அதா²த: அநந்தரம் வ்ரதமீமாம்ஸா உபாஸநகர்மவிசாரணேத்யர்த²: ; ஏஷாம் ப்ராணாநாம் கஸ்ய கர்ம வ்ரதத்வேந தா⁴ரயிதவ்யமிதி மீமாம்ஸா ப்ரவர்ததே । தத்ர ப்ரஜாபதி: ஹ — ஹ - ஶப்³த³: கிலார்தே² — ப்ரஜாபதி: கில ப்ரஜா: ஸ்ருஷ்ட்வா கர்மாணி கரணாநி வாகா³தீ³நி — கர்மார்தா²நி ஹி தாநீதி கர்மாணீத்யுச்யந்தே — ஸஸ்ருஜே ஸ்ருஷ்டவாந் வாகா³தீ³நி கரணாநீத்யர்த²: । தாநி புந: ஸ்ருஷ்டாநி அந்யோந்யேந இதரேதரம் அஸ்பர்த⁴ந்த ஸ்பர்தா⁴ம் ஸங்க⁴ர்ஷம் சக்ரு: ; கத²ம் ? வதி³ஷ்யாம்யேவ ஸ்வவ்யாபாராத்³வத³நாத³நுபரதைவ அஹம் ஸ்யாமிதி வாக்³வ்ரதம் த³த்⁴ரே த்⁴ருதவதீ — யத்³யந்யோ(அ)பி மத்ஸமோ(அ)ஸ்தி ஸ்வவ்யாபாராத³நுபரந்தும் ஶக்த:, ஸோ(அ)பி த³ர்ஶயத்வாத்மநோ வீர்யமிதி ; ததா² த்³ரக்ஷ்யாம்யஹமிதி சக்ஷு: ; ஶ்ரோஷ்யாம்யஹமிதி ஶ்ரோத்ரம் ; ஏவமந்யாநி கர்மாணி கரணாநி யதா²கர்ம — யத் யத் யஸ்ய கர்ம யதா²கர்ம — தாநி கரணாநி ம்ருத்யுர்மாரக: ஶ்ரம: ஶ்ரமரூபீ பூ⁴த்வா உபயேமே ஸஞ்ஜக்³ராஹ । கத²ம் ? தாநி கரணாநி ஸ்வவ்யாபாரே ப்ரவ்ருத்தாநி ஆப்நோத் ஶ்ரமரூபேண ஆத்மாநம் த³ர்ஶிதவாந் ; ஆப்த்வா ச தாநி அவாருந்த⁴ அவரோத⁴ம் க்ருதவாந்ம்ருத்யு: — ஸ்வகர்மப்⁴ய: ப்ரச்யாவிதவாநித்யர்த²: । தஸ்மாத³த்³யத்வே(அ)பி வத³நே ஸ்வகர்மணி ப்ரவ்ருத்தா வாக் ஶ்ராம்யத்யேவ ஶ்ரமரூபிணா ம்ருத்யுநா ஸம்யுக்தா ஸ்வகர்மத: ப்ரச்யவதே ; ததா² ஶ்ராம்யதி சக்ஷு: ; ஶ்ராம்யதி ஶ்ரோத்ரம் । அதே²மமேவ முக்²யம் ப்ராணம் ந ஆப்நோத் ந ப்ராப்தவாந்ம்ருத்யு: ஶ்ரமரூபீ — யோ(அ)யம் மத்⁴யம: ப்ராண: தம் । தேநாத்³யத்வே(அ)ப்யஶ்ராந்த ஏவ ஸ்வகர்மணி ப்ரவர்ததே । தாநீதராணி கரணாநி தம் ஜ்ஞாதும் த³த்⁴ரிரே த்⁴ருதவந்தி மந: ; அயம் வை ந: அஸ்மாகம் மத்⁴யே ஶ்ரேஷ்ட²: ப்ரஶஸ்யதம: அப்⁴யதி⁴க:, யஸ்மாத் ய: ஸஞ்சரம்ஶ்சாஸஞ்சரம்ஶ்ச ந வ்யத²தே, அதோ² ந ரிஷ்யதி — ஹந்த இதா³நீமஸ்யைவ ப்ராணஸ்ய ஸர்வே வயம் ரூபமஸாம ப்ராணமாத்மத்வேந ப்ரதிபத்³யேமஹி — ஏவம் விநிஶ்சித்ய தே ஏதஸ்யைவ ஸர்வே ரூபமப⁴வந் ப்ராணரூபமேவ ஆத்மத்வேந ப்ரதிபந்நா: ப்ராணவ்ரதமேவ த³த்⁴ரிரே — அஸ்மத்³வ்ரதாநி ந ம்ருத்யோர்வாரணாய பர்யாப்தாநீதி । யஸ்மாத்ப்ராணேந ரூபேண ரூபவந்தீதராணி கரணாநி சலநாத்மநா ஸ்வேந ச ப்ரகாஶாத்மநா ; ந ஹி ப்ராணாத³ந்யத்ர சலநாத்மகத்வோபபத்தி: ; சலநவ்யாபாரபூர்வகாண்யேவ ஹி ஸர்வதா³ ஸ்வவ்யாபாரேஷு லக்ஷ்யந்தே — தஸ்மாத் ஏதே வாகா³த³ய: ஏதேந ப்ராணாபி⁴தா⁴நேந ஆக்²யாயந்தே அபி⁴தீ⁴யந்தே — ப்ராணா இத்யேவம் । ய ஏவம் ப்ராணாத்மதாம் ஸர்வகரணாநாம் வேத்தி ப்ராணஶப்³தா³பி⁴தே⁴யத்வம் ச, தேந ஹ வாவ தேநைவ விது³ஷா தத்குலமாசக்ஷதே லௌகிகா:, யஸ்மிந்குலே ஸ வித்³வாந் ஜாதோ ப⁴வதி — தத்குலம் வித்³வந்நாம்நைவ ப்ரதி²தம் ப⁴வதி — அமுஷ்யேத³ம் குலமிதி — யதா² தாபத்ய இதி । ய ஏவம் யதோ²க்தம் வேத³ வாகா³தீ³நாம் ப்ராணரூபதாம் ப்ராணாக்²யத்வம் ச, தஸ்யைதத்ப²லம் । கிஞ்ச ய: கஶ்சித் உ ஹ ஏவம்விதா³ ப்ராணாத்மத³ர்ஶிநா ஸ்பர்த⁴தே தத்ப்ரதிபக்ஷீ ஸந் ஸ: அஸ்மிந்நேவ ஶரீரே அநுஶுஷ்யதி ஶோஷமுபக³ச்ச²தி ; அநுஶுஷ்ய ஹைவ ஶோஷம் க³த்வைவ அந்தத: அந்தே ம்ரியதே, ந ஸஹஸா அநுபத்³ருதோ ம்ரியதே । இத்யேவமுக்தமத்⁴யாத்மம் ப்ராணாத்மத³ர்ஶநமிதி உக்தோபஸம்ஹார: அதி⁴தை³வதப்ரத³ர்ஶநார்த²: ॥