ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
த்ரீண்யாத்மநே(அ)குருதேதி மநோ வாசம் ப்ராணம் தாந்யாத்மநே(அ)குருதாந்யத்ரமநா அபூ⁴வம் நாத³ர்ஶமந்யத்ரமநா அபூ⁴வம் நாஶ்ரௌஷமிதி மநஸா ஹ்யேவ பஶ்யதி மநஸா ஶ்ருணோதி । காம: ஸங்கல்போ விசிகித்ஸா ஶ்ரத்³தா⁴ஶ்ரத்³தா⁴ த்⁴ருதிரத்⁴ருதிர்ஹ்ரீர்தீ⁴ர்பீ⁴ரித்யேதத்ஸர்வம் மந ஏவ தஸ்மாத³பி ப்ருஷ்ட²த உபஸ்ப்ருஷ்டோ மநஸா விஜாநாதி ய: கஶ்ச ஶப்³தோ³ வாகே³வ ஸா । ஏஷா ஹ்யந்தமாயத்தைஷா ஹி ந ப்ராணோ(அ)பாநோ வ்யாந உதா³ந: ஸமாநோ(அ)ந இத்யேதத்ஸர்வம் ப்ராண ஏவைதந்மயோ வா அயமாத்மா வாங்மயோ மநோமய: ப்ராணமய: ॥ 3 ॥
அஸ்தித்வே ஸித்³தே⁴ மநஸ: ஸ்வரூபார்த²மித³முச்யதே — காம: ஸ்த்ரீவ்யதிகராபி⁴லாஷாதி³:, ஸங்கல்ப: ப்ரத்யுபஸ்தி²தவிஷயவிகல்பநம் ஶுக்லநீலாதி³பே⁴தே³ந, விசிகித்ஸா ஸம்ஶயஜ்ஞாநம் , ஶ்ரத்³தா⁴ அத்³ருஷ்டார்தே²ஷு கர்மஸு ஆஸ்திக்யபு³த்³தி⁴: தே³வதாதி³ஷு ச, அஶ்ரத்³தா⁴ தத்³விபரீதா பு³த்³தி⁴:, த்⁴ருதி: தா⁴ரணம் தே³ஹாத்³யவஸாநே உத்தம்ப⁴நம் , அத்⁴ருதி: தத்³விபர்யய:, ஹ்ரீ: லஜ்ஜா, தீ⁴: ப்ரஜ்ஞா, பீ⁴: ப⁴யம் இத்யேததே³வமாதி³கம் ஸர்வம் மந ஏவ ; மநஸோ(அ)ந்த:கரணஸ்ய ரூபாண்யேதாநி । மநோ(அ)ஸ்தித்வம் ப்ரத்யந்யச்ச காரணமுச்யதே — தஸ்மாந்மநோ நாமாஸ்த்யந்த:கரணம் , யஸ்மாச்சக்ஷுஷோ ஹ்யகோ³சரே ப்ருஷ்ட²தோ(அ)ப்யுபஸ்ப்ருஷ்ட: கேநசித் ஹஸ்தஸ்யாயம் ஸ்பர்ஶ: ஜாநோரயமிதி விவேகேந ப்ரதிபத்³யதே ; யதி³ விவேகக்ருத் மநோ நாம நாஸ்தி தர்ஹி த்வங்மாத்ரேண குதோ விவேகப்ரதிபத்தி: ஸ்யாத் ; யத்தத் விவேகப்ரதிபத்திகாரணம் தந்மந: ॥

காமாதி³வாக்யமவதார்ய வ்யாகுர்வந்மநஸ: ஸ்வரூபம் ப்ரதி ஸம்ஶயம் நிரஸ்யதி —

அஸ்தித்வ இதி ।

அஶ்ரத்³தா⁴தி³வத³காமாதி³ரபி விவக்ஷிதோ(அ)த்ரேதி மத்வா மநோபு³த்³த்⁴யோரேகத்வமுபேத்யோபஸம்ஹரதி —

இத்யேததி³தி ।

த்³வைதப்ரவ்ருத்த்யுந்முக²ம் மநோ போ⁴க்த்ருகர்மவஶாந்நார்தா²காரேண விவர்தத இத்யபி⁴ப்ரேத்யாநந்தரவாக்யமவதாரயதி —

மநோஸ்தித்வமிதி ।

ததே³வாந்யத்காரணம் ஸ்போ²ரயதி —

யஸ்மாதி³தி ।

தஸ்மாத³ஸ்தி விவேககாரணமந்த:கரணமிதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

சக்ஷுரஸம்ப்ரயோகா³த்தேந ஸ்பர்ஶவிஶேஷாத³ர்ஶநே(அ)பி ஸம்ப்ரயுக்தயா த்வசா விநா(அ)பி மநோ விஶேஷத³ர்ஶநம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யதீ³தி ।

த்வங்மாத்ரஸ்ய ஸ்பர்ஶமாத்ரக்³ராஹித்வேந விவேகத்வாயோகா³தி³த்யர்த²: ।

விவேசகே காரணாந்தரே ஸத்யபி குதோ மந:ஸித்³தி⁴ஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

யத்ததி³தி ।