ఎతస్య పురుషస్య ప్రకృతస్య లిఙ్గాత్మన ఎతాని రూపాణి ; కాని తానీత్యుచ్యన్తే — యథా లోకే, మహారజనం హరిద్రా తయా రక్తం మాహారజనమ్ యథా వాసో లోకే, ఎవం స్త్ర్యాదివిషయసంయోగే తాదృశం వాసనారూపం రఞ్జనాకారముత్పద్యతే చిత్తస్య, యేనాసౌ పురుషో రక్త ఇత్యుచ్యతే వస్త్రాదివత్ — యథా చ లోకే పాణ్డ్వావికమ్ , అవేరిదమ్ ఆవికమ్ ఊర్ణాది, యథా చ తత్ పాణ్డురం భవతి, తథా అన్యద్వాసనారూపమ్ — యథా చ లోకే ఇన్ద్రగోప అత్యన్తరక్తో భవతి, ఎవమస్య వాసనారూపమ్ — క్వచిద్విషయవిశేషాపేక్షయా రాగస్య తారతమ్యమ్ , క్వచిత్పురుషచిత్తవృత్త్యపేక్షయా — యథా చ లోకే అగ్న్యర్చిః భాస్వరం భవతి, తథా క్వచిత్ కస్యచిత్ వాసనారూపం భవతి — యథా పుణ్డరీకం శుక్లమ్ , తద్వదపి చ వాసనారూపం కస్యచిద్భవతి — యథా సకృద్విద్యుత్తమ్ , యథా లోకే సకృద్విద్యోతనం సర్వతః ప్రకాశకం భవతి, తథా జ్ఞానప్రకాశవివృద్ధ్యపేక్షయా కస్యచిత్ వాసనారూపమ్ — ఉపజాయతే । న ఎషాం వాసనారూపాణామ్ ఆదిః అన్తః మధ్యం సఙ్ఖ్యా వా, దేశః కాలో నిమిత్తం వా అవధార్యతే — అసఙ్ఖ్యేయత్వాద్వాసనాయాః, వాసనాహేతూనాం చ ఆనన్త్యాత్ । తథా చ వక్ష్యతి షష్ఠే ‘ఇదమ్మయోఽదోమయః’ (బృ. ఉ. ౪ । ౪ । ౫) ఇత్యాది । తస్మాత్ న స్వరూపసఙ్ఖ్యావధారణార్థా దృష్టాన్తాః — ‘యథా మాహారజనం వాసః’ ఇత్యాదయః ; కిం తర్హి ప్రకారప్రదర్శనార్థాః — ఎవంప్రకారాణి హి వాసనారూపాణీతి । యత్తు వాసనారూపమభిహితమన్తే — సకృద్విద్యోతనమివేతి, తత్కిల హిరణ్యగర్భస్య అవ్యాకృతాత్ప్రాదుర్భవతః తడిద్వత్ సకృదేవ వ్యక్తిర్భవతీతి ; తత్ తదీయం వాసనారూపం హిరణ్యగర్భస్య యో వేద తస్య సకృద్విద్యుత్తేవ, హ వై ఇత్యవధారణార్థౌ, ఎవమేవ అస్య శ్రీః ఖ్యాతిః భవతీత్యర్థః, యథా హిరణ్యగర్భస్య — ఎవమ్ ఎతత్ యథోక్తం వాసనారూపమన్త్యమ్ యో వేద ॥