విమతా లోకా న మిథ్యా తత్కాలావ్యభిచారిత్వాజ్జాగ్రల్లోకవదితి శఙ్కతే —
నను చ యథేతి ।
సాధ్యవైకల్యం వక్తుం సిద్ధాన్తీ పాణిపేషవాక్యోక్తం స్మారయతి —
నను చేతి ।
జాగ్రల్లోకస్య మిథ్యాత్వే ఫలితమాహ —
తత్కథమితి ।
ప్రాదుర్భావే జాగ్రల్లోకస్య కర్తృత్వం ప్రాకరణికమేష్టవ్యమ్ ।
తత్ర పూర్వవాదీ దృష్టాన్తం సాధయతి —
సత్యమిత్యాదినా ।
అన్వయవ్యతిరేకాఖ్యో న్యాయః ।
దేహద్వయస్యాఽఽత్మనశ్చ వివేకమాత్రం ప్రాగుక్తం న తు ప్రాధాన్యేనాఽఽత్మనః శుద్ధిరుక్తేతి విభాగమఙ్గీకృత్య వస్తుతోఽసన్తమపి దృష్టాన్తం సన్తం కృత్వా తేన స్వప్నసత్యత్వమాశఙ్క్య తన్నిరాసేనాత్యన్తికీ శుద్ధిరాత్మనః స్వప్నవాక్యేనోచ్యతే తథా చ జాగ్రతోఽపి తథా మిథ్యాత్వాదాత్మైకరసః శుద్ధః స్యాదిత్యాశయవానాహ —
ఇత్యసన్నపీతి ।
పాణిపేషవాక్యే జాగ్రన్మిథ్యాత్వోక్త్యాఽర్థాదుక్తా శుద్ధిరత్రాపి సైవోచ్యతే చేత్పునరుక్తిరిత్యాశఙ్క్యాహ —
సర్వో హీతి ।
యత్కిఞ్చిత్సామాన్యాత్పౌనరుక్త్యం సర్వత్ర తుల్యమ్ । అవాన్తరభేదాదపౌనరుక్త్యం ప్రకృతేఽపి సమం పూర్వత్ర శుద్ధిద్వారస్యాఽఽర్థికత్వాదిహ వాచనికత్వాదితి భావః ।
జాగ్రద్దృష్టాన్తేన స్వప్నసత్యత్వచోద్యసంభవాద్వాచ్యస్తస్య సమాధిరితి పూర్వవాదిముఖేనోక్త్వా సమాధిమధునా కథయతి —
న తావదితి ।
విమతా న ద్రష్టురాత్మనో ధర్మా వా తద్దృశ్యత్వాద్ఘటవదిత్యర్థః ।
కిఞ్చ స్వప్నదృష్టానాం జాగ్రద్దృష్టాదర్థాన్తరత్వేన దృష్టేర్మిథ్యాత్వమిత్యాహ —
మహారాజ ఇతి ।
తేషాం జాగ్రద్దృష్టాదర్థాన్తరత్వమసిద్ధమిత్యాశఙ్క్యాహ —
న చేతి ।
ప్రామాణసామగ్ర్యభావాచ్చ స్వప్నస్య మిథ్యాత్వమిత్యాహ —
న చేతి ।
యోగ్యదేశాభావాచ్చ తన్మిథ్యాత్వమిత్యాహ —
న చేతి ।
దేహాద్బహిరేవ స్వప్నదృష్ట్యఙ్గీకారాద్యోగ్యదేశసిద్ధిరిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
దేహస్థస్యేతి ।
ఎతదేవ సాధయితుం శఙ్కయతి —
నన్వితి ।
తత్ర స యథేత్యాదివాక్యముత్తరత్వేనావతార్య వ్యాచష్టే —
న బహిరిత్యాదినా ।
యథాకామం తం తం కామమనతిక్రమ్యేత్యర్థః । ఎతదితి క్రియాయా గ్రహణస్య విశేషణమేతద్గ్రహణం యథా భవతి తథేత్యర్థః ।
పరివర్తనమేవ వివృణోతి —
కామేతి ।
యోగ్యదేశాభావే సిద్ధే సిద్ధమర్థం దర్శయతి —
తస్మాదితి ।
స్వప్నస్య మిథ్యాత్వే తద్దృష్టాన్తత్వేన జడత్వాదిహేతునా జాగరితస్యాపి తథాత్వం శక్యం నిశ్చేతుమిత్యాహ —
తథేతి ।
ద్వయోర్మిథ్యాత్వే ప్రతీచో విశుద్ధిః సిద్ధేత్యుపసంహరతి —
తస్మాదితి ।
అక్రియాకారకఫలాత్మక ఇతి విశేషణం సమర్థయతే —
యస్మాదితి ।
జాగరితం దృష్టాన్తీకృత్య దార్ష్టాన్తికమాహ —
తథేతి ।
ద్రష్టృదృశ్యభావే సిద్ధే ఫలితమాహ —
తస్మాదితి ।
అన్యత్వఫలం కథయతి —
విశుద్ధ ఇతి ॥౧౮॥