந்தோ³க்³யே ஸ்துத்யர்த²மாத்மந: ஸ்ரஷ்ட்ருத்வமுச்யதே ததா²(அ)த்ராப்யாத்மலோகம் ஸ்தோதுமேதத்ப²லவசநமித்யாஹ —

ஆத்மத இதி ।

ப⁴வது வா மா பூ⁴த³ஸ்மாத்³த்⁴யேவேத்யாதி³ரர்த²வாத³ஸ்ததா²(அ)பி தஸ்ய ஸர்வாத்மத்வப்ரத³ர்ஶநார்த²த்வாத்³யுக்தமத்ர லோகஶப்³தே³ந பரமாத்மக்³ரஹணமித்யாஹ —

ஸர்வாத்மேதி ।

தஸ்மாத்தத்ஸர்வமப⁴வதி³தி வாக்யம் த்³ருஷ்டாந்தயதி —

பூர்வவதி³தி ।

கிஞ்சா(அ)(அ)த்மஶப்³த³ஸ்ய த்ரிதா⁴பரிச்சே²த³ஶூந்யார்த²வாசிதாயா யச்சா(அ)(அ)ப்நோதீத்யாதி³ந்யாயேந ஸித்³த⁴த்வாத்தத்ஸமாநாதி⁴கரணலோகஶப்³த³ஸ்யாபி தத³ர்த²த்வாத்பரஸ்யைவாத்ர லோகத்வமித்யாஹ —

யதி³ ஹீதி ।

கிஞ்ச யதி³ லோகஶப்³தே³ந பரம் ஹித்வா(அ)ர்தா²ந்தரமுச்யதே ததா³ ஸவிஶேஷணம் வாக்யம் ஸ்யாத³ந்யதா² ஸ்வம் லோகமிதி ப்ரக்ருதபரமாத்மலோகஸ்ய த்வத்பக்ஷே(அ)ந்தரோக்தப்³ரஹ்மலோகஸ்ய ச வ்யாவ்ருத்த்யயோகா³த் । ந சாத்ர ஸவிஶேஷணம் வாக்யம் த்³ருஷ்டமத: ஸ்வம் லோகமிதி ப்ரக்ருத: பரமாத்மைவாத்ராபி லோக இத்யாஹ —

அந்யதே²தி ।

விஶேஷணம் விநைவாஸ்மாதி³த்யத்ர பராபராப்⁴யாமர்தா²ந்தரம் கிம் ந ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ந ஹீதி ।

ஸ்வம் லோகமிதி ப்ரக்ருதே பரமாத்மந்யாத்மாநமேவேதி விஶேஷிதே சாவ்யாக்ருதாக்²யா பராபராப்⁴யாமந்தராலாவஸ்தா² ந ப்ரதிபத்தும் ஶக்யதே தஸ்யா: ஶ்ருதத்வாபா⁴வாதி³த்யர்த²: ॥15॥