తత్ర దృష్టాన్తః — స యథా లోకే ఊర్ణనాభిః లూతాకీట ఎక ఎవ ప్రసిద్ధః సన్ స్వాత్మాప్రవిభక్తేన తన్తునా ఉచ్చరేత్ ఉద్గచ్ఛేత్ ; న చాస్తి తస్యోద్గమనే స్వతోఽతిరిక్తం కారకాన్తరమ్ — యథా చ ఎకరూపాదేకస్మాదగ్నేః క్షుద్రా అల్పాః విస్ఫులిఙ్గాః త్రుటయః అగ్న్యవయవాః వ్యుచ్చరన్తి వివిధం నానా వా ఉచ్చరన్తి — యథా ఇమౌ దృష్టాన్తౌ కారకభేదాభావేఽపి ప్రవృత్తిం దర్శయతః, ప్రాక్ప్రవృత్తేశ్చ స్వభావత ఎకత్వమ్ — ఎవమేవ అస్మాత్ ఆత్మనో విజ్ఞానమయస్య ప్రాక్ప్రతిబోధాత్ యత్స్వరూపం తస్మాదిత్యర్థః, సర్వే ప్రాణా వాగాదయః, సర్వే లోకా భూరాదయః సర్వాణి కర్మఫలాని, సర్వే దేవాః ప్రాణలోకాధిష్ఠాతారః అగ్న్యాదయః సర్వాణి భూతాని బ్రహ్మాదిస్తమ్బపర్యన్తాని ప్రాణిజాతాని, సర్వ ఎవ ఆత్మాన ఇత్యస్మిన్పాఠే ఉపాధిసమ్పర్కజనితప్రబుధ్యమానవిశేషాత్మాన ఇత్యర్థః, వ్యుచ్చరన్తి । యస్మాదాత్మనః స్థావరజఙ్గమం జగదిదమ్ అగ్నివిస్ఫులిఙ్గవత్ వ్యుచ్చరత్యనిశమ్ , యస్మిన్నేవ చ ప్రలీయతే జలబుద్బుదవత్ , యదాత్మకం చ వర్తతే స్థితికాలే, తస్య అస్య ఆత్మనో బ్రహ్మణః, ఉపనిషత్ — ఉప సమీపం నిగమయతీతి అభిధాయకః శబ్ద ఉపనిషదిత్యుచ్యతే — శాస్త్రప్రామాణ్యాదేతచ్ఛబ్దగతో విశేషోఽవసీయతే ఉపనిగమయితృత్వం నామ ; కాసావుపనిషదిత్యాహ — సత్యస్య సత్యమితి ; సా హి సర్వత్ర చోపనిషత్ అలౌకికార్థత్వాద్దుర్విజ్ఞేయార్థేతి తదర్థమాచష్టే — ప్రాణా వై సత్యం తేషామేష సత్యమితి । ఎతస్యైవ వాక్యస్య వ్యాఖ్యానాయ ఉత్తరం బ్రాహ్మణద్వయం భవిష్యతి ॥