ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
த்ரீண்யாத்மநே(அ)குருதேதி மநோ வாசம் ப்ராணம் தாந்யாத்மநே(அ)குருதாந்யத்ரமநா அபூ⁴வம் நாத³ர்ஶமந்யத்ரமநா அபூ⁴வம் நாஶ்ரௌஷமிதி மநஸா ஹ்யேவ பஶ்யதி மநஸா ஶ்ருணோதி । காம: ஸங்கல்போ விசிகித்ஸா ஶ்ரத்³தா⁴ஶ்ரத்³தா⁴ த்⁴ருதிரத்⁴ருதிர்ஹ்ரீர்தீ⁴ர்பீ⁴ரித்யேதத்ஸர்வம் மந ஏவ தஸ்மாத³பி ப்ருஷ்ட²த உபஸ்ப்ருஷ்டோ மநஸா விஜாநாதி ய: கஶ்ச ஶப்³தோ³ வாகே³வ ஸா । ஏஷா ஹ்யந்தமாயத்தைஷா ஹி ந ப்ராணோ(அ)பாநோ வ்யாந உதா³ந: ஸமாநோ(அ)ந இத்யேதத்ஸர்வம் ப்ராண ஏவைதந்மயோ வா அயமாத்மா வாங்மயோ மநோமய: ப்ராணமய: ॥ 3 ॥
பாங்க்தஸ்ய கர்மண: ப²லபூ⁴தாநி யாநி த்ரீண்யந்நாந்யுபக்ஷிப்தாநி தாநி கார்யத்வாத் விஸ்தீர்ணவிஷயத்வாச்ச பூர்வேப்⁴யோ(அ)ந்நேப்⁴ய: ப்ருத²கு³த்க்ருஷ்டாநி ; தேஷாம் வ்யாக்²யாநார்த² உத்தரோ க்³ரந்த² ஆ ப்³ராஹ்மணபரிஸமாப்தே: । த்ரீண்யாத்மநே(அ)குருதேதி கோ(அ)ஸ்யார்த² இத்யுச்யதே — மந: வாக் ப்ராண:, ஏதாநி த்ரீண்யந்நாநி ; தாநி மந: வாசம் ப்ராணம் ச ஆத்மநே ஆத்மார்த²ம் அகுருத க்ருதவாந் ஸ்ருஷ்ட்வா ஆதௌ³ பிதா । தேஷாம் மநஸோ(அ)ஸ்தித்வம் ஸ்வரூபம் ச ப்ரதி ஸம்ஶய இத்யத ஆஹ — அஸ்தி தாவந்மந: ஶ்ரோத்ராதி³பா³ஹ்யகரணவ்யதிரிக்தம் ; யத ஏவம் ப்ரஸித்³த⁴ம் — பா³ஹ்யகரணவிஷயாத்மஸம்ப³ந்தே⁴ ஸத்யபி அபி⁴முகீ²பூ⁴தம் விஷயம் ந க்³ருஹ்ணாதி, கிம் த்³ருஷ்டவாநஸீத³ம் ரூபமித்யுக்தோ வத³தி — அந்யத்ர மே க³தம் மந ஆஸீத் ஸோ(அ)ஹமந்யத்ரமநா ஆஸம் நாத³ர்ஶம் , ததே²த³ம் ஶ்ருதவாநஸி மதீ³யம் வச இத்யுக்த: அந்யத்ரமநா அபூ⁴வம் நாஶ்ரௌஷம் ந ஶ்ருதவாநஸ்மீதி । தஸ்மாத் யஸ்யாஸந்நிதௌ⁴ ரூபாதி³க்³ரஹணஸமர்த²ஸ்யாபி ஸத: சக்ஷுராதே³: ஸ்வஸ்வவிஷயஸம்ப³ந்தே⁴ ரூபஶப்³தா³தி³ஜ்ஞாநம் ந ப⁴வதி, யஸ்ய ச பா⁴வே ப⁴வதி, தத் அந்யத் அஸ்தி மநோ நாமாந்த:கரணம் ஸர்வகரணவிஷயயோகீ³த்யவக³ம்யதே । தஸ்மாத்ஸர்வோ ஹி லோகோ மநஸா ஹ்யேவ பஶ்யதி மநஸா ஶ்ருணோதி, தத்³வ்யக்³ரத்வே த³ர்ஶநாத்³யபா⁴வாத் ॥

ஸாத⁴நாத்மகமந்நசதுஷ்டயமந்நாக்ஷயகாரணாம், அக்ஷித்வகு³ணப்ரக்ஷேபேண புருஷோ(அ)பாஸநமஸ்ய ப²லம் சோக்தமிதா³நீமாப்³ராஹ்மணஸமாப்தேருத்தரக்³ரந்த²ஸ்ய தாத்பர்யமாஹ —

பாங்க்தஸ்யேத்யாதி³நா ।

ப்³ராஹ்மணஶேஷஸ்ய தாத்பர்யமுக்த்வா மந்த்ரபே⁴த³மநூத்³யா(அ)(அ)காங்க்ஷாத்³வாரா ப்³ராஹ்மணமுத்தா²ப்ய வ்யாசஷ்டே —

த்ரீணீத்யாதி³நா ।

ஜ்ஞாநகர்மப்⁴யாம் ஸப்தாந்நாநி ஸ்ருஷ்ட்வா சத்வாரி போ⁴க்த்ருப்⁴யோ விப⁴ஜ்ய த்ரீண்யாத்மார்த²ம் கல்பாதௌ³ பிதா கல்பிதவாநித்யர்த²: ।

அந்யத்ரேத்யாதி³ வாக்யமுபாத³த்தே —

தேஷாமிதி ।

ஷஷ்டீ² நிர்தா⁴ரணார்தா² ।

தத்ர மநஸோ(அ)ஸ்தித்வமாதௌ³ ஸாத⁴யதி —

அஸ்தி தாவதி³தி ।

ஆத்மேந்த்³ரியார்த²ஸாந்நித்⁴யே ஸத்யபி கதா³சிதே³வார்த²தீ⁴ர்ஜாயமாநா ஹேத்வந்தரமாக்ஷிபதி । ந சாத்³ருஷ்டாதி³ ஸதி³தி யுக்தம் தஸ்ய த்³ருஷ்டஸம்பாத³த்வாத்தஸ்மாத³ர்தா²தி³ஸாந்நித்⁴யே ஜ்ஞாநகாதா³சித்கத்வாநுபபத்திர்மந:ஸாதி⁴கேத்யர்த²: ।

லோகப்ரஸித்³தி⁴ரபி தத்ர ப்ரமாணமித்யாஹ —

யத இதி ।

அதோ(அ)ஸ்தி பா³ஹ்யகாரணாத³திரிக்தம் விஷயக்³ராஹி காரணமிதி ஶேஷ: ।

தாமேவ ப்ரஸித்³தி⁴முதா³ஹரணநிஷ்ட²தயோதா³ஹரதி —

கிம் த்³ருஷ்டவாநித்யாதி³நா ।

தத்ரைவாந்வயவ்யதிரேகாவுபந்யஸ்யதி —

தஸ்மாதி³தி ।

யதோ²க்தார்தா²பத்திலோகப்ரஸித்³தி⁴வஶாதி³தி யாவத் । விமதமாத்மாத்³யதிரிக்தாபேக்ஷம் தஸ்மிந்ஸத்யபி காதா³சித்வாத்³க⁴டவதி³த்யநுமாநம் (ச) தச்ச²ப்³தா³ர்த²: । தஸ்மாத³நுமாநாத³ந்யத³ஸ்தி மநோ நாமேதி ஸம்ப³ந்த⁴: ரூபாதி³க்³ரஹணஸமர்த²ஸ்யாபி ஸத இதி ப்ரமாதோச்யதே ।

அந்த:கரணஸ்ய சக்ஷுராதி³ப்⁴யோ வைலக்ஷண்யமாஹ —

ஸர்வேதி ।

ஸமநந்தரவாக்யம் ப²லிதார்த²விஷயத்வேநா(அ)(அ)த³த்தே —

தஸ்மாதி³தி ।

தச்ச²ப்³தே³நோக்தம் ஹேதும் ஸ்பஷ்டயதி —

தத்³வ்யக்³ரத்வ இதி ।